Kết quả bước đầu về thu hút đầu tư 

Nhằm góp phần tích cực phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh, Đảng bộ tỉnh Long An đã tập trung lãnh đạo, tăng cường công tác kiểm tra để thực hiện nhiệm vụ thu hút đầu tư vào Tỉnh. Đến nay, cả tỉnh đã có hơn 4.500 doanh nghiệp đang hoạt động, trong đó có 469 dự án trong nước được cấp Giấy chứng nhận đầu tư, 442 dự án FDI với tổng vốn đăng ký gần 3.500 triệu USD, trong đó có 217 dự án đi vào hoạt động với số vốn thực hiện hơn 1.700 triệu USD. Toàn tỉnh hiện có 30 khu công nghiệp với tổng diện tích 10.904 ha, trong đó có 17 khu đã đi vào hoạt động với tổng diện tích 5.753 ha; có 40 cụm công nghiệp với tổng diện tích đất quy hoạch là 4.234 ha, trong đó có 9 cụm công nghiệp đã đi vào hoạt động với diện tích 723,73 ha; có hơn 20 dự án khu dân cư, đô thị, một số dự án đã và đang triển khai.

Việc thu hút đầu tư của Long An trong thời gian qua góp phần quan trọng vào phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh, ổn định đời sống nhân dân, đặc biệt là góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Long An vốn là tỉnh thuần nông, trước năm 1995 giá trị sản xuất nông, lâm, thủy sản của tỉnh chiếm gần 60% trong GDP. Đến cuối năm 2012 tỷ trọng khu vực này giảm xuống còn 35,7%; công nghiệp - xây dựng từ 15% năm 1995 tăng lên 28,9% năm 2012. Giá trị sản xuất công nghiệp trong 10 năm trở lại đây tăng bình quân 22%/năm và xuất khẩu tăng 25%/năm. Năm 2012, giá trị sản xuất công nghiệp của Tỉnh đạt 70.476 tỷ đồng, giá trị xuất khẩu đạt gần 2 tỷ USD.

Tuy nhiên, quá trình thu hút đầu tư của Long An trong thời gian vừa qua vẫn còn bộc lộ một số hạn chế, cụ thể là:

- Chưa thu hút được nhiều nhà đầu tư lớn, ngành công nghiệp phụ trợ, công nghệ tiên tiến và giá trị gia tăng cao; phần lớn các doanh nghiệp đều có quy mô vừa và nhỏ, loại hình sản xuất gia công lắp ráp còn nhiều.

- Vấn đề môi trường, tái định cư, ổn định cuộc sống nhân dân cũng còn nhiều điểm phải được quan tâm và tập trung giải quyết.

- Tiến độ triển khai của nhiều dự án còn chậm, tiến độ lấp đầy các khu, cụm công nghiệp còn thấp. Nguyên nhân chính là do những năm gần đây tình hình kinh tế thế giới và trong nước có nhiều khó khăn. Chính sách thắt chặt tiền tệ, lãi suất cao, bất động sản đóng băng; việc thực hiện theo đúng tinh thần Nghị định 69/2009/NĐ-CP của Chính phủ thì giá đền bù của nhiều dự án tăng cao, ảnh hưởng đến tính khả thi của dự án; công tác thẩm định năng lực tài chính của chủ đầu tư còn nhiều hạn chế do chưa có quy định cụ thể đối với công tác thẩm định, một số nhà đầu tư không có năng lực tài chính nhưng vẫn xin triển khai những dự án có quy mô lớn, khi nhận được dự án thì tiến độ triển khai rất chậm hoặc không triển khai cũng là những nguyên nhân chậm triển khai các dự án. Có những dự án kéo dài 5 - 7 năm vẫn chưa thực hiện, gây bức xúc trong dân.

