Tham gia Hội thảo có các chuyên gia, học giả, nhà nghiên cứu trong lĩnh vực quốc phòng, an ninh, quan hệ quốc tế và luật pháp đến từ nhiều quốc gia trên thế giới.

Khai mạc Hội thảo, Giám đốc Stratcore, ông A.B. Mahapatra cho rằng Biển Đông là một trong những tuyến vận tải hàng hải quan trọng nhất cũng như có tiềm năng dầu mỏ khổng lồ, vì thế, tình trạng căng thẳng leo thang tại Biển Đông đã, đang và sẽ có những tác động to lớn đến an ninh khu vực.

Tại cuộc thảo luận, các diễn giả bày tỏ và trao đổi quan điểm về nhiều khía cạnh khác nhau liên quan đến căng thẳng gia tăng tại Biển Đông, như cơ sở pháp lý để các bên liên quan tuyên bố chủ quyền; sự can dự của Indonesia trong việc giúp tháo ngòi nổ xung đột.

Các diễn giả cũng thảo luận về tính trung tâm của Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) và những thách thức an ninh khu vực nổi lên trong tình hình hiện nay; về chiến lược biển của Trung Quốc và chính sách xoay trục của Mỹ với châu Á; mối quan tâm và lợi ích gia tăng tại Biển Đông của các cường quốc bên ngoài khu vực khác như Ấn Độ, Hàn Quốc, Nhật Bản, Australia, New Zealand; cũng như những kịch bản có thể xảy ra tại Biển Đông trong thời gian tới.

Hầu hết các diễn giả đều bày tỏ quan ngại về những động thái của Trung Quốc trong tranh cãi chủ quyền với các nước láng giềng, đặc biệt là những diễn biến mới nhất trên Biển Đông.

Đồng thời, các diễn giả nhấn mạnh ASEAN và Trung Quốc cần phải nhanh chóng đạt được một Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC), bởi hòa bình, ổn định, tự do thương mại và vận tải trên Biển Đông nằm trong lợi ích của không chỉ các quốc gia ASEAN mà còn với nhiều cường quốc thế giới.

Tiến sĩ Leszek Buszynski thuộc Đại học Quốc gia Australia khẳng định “có rất ít cơ sở pháp lý cho đường 9 đoạn mà Trung Quốc tuyên bố chủ quyền đối với toàn bộ Biển Đông và bản thân Trung Quốc cũng có khó khăn rất lớn trong việc tìm cách chứng minh” cho luận điệu của mình.

Trong khi đó, Giáo sư, Tiến sĩ K.S. Nathan thuộc Đại học Quốc gia Malaysia cũng cho rằng “việc sử dụng vũ lực để dọa nạt bất kỳ quốc gia có tranh chấp chủ quyền sẽ chỉ phản tác dụng và đó là lý do tại sao các đối tác bên ngoài giờ đây ngày càng quan tâm đến tranh chấp Biển Đông, bởi họ quan tâm đến lợi ích an toàn vận tải biển, tự do thông thương, tự do thương mại mà nhờ đó Đông Nam Á và châu Á đã phát triển thịnh vượng lâu nay”.

Bên cạnh đó, các diễn giả cũng cho rằng mặc dù còn nhiều thách thức khác trên Biển Đông đối với ASEAN như cướp biển, khủng bố, buôn người, song có thể nói rằng tranh cãi chủ quyền giờ đây là rào cản lớn nhất trong nỗ lực tạo ra một trật tự tốt đẹp trong khu vực của ASEAN.

Do vậy, điều cần thiết là ASEAN phải đóng vai trò lớn hơn như là động lực chính để giải quyết tranh chấp trên Biển Đông bởi “sử dụng biện pháp hòa bình là lựa chọn của chính chúng ta”, như lời của diễn giả Mira Permatasari thuộc Văn phòng Thư ký riêng của Tổng thống Indonesia./.