Ngày 28-7-2020, tại Bình Dương, Bộ Biên tập Tạp chí Cộng sản và Tỉnh uỷ Bình Dương tổ chức Lễ ký kết chương trình hợp tác tuyên truyền, tổng kết thực tiễn, nghiên cứu lý luận. Xuất phát từ vai trò, vị trí của Tạp chí Cộng sản là cơ quan lý luận chính trị của Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam và Bình Dương là một tỉnh phát triển năng động, một cực tăng trưởng mạnh của Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, với nhiều tiềm năng, cơ hội nổi trội, lợi thế cạnh tranh, nên sự hợp tác giữa hai cơ quan toàn diện trên nhiều mặt công tác, song tập trung vào việc tổng kết thực tiễn, nghiên cứu lý luận - xuất phát từ thực tiễn Bình Dương nhưng đặt trong thế phát triển của cả vùng, của cả nước và bối cảnh tình hình quốc tế để đúc rút những mô hình, cách làm, bài học mang tính tổng kết sâu sắc, ở tầm khái quát, mang ý nghĩa lý luận, có giá trị thiết thực để Bình Dương định vị lại chính mình, từ đó xác định rõ hơn mục tiêu và định hướng phát triển, xây dựng triết lý phát triển, mạnh dạn lựa chọn các giải pháp phát triển mang tính đột phá; đồng thời mang giá trị tham khảo tốt cho các địa phương khác, cũng như phục vụ công tác hoạch định chính sách ở tầm vĩ mô của vùng và quốc gia.

Sản phẩm của sự hợp tác là việc xây dựng hệ bài chuyên luận lý luận chính trị và bài tổng kết thực tiễn chuyên sâu có chất lượng về các lĩnh vực phát triển của Bình Dương đăng tải trên các sản phẩm báo chí của Tạp chí Cộng sản; các hội thảo khoa học về những vấn đề phát triển chiến lược của Bình Dương, đặt trong tổng thể chiến lược phát triển vùng - quốc gia, các vấn đề về công tác xây dựng Đảng; những nghiên cứu chuyên gia có giá trị tham vấn về chính sách phát triển cho Bình Dương…, tập trung vào một số nội dung:   

Thứ nhất, tổng kết gần 25 năm tái lập tỉnh Bình Dương, gắn với 35 năm đổi mới của đất nước, trên tất cả các lĩnh vực của đời sống kinh tế, chính trị, văn hóa - xã hội, quốc phòng - an ninh - đối ngoại, công tác xây dựng Đảng…, tập trung vào nhiệm kỳ 2015 - 2020, vạch định hướng và giải pháp phát triển giai đoạn 2020 - 2025 với mục tiêu tổng quát là: “Tiếp tục xây dựng Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh; củng cố vững chắc lòng tin của nhân dân đối với Đảng, chính quyền; đẩy mạnh đổi mới mô hình tăng trưởng kinh tế gắn với bảo vệ môi trường và thực hiện các đột phá chiến lược; bảo đảm an sinh và phúc lợi xã hội, không ngừng nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho nhân dân; ổn định an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội; tăng cường hoạt động đối ngoại, phấn đấu xây dựng tỉnh Bình Dương ổn định và phát triển bền vững theo hướng văn minh, hiện đại”; hướng tầm nhìn phát triển của Bình Dương đến 2030 và 2045.  

Thứ hai, nhìn lại những thành tựu; xác lập lại những tiềm năng, lợi thế cạnh tranh, cơ hội nổi trội trong phát triển của Bình Dương giai đoạn hiện nay; định vị những động lực, đột phát phát triển giai đoạn mới.

Bình Dương là tỉnh phát triển nhanh, năng động bậc nhất của cả nước. Tuy nhiên, sau giai đoạn phát triển “nóng” về quy mô, Bình Dương đang đẩy mạnh việc đổi mới mô hình tăng trưởng, cơ cấu lại nền kinh tế, chú trọng phát triển theo chiều sâu, bền vững. Điều này cũng phù hợp với chiều hướng phát triển của đất nước đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2030 và năm 2045, được Đảng ta vạch rõ trong dự thảo Văn kiện Đại hội XIII. Bởi vậy, những lợi thế cạnh tranh của tỉnh vẫn là nhiều ngành, lĩnh vực truyền thống, nhưng có sự thay đổi về chất trong phát triển nội ngành, như công nghiệp - khu công nghiệp, dịch vụ chất lượng cao…

