“Bảo tàng sống” về Hà Nội - Kẻ Chợ

Khu phố cổ của thành phố Hà Nội thuộc quận Hoàn Kiếm có tổng diện tích khoảng 100 ha, có địa giới được phân định với các đường phố như: phía bắc là phố Hàng Đậu, phía tây là phố Phùng Hưng, phía nam là các phố Hàng Bông, Hàng Gai, Cầu Gỗ và Hàng Thùng, phía đông là đường Trần Quang Khải và đường Trần Nhật Duật (theo Quyết định số 70 BXD/KT-QH của Bộ Xây dựng, ngày 30-3-1995, “Phê duyệt Quy hoạch bảo vệ, tôn tạo và phát triển Khu phố cổ Hà Nội”). Hiện khu phố cổ gồm 76 tuyến phố thuộc 10 phường (phường Hàng Đào, Hàng Bạc, Hàng Buồm, Hàng Bồ, Hàng Bông, Hàng Gai, Hàng Mã, Đồng Xuân, Cửa Đông, Lý Thái Tổ).

Nơi đây hiện còn lưu giữ được những nếp nhà với kiến trúc cổ, độc đáo, phản ánh đặc điểm địa lý và điều kiện sinh hoạt của người dân Thủ đô nói riêng, người Việt nói chung từ ngàn đời nay, thể hiện đặc điểm tín ngưỡng và tôn giáo, có sự hòa trộn của các nền văn hóa đa dạng, phong phú, sự đan xen kiến trúc nhiều thời kỳ cũng như kiến trúc phương Đông và phương Tây. Các ngôi nhà ở hai bên đường theo kiểu “nhà ống”, bề ngang hẹp, chiều dài sâu (có thể thông ra một ngõ khác, phố khác), vừa là xưởng sản xuất thủ công, vừa là cửa hàng, vừa là nơi sinh hoạt của gia đình. Các ngôi nhà sát cạnh nhau, nối tiếp nhau, kề tựa nhau, gắn bó, khăng khít, nâng đỡ nhau cùng tồn tại, sinh sôi trong lòng phố cổ. Các tên phố thường là tên phường nghề, tên của các sản phẩm được người dân Hà Nội - Kẻ Chợ sản xuất và buôn bán từ xa xưa... Đây là nơi tập trung đông dân cư của Thủ đô với các tuyến phố kinh doanh tấp nập, nhộn nhịp. 

Không chỉ là một trung tâm kinh tế, khu phố cổ còn là một trung tâm văn hóa đa dạng, giàu bản sắc, là “hồn cốt” của mảnh đất “Thăng Long - Hà Nội” nghìn năm văn hiến. Đây cũng chính là không gian diễn ra các sinh hoạt văn hóa cộng đồng cũng như các hoạt động bảo tồn và phát huy giá trị di sản, là một trong những yếu tố tạo thành môi trường di sản văn hóa cần được bảo tồn và phát triển. Với mật độ công trình di tích cao nhất thành phố, khu phố cổ Hà Nội có hàng trăm di tích lịch sử, văn hóa, như đình, chùa, miếu, đền, các di tích lịch sử, cách mạng…, tiêu biểu như ngôi nhà cổ 87 Mã Mây, đình Đồng Lạc 38 Hàng Đào, đền Bạch Mã, đình Kim Ngân 40 - 42 Hàng Bạc, di tích lịch sử cách mạng ở 48 Hàng Ngang - nơi Chủ tịch Hồ Chí Minh viết Tuyên ngôn độc lập… Cùng với các di sản văn hóa vật thể là những di sản văn hóa phi vật thể, những giá trị văn hóa, đạo đức của “Hà Nội 36 phố phường”, thể hiện qua các lễ hội truyền thống, sinh hoạt văn hóa, nghệ thuật, làng nghề, phố nghề truyền thống, văn hóa ẩm thực, phong tục, tập quán, nếp sống, nếp sinh hoạt cộng đồng, cách ứng xử của người Hà Nội thanh lịch, văn minh,… Khu phố cổ Hà Nội đã được Bộ Văn hóa và Thông tin (nay là Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) xếp hạng di tích lịch sử - văn hóa cấp quốc gia năm 2004. 

Có thể thấy, khu phố cổ không chỉ là di tích vô cùng quý giá, góp phần nhận diện bản sắc văn hóa đô thị Hà Nội, mà còn là nguồn tài nguyên nhân văn giàu giá trị góp phần phát triển du lịch văn hóa, nghệ thuật biểu diễn, thủ công mỹ nghệ, thiết kế,... - những ngành công nghiệp văn hóa có thế mạnh; qua đó, góp phần thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội của Thủ đô.

Gắn kết giá trị di sản văn hóa khu phố cổ và phát triển kinh tế - xã hội

Trên cơ sở nhận thức được vị trí, vai trò quan trọng của việc giữ gìn và phát huy giá trị khu phố cổ trong quá trình phát triển Thủ đô, thời gian qua, thành phố Hà Nội đã dành nhiều sự quan tâm, chú trọng bảo tồn, cải tạo, phát huy giá trị khu phố cổ Hà Nội trong phát triển du lịch văn hóa nói riêng và phát triển kinh tế - xã hội nói chung.

