Mối quan hệ giữa phát triển kinh tế và bảo đảm quốc phòng, an ninh

Trên thực tế, đường lối phát triển kinh tế gắn với bảo đảm quốc phòng, an ninh, giữ vững độc lập, chủ quyền quốc gia là chủ trương xuyên suốt của Đảng và Nhà nước ta trong suốt những năm qua. Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (bổ sung, phát triển năm 2011) khẳng định, sự ổn định và phát triển bền vững mọi mặt đời sống kinh tế - xã hội là nền tảng vững chắc của quốc phòng, an ninh. Phát triển kinh tế - xã hội đi đôi với tăng cường sức mạnh quốc phòng, an ninh. Kết hợp chặt chẽ kinh tế với quốc phòng, an ninh trong từng chiến lược, quy hoạch, kế hoạch, chính sách phát triển kinh tế - xã hội và trên từng địa bàn. Đây là nguyên tắc căn bản trong sự gắn kết giữa phát triển kinh tế với bảo đảm quốc phòng, an ninh của nước ta. Trong bối cảnh thế giới có nhiều biến động, khu vực châu Á - Thái Bình Dương ngày càng năng động, thu hút sự quan tâm chú ý của nhiều nước, đặc biệt cạnh tranh giữa các nước lớn và tranh chấp chủ quyền biển, đảo gia tăng, sự kết hợp giữa phát triển kinh tế với bảo đảm quốc phòng nói chung, phát triển kinh tế biển gắn với bảo đảm quốc phòng, an ninh nói riêng càng hết sức quan trọng. Đại hội XIII của Đảng trong đường lối phát triển đã đề cập phát triển các lĩnh vực liên quan đến biển, đặc biệt là các giải pháp đẩy mạnh phát triển kinh tế biển gắn với bảo đảm quốc phòng, an ninh, bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo.

Kinh tế và quốc phòng, an ninh là các lĩnh vực tồn tại khách quan trong đời sống xã hội và có mối quan hệ biện chứng, tác động qua lại với nhau; trong đó, sản xuất vật chất là cơ sở của đời sống xã hội, các lĩnh vực khác của đời sống xã hội tác động trở lại kinh tế. Vì thế, việc kết hợp kinh tế với quốc phòng trở thành vấn đề có tính quy luật chung của các quốc gia trên thế giới. Về tác động tích cực:

Thứ nhất, tiềm lực quốc phòng, an ninh của một quốc gia phụ thuộc nhiều vào trình độ phát triển kinh tế của quốc gia đó. Kinh tế phát triển tạo nền tảng vật chất, kỹ thuật, công nghệ và nhân lực cho quốc phòng, an ninh. Khi kinh tế phát triển, nguồn vốn tích lũy, nguồn thu ngân sách không ngừng được tăng lên - chính là điều kiện để phát triển đất nước về mọi mặt. Từ đó, góp phần củng cố và tăng cường tiềm lực quốc phòng, an ninh. Kinh tế phát triển gắn với đổi mới kỹ thuật, công nghệ - là cơ sở để đổi mới kỹ thuật, công nghệ trong công nghiệp quốc phòng, sản xuất ra các loại vũ khí, phương tiện kỹ thuật phục vụ quốc phòng, an ninh. Kinh tế phát triển cũng là cơ sở để phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao tăng cường cho các lực lượng vũ trang.

Thứ hai, phát triển kinh tế góp phần nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân, từ đó củng cố và tăng cường lòng tin của nhân dân đối với Đảng, Nhà nước, củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc, tăng cường ổn định xã hội và tiềm lực quốc phòng, an ninh. Khi cuộc sống về mọi mặt của người dân được nâng cao, tiến bộ, công bằng, dân chủ được tăng cường thì người dân, các lực lượng xã hội yên tâm, tin tưởng vào đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, vững vàng trước sự lôi kéo, xúi bẩy, kích động của các thế lực thù địch. Cuộc sống ấm no, tự do, hạnh phúc, có cơ hội phát triển toàn diện của nhân dân là nền tảng chính trị vững chắc để tăng cường tiềm lực quốc phòng, an ninh.

Thứ ba, kinh tế phát triển khơi thông các tiềm lực kinh tế, tác động đến việc tăng cường sức mạnh của lực lượng quân đội và công an cả về vật chất và tinh thần. Về vật chất, kinh tế phát triển, đời sống của cán bộ, chiến sĩ trong lực lượng vũ trang và gia đình họ sẽ được cải thiện và nâng cao, là cơ sở để nâng cao năng lực thể chất và trí tuệ mọi mặt của cán bộ, chiến sĩ trong lực lượng vũ trang. Về tinh thần, kinh tế phát triển, đời sống của nhân dân, trong đó có gia đình cán bộ, chiến sĩ thuộc lực lượng vũ trang được cải thiện, giúp cán bộ, chiến sĩ yên tâm phục vụ; đồng thời, tạo cơ hội để họ tập trung vào công tác huấn luyện, rèn luyện, học tập nâng cao trình độ kỹ thuật, chiến thuật, đủ kiến thức và kỹ năng làm chủ các phương tiện, vũ khí, khí tài hiện đại, nâng cao sự sẵn sàng, khả năng chiến đấu và chiến thắng.

