Cuộc điều tra, khảo sát thực địa được tiến hành tại 10 tỉnh, thành phố trong cả nước do phía Việt Nam chủ trì, với sự chỉ đạo trực tiếp của Thanh tra Chính phủ và Văn phòng Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng.

Số người được hỏi là 5.460, trong đó có 1.801 cán bộ công chức, 1.058 người làm việc ở doanh nghiệp và 2.601 người dân.

Kết quả cho biết, 45% cán bộ, công chức từng chứng kiến hành vi tham nhũng, 44% doanh nghiệp và 28% người dân từng phải trả chi phí không chính thức.

Một số lĩnh vực được coi là có tham nhũng nhiều nhất như quản lý, cảnh sát giao thông, đất đai, xây dựng, giao dịch mà doanh nghiệp phải chi “lót tay” cao nhất là khi giao dịch với cơ quan thuế, còn với người dân là xin học, xin việc trong cơ quan nhà nước và với cảnh sát giao thông.

Báo cáo cũng cho thấy, dịch vụ y tế tác động đến nhiều người nhất và cũng là lĩnh vực có nhiều hành vi hối lộ nhất.

Cái vòng luẩn quẩn của tham nhũng hành chính như sau: cán bộ công chức gây khó khăn nên người dân và doanh nghiệp có động cơ chi hối lộ và khó khăn dường như được giải quyết, và thế là cán bộ công chức có động cơ để tiếp tục vòng xoáy này.

Cụ thể, 63% doanh nghiệp cho rằng cán bộ công chức cố tình dây dưa, 22% số cán bộ công chức đã chứng kiến cán bộ công chức khác cố tình trì hoãn công việc để đòi nhận hối lộ và 29% số người dân đưa hối lộ vì công việc bị cố tình dây dưa.

Bên cạnh đó, 59% số doanh nghiệp nói đôi khi họ xử lý khó khăn bằng cách đưa tiền hoặc quà biếu, 37% số người dân khi gặp khó khăn là đưa tiền ngay để giải quyết công việc.

Có 63% số doanh nghiệp nói các khoản chi không chính thức tạo ra cơ chế “bất thành văn” để giải quyết công việc và 58% số người không chính thức nói sau đó công việc được quyết trọn vẹn.

Tại buổi họp báo, ông Trần Đức Lượng, Phó Tổng Thanh tra Chính phủ nhấn mạnh tham nhũng bị coi là vấn nạn nghiêm trọng, phức tạp, gây bức xúc trong xã hội, các giải pháp thời gian qua chưa tạo được sự chuyển biến rõ nét. Kết quả nghiên cứu này phản ánh nhiều nội dung liên quan đến vấn đề tham nhũng như nhận thức, cảm nhận, trải nghiệm thực tế và cả mong muốn, kỳ vọng của những người tham gia cuộc khảo sát, để giúp cơ quan chức năng hoạch định chính sách phòng chống tham nhũng phù hợp thực tế.

Giám đốc quốc gia Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam, bà Victoria Kwa Kwa, đưa ra thông điệp qua cuộc khảo sát xã hội học này là “chiếu một tia sáng để giảm tham nhũng tại Việt Nam”. Tham nhũng là vấn đề nghiêm trọng, nhưng không phải là không giải quyết được. Minh bạch và trách nhiệm giải trình thực sự là những thể chế hiện đại cần thiết cho Việt Nam trong giai đoạn phát triển tiếp theo./.