Hội nghị ASEAN-37: Những điểm nhấn quan trọng

Với tinh thần “Gắn kết và chủ động thích ứng”, vượt qua rào cản không gian, thời gian lẫn hình thức tương tác, Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 37 đã thông qua nhiều quyết sách quan trọng, bao gồm: Báo cáo đánh giá giữa kỳ các Kế hoạch tổng thể thực hiện Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025; nhất trí về sự cần thiết tiến hành rà soát triển khai Hiến chương ASEAN; khẳng định nỗ lực phát huy tích cực vai trò của ASEAN thúc đẩy hợp tác tiểu vùng gắn với tiến trình phát triển của ASEAN để mọi người dân, mọi vùng, miền có được cơ hội đóng góp cho cộng đồng. Hội nghị cũng đã thông qua Tuyên bố Hà Nội về Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN sau năm 2025 với kỳ vọng xây dựng nền tảng vững chắc cho con đường phát triển phía trước của Cộng đồng ASEAN; Tuyên bố Hà Nội về Tăng cường công tác xã hội hướng đến một Cộng đồng ASEAN gắn kết và chủ động thích ứng.

Trong những kết quả đạt được lần này, một nội dung quan trọng tiếp tục được khẳng định và nhất trí cao, đó là những nỗ lực tập thể trong xử lý đại dịch COVID-19. Theo đó, nhiều sáng kiến của ASEAN về hợp tác ứng phó với đại dịch COVID-19 và các nguy cơ dịch bệnh được công bố, đưa vào triển khai, như: quyết định lập Kho Dự phòng vật tư y tế khẩn cấp khu vực, thúc đẩy Quỹ ASEAN ứng phó COVID-19, thông qua Tuyên bố ASEAN về Khung thỏa thuận hành lang đi lại ASEAN, Khung chiến lược ASEAN về các tình huống y tế công cộng khẩn cấp, xây dựng Trung tâm y tế ASEAN ứng phó với các tình huống y tế công cộng khẩn cấp và dịch bệnh mới nổi. Đồng thời, nhất trí nâng cao năng lực của hệ thống y tế công cộng, sẵn sàng ứng phó với các thách thức y tế trong tương lai thông qua việc xây dựng hệ thống cảnh báo sớm, cùng với ứng dụng các công nghệ mới để vừa chống đại dịch COVID-19 thành công, vừa phục hồi bền vững. Trong thời gian qua, ASEAN đã tăng cường nỗ lực trong việc liên lạc và chia sẻ thông tin thường xuyên trong khối thông qua các nền tảng như Trung tâm ảo Biodiaspora của ASEAN (ABVC) và giờ đây sẽ nỗ lực cùng phục hồi sau đại dịch COVID-19 thông qua Khung phục hồi tổng thể ASEAN (ACRF) và Kế hoạch triển khai đồng bộ trên cả ba trụ cột Cộng đồng nhằm hỗ trợ người dân và doanh nghiệp sớm khắc phục hậu quả dịch bệnh COVID-19, ổn định đời sống kinh tế - xã hội ở các nước. Lãnh đạo các nước ASEAN+3 cũng cam kết hợp tác chống dịch bệnh COVID-19, cụ thể là Nhật Bản sẽ tài trợ thành lập một trung tâm về các bệnh truyền nhiễm và cung cấp trang thiết bị y tế trị giá hơn 200 triệu USD⁽¹⁾. 

Một kết quả ấn tượng khác được ghi nhận đó là sự ký kết thành công Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP) giữa ASEAN và 5 nước đối tác (gồm Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Australia và New Zealand). Với 20 chương về các quy tắc bao trùm, từ thương mại hàng hóa, đầu tư và thương mại điện tử tới sở hữu trí tuệ và mua sắm công, mục tiêu của RCEP là tăng sự tương tác kinh tế dựa trên các quy tắc giữa các nước thành viên. Khi được thực thi, Hiệp định RCEP dự kiến sẽ tạo nên một thị trường lớn với quy mô 2,2 tỷ người tiêu dùng; GDP gần 27.000 tỷ USD, chiếm 30% GDP toàn cầu và sẽ trở thành khu vực thương mại tự do lớn nhất trên thế giới⁽²⁾.

