Ngành điện bảo vệ môi trường nhìn từ vấn đề xử lý tro, xỉ

Theo báo cáo của Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), các nhà máy Nhà máy Nhiệt điện Vĩnh Tân 2, Vĩnh Tân 4 (tỉnh Bình Thuận) dù gần đây có mức tiêu thụ khả quan hơn so với giai đoạn 2015 - 2017; tuy nhiên, tỷ lệ vẫn thấp so với yêu cầu đặt ra, khối lượng tro, xỉ phải mang lên lưu bãi còn rất lớn. Tại Công ty Nhiệt điện Duyên Hải (tỉnh Trà Vinh), tỷ lệ tiêu thụ tro, xỉ khoảng 85% lượng phát sinh trong 7 tháng năm 2021.

Nguyên nhân là do vị trí các nhà máy này cách xa các thị trường tiêu thụ, gây khó khăn trong việc vận chuyển, chi phí đội lên cao. Cùng đó, thói quen sử dụng vật liệu xây dựng làm từ tro, xỉ nhiệt điện chưa được người dân địa phương và khu vực phía Nam đón nhận, ảnh hưởng đến khả năng tiêu thụ sản phẩm làm từ tro xỉ.

Lãnh đạo Tập đoàn Điện lực Việt Nam cho biết, việc tiêu thụ tro, xỉ tại Nhà máy Nhiệt điện Vĩnh Tân 2, Vĩnh Tân 4 là vấn đề cấp bách, ảnh hưởng trực tiếp đến công tác sản xuất điện. Tuyệt đối không được để xảy ra tình trạng phải dừng vận hành các nhà máy do vấn đề tiêu thụ tro, xỉ, đầy bãi chứa.

Do việc vận chuyển tro xỉ bằng đường bộ có chi phí cao, lãnh đạo EVN yêu cầu các đơn vị phải khẩn trương đẩy nhanh phương án vận chuyển tro, xỉ bằng đường thuỷ. Tổng Công ty Phát điện 3, Công ty Nhiệt điện Vĩnh Tân nhanh chóng hoàn thành việc nâng cấp, bổ sung công năng cảng biển để đón tàu tải trọng cỡ lớn hơn vào vận chuyển tro, xỉ.

Đặc biệt, cần có sự ủng hộ, chung tay của các bộ, ngành, địa phương để triển khai phương án sử dụng tro, xỉ vào san lấp các công trình ở miền Nam. Thực tế, tro, xỉ của các nhà máy nhiệt điện của EVN đã được phân tích, kiểm định và đều đạt yêu cầu theo tiêu chuẩn Việt Nam. Đồng thời, các đơn vị cũng đã thực hiện đăng kí hợp chuẩn, hợp quy, giấy chứng nhận tro, xỉ đủ điều kiện để sử dụng vào các mục đích cụ thể như làm phụ gia xi măng, bê tông, vật liệu san lấp, nền đường ô tô...

Về lâu dài, để đẩy mạnh tiêu thụ tro, xỉ, cần xây dựng được thị trường vật liệu xây dựng không nung tại phía Nam. Theo đó, các giải pháp được đề xuất là: Tổ chức đối thoại trực tiếp với người dân, tuyên truyền đồng bộ trên các phương tiện thông tin đại chúng để doanh nghiệp, người dân hiểu tro xỉ nhiệt điện than là một nguồn tài nguyên của ngành sản xuất vật liệu xây dựng Việt Nam.

Thống nhất chủ trương từ Tập đoàn đến các đơn vị thành viên, tỷ lệ tiêu thụ tro, xỉ của EVN năm sau liên tiếp cao hơn năm trước. Năm 2020, dù ảnh hưởng không nhỏ của dịch bệnh COVID-19, tỷ lệ tiêu thụ tro, xỉ của EVN vẫn đạt tới hơn 83,4% khối lượng phát sinh. Trước đó, giai đoạn 2015 - 2018, tỷ lệ tiêu thụ tro, xỉ dừng ở mức hơn 40%.

Trong thời gian qua, công tác xử lý, tiêu thụ tro xỉ của các nhà máy nhiệt điện có nhiều thuận lợi. Hệ thống quy chuẩn, tiêu chuẩn để sử dụng tro, xỉ, thạch cao trong các lĩnh vực xây dựng, giao thông đã từng bước hoàn thiện; các quy định, hướng dẫn của các cơ quan quản lý nhà nước và Tập đoàn cũng đã được ban hành. Việc này đã thúc đẩy mạnh mẽ quá trình tiêu thụ tro xỉ tại các nhà máy của EVN.

Cùng đó, những lợi ích của việc tái sử dụng tro xỉ cũng được ghi nhận. Trên thế giới, tro, xỉ được ứng dụng rất nhiều để xây dựng đường giao thông. Tro ẩm, tro thô là thành phần cấp phối cùng đá, cát, vôi... để đắp nền đường, gia cố kỹ thuật, làm lớp móng kết cấu, lớp đế thoát nước. Đối với tro bay được sử dụng làm mặt đường bê tông, xây dựng đường hầm hoặc làm bột khoáng của bê tông nhựa. Trong các công trình ngầm, hay những nơi có khả năng bị axit xâm thực, việc sử dụng tro bay sẽ làm tăng tính bền axit lên nhiều./.