Kế thừa, phát huy kinh nghiệm hoạt động từ những nhiệm kỳ trước, nhiệm kỳ 2016 - 2021, Đảng đoàn HĐND tỉnh Ninh Bình được kiện toàn tổ chức và tập trung lãnh đạo, chỉ đạo việc thực hiện Cương lĩnh, đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Sự lãnh đạo thường xuyên, sâu sát của Đảng đoàn HĐND tỉnh thời gian qua đã giúp HĐND, Thường trực, các Ban HĐND và đại biểu HĐND tỉnh thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ theo luật định; ban hành nhiều nghị quyết quan trọng, phát huy vai trò của cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương, góp phần vào phát triển kinh tế - xã hội, giữ vững quốc phòng - an ninh, củng cố bộ máy chính quyền và nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân trên địa bàn tỉnh.

Trong công tác chỉ đạo, điều hành, Đảng đoàn HĐND tỉnh bám sát sự lãnh đạo của Tỉnh ủy, Ban Thường vụ Tỉnh ủy, thực hiện nghiêm nguyên tắc tập trung dân chủ, tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách, nêu cao tinh thần tự phê bình và phê bình, đoàn kết, thống nhất. Đồng chí Bí thư Đảng đoàn HĐND tỉnh, Chủ tịch HĐND tỉnh luôn nêu cao trách nhiệm trong chỉ đạo điều hành hoạt động của Đảng đoàn, điều hành hoạt động của HĐND tỉnh; phân công nhiệm vụ đúng người, đúng việc, tạo sự đoàn kết, thống nhất trong tập thể Đảng đoàn, Thường trực HĐND tỉnh và trong cơ quan HĐND tỉnh. Thường xuyên quan tâm tới công tác kiểm tra, giám sát để duy trì, điều chỉnh việc thực hiện các quyết định quản lý, bảo đảm hoàn thành nhiệm vụ một cách triệt để. Từng đồng chí trong Đảng đoàn đã bám sát Quy chế làm việc và thực hiện nhiệm vụ được phân công với ý thức trách nhiệm cao, kịp thời chỉ đạo, giải quyết những vấn đề phát sinh thuộc lĩnh vực phụ trách và báo cáo trung thực, đầy đủ tình hình, kết quả thực hiện nhiệm vụ với tập thể Đảng đoàn HĐND tỉnh.

Ban hành nghị quyết để lãnh đạo, chỉ đạo

Trong năm 2017, Đảng đoàn HĐND tỉnh Ninh Bình ban hành 2 nghị quyết (Nghị quyết số 01-NQ/ĐĐHĐND ngày 29-3-2017, về Chương trình hành động triển khai Nghị quyết Hội nghị lần thứ tư Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng; ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ và Nghị quyết số 02-NQ/ĐĐHĐND, về lãnh đạo nâng cao chất lượng hoạt động của HĐND tỉnh khóa XIV, nhiệm kỳ 2016-2021, trong đó chú trọng nâng cao chất lượng hoạt động tiếp xúc cử tri, chất vấn và trả lời chất vấn) để lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện các nhiệm vụ theo luật định. Năm 2018, Đảng đoàn HĐND tỉnh ban hành Nghị quyết số 03-NQ/ĐĐHĐND, ngày 19-6-2018, về lãnh đạo nâng cao chất lượng hoạt động các ban của HĐND tỉnh; chất lượng tham mưu, phục vụ của Văn phòng HĐND tỉnh khóa XIV, nhiệm kỳ 2016-2021. Đây là bước đột phá trong việc lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng đoàn HĐND tỉnh Ninh Bình, qua đó giúp hoạt động của HĐND tỉnh, Thường trực HĐND tỉnh, các ban của HĐND tỉnh và các tổ đại biểu HĐND tỉnh bảo đảm luật định, phát huy vai trò của cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương, góp phần phát triển kinh tế - xã hội, giữ vững quốc phòng - an ninh, củng cố bộ máy chính quyền và nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân trên địa bàn tỉnh.

