Xây dựng bản lĩnh chính trị cho cán bộ, đảng viên - nhân tố bảo đảm vai trò lãnh đạo của Đảng

Bản lĩnh chính trị của cán bộ, đảng viên là tổng hợp các phẩm chất đạt đến trình độ có thể tự quyết định một cách độc lập, sáng tạo, làm chủ hành vi chính trị của mình trước những bước ngoặt và tình huống phức tạp về chính trị, thực hiện tốt nhất nhiệm vụ được giao. Bản lĩnh chính trị của cán bộ, đảng viên biểu hiện ở các phương diện sau: sự vững vàng, kiên định và nhạy cảm trước những biến động chính trị - xã hội; tích cực tham gia vào các quá trình chính trị - xã hội trên cương vị, chức trách được giao; giải quyết chính xác, nhanh chóng và có hiệu quả những vấn đề nảy sinh ở cơ quan, đơn vị theo thẩm quyền.

Bản lĩnh chính trị của cán bộ, đảng viên có vai trò rất quan trọng đối với sự phát triển mọi mặt của bản thân cán bộ, đảng viên; công tác xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên; xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng. Bản lĩnh chính trị của cán bộ, đảng viên là một trong những yếu tố quan trọng hình thành bản lĩnh chính trị của Đảng. Bản lĩnh chính trị vững vàng của Đảng được thể hiện ở việc quyết định một cách độc lập thái độ, hành động của mình, không vì áp lực bên ngoài mà thay đổi quan điểm, đường lối, chiến lược, sách lược; ở sự mềm dẻo, linh hoạt trong sách lược, thái độ và khả năng xử lý các tình huống phức tạp; ý chí và khả năng đấu tranh chống lại sự tấn công của kẻ thù; sự nhạy cảm với cái mới và khả năng tự đổi mới. Nhờ có bản lĩnh chính trị vững vàng mà Đảng đã lãnh đạo cách mạng Việt Nam đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khác. Trải qua các thời kỳ, Đảng đều luôn coi trọng xây dựng bản lĩnh chính trị cho đội ngũ cán bộ, đảng viên - nhân tố quan trọng góp phần thực hiện thắng lợi nhiệm vụ cách mạng.

Xây dựng bản lĩnh chính trị cho cán bộ, đảng viên là toàn bộ các hoạt động của các cấp uỷ, tổ chức đảng, cán bộ, đảng viên nhằm làm cho cán bộ, đảng viên độc lập, sáng tạo, làm chủ hành vi chính trị của mình trước những bước ngoặt và tình huống phức tạp về chính trị, thực hiện tốt nhất nhiệm vụ được giao. Hoạt động này bao gồm các nội dung như: Nâng cao năng lực nhận thức, trình độ hiểu biết sâu sắc về chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, mục tiêu, lý tưởng của Đảng, nhiệm vụ của sự nghiệp đổi mới toàn diện đất nước; bồi dưỡng ý chí kiên định với mục tiêu, lý tưởng, con đường xã hội chủ nghĩa; bồi dưỡng năng lực tự định hướng và vươn lên trong học tập, công tác, làm chủ tri thức tổng hợp, tri thức chuyên môn, tri thức lý luận chính trị; nâng cao năng lực tự rèn luyện, tu dưỡng trong thực tiễn về phẩm chất đạo đức, nhân cách, phương pháp công tác, kỹ năng làm việc; nâng cao khả năng tôi luyện ý chí, tư tưởng, khả năng đấu tranh với những lệch lạc, sai trái; khả năng làm chủ trước những cám dỗ vật chất, những tiêu cực của mặt trái của kinh tế thị trường; cảnh giác với những thủ đoạn của âm mưu “diễn biến hoà bình” của các thế lực thù địch; phòng, chống “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”...

Xây dựng bản lĩnh chính trị cho cán bộ, đảng viên có vai trò vô cùng quan trọng trong giai đoạn hiện nay, nhất là trong tình hình một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên, trong đó có những đảng viên giữ vị trí lãnh đạo, quản lý, suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống với những biểu hiện khác nhau về sự phai nhạt lý tưởng, sa vào chủ nghĩa cá nhân ích kỷ, cơ hội, thực dụng, chạy theo danh lợi, tiền tài, kèn cựa địa vị, cục bộ, tham nhũng, lãng phí, tùy tiện, vô nguyên tắc… Đảng cần thực hiện hệ thống giải pháp đồng bộ để ngăn chặn, đẩy lùi các nguy cơ, trước mắt là xây dựng bản lĩnh chính trị cho đội ngũ cán bộ, đảng viên nhằm tăng cường năng lực lãnh đạo của Đảng đối với Nhà nước và xã hội.