Thứ tư, kinh tế mở cửa, hội nhập quốc tế thúc đẩy sự phát triển kinh tế trong nước thông qua phát huy các lợi thế, tạo tiền đề vật chất cho tăng cường tiềm lực quốc phòng, an ninh. Đồng thời, mở cửa, hội nhập quốc tế tạo sự hiểu biết, gắn kết và ràng buộc lẫn nhau về lợi ích kinh tế, đầu tư, thương mại, hạn chế nguy cơ chiến tranh. Bên cạnh đó, xu hướng hội nhập quốc tế đặt ra khả năng và yêu cầu khách quan liên kết các quốc gia trong các thể chế khu vực và toàn cầu. Chủ động hội nhập quốc tế theo yêu cầu phát triển, sự tham gia có trách nhiệm vào hoạt động của các tổ chức quốc tế, bên cạnh mở rộng quan hệ kinh tế và ngoại giao song phương, còn góp phần củng cố thế và lực của đất nước trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Sự phát triển kinh tế cũng có những tác động không mong muốn đến tiềm lực quốc phòng, an ninh đất nước, cụ thể:

Một là, phát triển kinh tế thị trường dẫn đến sự phân hóa giàu nghèo, phân tầng xã hội. Đây là một tất yếu do có sự hoạt động và phát huy tác dụng của các quy luật kinh tế khách quan. Sự phân hóa giàu nghèo làm phát sinh những biểu hiện tiêu cực, điều kiện để các thế lực thù địch, tội phạm có thể lợi dụng để dụ dỗ, lôi kéo, mua chuộc, kích động một bộ phận người dân gây mất trật tự xã hội, phá hoại khối đại đoàn kết toàn dân tộc, làm ảnh hưởng xấu tới việc xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân và thế trận an ninh nhân dân.

Hai là, đầu tư và thương mại quốc tế bên cạnh những kết quả tích cực mang lại cho nền kinh tế cũng có những tác động tiêu cực tới lĩnh vực quốc phòng, an ninh. Thông qua con đường hợp tác đầu tư, thương mại, các thế lực thù địch, phản động có thể lợi dụng để thâm nhập vào trong nước, móc nối với các nhân vật bất mãn, phản động, tổ chức các hoạt động chống phá. Cũng thông qua hoạt động đầu tư, thương mại, các thế lực thù địch tìm cách mua chuộc, khống chế cán bộ, công chức trong các cơ quan trọng yếu của Đảng và Nhà nước để cung cấp cho chúng các thông tin liên quan đến quốc phòng, an ninh, phục vụ âm mưu phá hoại, lật đổ. Thông qua đầu tư, đặc biệt là đầu tư vào lĩnh vực giáo dục, đào tạo, văn hóa, nghệ thuật... để truyền bá tư tưởng, văn hóa độc hại, thực hiện chiến lược diễn biến hòa bình.

Do đó, kết hợp phát triển kinh tế với củng cố tiềm lực quốc phòng, an ninh là một tất yếu khách quan, một nội dung quan trọng trong đường lối phát triển đất nước của Đảng ta, nhằm thực hiện thắng lợi hai nhiệm vụ chiến lược: xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. 

Thực trạng phát triển kinh tế gắn với bảo đảm quốc phòng - an ninh tại tỉnh Quảng Ninh

Đảng bộ, chính quyền và nhân dân các dân tộc tỉnh Quảng Ninh đã triển khai nghiêm túc, kịp thời, hiệu quả các nghị quyết, chỉ thị, kết luận của Trung ương, Quốc hội, Chính phủ về phát triển kinh tế, đối ngoại, an sinh xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh, đạt được nhiều thành tựu quan trọng. Nổi bật, tính đến giữa nhiệm kỳ đã có 17/19 chỉ tiêu phát triển chủ yếu cơ bản đạt và vượt chỉ tiêu Nghị quyết Đại hội lần thứ XV của Đảng bộ tỉnh đề ra. Kinh tế tiếp tục giữ vững đà tăng trưởng cao, ổn định. Đặc biệt, quan tâm chăm lo bảo đảm an sinh, phúc lợi xã hội, hoàn thành nhiều mục tiêu phát triển văn hóa, xã hội, con người của cả giai đoạn 2020 - 2025; đời sống nhân dân không ngừng được cải thiện. Công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng, hệ thống chính trị được chú trọng; quốc phòng, an ninh, an toàn xã hội được bảo đảm; chủ quyền an ninh biên giới, biển đảo quốc gia được giữ vững.