Qua gần hai năm triển khai thực hiện các nghị quyết của Đảng đoàn HĐND tỉnh Ninh Bình, đã đem lại kết quả tích cực: Hoạt động của HĐND tỉnh, Thường trực HĐND tỉnh, các ban của HĐND tỉnh có bước đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả. Chất lượng các kỳ họp HĐND tỉnh có những tiến bộ nhất định về cả nội dung, quy trình tiến hành, trong đó chú trọng nêu cao trách nhiệm của đại biểu dân cử, tăng thời gian, chất lượng hoạt động thảo luận tổ và hoạt động chất vấn. Từ đầu nhiệm kỳ 2016 - 2021 đến nay, qua các kỳ họp, chất lượng ý kiến chất vấn từng bước được nâng lên theo hướng cụ thể, có tính thời sự, phản ánh sát hơn tâm tư, nguyện vọng của cử tri và những vấn đề bức xúc ở cơ sở; đã có 112 ý kiến chất vấn của các ban, các tổ và các đại biểu HĐND tỉnh; có 30 lượt đại biểu tham gia tranh luận, chất vấn trực tiếp tại hội trường của phiên họp.

Hoạt động giám sát được tăng cường, thực hiện đúng quy định của Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND năm 2015. Các phiên họp của Thường trực HĐND tỉnh được thực hiện thường xuyên theo quy định, trong đó có 4 phiên yêu cầu lãnh đạo Ủy ban nhân dân (UBND) tỉnh, lãnh đạo một số sở, ban, ngành có liên quan báo cáo, giải trình các nội dung thuộc trách nhiệm của các đơn vị mà đại biểu HĐND tỉnh, cử tri bức xúc, có ý kiến. Sau phiên giải trình, chỉ đạo để Thường trực HĐND tỉnh có thông báo kết luận gửi tới các cơ quan, đơn vị có liên quan, trong đó đề nghị các đơn vị trực tiếp giải trình thực hiện nghiêm túc những nội dung trong Thông báo kết luận và báo cáo kết quả thực hiện về Thường trực HĐND tỉnh. Trên cơ sở đó, UBND tỉnh đã có văn bản chỉ đạo các các cấp, các ngành chức năng phối hợp giải quyết ngay một số nội dung cấp bách. Qua đó, tạo hiệu ứng tích cực trong hoạt động giải trình của Thường trực HĐND tỉnh, góp phần nâng vai trò, vị thế của cơ quan dân cử tại địa phương; đồng thời, lãnh đạo các cơ quan chức năng đã nâng cao hơn ý thức trách nhiệm trong thực hiện nhiệm vụ.

Định hướng rõ để quyết định chính xác

Để HĐND tỉnh thực hiện tốt chức năng quyết định, trước các kỳ họp HĐND tỉnh, Đảng đoàn HĐND đã kịp thời định hướng những nội dung trọng tâm trình tại kỳ họp HĐND tỉnh; chỉ đạo kịp thời trình Thường trực Tỉnh ủy, Ban Thường vụ Tỉnh ủy cho ý kiến về những vấn đề quan trọng, như chiến lược phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh, các chính sách bảo đảm an sinh xã hội... Từ đầu nhiệm kỳ 2016 - 2021 đến nay, với sự lãnh đạo của Đảng đoàn, HĐND tỉnh Ninh Bình đã tổ chức thành công 8 kỳ họp HĐND tỉnh, ban hành 115 nghị quyết. Các nghị quyết đã cụ thể hóa chủ trương của Tỉnh ủy, đúng quy định của pháp luật, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh và nguyện vọng chính đáng của nhân dân. Bên cạnh việc ban hành các nghị quyết về thực hiện nhiệm vụ hằng năm, Đảng đoàn đã lãnh đạo để HĐND tỉnh có nhiều cơ chế, chính sách hướng về cơ sở, được nhân dân đồng tình, đem lại hiệu quả thiết thực; nhiều nghị quyết chuyên đề mang tính đột phá, đã phát huy được tiềm năng, thế mạnh, tạo cơ sở quan trọng thúc đẩy kinh tế - xã hội của tỉnh phát triển.

