Lãnh đạo Chính phủ chủ trì Hội nghị.

Hội nghị được tổ chức trực tuyến đến các tỉnh, thành phố trên cả nước. Ước tính, Hội nghị có sự tham dự trực tiếp của khoảng hơn 2.000 đại biểu đến từ cộng đồng doanh nghiệp, nhà đầu tư trong và ngoài nước, các tổ chức quốc tế, lãnh đạo các bộ, ban, ngành Trung ương và địa phương cùng gần 10.000 đại biểu theo dõi trực tuyến tại đầu cầu 63 tỉnh, thành phố trên cả nước, trong đó có Bí thư Tỉnh ủy, Thành ủy, Chủ tịch UBND các tỉnh, lãnh đạo cấp sở, ngành của các địa phương, cấp huyện của các tỉnh, thành.

Phát biểu khai mạc, Thủ tướng Chính phủ bồi hồi nhớ lại không khí cách đây hơn một năm tại Hội nghị “Doanh nghiệp Việt Nam: Động lực phát triển kinh tế của đất nước” được tổ chức tại Hội trường Thống Nhất, Thành phố Hồ Chí Minh. Hội nghị đó không chỉ tiếp thêm sức mạnh cho doanh nghiệp mà cho cả Chính phủ, các bộ, ngành và địa phương khi Chính phủ mới bước vào một nhiệm kỳ mới trong bối cảnh có nhiều thuận lợi và thách thức.

Tại Hội nghị hôm nay, sau khi nghe các báo cáo và ý kiến của các bộ, ngành, tỉnh, thành phố, các hiệp hội doanh nghiệp, các doanh nhân phân tích các kết quả đã đạt được, Thủ tướng mong muốn đối chiếu lại với những nguyên tắc để xây dựng thể chế, tạo môi trường kinh doanh thuận lợi cho doanh nghiệp, doanh nhân cùng với hai nhóm giải pháp trước đây đã đề ra. Đó là kiến tạo môi trường kinh doanh công bằng, thân thiện, khuyến khích đầu tư, bảo đảm thực thi pháp luật. Hai là, cải cách thủ tục hành chính.

Thủ tướng Chính phủ đề nghị sau 1 năm triển khai Nghị quyết 35 về phát triển doanh nghiệp, Chính phủ mong muốn nhận được những ý kiến thẳng thắn của những người hằng ngày trải nghiệm và hiểu rõ môi trường cạnh tranh. Tinh thần của Hội nghị là thẳng thắn, chân thành và xây dựng.

Thủ tướng nhấn mạnh, Hội nghị này diễn ra sau Hội nghị Trung ương 5 khóa XII vừa kết thúc. Tại Hội nghị Trung ương 5 khóa XII, Trung ương đã ra các nghị quyết về doanh nghiệp nhà nước, đặc biệt là phát triển kinh tế tư nhân. Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã phát biểu kết luận, coi kinh tế tư nhân là động lực quan trọng để phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.

Thủ tướng cho biết, ngay sau Hội nghị này, Thủ tướng, các Phó Thủ tướng sẽ họp với các Bộ trưởng để thông qua một chỉ thị quan trọng để tiếp tục thực hiện tốt hơn Nghị quyết 35 của Chính phủ.

Chủ tịch Phòng thương mại và Công nghiệp Việt Nam Vũ Tiến Lộc tham luận tại Hội nghị.

Tham luận tại Hội nghị, ông Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch Phòng thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) trình bày báo cáo kết quả thực hiện Nghị quyết số 35/NQ-CP của Chính phủ về hỗ trợ và phát triển doanh nghiệp đến năm 2020. Chủ tịch VCCI nhấn mạnh việc ban hành Nghị quyết 35 về hỗ trợ và phát triển doanh nghiệp đến năm 2020 trong thời gian ngắn “kỷ lục”, với các mục tiêu nguyên tắc, nhiệm vụ giải pháp hiệu quả, khả thi và phân công trách nhiệm cụ thể, rõ ràng đã thể hiện quyết tâm chính trị rất cao của Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ trong việc tạo lập môi trường kinh doanh thuận lợi, an toàn, thân thiện nhằm xây dựng cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam lớn mạnh, có năng lực cạnh tranh, phát triển bền vững.

