Là lực lượng quan trọng trong quân đội, thanh niên quân đội qua mọi thời kỳ đã tích cực phát huy vai trò xung kích góp phần đánh thắng giặc ngoại xâm giành độc lập cho Tổ quốc. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, thanh niên quân đội đang phát huy truyền thống vẻ vang đó vào sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước hiện nay.
Trong quá trình lãnh đạo cách mạng, Đảng ta hết sức coi trọng vai trò của thanh niên; luôn xác định thanh niên là lực lượng xung kích của cách mạng. Đảng đã đề ra nhiều chủ trương, chính sách nhằm giáo dục, đào tạo, bồi dưỡng thanh niên trở thành lực lượng ưu tú của dân tộc; đồng thời, tạo mọi điều kiện để thanh niên phát huy vai trò xung kích, sáng tạo của mình trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
Thanh niên quân đội là một bộ phận ưu tú của thanh niên Việt Nam; là lực lượng quần chúng chủ yếu của Đảng trong quân đội. Trong cuộc đấu tranh giành độc lập, tự do của dân tộc trước đây, các thế hệ thanh niên quân đội đã anh dũng chiến đấu, cùng toàn dân lập nên nhiều chiến công oanh liệt, góp phần làm rạng rỡ truyền thống "Bộ đội Cụ Hồ". Nhiều đồng chí đã trở thành những cán bộ ưu tú của Đảng, của quân đội, nêu gương sáng cho các thế hệ trẻ noi theo... Ngày nay, tiếp bước các thế hệ cha anh, thanh niên quân đội luôn là lực lượng xung kích trong mọi hoạt động của quân đội: sẵn sàng chiến đấu, huấn luyện, làm công tác dân vận, lao động sản xuất, giúp dân phòng chống thiên tai, nghiên cứu khoa học, hoạt động văn hóa - nghệ thuật... Nhận rõ vị trí, vai trò quan trọng của thanh niên, những năm qua công tác thanh niên quân đội đã được cấp ủy, chính ủy, chính trị viên, người chỉ huy, cơ quan chính trị các cấp hết sức quan tâm, tạo điều kiện để thanh niên nâng cao năng lực, trí tuệ, phát huy tính chủ động, sáng tạo trên mọi lĩnh vực hoạt động của mình, góp phần quan trọng bảo đảm cho các đơn vị hoàn thành mọi nhiệm vụ được giao.
Các tổ chức đoàn thường xuyên được củng cố, phát huy tốt vai trò trách nhiệm, thực sự là nơi tổ chức, tập hợp, đoàn kết, giáo dục đoàn viên thanh niên, phát huy vai trò của tuổi trẻ trong xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện, nâng cao chất lượng tổng hợp và sức mạnh chiến đấu của quân đội ta. Tổ chức đoàn các cấp đã thường xuyên quan tâm nâng cao giác ngộ chính trị, rèn luyện bản lĩnh, ý chí chiến đấu, bồi dưỡng kiến thức toàn diện cho thanh niên; đồng thời, luôn coi trọng khơi dậy sức sáng tạo, phát huy nhân tố chính trị tinh thần, tiềm năng to lớn của tuổi trẻ vào thực hiện thắng lợi nhiệm vụ. Tuyệt đại đa số thanh niên quân đội có tinh thần yêu nước, lòng tự hào về truyền thống của dân tộc và quân đội, giác ngộ sâu sắc mục tiêu, lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; có bản lĩnh chính trị vững vàng, trung thành với Đảng, Tổ quốc và chế độ, gắn bó máu thịt với nhân dân; có đạo đức cách mạng trong sáng, ý thức chấp hành nghiêm pháp luật của Nhà nước, kỷ luật quân đội, ra sức rèn luyện, phấn đấu, khắc phục mọi khó khăn, hoàn thành tốt nhiệm vụ. Thanh niên quân đội đã và đang chứng tỏ là lực lượng xung kích, sáng tạo trong mọi hoạt động; có nhiều đóng góp xứng đáng vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa.
Trong thời gian tới, tình hình thế giới, khu vực tiếp tục có những diễn biến phức tạp, tiềm ẩn những yếu tố khó lường. Nhiệm vụ xây dựng Quân đội nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại đang diễn ra trong bối cảnh đất nước đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế. Thanh niên quân đội đang đứng trước những cơ hội, thuận lợi lớn, nhưng cũng đang phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức. Các thế lực thù địch tăng cường chống phá cách mạng Việt Nam, tập trung thực hiện âm mưu thâm độc là lôi kéo, kích động thanh niên chạy theo lối sống thực dụng, làm băng hoại về đạo đức, suy thoái về chính trị, tư tưởng, xa rời mục tiêu, lý tưởng của Đảng và mất phương hướng chiến đấu. Nhiệm vụ của quân đội tiếp tục có những bổ sung, phát triển mới, với những yêu cầu ngày càng cao hơn.