Lãnh đạo công tác giám sát đạt hiệu quả, thiết thực

Đảng đoàn HĐND tỉnh luôn chú trọng đến việc nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác giám sát của HĐND tỉnh, thực hiện nghiêm quy định tại Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND. Tại các kỳ họp, cùng với việc giám sát thường xuyên thông qua xem xét báo cáo công tác của các ngành, Đảng đoàn HĐND tỉnh đã lãnh đạo tăng cường hoạt động giám sát trực tiếp thông qua chất vấn. Do vậy, qua các kỳ họp, số lượng, chất lượng ý kiến chất vấn ngày càng được nâng lên, bảo đảm tính dân chủ, công khai, minh bạch trong hoạt động chất vấn. Việc theo dõi, kiểm tra thực hiện các cam kết sau trả lời chất vấn được chú trọng, đem lại hiệu quả tương đối rõ nét.

Bên cạnh giám sát thường xuyên, Đảng đoàn đã lãnh đạo HĐND, Thường trực HĐND, các ban HĐND tỉnh tổ chức giám sát chuyên đề. Nội dung giám sát có trọng tâm, trọng điểm, tập trung vào những vấn đề bức xúc mà cử tri quan tâm và việc thực hiện các chỉ tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội. Phương thức giám sát linh hoạt, kết hợp giữa giám sát, khảo sát trực tiếp tại cơ sở và giám sát qua báo cáo để đánh giá toàn diện và sát thực; chú trọng phát huy vai trò của các tổ đại biểu HĐND tỉnh trong giám sát các nội dung liên quan trực tiếp đến địa bàn ứng cử. Sau giám sát, đã kịp thời ban hành thông báo kết luận, có kiến nghị cụ thể, sát hợp để các cơ quan, đơn vị khắc phục những hạn chế, đề ra các giải pháp nhằm thực hiện tốt hơn chính sách, pháp luật của Nhà nước và các nghị quyết của HĐND tỉnh.

Từ đầu nhiệm kỳ đến nay (tháng 9-2018), căn cứ Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND, Đảng đoàn đã lãnh đạo các cơ quan của HĐND tỉnh tổ chức 30 cuộc giám sát chuyên đề, trong đó HĐND tỉnh thực hiện 3 cuộc, Thường trực HĐND tỉnh thực hiện 8 cuộc, các ban HĐND tỉnh thực hiện 19 cuộc. Lãnh đạo Thường trực HĐND chuẩn bị chu đáo, khảo sát kỹ để tổ chức 4 phiên giải trình nhằm làm rõ một số nội dung liên quan đến công tác quản lý nhà nước về y tế, giáo dục, một số dự án chậm tiến độ hoặc sử dụng đất không hiệu quả; thực hiện quy định của pháp luật về vệ sinh an toàn thực phẩm trên địa bàn tỉnh và thực hiện một số chính sách đối với người có công trên địa bàn tỉnh. Hoạt động giải trình bước đầu đã đem lại hiệu quả, góp phần tăng cường trách nhiệm của người đứng đầu trong công tác quản lý nhà nước cũng như nâng cao ý thức, trách nhiệm trong việc thực thi pháp luật của các tổ chức, cá nhân có liên quan.

Thực hiện tốt công tác nhân sự thuộc thẩm quyền

Xác định chất lượng đại biểu là yếu tố then chốt có ý nghĩa quyết định đến hiệu quả hoạt động của HĐND tỉnh, Đảng đoàn đã chú trọng tham mưu cho Ban Thường vụ Tỉnh ủy trong công tác quy hoạch cán bộ của HĐND tỉnh, trên cơ sở đó tập trung đào tạo, bồi dưỡng nâng cao năng lực cho cán bộ diện quy hoạch, tạo nền tảng để xây dựng bộ máy HĐND vững mạnh. Lãnh đạo, chỉ đạo chuẩn bị chu đáo, chặt chẽ về công tác nhân sự là cơ sở quan trọng để HĐND tỉnh khóa XIV kiện toàn các chức danh thường trực HĐND, thành viên UBND tỉnh, trưởng, phó các ban của HĐND tỉnh; quyết định danh sách ủy viên các ban của HĐND tỉnh; quyết định thành lập các tổ đại biểu HĐND tỉnh theo đơn vị hành chính cấp huyện. Phối hợp, tham gia có trách nhiệm, kịp thời trong việc kiện toàn các chức danh mà Đảng đoàn HĐND tỉnh phải cho ý kiến. Đảng đoàn HĐND tỉnh thường xuyên quan tâm lãnh đạo việc tổ chức bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ, lý luận chính trị để nâng cao trình độ và kỹ năng hoạt động cho đại biểu dân cử.