Thành phố Hà Nội đã ban hành và tổ chức triển khai Nghị quyết số 09-NQ/TU, ngày 22-2-2022 của Thành ủy Hà Nội “Về phát triển công nghiệp văn hóa trên địa bàn Thủ đô giai đoạn 2021 - 2025, định hướng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045” với quan điểm phát triển công nghiệp văn hóa trên nguyên tắc bảo đảm hài hòa giữa bảo tồn và phát triển, phát huy tối đa những tiềm năng, thế mạnh, giá trị văn hóa truyền thống mang bản sắc của Thủ đô ngàn năm văn hiến; bồi đắp và phát triển hệ giá trị văn hóa Thăng Long - Hà Nội, xây dựng người Hà Nội thanh lịch, văn minh, trong đó có chú trọng đến hoạt động bảo tồn và phát huy giá trị các di sản văn hóa trong phát triển kinh tế - xã hội.

Để bảo đảm hiệu quả hoạt động bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa khu phố cổ, ngày 11-1-2021, Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội đã ban hành Quyết định số 139/QĐ-UBND về việc thành lập Ban Quản lý hồ Hoàn Kiếm và phố cổ Hà Nội trên cơ sở sáp nhập Ban Quản lý khu vực hồ Hoàn Kiếm và Ban Quản lý phố cổ Hà Nội. Ban Quản lý hồ Hoàn Kiếm và phố cổ Hà Nội (gọi tắt là Ban Quản lý) chịu sự quản lý trực tiếp của Ủy ban nhân dân quận Hoàn Kiếm, có nhiệm vụ phối hợp với cơ quan chức năng, tổ chức, đoàn thể để tổ chức các hoạt động tuyên truyền, giáo dục nâng cao ý thức, trách nhiệm người dân, tổ chức trong việc bảo tồn, tôn tạo, phát huy giá trị di tích khu phố cổ Hà Nội và bảo vệ không gian khu vực hồ Hoàn Kiếm. Nhờ đó, công tác thông tin, giới thiệu, quảng bá các giá trị khu phố cổ Hà Nội, lịch sử, văn hóa Hồ Gươm được triển khai bài bản và ngày càng chuyên nghiệp hơn. Việc tiếp nhận, quản lý và khai thác một số di tích, công trình kiến trúc cổ đã được tu bổ, trùng tu; kêu gọi đầu tư và lập Quỹ bảo tồn khu phố cổ Hà Nội; khôi phục lại các phố nghề, làng nghề, lễ hội truyền thống khu phố cổ Hà Nội… ngày càng được chú trọng. Ban Quản lý cũng chủ trì, hướng dẫn duy trì, giám sát, kiểm tra, xử lý vi phạm theo thẩm quyền trên các lĩnh vực văn hóa, xã hội, thương mại, dịch vụ, du lịch trên địa bàn, không gian đi bộ khu vực hồ Hoàn Kiếm và phụ cận, phố cổ Hà Nội; tổ chức thu phí và thực hiện dịch vụ phục vụ khách du lịch tham quan khu phố cổ, không gian đi bộ khu vực hồ Hoàn Kiếm và phụ cận theo quy định của Nhà nước và thành phố; đồng thời được giao nhiệm vụ thực hiện các dự án bảo tồn tôn tạo, phát huy giá trị di tích, dự án liên quan đến giãn dân khu phố cổ Hà Nội; duy tu, duy trì dự án trang trí cây, hoa, xung quanh khu vực hồ Hoàn Kiếm…

Thực hiện các chủ trương của thành phố, thời gian qua, công tác bảo tồn, tôn tạo, phát huy các giá trị di sản khu phố cổ Hà Nội trong phát triển kinh tế - xã hội đã đạt được một số kết quả nhất định. Các giá trị di sản văn hóa vật thể luôn được quan tâm bảo tồn, tôn tạo (giải phóng mặt bằng, trùng tu, tôn tạo 22 di tích; bảo tồn được 24 nhà ở có giá trị). Các giá trị di sản văn hóa phi vật thể được phục hồi và phát huy (khôi phục 14 lễ hội, gồm 7 lễ hội cấp quận và 7 lễ hội cấp phường). Hệ thống hạ tầng kỹ thuật đô thị được quan tâm đầu tư, cải tạo, chỉnh trang theo hướng văn minh, chất lượng cao (cải tạo, lát vỉa hè 79/79 tuyến phố bằng đá tự nhiên kết hợp với hạ ngầm các đường thoát nước; sắp xếp đường dây cáp đi nổi trên 79 tuyến phố trong khu phố cổ; chỉnh trang mặt đứng gần 50 tuyến phố...)⁽¹⁾. Diện mạo khu phố cổ Hà Nội và khu vực hồ Hoàn Kiếm ngày càng khang trang, sạch đẹp. 

