Liệu cuộc chiến tiền tệ có trở thành cuộc chiến thương mại?

TCCSĐT - Thời gian gần đây, vấn đề tiền tệ đang trở thành cuộc tranh cãi chưa có hồi kết giữa các nước phát triển và mới nổi. Trong khi cuộc “đọ sức” Mỹ - Trung về tỷ giá hối đoái còn chưa ngã ngũ thì Nhật Bản và Hàn Quốc đang lao vào một cuộc chiến liên quan đến các chính sách điều hòa tỷ giá đồng nội tệ. Dư luận đang quan ngại cuộc chiến tiền tệ hiện nay giữa các nước có nguy cơ trở thành một cuộc chiến thương mại.

Chỉ vài ngày trước Hội nghị Các Bộ trưởng Tài chính và Thống đốc ngân hàng G20 tại Ghi-âng-chu (Gyoengju, Hàn Quốc), cuộc chiến hối đoái giữa các nước dường như đã mở màn khi Xơ-un và Tô-ky-ô tiến hành hàng loạt những chính sách nằm bình ổn tỷ giá quy đổi so với USD nhằm duy trì sản xuất trong nước và ổn định xuất khẩu.

Trước đó, Giám đốc điều hành Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) Đô-mi-ních Xtrau-xơ Can (Dominique Strauss Kahn) cảnh báo “phá rào” trong lĩnh vực tiền tệ và ngoại hối đe dọa trực tiếp đến đà phục hồi kinh tế toàn cầu. Tuyên bố trên của người đứng đầu IMF được đưa ra trong bối cảnh đồng tiền của nhiều nước châu Á tăng mạnh so với USD, ảnh hương tiêu cực đến lĩnh vực xuất khẩu của các nước trong vùng và gây nguy cơ lạm phát ngày càng lớn.

Tranh cãi “uôn” và “yên”

Trong quý III năm nay, đồng uôn (won) Hàn Quốc đã tăng giá 7,6% so với USD. Điều này là trở lực lớn nhất đối với ngành xuất khẩu của quốc gia này. Bộ trưởng Tài chính Hàn Quốc Yun Chi-âng Hiên (Yoon Jeung Hyun) cho biết, Hàn Quốc đang ráo riết chuẩn bị một loạt các biện pháp nhằm ngăn chặn đà gia tăng của đồng uôn trong bối cảnh luồng vốn quốc tế đang ồ ạt đổ vào các thị trường có tiềm năng tăng trưởng cao như Hàn Quốc. Ngoài ra, Xơ-un đang tính đến khả năng tăng thuế đối với các nhà đầu tư ngoại quốc mua công trái của nước này. Được biết, Xơ-un có thể chính thức áp dụng các biện pháp vừa nêu ngay sau Hội nghị thượng đỉnh G20.

Trước những động thái của Hàn Quốc, Nhật Bản và một số đối tác châu Á đã chỉ trích Xơ-un chủ tâm giữ giá đồng uôn “bất chấp thông lệ quốc tế”. Hiện Nhật Bản cũng đang vật lộn với tình trạng đồng yên tăng giá. Từ đầu năm đến nay, giá đồng yên tăng 13% so với USD. Mặc dù Chính phủ Nhật Bản đã mạnh dạn can thiệp nhưng giới phân tích cho rằng, khả năng đồng yên Nhật Bản còn tiếp tục tăng giá là rất cao và đồng tiền này sẽ dao động ở mức trên dưới 80 yên đổi 1 USD.

Trước tình hình này, Chính phủ Nhật ngày 15-9-2010 đã bán ra một lượng lớn đồng yên nhằm giúp đồng tiền này không tiếp tục leo cao, đồng thời, Tô-ky-ô quy định một mức tối đa cho phép các nhà đầu tư quốc tế mua trái phiếu Chính phủ. Những khó khăn do đồng yên gây ra lại càng khiến Nhật Bản thêm “bất bình” với cách xử trí của Hàn Quốc liên quan đến đồng uôn. Thủ tướng Na-ô-tô Can (Naoto Kan) lên tiếng chỉ trích sự can thiệp của Chính phủ Hàn Quốc vào thị trường tiền tệ. Ông Can nói: “Sức cạnh tranh của Hàn Quốc là rất cao và việc nước này ghìm giá đồng nội tệ ở mức thấp không còn nằm trong tinh thần hợp tác G20. Tôi muốn Xơ-un phải hành động có trách nhiệm trong khuôn khổ những nguyên tắc chung”.

