Toàn cảnh Hội nghị Bộ trưởng Tổ chức Thương mại thế giới lần thứ 8

Về phương diện Vòng đàm phán Doha của WTO, Hội nghị này không đạt được kết quả nào, khiến cho toàn bộ tiến trình này cả sau 10 năm vẫn trì trệ. Cũng vì sự bất đồng quan điểm giữa các thành viên mà Hội nghị không thông qua được tuyên bố chung, mà chỉ có được một tuyên bố của Chủ tịch Hội nghị.

Kết quả rất hạn chế này của Hội nghị thể hiện ở chỗ, một tuyên bố như vậy không có hiệu lực ràng buộc đối với các thành viên, trong đó chỉ bao hàm những tuyên bố ý định mang tính chung chung cho mục tiêu xây dựng hệ thống thương mại đa phương toàn cầu, những cam kết lỏng lẻo về hỗ trợ các nước chậm phát triển nhất tiếp cận thuận lợi hơn thị trường thương mại thế giới. Chỉ như vậy thì đâu khác việc các đại biệu đã công nhận cả gián tiếp lẫn trực tiếp là tiến trình kết thúc Vòng đàm phán Doha của WTO vẫn bế tắc và hiện chưa thấy le lói triển vọng sớm có thể thoát được ra khỏi tình trạng đó.

Hội nghị Bộ trưởng các nước thành viên Tổ chức Thương mại thế giới WTO lần thứ 8 đánh dấu 10 năm tiến triển rất chậm chạp, thậm chí thất bại của Vòng đàm phán Doha. Bất đồng quan điểm giữa các thành viên và xung khắc giữa các nhóm lợi ích trong WTO cũng như khủng hoảng kinh tế và tài chính trong mấy năm gần đây là những nguyên nhân chính. Sự trì trệ của quá trình này tạo cơ hội và điều kiện thuận lợi cho sự trỗi dậy mạnh mẽ của chủ nghĩa bảo hộ mậu dịch và sự thắng thế của trào lưu hình thành những khu vực mậu dịch tự do song phương và đa phương ở bình diện khu vực và châu lục. Theo số liệu của WTO, cho tới nay trên thế giới đã có hơn 300 thỏa thuận mậu dịch tự do như thế.

Cả hai xu hướng ấy đều bất lợi cho tiến trình kết thúc thành công Vòng đàm phán Doha. WTO cho rằng, những xu hướng này đang cản trở tăng trưởng kinh tế thế giới nói chung. Chỉ riêng bảo hộ mậu dịch có thể gây tổn hại cho thương mại thế giới hằng năm tới 800 tỉ USD.

Dự báo trong năm 2012 gần như không có triển vọng đạt được bước khai thông đột phá trong tiến trình này. Lý do chính là tác động tiêu cực của khủng hoảng tài chính vẫn còn rất đáng kể và có các cuộc bầu cử tổng thống ở Mỹ, Nga, Pháp, chuyển giao thế hệ lãnh đạo ở Trung Quốc, khủng hoảng nợ công và đồng euro trong EU. Rất có thể WTO sẽ phải từ bỏ phương châm đã thực hiện trong 10 năm qua là đàm phán và thông qua cả gói để chuyển sang phương cách đàm phán thông qua từng vấn đề cụ thể, dễ làm trước, khó làm sau.

Dư luận chung đều cho rằng, trường hợp lạc quan nhất thì cũng phải mất ít nhất hai năm nữa, các nhà lãnh đạo mới có thể đạt được những tiến triển đáng kể trong việc kết thúc thành công Vòng đàm phán Doha của WTO./.