Đây là nghị quyết toàn diện, có tầm nhìn dài hạn, mang tính chất đột phá về hỗ trợ phát triển doanh nghiệp, thể hiện sự quyết liệt của Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ trong việc tạo lập môi trường kinh doanh thuận lợi, an toàn, thân thiện nhằm xây dựng cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam lớn mạnh, có năng lực cạnh tranh, phát triển bền vững. Nghị quyết nhận được sự quan tâm hưởng ứng tích cực của các bộ ngành, địa phương, cộng đồng doanh nghiệp và toàn xã hội.

Các nhiệm vụ, giải pháp đưa ra trong Nghị quyết là những giải pháp dài hạn, cả nhiệm kỳ, cần có thêm thời gian để thấy rõ những tác động tích cực, những mặt hạn chế, tuy vậy qua kết quả khảo sát nhanh của VCCI vào cuối năm 2016 đầu năm 2017 cho thấy có 75% doanh nghiệp đánh giá tác động của 5 nhóm nhiệm vụ giải pháp được đưa ra trong nghị quyết là “tương đối tích cực”, “tích cực” và “rất tích cực”, chỉ có 25% doanh nghiệp cho biết chưa nhận thấy tác động của các nhóm giải pháp này.

Chủ tịch VCCI cũng nêu một số kết quả cụ thể của việc triển khai nghị quyết như sau:

- Sau khi Nghị quyết được ban hành, các bộ, ngành đã tích cực vào cuộc, mục tiêu rõ ràng đặt ra là ban hành và thực hiện các giải pháp để hỗ trợ doanh nghiệp. Rất nhiều giải pháp đã được bàn thảo, ban hành và thúc đẩy thực hiện. Hoạt động đáng chú ý nhất là các bộ đã chủ động rà soát, đề xuất bãi bỏ, đơn giản hoá nhiều điều kiện kinh doanh vốn được quy định tại cấp thông tư; Ban hành gần 50 nghị định về điều kiện kinh doanh nhằm thực hiện quy định của Luật Đầu tư và Luật Doanh nghiệp 2014. Tinh thần của Nghị quyết 35 đã tác động trực tiếp đến kết quả quá trình rà soát này. Những rụt rè, cân nhắc khi đơn giản hoá, bãi bỏ thủ tục hành chính của chính các bộ ngành đã giảm bớt rất nhiều.

- Một số bộ ngành đã khởi động nhiều chương trình lớn, quan trọng với doanh nghiệp, đơn cử như: Bộ Tài chính đã thực hiện cải cách quyết liệt trong lĩnh vực thuế, hải quan, bảo hiểm xã hội. Ngân hàng Nhà nước hướng dẫn các Ngân hàng thương mại điều chỉnh lãi suất cho vay hợp lý, giảm bớt thủ tục vay vốn, đa dạng hóa sản phẩm tín dụng. Bộ Công an đã tích cực triển khai áp dụng visa điện tử, tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển du lịch, thu hút đầu tư. Bộ Công Thương sau khi rà soát, công bố kết hoạch cắt giảm hơn trăm thủ tục hành chính, trong năm 2016 vừa qua đã chủ động bãi bỏ thông tư 37 về formaldehyde với dệt may, bỏ thủ tục dán nhãn năng lượng, bỏ quy hoạch xuất khẩu gạo… và đang lên kế hoạch bãi bỏ, đơn giản hoá rất nhiều thủ tục khác. Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn thời gian qua đã đẩy mạnh việc rà soát, đánh giá chính sách đối với doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn và đề xuất cơ chế, chính sách tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp.

- Đa số các tỉnh, thành phố đã thực sự vào cuộc tích cực, hưởng ứng cùng Chính phủ. Một số địa phương đi đầu trong việc triển khai nghị quyết như Thành phố Hà Nội, Quảng Ninh, Thành phố Đà Nẵng, Đồng Tháp.

- Các hoạt động đối thoại, gặp mặt doanh nghiệp (một chỉ tiêu quan trọng được giao trong Nghị quyết 35) được thực hiện thường xuyên tại các tỉnh, thành phố trong cả nước. Theo khảo sát của VCCI, 57% doanh nghiệp cho biết các tỉnh, thành phố nơi doanh nghiệp hoạt động có tổ chức các buổi gặp mặt, đối thoại công khai với doanh nghiệp, 58% cho biết các tỉnh, thành phố có thành lập và công khai đường dây nóng, hỏi đáp trực tuyến trên Cổng thông tin điện tử để tiếp nhận phản ánh, hướng dẫn, giải đáp cho doanh nghiệp.

Nhìn chung, việc thay đổi nhận thức của đội ngũ cán bộ, công chức, nhất là ở cấp cơ sở về tinh thần, thái độ phục vụ doanh nghiệp trong quá trình thực hiện Nghị quyết 35/NQ là một tiến bộ quan trọng, đáng ghi nhận.

- Tất cả các địa phương đã chủ động hoàn tất việc ký kết với VCCI và các hiệp hội doanh nghiệp các cam kết cải thiện môi trường kinh doanh. Số lượng doanh nghiệp thành lập mới kỷ lục năm vừa qua, trên 110.000 doanh nghiệp, cao nhất về số lượng từ trước đến nay với số vốn đăng ký đạt 891.000 tỷ đồng tăng gần 49% so với cùng ký, số doanh nghiệp quay trở lại hoạt động hơn 26.600 doanh nghiệp, tăng 43%.

- Các doanh nghiệp, nhà đầu tư đã ban đầu được hưởng lợi từ việc ban hành và thực hiện Nghị quyết. Mặc dù những tinh thần của Nghị quyết chưa được thực hiện đều khắp ở các địa phương, bộ ngành nhưng bước đầu đã tạo ra những hiệu ứng hết sức tích cực.

Chủ tịch VCCI cũng đề cập đến những tồn tại, hạn chế chính sau gần 1 năm triển khai thực hiện Nghị quyết. Và đó chính là vấn đề mà Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương cùng cộng đồng doanh nghiệp phải tiếp tục khắc phục theo tinh thần Chính phủ kiến tạo, doanh nghiệp sáng tạo để xây dựng và phát triển đất nước.

Quang cảnh Hội nghị.

Tại Hội nghị, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Mai Tiến Dũng đã có báo cáo tổng hợp công tác chỉ đạo, điều hành của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ về hỗ trợ và phát triển doanh nghiệp. Bộ trưởng Mai Tiến Dũng cho biết, ngay sau khi được kiện toàn từ tháng 4-2016 và trong nhiệm kỳ mới khóa XIV, với quyết tâm xây dựng Chính phủ kiến tạo phát triển, liêm chính, hành động, phục vụ người dân và doanh nghiệp và bằng những hành động cụ thể, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo triển khai thực hiện đồng bộ, quyết liệt các nhiệm vụ, giải pháp hỗ trợ phát triển doanh nghiệp, khuyến khích đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp theo tinh thần Nghị quyết Đại hội Đảng XII và Nghị quyết Trung ương 5 khóa XII mới đây về kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa; doanh nghiệp nhà nước và phát triển kinh tế tư nhân.

Triển khai các Nghị quyết của Chính phủ và chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, các bộ ngành, địa phương đã chuyển trọng tâm từ xây dựng sang hoàn thiện thể chế và tổ chức thực hiện, trong đó tập trung tháo gỡ khó khăn vướng mắc, tạo mọi thuận lợi cho doanh nghiệp, người dân; cải cách thủ tục hành chính, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh. Với sự nỗ lực của cả hệ thống chính trị, cộng đồng doanh nghiệp và nhân dân cả nước, mặc dù còn những tồn tại, hạn chế nhưng công tác chỉ đạo điều hành hỗ trợ và phát triển doanh nghiệp đã đạt những kết quả bước đầu quan trọng.

Về hoàn thiện thể chế, xây dựng pháp luật, cơ chế chính sách về hỗ trợ, phát triển doanh nghiệp, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo xây dựng, trình Quốc hội 41 dự án Luật, Pháp lệnh, Nghị quyết, trong đó có nhiều dự án luật liên quan trực tiếp đến hỗ trợ, phát triển doanh nghiệp như Luật đầu tư (sửa đổi), Luật sửa các Luật về thuế, Luật hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa, Luật quy hoạch...

Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, theo thẩm quyền, đã ban hành 202 Nghị định, 47 Quyết định, trong đó có 115 Nghị định, 18 Quyết định liên quan trực tiếp đến môi trường đầu tư kinh doanh, doanh nghiệp, 50 Nghị định có quy định về cắt giảm các điều kiện đầu tư, kinh doanh; đồng thời đưa ra thảo luận, chỉ đạo thường xuyên về hỗ trợ phát triển doanh nghiệp tại các Phiên họp hàng tháng, chuyên đề của Chính phủ, họp Thường trực Chính phủ và các cuộc họp của Thủ tướng, các Phó Thủ tướng. Trực tiếp làm việc với địa phương, dự và chỉ đạo Hội nghị xúc tiến đầu tư các vùng, tỉnh, thành phố. Đổi mới chỉ đạo điều hành, đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, xây dựng Chính phủ điện tử để hỗ trợ, thúc đẩy phát triển doanh nghiệp. Chính phủ chỉ đạo chuyển trọng tâm từ xây dựng thể chế sang hoàn thiện thể chế và tổ chức thực hiện; bảo đảm sự gắn kết chặt chẽ, đồng bộ giữa cải cách hành chính với xây dựng Chính phủ điện tử. Kiểm soát chặt chẽ việc quy định và tổ chức thực hiện thủ tục hành chính theo hướng giảm thời gian và chi phí, chuyển mạnh cơ chế tiền kiểm sang hậu kiểm, áp dụng phương thức quản lý đánh giá rủi ro; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, áp dụng cơ chế một cửa, một cửa liên thông. Tăng cường kỷ luật, kỷ cương hành chính, thái độ phục vụ của cán bộ, công chức và trách nhiệm của người đứng đầu. Nâng cao vai trò của người dân, doanh nghiệp trong giám sát, đánh giá thực hiện.

Chính phủ tập trung chỉ đạo tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp trong các buổi họp, làm việc của Thủ tướng, các Phó Thủ tướng Chính phủ với các bộ ngành, cơ quan, đối tác trong và ngoài nước; chỉ đạo thiết lập, phát triển các kênh tương tác và tổ chức đối thoại với người dân, doanh nghiệp; thành lập Tổ công tác theo dõi kiểm tra đôn đốc việc thực hiện các nhiệm vụ do Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ giao, trong đó có nhiệm vụ về hỗ trợ và phát triển doanh nghiệp.

Nhờ sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và sự vào cuộc mạnh mẽ của cả hệ thống chính trị, các ngành, các cấp, việc hỗ trợ và phát triển doanh nghiệp đã đạt được những kết quả quan trọng. Theo Báo cáo của Ngân hàng Thế giới về Môi trường kinh doanh năm 2017, xếp hạng Việt Nam tăng 9 bậc (từ vị trí 91/189 lên 82/190) với nhiều chỉ số tăng hạng mạnh; trong đó có chỉ số bảo vệ nhà đầu tư tăng hạng nhiều nhất với 31 bậc; giao dịch thương mại qua biên giới đạt mức tăng 15 bậc; nộp thuế và BHXH tăng 11 bậc; tiếp cận điện năng cải thiện 5 bậc.

Tiếp đó, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ cũng nêu những tồn tại, hạn chế, nguyên nhân và các giải pháp tiếp tục hỗ trợ cộng đồng doanh nghiệp trong thời gian tới.

Hội nghị dành phần nhiều thời gian để nghe các ý kiến trực tiếp từ các doanh nghiệp, nhà đầu tư, hiệp hội doanh nghiệp. Với tinh thần thẳng thắn, đại diện các doanh nghiệp và nhà đầu tư đánh giá cao nỗ lực của Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương trong hỗ trợ phát triển doanh nghiệp, đồng thời kiến nghị giải quyết những khó khăn, vướng mắc cản trở, kìm hãm sự phát triển của doanh nghiệp, trong đó, chủ yếu liên quan đến các vấn đề về cơ chế, chính sách, về thủ tục hành chính, tinh thần, thái độ của cán bộ, công chức trong bộ máy hành chính các cấp.

Phát biểu kết luận Hội nghị, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh tinh thần chuyển lời nói thành hành động. Ngay hôm nay, khi doanh nghiệp nói rất nhiều về thanh tra, kiểm tra chồng chất, Thủ tướng đã yêu cầu các cơ quan xây dựng ngay một Chỉ thị là không được thanh tra, kiểm tra 1 năm quá 1 lần, thanh tra đột xuất khi vi phạm thì không được mở rộng.

Thứ hai, Thủ tướng mong muốn các nhà đầu tư, các doanh nghiệp yên tâm rằng Chính phủ kiến tạo, liêm chính, phục vụ phải xây dựng và bảo đảm môi trường kinh doanh tốt, thân thiện với kinh doanh, có năng lực cạnh tranh cao; không chỉ có tự do kinh doanh, tự do sáng tạo mà còn an toàn với người đầu tư, kinh doanh, tài sản, vốn đầu tư; không chỉ chi phí giao dịch thấp mà còn rủi ro thấp; không chỉ độc quyền kinh doanh được kiểm soát mà còn chống hàng giả, hàng nhái hiệu quả để bảo đảm môi trường kinh doanh công bằng, hiệu quả; các nhà đầu tư, doanh nghiệp không chỉ được tôn trọng mà còn được vinh danh; môi trường kinh doanh có độ tin cậy cao, vững chắc để mọi người yên tâm đầu tư và mở rộng kinh doanh.

Thứ ba là hợp tác quốc tế và xúc tiến đầu tư, điểm nhấn về mức tăng kỷ lục về xuất khẩu, khi các công ty tiếp tục giành được những đơn đặt hàng mới với thị trường quốc tế. Báo cáo mới nhất của NIKKEI cho biết chỉ số nhà quản trị mua hằng tháng 4-2017 đạt 54,1 điểm, cho thấy sự cải thiện mạnh mẽ trong đầu quý II-2017. Các điều kiện kinh doanh được cải thiện tốt hơn, nhiều đơn đặt hàng mới tiếp tục tăng mạnh, số lượng đơn đặt hàng từ nước ngoài đã tăng ở mức kỷ lục, hỗ trợ cho tăng trưởng phát triển…

Thứ tư, thúc đẩy tinh thần khởi nghiệp, mục tiêu này đã tạo sức ép cho các địa phương và cả nước tiếp tục cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh để cải cách thủ tục hành chính theo hướng đơn giản, thuận lợi cho người dân khi tiến hành thủ tục thành lập doanh nghiệp.

Thứ năm, Chính phủ đã đôn đốc kiểm tra với việc thành lập Tổ công tác theo dõi, kiểm tra các ngành, các địa phương. Tất cả điều đó đạt được kết quả bước đầu rất ấn tượng mà chúng ta phải ghi lại hôm nay. Số lượng doanh nghiệp, chất lượng doanh nghiệp ở trong nước và FDI thật đáng mừng. 4.500 thủ tục đã xử lý và bãi bỏ; trong 1.100 kiến nghị của doanh nghiệp, đã xử lý được 850 (77,5%). Năm 2016, đã thành lập trên 110.000 doanh nghiệp; 4 tháng năm 2017, đã thành lập trên 40.000 doanh nghiệp. Theo JETRO, 66% số doanh nghiệp Nhật Bản có xu hướng mở rộng, 36% doanh nghiệp Mỹ dự định mở rộng kinh doanh, cao hơn ở Thái Lan (21%), Malaysia (19%). 75% các doanh nghiệp được khảo sát nói rằng kết quả cải cách đã tích cực, 25% nói chưa đạt yêu cầu. WB và Moody đều đánh giá Việt Nam tăng nhiều bậc về môi trường kinh doanh và chúng ta đang phấn đấu năm nay đạt nhóm đầu của ASEAN về môi trường đầu tư kinh doanh, có một số chỉ tiêu theo hướng tổ chức OECD.

Bên cạnh những kết quả đã đạt được, Chính phủ cũng thấy rõ còn nhiều rào cản cho sự phát triển của doanh nghiệp. Đó là về thể chế chính sách, chưa giải quyết được các vấn đề còn mâu thuẫn trong các văn bản dưới luật, chính sách ban hành chưa đáp ứng đòi hỏi của thực tiễn. Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương sẽ tiếp tục nỗ lực khắc phục./.