Bình Dương được mệnh danh "thủ phủ công nghiệp" của Việt Nam, toàn tỉnh có 29 khu công nghiệp với tổng diện tích 12.721ha, tỷ lệ cho thuê đất đạt 84,4%, chiếm hơn ¼ diện tích khu công nghiệp của toàn miền Nam, là một trong những địa phương dẫn đầu cả nước về về sản xuất công nghiệp, thu hút vốn đầu tư nước ngoài. Bình Dương đang chuyển đổi phát triển công nghiệp, khu công nghiệp ngày càng theo chiều sâu, gia tăng công nghiệp chế tạo, công nghiệp phụ trợ gắn với liên kết chuỗi giá trị của các tập đoàn đa quốc gia, giảm dần tỷ lệ gia công, lắp ráp, tăng dần tỷ lệ nội địa hóa và tham gia sâu hơn vào mạng sản xuất và chuỗi giá trị toàn cầu. Phát triển công nghiệp gắn với và hài hóa hóa với phát triển đô thị. Phát triển công nghiệp có hàm lượng khoa học - công nghệ ngày càng cao, công nghiệp xanh gắn liền với bảo vệ môi trường, phát triển bền vững…

Bình Dương cũng tập trung phát triển các ngành dịch vụ chất lượng cao, có lợi thế, công nghệ và giá trị gia tăng cao, như dịch vụ y tế, giáo dục, tài chính, ngân hàng, bảo hiểm, thương mại, thương mại điện tử, thông tin - truyền thông, kho cảng và vận tải chuyên dùng (logistics), du lịch… Đặc biệt, phát triển mạnh ngành dịch vụ logistics, khuyến khích thu hút vốn đầu tư trong và ngoài nước, xây dựng trung tâm phân phối hàng hóa, kết nối thuận tiện với mạng lưới giao thông, các cảng cạn, từng bước tạo mạng lưới kết cấu hạ tầng logistics hiện đại, góp phần đẩy mạnh phát triển các chuỗi cung ứng hỗ trợ cho sản xuất, tiêu dùng hàng hóa trong nước và xuất nhập khẩu. Phát triển các dịch vụ hỗ trợ để đẩy mạnh và nâng cao hiệu quả hoạt động thương mại quốc tế, trở thành trung tâm đầu mối xuất nhập khẩu hàng hoá của vùng, liên vùng.

Trong giai đoạn phát triển hiện nay, nhiều ngành, lĩnh vực từng là động lực phát triển của tỉnh thì nay đã tới giới hạn, ngưỡng tăng trưởng, bởi vậy Bình Dương định vị lại một số động lực, đột phá phát triển mới, dựa trên việc thúc đẩy đổi mới sáng tạo, chuyển giao ứng dụng và phát triển mạnh khoa học và công nghệ, nhất là những thành tựu của Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, như  phát triển thành phố thông minh Bình Dương; xây dựng khu phức hợp Trung tâm Thương mại thế giới - công trình tạo động lực phát triển của thành phố mới Bình Dương… Khác với cách tiếp cận thông thường chỉ chú trọng ứng dụng công nghệ vào đô thị, đề án thành phố thông minh Bình Dương đột phá toàn diện hơn, phát triển, ứng dụng cả công nghệ và các lĩnh vực phi công nghệ, trên nhiều lĩnh vực, dựa trên nền tảng sự hợp tác chặt chẽ giữa nhà nước, doanh nghiệp, nhà trường - viện nghiên cứu, cùng một kế hoạch hành động tổng thể “Binh Duong Navigator 2021” được hình thành trên bốn lĩnh vực là con người, công nghệ, doanh nghiệp, các yếu tố nền tảng. Bình Dương cũng chú trọng phát triển kết cấu hạ tầng như một đột phá chiến lược, trên cơ sở huy động tốt các nguồn lực xã hội, thu hút mạnh mẽ các nguồn vốn từ nhiều thành phần kinh tế tham gia đầu tư phát triển, nâng cao chất lượng hạ tầng kỹ thuật, phục vụ tốt hơn cho người dân và doanh nghiệp, tạo ưu thế và tăng tính cạnh tranh của tỉnh, trong đó tập trung đầu tư các dự án trọng điểm có tính chất lan tỏa và khai thông các điểm nghẽn về giao thông kết nối vùng và quốc gia…