Quan điểm của Đảng về xây dựng bản lĩnh chính trị cho đội ngũ cán bộ, đảng viên

Một là, xây dựng bản lĩnh chính trị cho đội ngũ cán bộ, đảng viên phải luôn luôn bám sát quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và quan điểm của Đảng về công tác cán bộ.

Văn kiện Đại hội Đảng lần thứ XII nêu rõ: “Kiên định chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, vận dụng sáng tạo và phát triển phù hợp với thực tiễn Việt Nam; kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; kiên định đường lối đổi mới”(2). Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh là cơ sở để nâng cao giác ngộ chính trị, niềm tin, tình cảm cách mạng và ý chí chiến đấu của cán bộ, đảng viên. Khi nắm vững lý luận Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, cán bộ, đảng viên có thể nhanh nhạy, quyết đoán, chủ động trước các bước ngoặt, tình huống khó khăn. Nói cách khác, trang bị kiến thức của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh là yếu tố quan trọng, quyết định công tác xây dựng bản lĩnh chính trị cho đội ngũ cán bộ, đảng viên.

Hai là, xây dựng bản lĩnh chính trị cho đội ngũ cán bộ, đảng viên nhằm mục tiêu nâng cao bản lĩnh chính trị của Đảng, nâng cao năng lực lãnh đạo của Đảng đối với Nhà nước và xã hội, thực hiện thắng lợi mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.

Bản lĩnh chính trị của cán bộ, đảng viên chính là sự cụ thể hóa bản lĩnh chính trị của Đảng Cộng sản Việt Nam, mang bản chất giai cấp công nhân, vì sự nghiệp giải phóng giai cấp, giải phóng con người, xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội. Do đó, xây dựng bản lĩnh chính trị cho đội ngũ cán bộ, đảng viên nhằm “nâng cao năng lực cầm quyền của Đảng và bảo đảm sự lãnh đạo của Đảng có hiệu lực, hiệu quả”(3). Vai trò lãnh đạo của Đảng là nhân tố hàng đầu bảo đảm thành công việc xây dựng bản lĩnh chính trị cho đội ngũ cán bộ, đảng viên.

Ba là, xây dựng bản lĩnh chính trị cho đội ngũ cán bộ, đảng viên phải tiến hành đồng bộ, từ việc nâng cao nhận thức tư tưởng, bồi dưỡng phẩm chất chính trị, đạo đức, nâng cao trình độ chuyên môn, trình độ lý luận chính trị, nâng cao năng lực công tác, phương pháp làm việc, tác phong công tác; phối hợp nhiều lực lượng cùng tham gia.

Bản lĩnh chính trị của cán bộ, đảng viên được hình thành, phát triển thông qua quá trình hoạt động thực tiễn, thông qua giáo dục, rèn luyện, phấn đấu và tích lũy thường xuyên, lâu dài. Bản lĩnh chính trị của cán bộ, đảng viên do nhiều yếu tố tạo nên, trong đó, chủ yếu là các yếu tố như: trình độ nhận thức, giác ngộ chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, quan điểm của Đảng, lý tưởng chiến đấu vì mục tiêu độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội; các tri thức khoa học tự nhiên, khoa học xã hội, nhất là tri thức lý luận chính trị; tình cảm cách mạng, lòng yêu Tổ quốc, yêu thương nhân dân, tâm hồn trong sáng, thể chất khoẻ mạnh; sự tôi luyện trong thực tiễn, đối mặt với những khó khăn, thách thức và sự tích lũy các kinh nghiệm hoạt động thực tiễn.

Để nâng cao bản lĩnh chính trị cho đội ngũ cán bộ, đảng viên, Đại hội XII của Đảng nhấn mạnh yêu cầu: “Đổi mới mạnh mẽ công tác giáo dục lý luận chính trị, học tập nghị quyết của Đảng. Thực hiện nền nếp việc bồi dưỡng lý luận, cập nhật kiến thức mới cho cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp, đặc biệt là cấp Trung ương. Tiếp tục đổi mới hệ thống chương trình đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị theo hướng nâng cao chất lượng, chú trọng tính hiệu quả và phù hợp với từng đối tượng”(4).