Cùng với việc tập trung huấn luyện, nâng cao chất lượng tổng hợp, sức mạnh chiến đấu, phòng chống âm mưu "diễn biến hòa bình" của các thế lực thù địch, các đơn vị phải làm tốt công tác vận động quần chúng, tham gia xây dựng cơ sở chính trị, xã hội, phát triển kinh tế, xóa đói, giảm nghèo, phòng chống và khắc phục hậu quả thiên tai; đồng thời, tiếp tục chấn chỉnh tổ chức lực lượng đáp ứng yêu cầu xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới... Những nhiệm vụ đó đặt ra cho quân đội nói chung và thanh niên quân đội nói riêng những yêu cầu rất cao về nhận thức trách nhiệm, bản lĩnh chính trị, năng lực hành động trong thực hiện nhiệm vụ; công tác thanh niên quân đội phải có những nội dung mới trong giáo dục và phát huy những tiềm năng sáng tạo của thanh niên nhằm góp phần xây dựng Quân đội nhân dân vững mạnh, hoàn thành thắng lợi mọi nhiệm vụ được giao.
Trên cơ sở nắm vững quan điểm chỉ đạo, mục tiêu và những giải pháp tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước mà Nghị quyết Trung ương 7 khóa X đã đề ra, để phát huy vai trò xung kích của thanh niên quân đội trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, lãnh đạo, chỉ huy các cấp trong quân đội cần tập trung thực hiện tốt một số nội dung quan trọng sau đây:
Một là, nâng cao hơn nữa nhận thức của lãnh đạo, chỉ huy các cấp về vị trí, vai trò của thanh niên và công tác vận động thanh niên quân đội. Đánh giá về vai trò của thanh niên hiện nay, Nghị quyết Trung ương 7 khóa X đã nêu rõ: "Thanh niên là rường cột của nước nhà, chủ nhân tương lai của đất nước, là lực lượng xung kích trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, một trong những nhân tố quyết định đến sự thành bại của chủ nghĩa xã hội"(1). Đối với Quân đội nhân dân, thanh niên là lực lượng chủ yếu tạo nên sức mạnh tổng hợp trong sẵn sàng chiến đấu, huấn luyện, học tập, công tác; xung kích sáng tạo trong tiếp thu, làm chủ khoa học - kỹ thuật tiên tiến và trong xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện.
Nhằm phát huy tốt vai trò của thanh niên quân đội, các cấp phải quan tâm chăm lo giáo dục, bồi dưỡng, rèn luyện và làm tốt công tác thanh niên; phát huy vai trò của cơ quan chính trị, cán bộ đoàn làm tham mưu về công tác thanh niên và xây dựng phong trào thanh niên ngày càng lớn mạnh. Chú ý khắc phục những biểu hiện xem nhẹ công tác thanh niên, chậm đổi mới nội dung và phương thức lãnh đạo, chỉ đạo công tác thanh niên; những hiện tượng cán bộ, đảng viên thiếu gương mẫu trước quần chúng, một số cán bộ đoàn, cán bộ chuyên trách công tác thanh niên thiếu tâm huyết với công tác đoàn. Tập trung xây dựng Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh thực sự là trường học lớn giáo dục, rèn luyện thanh niên quân đội, thực hiện tốt chức năng đội hậu bị tin cậy của Đảng.
Hai là, đổi mới nội dung giáo dục, rèn luyện thanh niên. Đây là một trong những nội dung chủ yếu của công tác thanh niên quân đội. Nội dung giáo dục, rèn luyện thanh niên phải luôn bám sát chức năng, nhiệm vụ của quân đội, của đơn vị và phù hợp với đối tượng thanh niên. Đối với những đơn vị làm nhiệm vụ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, đóng quân ở những địa bàn trọng điểm, những nơi có nhiều khó khăn thử thách, cần tập trung giáo dục nhận thức sâu sắc mục đích, yêu cầu, nội dung, chương trình huấn luyện; xây dựng động cơ, trách nhiệm, quyết tâm rèn luyện, phấn đấu phù hợp với từng tập thể và cá nhân.