Việc ký kết RCEP được đánh giá là đặc biệt ấn tượng sau 8 năm đàm phán. Đây là một trong những thành công mà Việt Nam có vai trò và sự đóng góp rất lớn, đặc biệt là trong công tác tổ chức, tham vấn, điều phối. RCEP là dấu mốc quan trọng đối với ASEAN, đưa khu vực xích lại gần nhau hơn về thương mại. Mặc dù đại dịch COVID-19 đã gây tác động tiêu cực mạnh đối với kinh tế khu vực và trên toàn thế giới, Hiệp định RCEP được ký kết đã gửi tín hiệu tích cực tới tất cả các nước rằng, ASEAN và các đối tác của Khối coi trọng việc duy trì mở cửa thị trường cho thương mại và đầu tư trong khu vực. Dù thiếu vắng Ấn Độ - nền kinh tế lớn thứ năm thế giới và là đối tác thương mại quan trọng của nhiều nước trong khu vực - song RCEP vẫn là công cụ được kỳ vọng giúp khởi động sự phục hồi kinh tế khu vực thời kỳ đại dịch COVID-19 bởi đây là một thỏa thuận bao trùm. RCEP gồm hầu hết các nền kinh tế lớn của khu vực và được điều chỉnh theo nhu cầu phát triển riêng của những nước này. Đó là một lợi thế lớn của RCEP so với một hiệp định thương mại lớn khác của khu vực là Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) - không bao gồm Trung Quốc, Hàn Quốc hay toàn bộ các nền kinh tế thuộc ASEAN. Thông qua việc cung cấp một bộ quy tắc tiêu chuẩn và minh bạch cho khu vực trên các lĩnh vực đa dạng như thương mại, đầu tư và sở hữu trí tuệ…, với các điều khoản cao hơn mức tối thiểu hiện hành của Tổ chức Thương mại thế giới (WTO), RCEP sẽ tạo điều kiện cho việc duy trì dòng chảy của hàng hóa và dịch vụ thiết yếu. Sự đồng thuận trong việc dỡ bỏ hàng rào thuế quan, cũng như những cam kết về mở cửa thị trường trong lĩnh vực hàng hóa, dịch vụ và đầu tư, đơn giản hóa thủ tục hải quan, quy tắc xuất xứ sẽ tạo cơ hội để các nước thành viên tham gia chuỗi giá trị khu vực, mở ra tiềm năng tiếp cận các thị trường mới, gắn kết vững chắc hơn trong một khu vực kinh tế năng động nhất thế giới, thay vì chỉ tập trung vào việc mở cửa thị trường song phương với các đối tác chủ chốt.

Tiếp tục mở rộng và làm sâu sắc thêm quan hệ giữa ASEAN với các đối tác chủ chốt cũng là một nội dung được các nước ASEAN thúc đẩy tại các Hội nghị cấp cao ASEAN - Nhật Bản lần thứ 23, Hội nghị cấp cao ASEAN - Hàn Quốc lần thứ 21, Hội nghị cấp cao ASEAN - Trung Quốc lần thứ 23, Hội nghị cấp cao ASEAN - Hoa Kỳ lần thứ 37, Hội nghị Cấp cao ASEAN - Ấn Độ lần thứ 17, Hội nghị cấp cao ASEAN - Australia lần thứ 2, Hội nghị cấp cao kỷ niệm 45 năm quan hệ ASEAN - New Zealand... Trên cơ sở coi trọng tăng cường quan hệ với các nước đối tác, ASEAN khẳng định tầm quan trọng của các mối quan hệ này đối với việc ủng hộ vai trò trung tâm chiến lược của Hiệp hội trong việc duy trì, thúc đẩy đối thoại, hợp tác, ngăn ngừa xung đột, xây dựng lòng tin, kiến tạo cấu trúc khu vực rộng mở, minh bạch, bao trùm và dựa trên luật lệ. Cùng với đó, ASEAN nói chung, Việt Nam nói riêng với tư cách nước Chủ tịch ASEAN 2020 đã đóng góp tích cực và được các nước đối tác ghi nhận về vị thế ngày càng tăng của Hiệp hội trong môi trường an ninh, chính trị, kinh tế của khu vực.