Chú trọng mối quan hệ giữa đại biểu dân cử và cử tri

Đảng đoàn đã lãnh đạo đổi mới hoạt động tiếp xúc cử tri theo hướng đa dạng hóa nội dung, hình thức tiếp xúc, kết hợp tiếp xúc của đại biểu HĐND các cấp để tiết kiệm thời gian, đồng thời nâng cao hiệu quả tiếp thu ý kiến, kiến nghị của cử tri. Các ý kiến, kiến nghị chính đáng, hợp pháp của cử tri được chỉ đạo tổng hợp đầy đủ và cơ bản đã được các cơ quan, các cấp có trách nhiệm quan tâm giải quyết. Đặc biệt, với những kiến nghị chính đáng, cấp thiết của cử tri thuộc thẩm quyền của tỉnh, Đảng đoàn kịp thời báo cáo xin ý kiến Ban Thường vụ Tỉnh ủy lãnh đạo, chỉ đạo giải quyết ngay, góp phần củng cố niềm tin và tạo sự phấn khởi, đồng thuận trong nhân dân. Thực hiện Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND, từ năm 2017, Đảng đoàn đã lãnh đạo Thường trực HĐND tỉnh tổ chức giám sát việc giải quyết các ý kiến, kiến nghị của cử tri trên cơ sở kết hợp giữa việc khảo sát trực tiếp của Thường trực HĐND tỉnh, đồng thời giao các ban HĐND tỉnh, các tổ đại biểu HĐND tỉnh giám sát theo nhóm lĩnh vực và theo địa bàn ứng cử. Kết quả giám sát được tổng hợp, báo cáo HĐND tỉnh tại các kỳ họp thường lệ. Phương thức giám sát này đã đem lại hiệu quả khá rõ nét, góp phần nâng cao trách nhiệm của các cơ quan nhà nước trong việc giải quyết các ý kiến, kiến nghị của cử tri.

Đảng đoàn HĐND tỉnh lãnh đạo Thường trực HĐND tỉnh ban hành Quy chế tiếp công dân của Thường trực và các đại biểu HĐND tỉnh; thực hiện nghiêm túc công tác tiếp công dân, đôn đốc giải quyết đơn khiếu nại, tố cáo của công dân; tăng cường giám sát để giải quyết dứt điểm một số vụ, việc tồn đọng, kéo dài, bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của tổ chức và công dân, góp phần ổn định chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn tỉnh. Chỉ đạo tổ trưởng các tổ đại biểu HĐND tỉnh bảo đảm các điều kiện để đại biểu HĐND tỉnh tiếp công dân tại địa phương nơi đại biểu ứng cử theo kế hoạch. Chỉ đạo cập nhật kịp thời các văn bản quy phạm pháp luật, nghị quyết của HĐND tỉnh trên Trang thông tin điện tử về hoạt động của HĐND, đồng thời chuyển tài liệu qua hộp thư điện tử để đại biểu HĐND tỉnh nghiên cứu, phục vụ hoạt động. Chỉ đạo việc soạn thảo Kỷ yếu HĐND tỉnh Ninh Bình từ nhiệm kỳ 1992 - 1994 đến nhiệm kỳ 2016 - 2021 và biên tập tin, bài, phát hành Bản tin; duy trì Trang thông tin điện tử về hoạt động của HĐND các cấp trên địa bàn tỉnh, góp phần đẩy mạnh công tác thông tin tuyên truyền về hoạt động của cơ quan dân cử trên địa bàn tỉnh.