Chỉ đạo sát sao việc kiểm tra, rà soát các dự án

Từ thực trạng trên, Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân tỉnh Long An đã chỉ đạo quyết liệt việc kiểm tra rà soát các dự án, nhất là các dự án chậm triển khai. Ủy ban nhân dân Tỉnh đã quyết định thành lập Đoàn kiểm tra do Giám đốc sở Kế hoạch và Đầu tư làm trưởng đoàn, các lãnh đạo sở, ngành và địa phương làm thành viên. Đoàn có nhiệm vụ: kiểm tra các dự án, nắm chắc tiến độ thực hiện các dự án, làm rõ trách nhiệm của các cơ quan nhà nước, phần nào là trách nhiệm của các doanh nghiệp, nắm rõ khó khăn, vướng mắc của các doanh nghiệp để tháo gỡ hoặc đề xuất tỉnh giải quyết nhằm đẩy nhanh tiến độ thực hiện các dự án. Đồng thời, qua kiểm tra, xem xét, chủ đầu tư nào không có khả năng thực hiện dự án thì kiên quyết đề xuất thu hồi dự án. Do đó, sau khi xem xét và làm việc cụ thể với các chủ đầu tư thì nhiều dự án chậm triển khai đã được Đoàn kiểm tra đề xuất và đã được Ủy ban nhân dân Tỉnh quyết định thu hồi.

Từ năm 2009 đến nay, Long An đã thu hồi 57 dự án với tổng diện tích 3.085 ha. Một số dự án có quy mô lớn đã được Tỉnh xóa quy hoạch để người dân tiếp tục canh tác nông nghiệp, như Dự án Cụm công nghiệp tại huyện Cần Đước với diện tích 400 ha, Dự án Cụm công nghiệp Nhơn Thạnh Trung với diện tích 288 ha tại thành phố Tân An. Cụ thể như Dự án Sân golf tại xã Mỹ Phú, huyện Thủ Thừa với diện tích 280 ha, theo Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Mỹ Phú Lê Xuân Long cho biết, trong dự án Sân golf cũng có những diện tích sản xuất lúa không hiệu quả, khi Tỉnh có chủ trương quy hoạch thì cũng có người dân đồng tình, một số không đồng thuận, nhưng họ vẫn canh tác bình thường trên diện tích của mình. Đến khi Tỉnh xóa bỏ quy hoạch, hầu hết người dân ủng hộ cao vì họ an tâm sản xuất mà không còn phải hồi hộp như trước đây. Cùng với niềm vui của người dân, chính quyền xã Mỹ Phú đang đầu tư cơ sở hạ tầng phục vụ tưới tiêu nông nghiệp để tạo điều kiện người dân sản xuất ổn định, lâu dài… 

Trong thời gian tới tỉnh Long An sẽ tiếp tục kiểm tra, rà soát và dự kiến xóa quy hoạch khoảng trên 10 dự án với tổng diện tích trên 1.500 ha. Từ thực tế quá trình thực hiện cho thấy, việc xóa quy hoạch các dự án không phù hợp đã tạo được thuận lợi rất lớn đối với hoạt động sản xuất và đời sống của người dân trong khu vực dự án.

Việc giải quyết các dự án sau khi thu hồi 

Hầu hết các dự án thu hồi đều do các nhà đầu tư chậm triển khai, không chuyển tiền bồi thường giải phóng mặt bằng, không bảo đảm năng lực tài chính và nhà đầu tư đề nghị không tiếp tục triển khai dự án. Tất cả các dự án thu hồi đều được công bố trên các phương tiện thông tin đại chúng và thông báo cho các địa phương có dự án được biết. Đối với các dự án sau thu hồi, Tỉnh sẽ xem xét xóa quy hoạch hoặc giữ quy hoạch để tiếp tục kêu gọi đầu tư. Việc xem xét giữ hay xóa quy hoạch phải được sự đồng thuận của nhân dân. Khi xem xét quy hoạch, Tỉnh sẽ bám sát một số căn cứ quan trọng như: Quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế xã hội giai đoạn 2011 - 2020 và tầm nhìn đến năm 2030; Quy hoạch sử dụng đất giai đoạn 2011 - 2020 và kế hoạch sử dụng đất 5 năm 2011 - 2015 của tỉnh, Nghị định số 42/2012/NĐ-CP ngày 11-5-2012 của Chính phủ về quản lý và sử dụng đất lúa; Chỉ thị số 07/CT-TTg ngày 02-3-2012 của Thủ tướng Chính phủ về chấn chỉnh công tác quản lý và nâng cao hiệu quả hoạt động của các khu kinh tế, khu công nghiệp, cụm công nghiệp và các quy định khác liên quan.