Trên thực tế, luôn coi ASEAN là hướng ưu tiên của ngoại giao láng giềng, Trung Quốc kiên trì ủng hộ việc xây dựng Cộng đồng ASEAN và ủng hộ việc ASEAN tăng cường vị trí trung tâm trong hợp tác khu vực. Đặc biệt, nhân dịp này, Trung Quốc và ASEAN đã thông qua “Kế hoạch hành động thực hiện Tuyên bố chung về quan hệ đối tác chiến lược Trung Quốc - ASEAN vì hòa bình và thịnh vượng (2021 - 2025)”, “Sáng kiến Trung Quốc - ASEAN về thiết lập quan hệ đối tác kinh tế kỹ thuật”; đồng thời, tuyên bố năm 2021 là năm hợp tác phát triển bền vững Trung Quốc - ASEAN. 

Trên cơ sở quan hệ đối tác chiến lược giữa ASEAN và Hoa Kỳ được khẳng định trong nhiều thập niên qua, Hoa Kỳ tái khẳng định cam kết xây dựng và phát triển mối quan hệ đối tác chiến lược với ASEAN vì hòa bình, thịnh vượng ở khu vực trên cơ sở tôn trọng độc lập, chủ quyền của nhau và hợp tác cùng có lợi. Hoa Kỳ cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tuân thủ luật pháp quốc tế, thương mại không bị cản trở, ủng hộ các quốc gia ven biển thực thi quyền chủ quyền đối với các nguồn tài nguyên trên biển phù hợp với quy định trong Công ước của Liên hợp quốc về Luật Biển (UNCLOS 1982); đánh giá cao quyết định nâng cấp quan hệ đối tác Mekong - Hoa Kỳ thành đối tác chiến lược.

Chiến lược mới với tên gọi “Chính sách hướng Nam mới”, là phiên bản bổ sung sáng kiến của chính quyền Hàn Quốc đương nhiệm đưa ra cách đây ba năm nhằm tăng cường quan hệ chiến lược giữa Hàn Quốc với các quốc gia thành viên ASEAN, bao gồm các biện pháp mới và thiết thực, tập trung vào bảy lĩnh vực chính, trong đó có hợp tác y tế toàn diện, là cơ sở tạo điều kiện cho Hàn Quốc và ASEAN đi đầu trong việc xây dựng cộng đồng hòa bình và thịnh vượng, lấy con người làm trung tâm.

Nhật Bản coi việc hợp tác với các nước ASEAN là một yếu tố cần thiết để đạt được mục tiêu xây dựng khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương tự do và rộng mở dựa trên luật pháp quốc tế.

Nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tăng cường sự hội tụ giữa Sáng kiến Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương của Ấn Độ và Tầm nhìn Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương của ASEAN nhằm bảo đảm một khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương tự do, rộng mở, bao trùm và dựa trên luật pháp, Ấn Độ luôn coi ASEAN là cốt lõi trong Chính sách Hành động hướng Đông của nước này, mong muốn các nước ASEAN hợp tác theo những trụ cột khác nhau trong Sáng kiến Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương của Ấn Độ, tăng cường các loại hình kết nối giữa Ấn Độ với ASEAN trong các lĩnh vực kinh tế, xã hội, kỹ thuật số, tài chính và hàng hải.