Nâng cao bản lĩnh chính trị của cán bộ, đảng viên không tách rời việc nâng cao đạo đức cách mạng, khắc phục có hiệu quả các biểu hiện tiêu cực về đạo đức, lối sống... “Tiếp tục đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; coi đó là công việc thường xuyên của các tổ chức đảng, các cấp chính quyền, các tổ chức chính trị - xã hội, địa phương, đơn vị, gắn với chống suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống và những biểu hiện "tự diễn biến", "tự chuyển hoá" trong nội bộ. Kiên quyết đấu tranh chống quan liêu, tham nhũng, lãng phí, chủ nghĩa cá nhân, lối sống cơ hội, thực dụng, bè phái, "lợi ích nhóm", nói không đi đôi với làm”(5).

Bốn là, đề cao vai trò tự giác tu dưỡng, rèn luyện nâng cao bản lĩnh chính trị của cán bộ, đảng viên.

Phát huy vai trò tiền phong, gương mẫu của cán bộ, đảng viên là một cách thức quan trọng để nâng cao bản lĩnh chính trị của họ. Văn kiện Đại hội XII của Đảng chỉ rõ: “Xây dựng đội ngũ đảng viên thật sự tiên phong, gương mẫu, gần dân, sát dân, có trách nhiệm cao trong công việc, có phẩm chất đạo đức cách mạng, ý thức tổ chức kỷ luật và năng lực hoàn thành nhiệm vụ, vững vàng trước mọi khó khăn, thách thức, phấn đấu cho mục tiêu, lý tưởng của Đảng”(6). Muốn có đội ngũ cán bộ, đảng viên tiên phong, gương mẫu cần chú trọng thực hiện: “Xây dựng và thực hiện tốt các quy định để phát huy vai trò gương mẫu trong rèn luyện phẩm chất đạo đức, lối sống, phong cách, tác phong, lề lối công tác của cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ lãnh đạo các cấp, người đứng đầu các cơ quan, đơn vị”(7).

Năm là, xác định các tiêu chí đánh giá bản lĩnh chính trị của cán bộ, đảng viên và tạo môi trường thử thách, rèn luyện bản lĩnh chính trị cho đội ngũ cán bộ, đảng viên.

Kinh nghiệm hoạt động thực tiễn chính trị sẽ cung cấp cho người cán bộ, đảng viên những tri thức về đời sống chính trị, giúp họ làm giàu trí tuệ của mình, khắc phục hạn chế, thiếu sót, củng cố niềm tin và lòng dũng cảm. Nhờ đó mà họ dám đương đầu với mọi khó khăn, gian khổ, thách thức, thậm chí chấp nhận hy sinh vì mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội. Bản lĩnh chính trị của người cán bộ, đảng viên không ngừng được trau dồi, rèn luyện, củng cố, tăng cường thông qua thực tiễn hoạt động chính trị bởi lẽ kinh nghiệm hoạt động thực tiễn chính trị giúp cán bộ, đảng viên giải quyết các tình huống chính trị nảy sinh đồng thời nâng cao niềm tin vào sự đúng đắn của đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước.

Giải pháp nâng cao bản lĩnh chính trị cho đội ngũ cán bộ, đảng viên giai đoạn hiện nay

Một là, nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của xây dựng bản lĩnh chính trị cho đội ngũ cán bộ, đảng viên.

Cần nâng cao nhận thức của các cấp ủy đảng, tổ chức đảng, đội ngũ cán bộ, đảng viên về tầm quan trọng của việc xây dựng bản lĩnh chính trị cho cán bộ, đảng viên. Việc phát huy tính tiền phong của đảng viên có tầm quan trọng đặc biệt đối với việc nâng cao chất lượng đội ngũ đảng viên. Bản lĩnh chính trị của đội ngũ cán bộ, đảng viên tạo nên bản lĩnh chính trị của Đảng, ảnh hưởng quyết định đến năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng. Bản lĩnh chính trị của Đảng thể hiện ở năng lực đề ra các quyết sách chính trị đúng đắn và hiện thực hóa các quyết sách đó. Khi bản lĩnh chính trị của đội ngũ cán bộ, đảng viên được nâng cao sẽ góp phần đẩy lùi các nguy cơ đối với đảng cầm quyền đồng thời nâng cao uy tín lãnh đạo của Đảng. Do đó, xây dựng bản lĩnh chính trị cho đội ngũ cán bộ, đảng viên có vai trò rất quan trọng đối với việc củng cố vị trí, vai trò cầm quyền của Đảng ta trong giai đoạn hiện nay.

Hai là, thực hiện nghiêm chế độ học tập lý luận chính trị trong Đảng và từng bước nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị.