Để bảo đảm quyền lợi và cuộc sống người dân trong vùng dự án trong thời gian quy hoạch dự án, khi Nhà nước chưa có quyết định thu hồi đất, kê biên bồi thường thì người dân vẫn được thực hiện các quyền đối với quyền sử dụng đất, ngoại trừ việc chuyển mục đích sử dụng đất và phải bảo đảm nguyên hiện trạng thửa đất và được cải tạo, sửa chữa nhà ở, công trình gắn liền với đất nhưng không làm thay đổi quy mô, cấp công trình hiện có (trường hợp thay đổi quy mô, cấp công trình hiện có thì phải được cơ quan có thẩm quyền cho phép và cấp Giấy phép xây dựng tạm có thời hạn).

Đối với việc đầu tư kết cấu hạ tầng các dự án thu hồi nhưng không xóa quy hoạch và chưa có quyết định thu hồi đất, kê biên bồi thường của dân, Ủy ban nhân dân Tỉnh vẫn chủ trương cho đầu tư các công trình hạ tầng thiết yếu phục vụ đời sống sinh hoạt của nhân dân trong thời gian kêu gọi đầu tư.

Một số bài học kinh nghiệm từ thực tiễn

Một là, đối với các dự án lớn, đặc biệt là các dự án đầu tư bất động sản cần được xem xét, đánh giá về khả năng tài chính của các chủ đầu tư để hạn chế tình trạng chủ đầu tư không có năng lực triển khai, kéo dài dự án làm ảnh hưởng đến đời sống người dân trong khu vực. 

Hai là, công tác rà soát tiến độ triển khai dự án cần được quan tâm thực hiện thường xuyên, cần yêu cầu chủ đầu tư có cam kết về tiến độ triển khai dự án để các ngành có cơ sở tham mưu đề ra biện pháp xử lý. Kiên quyết xử lý đối với các dự án chậm triển khai nhưng không có nguyên nhân chính đáng. Cần đặc biệt quan tâm đến trách nhiệm của các ngành và địa phương trong việc giải quyết các khó khăn và tạo điều kiện để doanh nghiệp thực hiện dự án, nhất là thủ tục hành chính. 

Ba là, cơ quan tư pháp của tỉnh cần tham gia tích cực vào quá trình thu hồi dự án, trong đó cần chú trọng về tính pháp lý của việc thu hồi dự án nhằm tránh tình trạng khiếu nại, gây ảnh hưởng đến môi trường đầu tư chung của tỉnh.

Bốn là, công tác bảo đảm các điều kiện hạ tầng cơ bản của người dân trong vùng dự án cần được chính quyền các cấp quan tâm thực hiện để tránh tình trạng người dân bị thiệt hại khi dự án không triển khai.

Năm là, cần bảo đảm đội ngũ cán bộ làm công tác bồi thường đủ về số lượng và chất lượng nhằm đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng. Đây là khâu then chốt góp phần quan trọng và vào sự thành công của dự án. Bên cạnh đó, Tỉnh cần ưu tiên xây dựng các khu tái định cư nhằm tạo ổn định cuộc sống của người dân có đất bị thu hồi, tạo điều kiện đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng. Có như vậy, công tác thu hồi các dự án “treo” trên địa bàn các tỉnh mới được thực hiện một cách triệt để, có hiệu quả, tạo tâm lý yên tâm đối với cuộc sống của những người dân nằm trên diện tích đất quy hoạch của dự án./.