Liên kết 4 nhà – Giải pháp cơ bản để nâng cao giá trị trái cây Việt Nam

TCCSĐT - Ngày 22-4, tại thành phố Mỹ Tho, tỉnh Tiền Giang diễn ra Hội thảo với chủ đề: “Liên kết 4 nhà – Giải pháp cơ bản để nâng cao giá trị trái cây Việt Nam” do Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Công Thương và Ủy ban Nhân dân tỉnh Tiền Giang phối hợp tổ chức. Hội thảo là một trong những chương trình lớn và chủ đạo trong khuôn khổ Festival Trái cây Việt Nam lần thứ nhất.

Tham dự Hội thảo có hơn 300 đại biểu là những nhà quản lý, nhà khoa học và chủ yếu là nhà doanh nghiệp, nhà nông.

Mục đích của Hội thảo là cung cấp kiến thức trong ngành cây ăn quả, góp phần đưa ngành cây ăn quả của Việt Nam trở thành ngành xuất khẩu chủ lực, nâng cao kim ngạch xuất khẩu, góp phần phát triển kinh tế xã hội các địa phương nói riêng và cả nước nói chung; tìm giải pháp kết nối hiệu quả, thiết thực giữa nhà nông – nhà quản lý - nhà khoa học – nhà doanh nghiệp, nhằm thiết lập hướng phát triển bền vững và cạnh tranh trong bối cảnh hội nhập cho trái cây Việt Nam.

Hội thảo được chia làm 2 phiên. Phiên 1: Thực trạng trồng, chế biến và xuất khẩu cây ăn trái Việt Nam. Phiên 2: Giải pháp thúc đẩy, nâng cao giá trị trái cây Việt Nam.

Diện tích trồng rau quả của nước ta là 1.685.000 ha, trong đó diện tích trồng cây ăn quả là 775.000 ha (chiếm 8% diện tích đất nông nghiệp cả nước). Đặc biệt, vùng Nam Bộ với điều kiện sinh thái thích hợp có tiềm năng khá lớn để phát triển các loại trái cây ăn quả nhiệt đới đã giúp người nông dân Nam Bộ du nhập, chọn lọc, lai tạo và trồng thành công khá nhiều loại cây ăn quả đến nay trở thành hàng hóa đặc sản, truyền thống thơm ngon nổi tiếng. Với thị trường nhập khẩu là 50 quốc gia và vùng lãnh thổ, rau quả Việt Nam đã dần tạo được vị thế trên thị trường thế giới, đặc biệt với một số hoa quả đặc sản như: thanh long, sầu riêng, chuối, măng cụt... Hơn nữa, trong khi các thị trường nhập khẩu khó tính như: EU, Nhật, Mỹ... đều tăng cường kiểm soát về chất lượng đối với rau quả thì rau quả xuất khẩu Việt Nam vẫn giữ đà tăng trưởng ổn định. Xét về mặt sản phẩm, rau quả của Việt Nam được xuất khẩu ngày càng đa dạng, mới lạ. Những năm gần đây, kim ngạch xuất khẩu rau quả có tốc độ tăng trưởng khá ổn định, bình quân khoảng 20%/năm, năm 2009, tổng kim ngạch xuất khẩu rau quả, đạt 439 triệu USD.

Tuy có những đóng góp như vậy, nhưng hiện nay việc đầu tư cho cây ăn trái vẫn chưa được các cấp quan tâm đúng mức. Nhà nông sản xuất ra rau quả vẫn quanh quẩn thực trạng “trúng mùa – rót giá”, “được giá – thất mùa”, “số lượng và chất lượng không đáp ứng yêu cầu nhà nhập khẩu”… dẫn đến tình trạng “thua ngay trên sân nhà”.

Mỗi “nhà” trong chuỗi liên kết 4 nhà: nhà nước - nhà doanh nghiệp - nhà nhà khoa học - nhà vườn chưa phát huy được vai trò của mình, chưa có sự thống nhất và gắn kết chặt chẽ với nhau, do đó, chưa phát huy được sức mạnh chung của cả chuỗi liên kết. Một số chính sách của Nhà nước chưa khuyến khích được phát triển sản xuất; giữa nhà nông với nhà doanh nghiệp cũng thiếu sự liên kết chặt chẽ; nhà khoa học vẫn còn tách rời thực tế….

Vấn đề hướng đi để phát triển bền vững cây ăn trái, Hội thảo đã bàn luận, đưa ra các đề xuất:

- Nhà nông cần tổ chức lại sản xuất chuyên canh những loại trái cây phục vụ xuất khẩu, thực hiện quy trình sản xuất tạo sản phẩm theo GLOBE GAP và VIET GAP.

- Nhà nông, nhà doanh nghiệp quan tâm đến lợi nhuận, còn các nhà khoa học quan tâm đến phát triển bền vững, vì vậy cần có sự dung hòa và kết hợp thỏa đáng giữa lợi nhuận, hỗ trợ phát triển.

- Nhà khoa học, bên cạnh việc tự nghiên cứu phát triển cần có sự hợp tác với các viện, trường chuyên ngành. Các tổ chức khoa học cần liên kết trong nước, ngoài nước để tranh thủ những thành tựu mới của khoa học và thế mạnh của nhau.

- Nhà nước cần có những chính sách khuyến khích các thành phần kinh tế tham gia xuất khẩu và hệ thống phân phối hiện đại. Trong mối liên kết 4 nhà, Nhà nước phải đóng vai trò chủ đạo để tổ chức sản xuất và gắn kết các nhà còn lại để hình thành được chuỗi liên kết từ sản xuất đến tiêu thụ./.