Trong những năm qua, cùng với đẩy mạnh phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao đời sống của nhân dân, Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân tỉnh Quảng Ninh luôn chú trọng lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện tốt công tác quốc phòng, quân sự địa phương, tạo nhiều chuyển biến tích cực. Nổi bật là, nhận thức của cán bộ, đảng viên và nhân dân đối với nhiệm vụ xây dựng, bảo vệ Tổ quốc được nâng lên; tiềm lực, thế trận quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân, “thế trận lòng dân” ngày càng vững chắc; chất lượng sức mạnh chiến đấu tổng hợp của lực lượng vũ trang tỉnh được tăng cường; an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội, chủ quyền biên giới, biển, đảo được giữ vững, tạo môi trường thuận lợi để tỉnh phát triển nhanh, bền vững. Đây là cơ sở, tiền đề vững chắc để Đảng bộ, chính quyền, nhân dân tỉnh Quảng Ninh tiếp tục quán triệt, thực hiện hiệu quả quan điểm, chủ trương, đường lối về nhiệm vụ quốc phòng, quân sự địa phương theo Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng.

Trên lĩnh vực bảo đảm an ninh, đấu tranh phòng, chống tội phạm, Đảng ủy Công an Trung ương và Tỉnh ủy Quảng Ninh luôn quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, huy động sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị tham gia. Tập trung triển khai quyết liệt, đồng bộ các biện pháp nhằm kiềm chế, kéo giảm tội phạm; kết quả điều tra, khám phá các vụ án đạt cao. Trong triển khai thực hiện Đề án 06 của Chính phủ, Quảng Ninh là một trong những tỉnh đầu tiên hoàn thành kết nối hệ thống Chính quyền điện tử của tỉnh với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư; là một trong 19 tỉnh đầu tiên hoàn thành việc cấp căn cước công dân gắn chip cho 100% người dân trên địa bàn. Trong xây dựng thế trận an ninh nhân dân và phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc, cấp ủy, chính quyền các cấp đã triển khai đồng bộ, hiệu quả công tác dân vận; triển khai các mô hình có tính sáng tạo, đi trước, đột phá như “An ninh cơ sở” - đây là mô hình phong trào mà Quảng Ninh là tỉnh đầu tiên trên cả nước đang triển khai thực hiện, phát huy hiệu quả cao...

Một số giải pháp trong thời gian tới

Trong bối cảnh mới, thế giới đang trải qua những biến động to lớn, diễn biến rất nhanh chóng, phức tạp, khó dự báo, chủ nghĩa cường quyền, nước lớn, sự mặc cả lẫn nhau “trên lưng” các nước nhỏ để đạt được mục tiêu, lợi ích về kinh tế, chính trị ngày càng bộc lộ rõ nét; chủ nghĩa dân túy với tính chất, mức độ biểu hiện khác nhau ngày càng phức tạp… Những tác động của tình hình thế giới, khu vực và tình hình trong nước đan xen cả thời cơ và thách thức, thuận lợi và khó khăn đối với cách mạng nước ta. Điều đó đặt ra yêu cầu cần phát huy sức mạnh tổng hợp về kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh… Muốn vậy, để đóng góp vào công cuộc xây dựng và phát triển đất nước, tỉnh Quảng Ninh cần thực hiện tốt một số giải pháp sau:

 Thứ nhất, tuyên truyền, nâng cao nhận thức, tạo đồng thuận trong toàn xã hội và cả hệ thống chính trị về ý nghĩa, vai trò, tầm quan trọng phát triển kinh tế bền vững nói chung và kinh tế biển nói riêng.

Thứ hai, huy động nguồn lực, thúc đẩy phát triển bền vững kinh tế biển gắn với bảo đảm quốc phòng, an ninh, nâng cao hơn nữa năng lực thực thi và bảo vệ chủ quyền, quyền chủ quyền và quyền tài phán trên biển; kiên trì đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, đa phương hóa, đa dạng hóa.

Thứ ba, phát triển bền vững kinh tế biển trong tình hình mới phải dựa trên nền tảng kinh tế biển xanh, trong đó quan trọng nhất là phát triển phải gắn với bảo tồn hệ sinh thái biển. Phát triển bền vững gắn với bảo đảm quốc phòng, an ninh. Bảo vệ chủ quyền, bảo đảm tốt quốc phòng, an ninh chính là bảo vệ tài nguyên và môi trường, ngược lại, bảo vệ tốt tài nguyên và môi trường làm cơ sở cho phát triển bền vững kinh tế biển, là cơ sở để bảo đảm quốc phòng, an ninh trên biển một cách vững chắc. Bên cạnh đó, cần tăng cường bảo vệ môi trường, bảo tồn, phát triển các hệ sinh thái, đa dạng sinh học biển, đặc biệt là các rạn san hô, thảm cỏ biển, rừng ngập mặn và rừng phòng hộ ven biển, nâng cao hiệu quả khai thác tài nguyên biển. Mở rộng diện tích, thành lập mới các khu vực bảo tồn biển./.