Trong giáo dục, bồi dưỡng cho thanh niên bản lĩnh chính trị vững vàng, nhận thức đúng đắn tình hình nhiệm vụ, luôn nêu cao tinh thần cảnh giác cách mạng, vượt lên mọi khó khăn, gian khổ, phấn đấu hoàn thành tốt nhiệm vụ trong mọi tình huống. Đối với các học viện, nhà trường, tập trung xây dựng động cơ, thái độ học tập đúng đắn; không ngừng nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo đáp ứng yêu cầu xây dựng quân đội trong thời kỳ mới. Đối với các đơn vị sản xuất làm kinh tế, chú ý nâng cao trình độ chuyên môn, tay nghề; phát huy tính năng động, sáng tạo, từng bước tiếp thu và làm chủ kỹ thuật và công nghệ hiện đại. Đối với thanh niên các đơn vị bảo đảm kỹ thuật, hậu cần, tập trung giáo dục ý thức trách nhiệm trong bảo quản, sửa chữa, niêm cất vũ khí, trang bị, kỹ thuật; xây dựng quan điểm, thái độ phục vụ đúng đắn...
Trong quá trình giáo dục, cần coi trọng động viên tinh thần tự giác học tập, rèn luyện của thanh niên; không ngừng phát huy truyền thống của dân tộc, của quân đội, nêu cao lòng yêu nước, tự hào, tự tôn dân tộc, trình độ nhận thức về văn hóa, thẩm mỹ, đạo đức, lối sống; phòng chống văn hóa phẩm đồi trụy và các tệ nạn xã hội. Chú ý gắn giáo dục với đào tạo thanh niên quân đội thành quân nhân tốt, công dân tốt, cán bộ tốt, phục vụ cho sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa; gắn giáo dục chính trị, tư tưởng với đào tạo chuyên môn nghiệp vụ; gắn rèn luyện sức khỏe với vui chơi giải trí lành mạnh nhằm nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho thanh niên. Các cấp cần chú ý khai thác và phát huy có hiệu quả các thiết chế văn hóa ở cơ sở, các phương tiện thông tin đại chúng, nhằm tuyên truyền, cổ vũ các điển hình tiên tiến, gương "người tốt, việc tốt" trong thanh niên. Lãnh đạo, chỉ huy các đơn vị cần quan tâm giải quyết thỏa đáng các nguyện vọng của thanh niên; phát hiện và có chính sách hỗ trợ phát triển tài năng trẻ.
Ba là, tiếp tục đẩy mạnh phong trào "Thanh niên quân đội thi đua rèn đức, luyện tài, xung kích, sáng tạo, xứng danh Bộ đội Cụ Hồ". Phong trào thanh niên là một bộ phận của phong trào thi đua quyết thắng của đơn vị, do đó, Đoàn Thanh niên tổ chức phong trào thi đua theo nội dung trên đây để giáo dục, động viên tuổi trẻ xung kích, sáng tạo trong mọi hoạt động của đơn vị, nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả huấn luyện, học tập, công tác, lao động sản xuất, góp phần tích cực vào việc hoàn thành nhiệm vụ của đơn vị. Vấn đề quan trọng hiện nay là: đổi mới nội dung, phương thức hoạt động phong trào thanh niên theo hướng có trọng tâm, trọng điểm; tập trung vào nhiệm vụ chủ yếu, việc mới, việc khó, giải quyết những khâu yếu, mặt yếu, những nhiệm vụ khó khăn, phức tạp của đơn vị; phát huy lòng nhiệt tình, sáng tạo của tuổi trẻ.
Phong trào của thanh niên phải diễn ra sôi nổi, phải xuất phát từ thanh niên, của thanh niên và vì thanh niên; mỗi phong trào phải đồng thời đạt được 3 yêu cầu: thực hiện xuất sắc nhiệm vụ của đơn vị, rèn luyện thanh niên và củng cố tổ chức đoàn vững mạnh. Yêu cầu đặt ra với phong trào thanh niên là phát triển liên tục, bền vững, có mô hình, điển hình tiêu biểu, mang tính quần chúng rộng rãi, góp phần làm chuyển biến thật sự về kỷ luật và lối sống trong thanh niên. Trong giai đoạn hiện nay, phong trào hành động cách mạng của thanh niên quân đội cần hưởng ứng tích cực Cuộc vận động "Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh", tạo sự chuyển biến tích cực về nhận thức và hành động, nêu cao tính tiền phong, gương mẫu của đảng viên, đoàn viên, cán bộ trẻ về đạo đức cách mạng "cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư".