Đối với Australia, ASEAN là trọng tâm trong tầm nhìn về một khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương hòa bình, ổn định, bao trùm, có chủ quyền, thịnh vượng và kiên cường. Đặc biệt trong bối cảnh hiện nay, ASEAN đóng vai trò trung tâm trong quá trình phục hồi của khu vực và trật tự khu vực trong và sau đại dịch COVID-19.

ASEAN là đối tác thương mại lớn thứ tư của New Zealand, một đối tác quốc phòng và an ninh quan trọng và là trung tâm chiến lược quan trọng kết nối New Zealand với châu Á và phần còn lại của thế giới, do vậy, New Zealand tái khẳng định cam kết tăng cường quan hệ đối tác với ASEAN theo chủ đề “hòa bình, thịnh vượng, con người và hành tinh”, bao gồm việc thúc đẩy hợp tác trong các lĩnh vực như phát triển bền vững, biến đổi khí hậu, thuận lợi hóa thương mại và thương mại số.

Về phía ASEAN, nhằm tạo động lực mới cho quan hệ giữa ASEAN và các đối tác, ASEAN nhất trí mở rộng Hiệp ước Thân thiện và Hợp tác Đông Nam Á (TAC) để Cuba, Colombia và Nam Phi tham gia. Đến nay, đã có 43 quốc gia và tổ chức tham gia TAC - văn kiện có ý nghĩa quan trọng của Cộng đồng Chính trị - An ninh ASEAN, phản ánh cam kết của Khối trong việc giải quyết mọi bất đồng và xung đột một cách hòa bình. Động thái tích cực này một lần nữa cho thấy vai trò và vị thế ngày càng được củng cố của ASEAN trên trường quốc tế, đặc biệt trong việc tăng cường hợp tác, thúc đẩy hòa bình, ổn định, an ninh khu vực và thế giới, trong bối cảnh thế giới vẫn nhiều biến động và đại dịch COVID-19 diễn biến phức tạp.

Bên cạnh đó, Hội nghị cấp cao Đông Á (EAS) lần thứ 15 cũng thông qua các tuyên bố quan trọng, trong đó có Tuyên bố về 15 năm EAS. Tuyên bố của các nhà lãnh đạo ASEAN+3 về tăng cường năng lực tự cường kinh tế - tài chính trước các thách thức, một lần nữa khẳng định vai trò và thế mạnh của khuôn khổ ASEAN+3 trong ngăn ngừa và ứng phó các nguy cơ khủng hoảng kinh tế - tài chính ở khu vực.

Như vậy, đối với các nước đối tác, ASEAN tiếp tục phát huy vai trò trung tâm về đối thoại, hợp tác, xây dựng lòng tin ở khu vực, tiếp tục nỗ lực định hình một cấu trúc khu vực rộng mở, minh bạch, dựa trên luật lệ, đẩy mạnh hình thành và chia sẻ các chuẩn mực ứng xử và đề cao thượng tôn pháp luật. Cùng với đó, khẳng định yêu cầu tiên quyết cần duy trì đoàn kết, thống nhất, giữ vững vai trò trung tâm của ASEAN, nâng cao khả năng tự cường, thúc đẩy chủ nghĩa đa phương, đề cao các nguyên tắc cơ bản trong Hiến chương ASEAN và Tài liệu Quan điểm của ASEAN về Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương (AOIP).