Đáp lại lời chỉ trích trên của ông Can, Thống đốc Ngân hàng Hàn Quốc (BoK) Kim Chung Xu (Kim Choong-soo) cho rằng, không hay ho gì khi một nước nào đó bình phẩm về chính sách hối đoái của nước khác. Tuy không tuyên bố chính thức, nhưng xem ra Hàn Quốc vẫn có ý định tiếp tục can thiệp để ngăn chặn đồng uôn tăng giá. Tháng trước, Nhật Bản cũng can thiệp vào thị trường hối đoái để cứu vãn đà tăng giá đột ngột của đồng yên.

Tuy đồng uôn tăng mạnh so với USD, nhưng đồng tiền này vẫn yếu hơn so với đồng yên Nhật đang tăng chóng mặt. Hệ quả của việc này là sức cạnh tranh của các doanh nghiệp Nhật tại thị trường Hàn Quốc suy giảm đáng kể so với các đối thủ xứ kim chi. Theo thống kê mới đây, tỷ giá hối đoái giữa hai đồng tiền dao động ở mức 1.360-1.390 uôn đổi được 100 yên, so với mức 950-1.000 uôn đổi 100 yên, thời điểm trước cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu mùa Thu năm 2008.

Thông tin về “cuộc chiến tiền tệ” bắt đầu được truyền đi và lan rộng. Tiếp sau Nhật Bản, các nước Braxin, Thái Lan và Xinh-ga-po cũng đang chuẩn bị hoặc thông qua thị trường mở để tác động tới tỷ giá đồng nội tệ. Theo giới phân tích, nguyên nhân sâu xa của việc các nước đồng loạt tiến hành can thiệp tỷ giá là do đồng USD liên tục sụt giá. Theo giáo sư Triệu Tích Quân, Phó Giám đốc Viện Nghiên cứu Tài chính và Chứng khoán Đại học Nhân dân Trung Quốc, Mỹ, một mặt, duy trì đồng đôla yếu để kích thích tăng trưởng kinh tế, mặt khác, lại chính trị hoá vấn đề tỷ giá hối đoái, làm cho rất nhiều nước buộc phải tiến hành can thiệp đối với tỷ giá đồng nội tệ.

Đẩy lùi bóng đen

Tại khóa họp thường niên của IMF và Ngân hàng Thế giới (WB) diễn ra từ ngày 8 đến ngày 10-10-2010, các nhà lãnh đạo của các tổ chức tài chính quốc tế đã bàn các biện pháp củng cố hệ thống tiền tệ của thế giới, đặc biệt là việc cùng đưa ra những công cụ “để phòng ngừa khả năng nổ ra một cuộc chiến tranh ngoại hối”. Tới đây, chủ đề trọng tâm trong Hội nghị Thượng đỉnh G20 ở Xơ-un sẽ xoay quanh nỗ lực tránh việc các nước thành viên có những phản ứng đơn phương, bất chấp quy định để bảo vệ xuất khẩu của mình, tránh không để cuộc chiến tiền tệ hiện nay trở thành cuộc chiến tranh thương mại, tác động tiêu cực đến sự phục hồi của nền kinh tế thế giới.

Gần đây nhất, Hội nghị Bộ trưởng Tài chính và Thống đốc Ngân hàng trung ương G20 tại Ghi-âng-chu, miền Nam Hàn Quốc, đã kết thúc với thỏa thuận về việc cải tổ IMF và đạt được những tiến triển trong cuộc tranh cãi về chính sách tiền tệ. Theo đó, các bên nhất trí về việc tránh phá giá đồng tiền nhằm mục đích cạnh tranh trong bối cảnh tiềm ẩn những nguy cơ khiến đồng tiền suy yếu, đồng thời sẽ tiếp tục theo đuổi các chính sách nhằm hạn chế mất cân bằng toàn cầu đe dọa quá trình phục hồi kinh tế. Cụ thể, G20 sẽ hướng tới các hệ thống tỷ giá tiền tệ được xác định căn cứ vào thị trường nhiều hơn và kiềm chế sự phá giá đồng tiền nhằm mục đích cạnh tranh. Đây là một thành công được Giám đốc điều hành IMF Xtrau-xơ Can đánh giá là một "thỏa thuận lịch sử".

Thêm vào dó, với những gì đang và sắp diễn ra tại các Hội nghị tài chính khu vực sắp tới, trong đó có Hội nghị Các Bộ trưởng Tài chính và Thống đốc Ngân hàng G20, Hội nghị thượng đỉnh G20 và Hội nghị APEC Nhật Bản 2010, hy vọng rằng, nguy cơ cuộc chiến tiền tệ biến thành chiến tranh thương mại sẽ giảm thiểu bởi các bên đều đánh giá tầm quan trọng của hợp tác nội khối và những lợi ích kinh tế từ mối quan hệ song và đa phương./.