Bên cạnh những kết quả đạt được nêu trên, hoạt động của Đảng đoàn HĐND tỉnh Ninh Bình còn một số hạn chế, bất cập, như vai trò của Đảng đoàn HĐND tỉnh trong lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ chính trị có nội dung chưa rõ nét, còn lúng túng, nhất là khi tham gia về công tác tổ chức; chưa làm tốt việc phối hợp với cấp ủy đảng cơ quan. Một số ủy viên Đảng đoàn HĐND tỉnh chưa phát huy hết vai trò, trách nhiệm trong tham gia hoạt động của Đảng đoàn HĐND tỉnh.

Một số kinh nghiệm từ thực tiễn

Một là, phải phân định rõ chức năng lãnh đạo của Đảng với chức năng, nhiệm vụ của Thường trực HĐND. Sự lãnh đạo của Đảng đoàn là quan trọng, song không phải là mệnh lệnh hành chính, không áp đặt mà phải tôn trọng và phát huy vai trò, quyền hạn, nhiệm vụ của HĐND, Thường trực, các ban HĐND tỉnh. Hiểu rõ mối quan hệ này giúp cho Đảng đoàn HĐND tỉnh không rơi vào tình trạng chỉ đạo mang tính sự vụ hành chính, để tập trung vào chức năng lãnh đạo về chủ trương, đường lối.

Hai là, sự lãnh đạo của Đảng đoàn HĐND tỉnh phải trên cơ sở Quy chế làm việc của Đảng đoàn được Ban Thường vụ cấp ủy ban hành, quy định rõ trách nhiệm của Đảng đoàn và mỗi thành viên Đảng đoàn, không chồng chéo với chức năng của Đảng bộ cơ quan Văn phòng HĐND tỉnh, Thường trực HĐND tỉnh và tổ chức thực hiện nghiêm túc theo Quy chế làm việc.

Ba là, Đảng đoàn HĐND tỉnh lãnh đạo, chỉ đạo Thường trực HĐND tỉnh, các ban HĐND tỉnh, Văn phòng HĐND tỉnh thường xuyên, kịp thời trong quá trình chuẩn bị và tiến hành kỳ họp; phát huy vai trò, vị trí của Thường trực HĐND tỉnh trong việc tổ chức các hoạt động của HĐND tỉnh, nhất là chỉ đạo chuẩn bị và tổ chức các kỳ họp HĐND tỉnh; vai trò giám sát, thẩm tra của các ban HĐND tỉnh theo chức năng, nhiệm vụ; vai trò Văn phòng HĐND tỉnh tham mưu, đề xuất, phục vụ, đây là những nhân tố quan trọng góp phần quyết định nâng cao chất lượng kỳ họp HĐND tỉnh.

Bốn là, các thành viên của Đảng đoàn HĐND tỉnh phải thực sự gương mẫu, nói đi đôi với làm, công tâm, khách quan trong thực hiện nhiệm vụ; giữ vững nguyên tắc tập trung dân chủ, phát huy trí tuệ tập thể, đề cao trách nhiệm cá nhân, nhất là người đứng đầu.

Thực tiễn hoạt động cho thấy, Đảng đoàn HĐND tỉnh thực sự là cầu nối, thực hiện tốt vai trò lãnh đạo, chỉ đạo toàn diện từ Ban Thường vụ Tỉnh ủy và Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh đến HĐND tỉnh. Sự lãnh đạo thường xuyên, sâu sát của Đảng đoàn HĐND tỉnh đã giúp HĐND, Thường trực, các ban HĐND và đại biểu HĐND tỉnh thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ theo luật định. Với mục tiêu xây dựng HĐND tỉnh vững mạnh, thực sự là cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương, trong thời gian tới Đảng đoàn HĐND tỉnh Ninh Bình sẽ tăng cường sự lãnh đạo đối với hoạt động của HĐND, đặc biệt là trong công tác quy hoạch, đào tạo, bố trí cán bộ đảm nhiệm các chức danh thường trực HĐND, các ban HĐND tỉnh; đồng thời lãnh đạo tiếp tục đổi mới tổ chức và phương thức hoạt động để HĐND tỉnh thực hiện tốt chức năng giám sát và quyết định, tiếp tục khẳng định rõ vị thế, vai trò của cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương, đóng góp tích cực vào sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh./.