Phát huy tiềm năng từ hệ thống di sản văn hóa khu phố cổ, thành phố Hà Nội đã xây dựng nhiều sản phẩm du lịch đặc trưng của Thủ đô, như du lịch văn hóa với những di tích lịch sử - văn hóa, lễ hội truyền thống, ẩm thực đặc sắc; du lịch tham quan, giải trí với những điểm du lịch nổi bật; du lịch mua sắm với nhiều sản phẩm phong phú, trong đó có các sản phẩm của những làng nghề nổi tiếng ở các tuyến phố nghề trong khu phố cổ, chợ Đồng Xuân và các chuỗi điểm mua sắm đạt tiêu chuẩn phục vụ khách du lịch; du lịch lưu trú và ẩm thực với hơn 500 khách sạn, cơ sở lưu trú du lịch. Nhiều di tích và không gian đô thị trong khu phố cổ Hà Nội sau khi tu bổ, tôn tạo đã trở thành nơi sinh hoạt văn hóa, giao lưu nghệ thuật, tổ chức triển lãm, hội thảo, tọa đàm, trưng bày giới thiệu nghề truyền thống gắn với phố nghề, làng nghề, giới thiệu nếp sống của người Hà Nội xưa, thu hút đông đảo người dân tham gia. 

Khu phố cổ Hà Nội với nhiều hoạt động văn hóa, thương mại, dịch vụ, trong đó có hoạt động của phố đi bộ các dịp cuối tuần đã và đang trở thành một trong những điểm đến văn hóa thu hút khách du lịch trong và ngoài nước nhất của Thủ đô. Được tổ chức thí điểm từ ngày 1-9-2016, chính thức từ 1-1-2020, không gian phố đi bộ quanh hồ Hoàn Kiếm kết nối phía bắc với không gian đi bộ phía nam phố cổ, không chỉ là nơi diễn ra các sự kiện văn hóa lớn của Thủ đô, mà còn là nơi tổ chức hàng trăm hoạt động văn hóa, nghệ thuật, quảng bá du lịch của nhiều tỉnh, thành phố trên cả nước, nhiều đại sứ quán và tổ chức quốc tế, trong đó có nhiều chương trình, sự kiện đã để lại ấn tượng sâu sắc được dư luận đánh giá cao, như Không gian văn hóa dân tộc Mông - Hà Giang tại Hà Nội; Quảng Bình trong lòng Hà Nội; Festival Di sản và quảng bá du lịch Quảng Nam; hoạt động giới thiệu quảng bá văn hóa của tỉnh Điện Biên, Tây Ninh, Lạng Sơn… Riêng trong năm 2023, theo Sở Văn hóa và Thể thao thành phố Hà Nội, đã có 170 sự kiện được tổ chức, như 31 chương trình biểu diễn nghệ thuật, 33 sự kiện thể thao, điển hình với quy mô lớn, 13 sự kiện quốc tế do các đại sứ quán nước ngoài tại Việt Nam tổ chức và do thành phố phối hợp tổ chức; 6 sự kiện do các tỉnh, thành phố tổ chức nhằm quảng bá văn hóa, du lịch và giới thiệu các sản phẩm đặc trưng vùng, miền, nhiều sự kiện quảng bá, kết hợp gian hàng trưng bày quy mô lớn của các sở, ngành thành phố Hà Nội cũng như các hoạt động văn hóa, nghệ thuật, quảng bá du lịch của nhiều tỉnh, thành phố trong cả nước (Hưng Yên, Bắc Ninh, Tây Ninh, Cà Mau, Quảng Trị, Cao Bằng…). Bên cạnh đó, không gian bích họa phố Phùng Hưng khai trương từ tháng 2-2018 với nhiều hoạt động đậm nét văn hóa được tổ chức, cũng trở thành điểm đến đặc biệt của Hà Nội, trở thành một không gian văn hóa công cộng hấp dẫn. 

Theo thống kê của các đơn vị lữ hành lớn, khoảng 60% lượng khách khi tham gia vào những hành trình du lịch khu vực phía Bắc đều đến tham quan phố cổ Hà Nội. Trung bình mỗi ngày cuối tuần có khoảng 20.000 lượt khách đến với không gian phố đi bộ khu phố cổ và hồ Hoàn Kiếm. Cùng với đó, lượng khách du lịch quốc tế đến lưu trú tại quận Hoàn Kiếm tăng nhanh (năm 2018 là gần 2,2 triệu lượt người, tăng 12% so với cùng kỳ; 9 tháng của năm 2019 đạt 1,24 triệu lượt người, tăng 13% so với cùng kỳ), góp phần không nhỏ vào nguồn thu ngân sách trên địa bàn (năm 2018, nguồn thu ngân sách trên địa bàn quận Hoàn Kiếm khoảng 7.718 tỷ đồng; năm 2019, thời điểm trước đại dịch COVID-19, đạt 9.500 tỷ đồng)⁽²⁾. Hoạt động du lịch văn hóa tại khu phố cổ cũng góp phần không nhỏ vào sự phát triển du lịch của thành phố Hà Nội với sự tăng trưởng liên tục và sự hồi phục mạnh mