Chủ tịch nước Trần Đại Quang phát biểu tại buổi làm việc

Là một cơ quan có chức năng nghiên cứu khoa học, đào tạo và tư vấn chính sách, trong hơn 60 năm xây dựng và phát triển, các kết quả nghiên cứu cơ bản và nghiên cứu ứng dụng của Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam đã đóng góp thiết thực vào việc cung cấp luận cứ khoa học cho Đảng, Nhà nước trong việc hoạch định đường lối, chiến lược, quy hoạch, kế hoạch, chính sách phát triển nhanh và bền vững của đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa.

Các kết quả nghiên cứu của Viện Hàn lâm đã thể hiện sự nghiên cứu có chiều sâu, góp phần xây dựng đường lối, chính sách dựa trên các luận cứ khoa học, đóng góp vào Văn kiện các kỳ Đại hội Đảng, nghiên cứu triển khai các nội dung Nghị quyết các kỳ Đại hội, đóng góp xây dựng dự thảo Hiến pháp, các bộ luật, triển khai nghiên cứu việc thực hiện các bộ luật trong đời sống, góp phần xây dựng dự thảo và phản biện Chiến lược phát triển kinh tế-xã hội của đất nước...

Phát biểu tại buổi lễ, Chủ tịch nước Trần Đại Quang chúc mừng, biểu dương những kết quả, thành tích và đóng góp quan trọng của Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam, góp phần tạo nên diện mạo và tiềm lực mới của nền khoa học xã hội Việt Nam theo hướng tiên tiến, hiện đại, ngày càng hội nhập sâu vào cộng đồng khoa học quốc tế.

Chủ tịch nước nhấn mạnh khoa học xã hội Việt Nam nói chung, trong đó có Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam, đã cung cấp luận cứ khoa học cho việc hoạch định đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước; góp phần xây dựng hệ thống quan điểm phát triển đất nước, bồi đắp nền tảng chính trị của chế độ; tuyên truyền, giáo dục, động viên và tổ chức nhân dân thực hiện các nhiệm vụ cách mạng; khẳng định và nâng cao vai trò tiên phong của Đảng về chính trị, lý luận, trí tuệ, văn hóa và đạo đức.

Đặc biệt, khoa học xã hội và nhân văn đã đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ và phát triển chủ nghĩa Marx-Lenin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm, đường lối của Đảng, Nhà nước; khẳng định lịch sử hình thành và phát triển dân tộc, chủ quyền quốc gia và toàn vẹn lãnh thổ, bảo tồn các giá trị và bản sắc văn hóa Việt Nam.

Phân tích về xu hướng tình hình trên thế giới, ở khu vực, các yếu tố đem lại thời cơ, thuận lợi cho sự phát triển của đất nước, cũng như khó khăn, thách thức ở phía trước, Chủ tịch nước Trần Đại Quang lưu ý nhiệm vụ của khoa học xã hội và nhân văn, cũng như Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam, là phải tích cực góp phần thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội lần thứ XII của Đảng; phát huy sức mạnh của nền dân chủ xã hội chủ nghĩa, của đại đoàn kết toàn dân tộc; đổi mới tư duy lý luận, làm rõ cơ sở lý luận, thực tiễn, hoàn thiện hệ thống các quan điểm về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam; đẩy mạnh công tác tổng kết thực tiễn, nghiên cứu lý luận, dự báo xu hướng phát triển, cung cấp các luận cứ khoa học, lý luận cho việc hoạch định đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, xây dựng chiến lược phát triển đất nước trong giai đoạn mới.

Chủ tịch nước Trần Đại Quang cũng đề nghị Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam tiếp tục nghiên cứu, luận giải những vấn đề cơ bản và chiến lược đã đặt ra nhưng còn chưa được giải quyết thấu đáo, nhất là về tám mối quan hệ đã được nêu trong Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (bổ sung, phát triển năm 2011); đồng thời, coi trọng tổng kết thực tiễn, rút ra những bài học kinh nghiệm và nghiên cứu những vấn đề thực tiễn mới của đất nước cần giải đáp về mặt lý luận trong giai đoạn 2016-2020.