Ghi nhận những nỗ lực, những bước đi đúng hướng trong Năm Chủ tịch ASEAN 2020

Do đại dịch COVID-19 bùng phát đầu năm 2020 và cho tới nay vẫn chưa được khống chế đã khiến Năm Chủ tịch ASEAN 2020 của Việt Nam được đánh giá là một năm đầy thách thức đối với ASEAN nói riêng và toàn thế giới nói chung. Đại dịch COVID-19 đã làm đình trệ mọi hoạt động, gây tổn thất nghiêm trọng về người và vật chất, để lại những hệ lụy nặng nề đối với các nền kinh tế. Song, với tinh thần “Gắn kết và chủ động thích ứng” mà Việt Nam lựa chọn, chủ đề cho Năm Chủ tịch ASEAN 2020 đã được phát huy cao độ. Việt Nam thể hiện được vai trò dẫn dắt đầy trách nhiệm, nhiều nỗ lực trong xây dựng Cộng đồng, bảo vệ người dân trước đại dịch COVID-19 và ảnh hưởng của kinh tế suy thoái; phối hợp chặt chẽ, kịp thời trong hoạt động khôi phục kinh tế và ứng phó trước các thách thức xuyên quốc gia đang đe dọa ổn định và phát triển toàn cầu; duy trì hợp tác với các đối tác và đóng góp cho hòa bình, ổn định khu vực và quốc tế.

Đối mặt với những khó khăn chưa từng có tiền lệ, Việt Nam được đánh giá đã tích cực thể hiện vai trò lãnh đạo năng động, tích cực cùng các nước ASEAN vượt qua các thách thức; đồng thời, vận động các đối tác, đối thoại tham gia xây dựng và thể hiện trách nhiệm trong các vấn đề chung của khu vực, ủng hộ và hỗ trợ các sáng kiến của ASEAN. Với hình thức hội nghị trực tuyến lần đầu tiên được ứng dụng kể từ khi thành lập ASEAN năm 1967, Việt Nam đã tổ chức đầy đủ các sự kiện trong Năm Chủ tịch ASEAN 2020 và thông qua hàng chục văn kiện quan trọng.

Những kết quả đạt được trong một năm đầy khó khăn và thách thức không chỉ thể hiện tinh thần hợp tác và đoàn kết, năng lực tự cường của ASEAN trong ứng phó và vượt qua các thách thức, mà còn thúc đẩy Cộng đồng ASEAN phát triển ngày càng vững mạnh. Kết thúc Năm Chủ tịch ASEAN 2020 của Việt Nam, ASEAN cơ bản hoàn tất các ưu tiên, sáng kiến theo đúng lộ trình đề ra, trong đó có đánh giá giữa kỳ Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025, kiểm điểm thực hiện Hiến chương ASEAN, ra Tuyên bố Hà Nội về Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025, gắn kết phát triển tiểu vùng với lộ trình xây dựng Cộng đồng ASEAN vì mục tiêu phát triển bền vững và các sáng kiến về tăng cường hình ảnh và nhận diện của Cộng đồng ASEAN… Đáng chú ý, ngay khi đại dịch COVID-19 bùng phát, ASEAN cũng đã chủ động hợp tác ứng phó nhanh chóng - điều mà không phải khu vực nào trên thế giới có thể làm được - nhưng ASEAN đã làm được và cũng là một trong những thành tựu nổi bật trong Năm Chủ tịch ASEAN 2020 của Việt Nam.

Việc điều phối thành công các hoạt động trong ASEAN và đạt được dấu ấn đậm nét của Việt Nam trong tư cách Chủ tịch ASEAN 2020 được bạn bè quốc tế ghi nhận, đánh giá cao. Chính trong những thời điểm khó khăn nhất, nước Chủ tịch ASEAN Việt Nam đã thể hiện vai trò dẫn dắt, chủ động hành động để gắn kết Cộng đồng ASEAN, trước hết là gắn kết toàn khối tập trung mọi nguồn lực để chống lại đại dịch COVID-19. Như đánh giá của tờ Korea IT Times, Việt Nam đã cùng các nước thành viên ASEAN đẩy mạnh hoạt động hợp tác theo đúng ý nghĩa của chủ đề “Gắn kết và chủ động thích ứng” nhằm thúc đẩy quá trình xây dựng Cộng đồng và vai trò của ASEAN trong thế giới luôn thay đổi⁽³⁾.