Thứ ba, nhận rõ những hạn chế, thách thức trong sự phát triển hiện nay và giai đoạn tiếp theo. Chất lượng tăng trưởng kinh tế chưa thật sự bền vững; các loại hình dịch vụ chất lượng cao, có giá trị gia tăng lớn, các dịch vụ hỗ trợ phát triển công nghiệp và đô thị vẫn chưa tương xứng với tiềm năng của tỉnh Bình Dương. Việc chuyển đổi công năng các khu, cụm công nghiệp ở phía Nam còn chậm. Chưa thành lập được khu công nghiệp công nghệ cao; số lượng dự án kỹ thuật cao, giá trị gia tăng cao không nhiều; năng suất, chất lượng và sức cạnh tranh của nhiều sản phẩm còn thấp. Công nghiệp hỗ trợ chưa phát triển tương xứng với tốc độ phát triển công nghiệp, sự liên kết giữa các thành phần kinh tế còn khó khăn, nhất là giữa kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài và các thành phần kinh tế trong nước. Năng lực sản xuất nội địa còn thấp; xuất khẩu vẫn dựa nhiều vào doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (trên 80% lượng, giá trị xuất khẩu). Phát triển kinh tế chưa thực sự hài hòa hóa, thậm chí xung đột, phá vỡ trạng thái cân bằng với môi trường và sự phát triển đô thị bền vững. Tính liên kết vùng, quốc gia và khả năng kết nối với thế giới còn yếu. Công tác quy hoạch còn thiếu tổng thể, khoa học. Khả năng dự báo chiến lược và hoạch định chiến lược phát triển dài hạn còn có những hạn chế...  

Việc thẳng thắn nhận diện, phân tích rõ những hạn chế, thách thức trong phát triển, nhìn tổng thể trong gần 25 năm tái lập tỉnh, nhất là giai đoạn 2015 - 2020 là cơ sở khoa học - thực tiễn quan trọng giúp Bình Dương tháo gỡ những nút thắt, điểm nghẽn, hạn chế gặp phải những sai lầm, để có những quyết sách phát triển đúng trong các giai đoạn tiếp theo.

Thứ tư, đúc rút các mô hình tốt, cách làm hay, những bài học kinh nghiệm quý. Công cuộc đổi mới tại tỉnh Bình Dương là quá trình không ngừng tìm tòi, thử nghiệm, vừa làm vừa rút kinh nghiệm, phấn đấu đầy gian khổ của Đảng bộ, nhân dân trong tỉnh. Qua quá trình hiện thực hóa đường lối đổi mới của Đảng ta trên vùng đất Bình Dương, nhiều mô hình mới, cách làm hay, giàu sức sáng tạo, bám sát vào tình hình thực tiễn của địa phương, có những đặc điểm là đặc thù riêng có, đã ra đời, thể hiện sự vận dụng sáng tạo đường lối của Đảng, quyết tâm, trí tuệ và khát vọng phát triển mạnh mẽ của Đảng bộ, nhân dân tỉnh Bình Dương. Nhiều mô hình, cách làm trở thành bài học quý không chỉ cho Bình Dương, mà còn cho các tỉnh, thành khác trong cả nước. Gần 25 năm qua, Đảng bộ tỉnh đã quán triệt và vận dụng sáng tạo quan điểm, chủ trương, đường lối của Trung ương Đảng, tích cực tổng kết thực tiễn và đổi mới tư duy, nhất là tư duy kinh tế; đề ra được những chủ trương, chính sách phù hợp với sự phát triển của tỉnh; từng bước hình thành triết lý phát triển mới có nét riêng của Bình Dương, có đóng góp quan trọng vào xây dựng hệ thống lý luận của Đảng về thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta. Mỗi kỳ đại hội Đảng bộ tỉnh đánh dấu một bước tiến trong nhận thức lý luận và hành động thực tiễn, trong đó nổi bật là một số bài học kinh nghiệm:

Một là, coi trọng công tác xây dựng Đảng cả về chính trị, tư tưởng, tổ chức và đạo đức. Xây dựng Đảng bộ tỉnh và tổ chức đảng các cấp trong sạch, vững mạnh là điều kiện tiên quyết cho mọi thành công của Bình Dương. Do đặc thù khối doanh nghiệp FDI, tư nhân lớn, chú trọng công tác phát triển Đảng trong khu vực kinh tế ngoài nhà nước.