Một nhiệm vụ nữa là phải chú trọng nghiên cứu, đúc kết lý luận về Đảng cầm quyền, về đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng, nâng cao tầm trí tuệ và văn hóa, năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng. Đặc biệt, các hướng nghiên cứu cần thể hiện tầm nhìn dài hạn đến năm 2050, kết hợp chặt chẽ giữa nghiên cứu các vấn đề dài hạn, trung hạn và trước mắt...

Khẳng định tầm quan trọng của khoa học xã hội và nhân văn trong phát triển đất nước, Chủ tịch nước Trần Đại Quang cũng đề nghị Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam cần chú trọng xây dựng đội ngũ cán bộ vững mạnh, đủ sức giải quyết những vấn đề lý luận và thực tiễn của đất nước; tập trung đẩy mạnh nghiên cứu các vấn đề khoa học xã hội ở tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội, kết hợp giữa nghiên cứu cơ bản và nghiên cứu triển khai; chắt lọc các kết quả nghiên cứu từ các chương trình, đề tài, dự án và các nhiệm vụ nghiên cứu thường xuyên của Viện Hàn lâm, góp phần làm tốt hơn nữa nhiệm vụ tham mưu, tư vấn cho Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị và Ban Bí thư về xây dựng các văn kiện, nghị quyết, chỉ thị của Đảng.

Nhân dịp này, Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam đã tổ chức công bố Quyết định của Thủ tướng Chính phủ bổ nhiệm ông Nguyễn Quang Thuấn giữ cương vị Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam; tặng thưởng Huân chương Lao động hạng Nhất cho giáo sư-tiến sỹ Nguyễn Xuân Thắng, Giám đốc Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, nguyên Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam.

Thay mặt Lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Chủ tịch nước Trần Đại Quang đã trân trọng trao tặng Huân chương Lao động hạng Nhất cho giáo sư-tiến sỹ Nguyễn Xuân Thắng.

Cùng ngày, Chủ tịch nước Trần Đại Quang đã đến thăm và làm việc với tập thể lãnh đạo, các nhà khoa học, cán bộ, công chức của Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam nhân dịp kỷ niệm 41 năm thành lập Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam (20-5-1975 - 20-5-2016).

Chủ tịch nước Trần Đại Quang thăm phòng thí nghiệm công nghệ cao

Với đội ngũ trên 4.100 cán bộ, có 224 giáo sư, phó giáo sư, 750 tiến sỹ và tiến sỹ khoa học, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam hiện có 52 đơn vị trực thuộc, trong đó 33 viện và trung tâm nghiên cứu chuyên ngành, là những đơn vị thực hiện chức năng nghiên cứu, điều tra cơ bản và phát triển công nghệ.

Năm 2015, Viện Hàn lâm thành lập ba trung tâm tiên tiến thuộc các lĩnh vực vật lý, hóa sinh hữu cơ, viễn thám. Viện Hàn lâm có hai trung tâm về toán học và vật lý đã được UNESCO công nhận và bảo trợ. Hiện Viện Hàn lâm đang xây dựng đề án Trung tâm Quốc gia miền Bắc về công nghệ sinh học trình Thủ tướng Chính phủ quyết định thành lập.

Viện Hàn lâm luôn là đơn vị đi đầu cả nước trong lĩnh vực nghiên cứu cơ bản, các nghiên cứu và ứng dụng về công nghệ cao, như công nghệ nano, sinh học, vật liệu mới, vệ tinh viễn thám, vũ trụ...; các viện nghiên cứu thuộc Viện Hàn lâm đã tham gia vào hầu hết các chương trình nghiên cứu quan trọng về khoa học và công nghệ của đất nước. Hiện nay, Viện Hàn lâm đang triển khai dự án xây dựng Trung tâm Vệ tinh quốc gia, đến năm 2018 sẽ phóng vệ tinh chế tạo tại Nhật Bản và đến năm 2020 sẽ phóng vệ tinh chế tạo tại Việt Nam.