Bốn là, phát huy vai trò của thanh niên quân đội trong thực hiện công tác dân vận, góp phần xây dựng cơ sở chính trị, củng cố quốc phòng, an ninh, xây dựng địa bàn vững mạnh. Thực hiện tốt nội dung Nghị quyết Đại hội Đoàn Quân đội lần thứ VII về: Nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động phối hợp kết nghĩa giữa các lực lượng thanh niên trên địa bàn để giáo dục rèn luyện thanh niên, góp phần xây dựng cơ sở chính trị, củng cố quốc phòng - an ninh, phát triển kinh tế - văn hóa - xã hội, thực hiện tốt chức năng đội quân công tác trong thời kỳ mới.
Các tổ chức đoàn cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền trong nhân dân và thanh niên về nhiệm vụ quốc phòng, an ninh, phòng chống âm mưu "diễn biến hòa bình", bạo loạn lật đổ; xây dựng, củng cố niềm tin của thế hệ trẻ vào sự lãnh đạo của Đảng, phát huy truyền thống của quê hương, làm tốt nghĩa vụ công dân. Đồng thời, các đơn vị cần phối hợp với các địa phương tổ chức tuyên truyền, giáo dục và chuẩn bị tốt cho thanh niên nhập ngũ, động viên thanh niên các địa phương yên tâm, phấn khởi thực hiện tốt nghĩa vụ quân sự; phối hợp tổ chức dạy nghề, giải quyết việc làm cho thanh niên xuất ngũ. Quan tâm chỉ đạo thực hiện tốt các hoạt động kết nghĩa, mở rộng quy mô phối hợp hoạt động theo từng cụm, địa bàn đóng quân; hướng vào các hoạt động có ý nghĩa chính trị - xã hội sâu sắc, như các phong trào "Xóa đói, giảm nghèo", "Xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư", "Đền ơn đáp nghĩa", giúp nhân dân các địa phương đẩy mạnh sản xuất, ổn định và nâng cao đời sống phòng chống thiên tai; đấu tranh bài trừ các tệ nạn xã hội, giúp đỡ các gia đình chính sách có hoàn cảnh khó khăn trên địa bàn đóng quân.
Năm là, quan tâm xây dựng tổ chức Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh vững mạnh, thực sự là trường học xã hội chủ nghĩa của thanh niên. Để thực hiện tốt vấn đề đó, yêu cầu lãnh đạo, chỉ huy các cấp phải làm tốt việc lãnh đạo, chỉ đạo và quản lý, điều hành công tác thanh niên quân đội. Vì chỉ có lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý tốt mới cụ thể hóa được các quan điểm, chủ trương của Đảng thành chính sách, kế hoạch cụ thể để tiến hành công tác thanh niên có hiệu quả.
Sự lãnh đạo, chỉ đạo phải thông qua các quy chế, quy định cụ thể và được thực hiện một cách có nền nếp, trong đó phải xác định rõ nội dung hoạt động của Đoàn Thanh niên; tạo điều kiện thuận lợi cho tổ chức đoàn triển khai thực hiện các mặt công tác; tăng cường công tác kiểm tra, đôn đốc bảo đảm cho các nghị quyết chuyên đề, quy chế, quy định về công tác thanh niên đi vào thực tiễn. Phải chú ý gắn xây dựng Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh với xây dựng Đảng, để công tác xây dựng Đoàn thực sự là công tác xây dựng Đảng trước một bước, như tinh thần Nghị quyết Trung ương 7 khóa X đã nêu; gắn xây dựng đội ngũ đoàn viên với xây dựng đội ngũ đảng viên; phân công đảng viên phụ trách quần chúng thanh niên; phân công bí thư đảng phụ trách, bồi dưỡng trực tiếp bí thư đoàn cùng cấp.
Tổ chức đoàn phải thật sự tích cực, chủ động trong đề xuất với lãnh đạo, chỉ huy về chương trình hoạt động của đoàn; trong lập kế hoạch và thực hiện kế hoạch, trong kiểm tra đánh giá kết quả, sơ kết, tổng kết rút kinh nghiệm công tác... Để thực hiện tốt các yêu cầu đó, cần coi trọng kiện toàn hệ thống cơ quan chuyên trách, cán bộ chuyên trách công tác thanh niên ở các cơ quan, đơn vị; rà soát, bổ sung chính sách đối với cán bộ làm công tác thanh niên, cán bộ đoàn cơ sở; chăm lo bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ trợ lý thanh niên các cấp; phấn đấu 100% các cơ quan, đơn vị có cán bộ đoàn chuyên trách, hoặc kiêm nhiệm; không có cán bộ đoàn yếu kém./.
(1) Báo Nhân Dân ngày 15-8-2008, tr 3 