Hai là, kết hợp giữa tinh thần đoàn kết nhất trí trong toàn Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Bình Dương với việc không ngừng tìm tòi, năng động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, quyết tâm vượt mọi khó khăn vươn lên; đồng thời chú trọng kế thừa và phát huy một cách tốt nhất những thành quả, kinh nghiệm của các thế hệ đi trước, tạo thành sức mạnh tổng hợp để thực hiện nhiệm vụ chính trị. Đây chính là nền tảng cơ bản, là động lực chủ yếu cho sự phát triển.

Ba là, xây dựng đội ngũ cán bộ, nhất là cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp có trình độ, gắn với xây dựng nguồn nhân lực có chất lượng cao ở các lĩnh vực.

Bốn là, trân trọng và phát huy tối đa những lợi thế so sánh của địa phương, đi đôi với việc tranh thủ, huy động, khai thác và sử dụng có hiệu quả các nguồn lực cho phát triển.

Năm là, xác định chính xác các đột phá chiến lược trong cả nhiệm kỳ và trong từng thời kỳ; coi phát triển kết cấu hạ tầng là trọng tâm, là bước đột phá để phát triển, đặc biệt là hạ tầng về giao thông; chú trọng xây dựng quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội, kết cấu hạ tầng một cách bài bản, khoa học, hiện đại và điều hành tuân thủ theo đúng quy hoạch đề ra. Quyết tâm xây dựng thành công thành phố thông minh Bình Dương (năm 2019, lần thứ hai Bình Dương được vinh danh trong danh sách "Smart 21" - 21 khu vực có chiến lược phát triển thành phố thông minh tiêu biểu của thế giới - đã minh chứng được định hướng phát triển đúng đắn và tầm nhìn dài hạn chiến lược của tỉnh).

Định vị và nâng tầm thương hiệu Bình Dương không chỉ ở trong nước, mà còn vươn tầm quốc tế. Đây là dấu ấn nổi bật của Bình Dương, khi luôn vươn tới khát vọng và quyết tâm khẳng định thương hiệu của tỉnh ở tầm thế giới.

Sáu là, bảo đảm phát triển kinh tế gắn với tiến bộ và công bằng xã hội trong từng bước phát triển, trong đó chú trọng phát triển bền vững, xây dựng thành phố thông minh, xanh, thịnh vượng. Phát triển luôn hướng đến mục tiêu vì con người, chú trọng lợi ích của nhân dân bằng cách giải quyết từng bước vững chắc, có hiệu quả các vấn đề xã hội, bảo đảm an sinh và phúc lợi xã hội, làm cho đời sống vật chất và tinh thần của người dân ngày càng được nâng cao và mọi người dân ở Bình Dương đều được hưởng thụ một cách tốt nhất, đầy đủ nhất từ những thành quả của sự phát triển mang lại.

Đặc biệt coi trọng việc bảo vệ môi trường sinh thái, xem đây là một trụ cột trong phát triển của tỉnh Bình Dương…

Việc coi trọng tổng kết, nghiên cứu lý luận là một bài học thành công của Bình Dương. Tỉnh đã xuất phát từ thực tiễn để đổi mới tư duy, nhận thức; tôn trọng và hành động theo quy luật khách quan. Đây là công việc đòi hỏi dày công, là quá trình đấu tranh giữa cái mới và cái cũ, khắc phục từng bước những yếu kém và khuyết điểm, tư tưởng giáo điều, bảo thủ hoặc cực đoan, duy ý chí, chủ nghĩa kinh nghiệm để đi đến cái đúng, cái chân lý. Sự hợp tác giữa Tạp chí Cộng sản với Bình Dương sẽ giúp công tác tổng kết thực tiễn, nghiên cứu lý luận của tỉnh nâng cao hơn về chất lượng và những kết quả thu nhận được giúp Bình Dương có sở sở khoa học - thực tiễn tin cậy để quyết sách phát triển đúng, trúng, đồng thời có những đóng góp quan trọng vào việc bổ sung hệ thống lý luận về đổi mới của Đảng ta./.