Ghi nhận các ý kiến phát biểu, những kiến nghị, đề xuất được các nhà khoa học nêu tại buổi làm việc, Chủ tịch nước Trần Đại Quang khẳng định Đảng, Nhà nước luôn quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo phát triển và ứng dụng khoa học, công nghệ, coi đây là quốc sách hàng đầu, là một trong những động lực quan trọng nhất để phát triển kinh tế - xã hội và bảo vệ Tổ quốc - đây là sợi chỉ đỏ xuyên suốt và được khẳng định qua văn kiện các kỳ Đại hội Đảng.

Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (bổ sung, phát triển năm 2011) khẳng định: “Khoa học, công nghệ giữ vai trò then chốt trong việc phát triển lực lượng sản xuất hiện đại, bảo vệ tài nguyên và môi trường, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả, tốc độ phát triển và sức cạnh tranh của nền kinh tế. Phát triển khoa học và công nghệ nhằm mục tiêu đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, phát triển kinh tế tri thức, vươn lên trình độ tiên tiến của thế giới”.

Một số ngành khoa học, công nghệ mũi nhọn đã có đóng góp tích cực phát triển kinh tế - xã hội, tăng cường tiềm lực quốc phòng, an ninh; thị trường khoa học và công nghệ đã được hình thành và bước đầu phát huy tác dụng.

Trong bối cảnh đất nước đang đẩy mạnh đồng bộ, toàn diện công cuộc đổi mới, tiến hành công nghiệp hóa, hiện đại hóa, hội nhập quốc tế, Chủ tịch nước Trần Đại Quang nhấn mạnh sự nghiệp phát triển đất nước đòi hỏi phải có sự đồng tâm, nhất trí, phát huy cao nhất mọi nguồn lực, tiềm năng, trí tuệ của dân tộc, đặc biệt là năng lực sáng tạo của các nhà khoa học. Bởi vậy nhiệm vụ của Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam rất nặng nề, với nhiều chỉ tiêu phấn đấu ở mức cao, trong đó có ba nhiệm vụ chính là nâng cao năng lực khoa học, công nghệ, đổi mới cơ chế quản lý và đẩy mạnh nghiên cứu ứng dụng.

Chủ tịch nước gợi mở, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam cần chú trọng phát triển khoa học, công nghệ có trọng tâm, tập trung nguồn lực để đầu tư phát triển các lĩnh vực khoa học và công nghệ mũi nhọn, có ý nghĩa thiết thực đối với sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước; đẩy mạnh ứng dụng những thành tự khoa học, công nghệ vào sản xuất, đời sống.

Viện Hàn lâm cần đổi mới mạnh mẽ cơ chế quản lý, tổ chức, hoạt động khoa học, công nghệ, xem đó là khâu đột phá để thúc đẩy phát triển và nâng cao hiệu quả của khoa học, công nghệ; phát huy và sử dụng có hiệu quả nguồn tri thức của con người Việt Nam; nâng cao năng lực dự báo về yêu cầu phát triển khoa học, công nghệ phù hợp với điều kiện cụ thể của đất nước; đẩy mạnh hợp tác quốc tế, ưu tiên hợp tác trên các lĩnh vực tận dụng được thế mạnh của Việt Nam; tập trung phát triển làm chủ công nghệ vệ tinh phục vụ phát triển kinh tế-xã hội bền vững, bảo đảm an ninh, quốc phòng.

Sáng 18-5, Chủ tịch nước Trần Đại Quang đã đến thăm Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam. Tại đây, Chủ tịch nước đã tham quan không gian giới thiệu 54 dân tộc anh em, nơi tôn vinh trang trọng và chi tiết những bản sắc, phong tục, văn hóa của nhiều dân tộc anh em trên khắp đất nước; thăm khu trưng bày Đông Nam Á./.