Đồng quan điểm, Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Thái Lan Don Pramudwinai nhấn mạnh, khi xảy ra đại dịch COVID-19, nhờ sự lãnh đạo của Việt Nam, ASEAN đã có thể nhanh chóng thành lập Nhóm công tác Hội đồng điều phối ASEAN về những tình huống khẩn cấp về sức khỏe cộng đồng vào tháng 3-2020 để điều phối phản ứng tập thể và toàn diện của ASEAN đối với đại dịch COVID-19. Hội nghị cấp cao ASEAN đặc biệt và Hội nghị cấp cao ASEAN+3 đặc biệt về COVID-19 diễn ra dưới hình thức trực tuyến đã được triệu tập kịp thời vào giữa tháng 4-2020, sau đó là một loạt hội nghị trực tuyến cấp bộ trưởng giữa ASEAN và các đối tác bên ngoài. Những can dự cấp cao này không chỉ thể hiện ý chí chính trị mạnh mẽ của ASEAN và các đối tác bên ngoài để làm việc cùng nhau, mà còn là minh chứng cho sức mạnh tập thể của ASEAN⁽⁴⁾.

Viện trưởng Viện ISEAS - Yusof Ishak kiêm Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu ASEAN thuộc ISEAS (Singapore), ông Choi Shing Kwok, khẳng định, năm 2020 là năm đặc biệt khó khăn và Việt Nam đã hoàn thành xuất sắc vai trò Chủ tịch ASEAN trước tất cả những khó khăn và trở ngại⁽⁵⁾. Và không phải ngẫu nhiên mà Đại biện lâm thời Mỹ tại ASEAN - bà Melissa A. Brown - đã gọi nhiệm kỳ Chủ tịch ASEAN 2020 của Việt Nam là “cơ hội để tăng cường hợp tác và liên kết khu vực”. Tờ Khmer Times của Campuchia ngày 16-11-2020 nhận định, là một thành viên tích cực và có trách nhiệm, Việt Nam đã có nhiều đóng góp cho ASEAN. Việc chọn chủ đề “Gắn kết và chủ động thích ứng” cho Năm Chủ tịch 2020 thể hiện mong muốn của Việt Nam bảo đảm một ASEAN thống nhất, đứng vững trước tác động của tình hình quốc tế và khu vực. Hãng tin Sputnik (Nga) đánh giá Việt Nam đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ trên cương vị Chủ tịch ASEAN trong năm 2020, với sự chuẩn bị chu đáo, lựa chọn mục tiêu và ưu tiên, để lại nhiều dấu ấn quan trọng. Đối với Việt Nam, Năm Chủ tịch ASEAN 2020 là một cơ hội, nhưng cũng gánh trách nhiệm gấp đôi khi đồng thời là Ủy viên không thường trực của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2020 - 2021⁽⁶⁾.

Bằng những biện pháp khéo léo và linh hoạt, Việt Nam đã giúp ASEAN duy trì được mối quan hệ cân bằng với các nước lớn, điều hòa và giảm thiểu áp lực từ sự cạnh tranh, cọ xát giữa các nước lớn đối với ASEAN thông qua việc nhấn mạnh và đề cao các nguyên tắc cơ bản của ASEAN trong quan hệ giữa các quốc gia, trong đó có các nguyên tắc của Hiến chương ASEAN, TAC, AOIP...; tranh thủ sự đoàn kết và đồng thuận của ASEAN để thống nhất cách tiếp cận chung trước các yêu cầu, đề xuất mà các đối tác đưa ra. Vai trò trung tâm của ASEAN luôn được phát huy trong dẫn dắt các tiến trình đối thoại và hợp tác ở khu vực, tăng cường tính bổ trợ lẫn nhau và định hướng phát triển phù hợp cho các diễn đàn trong giai đoạn mới⁽⁷⁾.