Công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ về lý luận chính trị đã được Trung ương và các cấp ủy quan tâm tổ chức thực hiện, góp phần nâng cao trình độ lý luận chính trị của đội ngũ cán bộ, đảng viên. Cần quán triệt, thực hiện tốt hơn nữa các Nghị quyết, Quy định của Đảng về học tập lý luận chính trị, trong đó, tập trung thực hiện Quy định số 54-QĐ/TW của Bộ Chính trị về chế độ học tập lý luận chính trị trong Đảng; Quy định số 164-QĐ/TW của Bộ Chính trị về chế độ bồi dưỡng, cập nhật kiến thức đối với cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp; Nghị quyết số 32-NQ/TW của Bộ Chính trị về tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng công tác đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị cho cán bộ lãnh đạo, quản lý… Bên cạnh đó, cần nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, đảng viên trong hệ thống các trường chính trị từ Trung ương đến cơ sở. Trong đó, chú trọng xây dựng và tổ chức thực hiện các chương trình đào tạo, bồi dưỡng thiết thực, hiệu quả. Mục tiêu các chương trình đào tạo, bồi dưỡng trong hệ thống trường Đảng phải nâng cao trình độ lý luận chính trị, mở rộng tầm nhìn, nâng cao phẩm chất đạo đức cách mạng cho các thế hệ học viên.

Ba là, phát huy tính tích cực, tự giác rèn luyện bản lĩnh chính trị của cán bộ, đảng viên và xây dựng cơ chế thúc đẩy cán bộ, đảng viên tự nâng cao bản lĩnh chính trị.

Tự học tập, tự giác tu dưỡng, rèn luyện của cán bộ, đảng viên là phương thức chủ yếu và trực tiếp để họ tự mình nâng cao phẩm chất chính trị, đạo đức, trình độ, năng lực công tác đáp ứng được yêu cầu, đòi hỏi của sự nghiệp đổi mới và hội nhập quốc tế. Muốn vậy, các cấp ủy đảng cần tăng cường công tác giáo dục thường xuyên cho đội ngũ cán bộ, đảng viên về tiêu chuẩn đảng viên, về tầm quan trọng của việc tự tu dưỡng, rèn luyện bản lĩnh chính trị. Bên cạnh đó, các cấp ủy cần tạo môi trường, điều kiện, nhất là tạo ra các phong trào để cán bộ, đảng viên tích cực, tự giác tu dưỡng, rèn luyện, nâng cao bản lĩnh chính trị.

Bốn là, tạo môi trường cho cán bộ, đảng viên được thử thách, rèn luyện bản lĩnh chính trị.

Bản lĩnh chính trị của cán bộ đảng viên có điều kiện được bộc lộ khi họ được hoạt động trong môi trường có nhiều thử thách, trong tình huống phức tạp về chính trị. Càng nhiều khó khăn, thử thách, thì càng bộc lộ rõ bản lĩnh chính trị. Bên cạnh đó, bản lĩnh chính trị được được tôi luyện, vững vàng trong môi trường công tác có nhiều khó khăn, thử thách, có nhiều cám dỗ. Tình huống phức tạp về chính trị là dung môi tốt nhất để thử, để nhận biết về bản lĩnh chính trị của cán bộ, đảng viên.

Năm là, đổi mới công tác đánh giá, xếp loại cán bộ, đảng viên, chú trọng đánh giá về bản lĩnh chính trị.

Cần đổi mới tư duy về công tác đánh giá, xếp loại cán bộ, đảng viên, cần vận dụng và phát triển sáng tạo những quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh về cán bộ, đảng viên. Trước hết, cần xây dựng các tiêu chí cụ thể để đáng giá, xếp loại cán bộ, đảng viên, xem xét về bản lĩnh chính trị của cán bộ, đảng viên trong điều kiện xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân và hội nhập quốc tế. Khi xem xét, đánh giá cán bộ, đảng viên nói chung, đánh giá về bản lĩnh chính trị nói riêng cần phải căn cứ vào đặc thù từng lĩnh vực, từng địa phương mà họ công tác. Bên cạnh đó, cần khắc phục triệt để cách đánh giá cán bộ, đảng viên một cách chung chung, hình thức bởi cách đánh giá đó sẽ không tạo được động lực để cán bộ, đảng viên phấn đấu vươn lên, rèn luyện bản lĩnh chính trị../.

---------------------------------------------------

(1), (2), (3), (4), (5), (6), (7) Đảng Cộng sản Việt Nam (2016), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII, Văn phòng Trung ương Đảng, tr.199; tr.199; tr. 199; tr. 201-202; tr. 203; tr, 205; tr. 203;