Sự kiện Vịnh Bắc Bộ và chiến công đánh thắng trận đầu - 50 năm nhìn lại

Tham dự Hội thảo có Đô đốc Nguyễn Văn Hiến - Ủy viên Trung ương Đảng, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng, Tư lệnh Quân chủng Hải Quân, Trung tướng Mai Quang Phấn - Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị; Trung tướng Nguyễn Văn Thanh - Bí thư Đảng ủy, Chính ủy Quân chủng Phòng không - Không quân cùng nhiều đồng chí lãnh đạo các cơ quan thuộc Bộ Quốc phòng, các nhà khoa học, nhân chứng lịch sử…

Cách đây 50 năm, chính quyền Mỹ đã dày công nghiên cứu và đưa ra nhiều phương án khác nhau nhằm “qua mặt” Quốc hội Mỹ, tìm cớ ném bom, tiến công vào miền Bắc Việt Nam.

Để thực hiện âm mưu trên, Mỹ và chính quyền Sài Gòn đã nhiều lần cho tàu chiến quấy rối sâu trong hải phận miền Bắc nước ta. Ngày 02-8-1964, Mỹ cho tàu khu trục Ma-đốc ngang nhiên vào sát bờ biển để khiêu khích lực lượng của ta. Trước tình hình đó, Bộ Tổng tham mưu và Bộ Tư lệnh Hải quân đã lệnh cho một đơn vị phóng lôi anh dũng xuất kích, đánh đuổi tàu Ma-đốc, buộc địch phải rút chạy ra vùng biển quốc tế.

Không dừng lại ở đó, ngày 04-8-1964, Mỹ dựng lên cái cái gọi là “Sự kiện Vịnh Bắc Bộ”, vu cáo lực lượng hải quân Việt Nam lần thứ hai tấn công vào 2 tàu chiến của Mỹ đang hoạt động bình thường ở vùng biển quốc tế, lấy cớ đó để thúc ép Quốc hội Mỹ thông qua “Nghị quyết Vịnh Bắc Bộ”; đồng thời ra lệnh mở chiến dịch “Mũi tên xuyên”. Ngày 05-8-1964, Mỹ huy động 64 lần máy bay ồ ạt, bất ngờ tiến công ném bom vào nhiều mục tiêu quan trọng ven biển Bắc Bộ, mở đầu cuộc chiến tranh phá hoại bằng không quân và hải quân quy mô lớn và tàn bạo vào miền Bắc nước ta.

Do đánh giá đúng âm mưu, thủ đoạn của địch, với tinh thần cảnh giác và sẵn sàng chiến đấu cao, hành động xâm lược của đế quốc Mỹ đã bị quân và dân miền Bắc, với nòng cốt là lực lượng phòng không của Quân chủng Phòng không - Không quân, Quân chủng Hải quân đã dũng cảm, mưu trí giáng trả kịp thời, bắn rơi 8 máy bay, bắn bị thương 3 chiếc khác, bắt sống và tiêu diệt nhiều giặc lái, giáng cho Mỹ một đòn thất bại nặng nề.

Chiến công đánh thắng trận đầu ngày 02 và ngày 05-8-1964 của quân và dân ta đi vào lịch sử cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của dân tộc ta như một sự kiện tiêu biểu cho ý chí quyết chiến, quyết thắng, bản lĩnh và trí tuệ Việt Nam. Chiến thắng hào hùng đó đã góp phần cổ vũ mạnh mẽ khí thế đánh Mỹ, củng cố lòng tin đánh thắng đế quốc Mỹ xâm lược của quân và dân ta.

Gần 30 tham luận của các nhà khoa học, các tướng lĩnh, các đồng chí lãnh đạo, chỉ huy Quân chủng Hải quân, Phòng không - Không quân, Viện Lịch sử quân sự Việt Nam, Bộ chỉ huy quân sự các tỉnh Quảng Bình, Nghệ An, Thanh Hóa, một số nhân chứng lịch sử từng tham gia trận đánh đã làm sáng tỏ tầm vóc, ý nghĩa, nguyên nhân thắng lợi của chiến công đánh thắng trận đầu của quân và dân miền Bắc; rút ra những bài học kinh nghiệm quý báu về chỉ đạo chiến lược, các phương thức, biện pháp để tập hợp và phát huy sức mạnh tổng hợp của toàn dân tộc, vận dụng vào sự nghiệp bảo vệ chủ quyền thiêng liêng của Tổ quốc trong tình hình mới.

Phát biểu tại Hội thảo, Đô đốc Nguyễn Văn Hiến nhấn mạnh, chiến thắng ngày 02 và ngày 05-8-1964 đã mở đầu trang sử chiến đấu và chiến thắng hào hùng của Hải quân nhân dân Việt Nam, góp phần cổ vũ toàn Đảng, toàn quân, toàn dân ta ở miền Bắc và đồng bào miền Nam thi đua giết giặc lập công, đánh đuổi Mỹ - Ngụy. Chiến thắng này đã trở thành truyền thống vẻ vang đánh thắng trận đầu của Hải quân Nhân dân Việt Nam; mãi mãi là biểu tượng của ý chí kiên cường bất khuất Việt Nam; là sự khẳng định ý chí dám đánh, quyết đánh và biết đánh thắng giặc Mỹ xâm lược của Hải quân nhân dân Việt Nam nói riêng và toàn quân, toàn dân ta nói chung. Đây còn là chiến thắng của sức mạnh tinh thần toàn dân tộc, của trí tuệ và nghệ thuật quân sự Việt Nam “lấy ít địch nhiều, lấy nhỏ đánh lớn”; phát huy tổng lực sức mạnh của cả dân tộc đánh thắng kẻ thù mạnh hơn gấp nhiều lần, khẳng định tính đúng đắn của đường lối chiến tranh nhân dân do Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh lãnh đạo.

Phát huy tinh thần quật cường của chiến thắng trận đầu, trong sự nghiệp đấu tranh bảo vệ chủ quyền biển, đảo hiện nay, Hải quân Nhân dân Việt Nam luôn nêu cao vai trò nòng cốt cùng với các lực lượng khác ngăn chặn có hiệu quả các âm mưu, hành động lấn chiếm, xâm phạm chủ quyền biển, đảo, thềm lục địa của Tổ quốc; phát huy truyền thống cùng những kinh nghiệm và bài học quý báu từ chiến thắng này vào thực tiễn xây dựng, chiến đấu của Quân chủng; vận dụng sáng tạo đường lối quốc phòng toàn dân, chiến tranh nhân dân của Đảng trong từng điều kiện và hoàn cảnh cụ thể.

50 năm đã qua, nhưng tinh thần, hào khí cùng những bài học kinh nghiệm quý báu từ chiến thắng trận đầu vẫn còn nguyên giá trị, thôi thúc chúng ta phải luôn mài sắc ý chí chiến đấu, cảnh giác, nắm chắc âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch, phát huy cao độ tinh thần độc lập, tự chủ, tự cường, dám đánh, quyết đánh và quyết thắng kẻ thù trong mọi tình huống./.