Ngày 10-11-2020, trang mạng Modern Diplomacy đăng bài viết đánh giá tổng quan sự thể hiện của Việt Nam trong vai trò Chủ tịch ASEAN năm 2020, Việt Nam đảm nhận vai trò Chủ tịch ASEAN khi tổ chức này đang phải đối mặt với những thách thức liên quan đến hòa bình và an ninh, ảnh hưởng của biến đổi khí hậu và cả nhu cầu vạch ra tương lai để phát triển khu vực như một cộng đồng ASEAN. Trong 11 tháng qua, ASEAN đã làm việc tích cực nhằm phát triển mối quan hệ tốt đẹp hơn với các đối tác đối thoại, bao gồm Liên minh châu Âu (EU), Trung Quốc và Ấn Độ, cũng như phối hợp các cuộc họp giữa ASEAN và Nhật Bản, hầu hết đều ở hình thức trực tuyến. Đáng chú ý, chương trình nghị sự của ASEAN trong năm 2020 được đề ra dưới sự chủ trì của Việt Nam và có những thách thức liên quan đến việc giải quyết các vấn đề về hội nhập kinh tế, cũng như xây dựng các giao thức chung trong các trường hợp khẩn cấp về sức khỏe cộng đồng và chia sẻ thông tin liên quan đến các biện pháp đối phó với đại dịch COVID-19⁽⁸⁾.

Và trên hết, lãnh đạo các nước ASEAN đặc biệt đánh giá cao Việt Nam, nước giữ vai trò Chủ tịch ASEAN trong năm 2020, đã điều phối, dẫn dắt ASEAN giữ vững đà hợp tác, xây dựng trên ba trụ cột Cộng đồng là chính trị - an ninh, kinh tế và văn hóa - xã hội; đồng thời, đẩy mạnh hợp tác ứng phó và khắc phục hậu quả của đại dịch COVID-19 một cách nhanh chóng, hiệu quả./.

-----------------------------
(1) Trần Quyên: “ASEAN 2020: Lãnh đạo các nước ASEAN+3 cam kết hợp tác chống COVID-19”, https://news.vnanet.vn/?created=7%20day& servicecateid=3&scode=1&qcode=17
(2) Anh Quang: “Hiệp định RCEP - Động lực mới cho kinh tế ASEAN sau dịch bệnh”, https://vtv.vn/kinh-te/hiep-dinh-rcep-dong-luc-moi-cho-kinh-te-asean-sau-dich-benh-2020111513163582.htm
(3), (7) Thanh Phương: “Năm ASEAN 2020 “khó khăn không chùn bước, thách thức chẳng sờn lòng”, https://news.vnanet.vn/?created= 7%20day&servicecateid=3& scode=1& qcode=17
(4) Ngọc Quang, Hữu Kiên: “Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Ngoại giao Thái Lan đánh giá cao vai trò dẫn dắt của Việt Nam”, https://news.vnanet.vn/? reated=7%20day&keywordTh%C3%A1i%20Lan&servicecateid=3&scode=1&qcode=17
(5) Nguyễn Thúy: “Chuyên gia Singapore đánh giá Việt Nam hoàn thành xuất sắc vai trò Chủ tịch ASEAN 2020”, https://news.vnanet.vn/?created= 7%20day&keyword=ASEAN&servicecateid=3&scode=1&qcode=17
(6) Đào Thị Lan Phương: “Truyền thông nước ngoài ấn tượng về Việt Nam trên cương vị Chủ tịch ASEAN”, https://news.vnanet.vn/?created=7% 20day&servicecateid=3&scode=1&qcode=17
(8) Đào Thị Lan Phương: “Trang mạng Modern Diplomacy đánh giá cao vai trò Chủ tịch ASEAN của Việt Nam”, https://news.vnanet.vn/?created=7%20day&keyword=ASEAN &servicecateid=3&scode=1&qcode=17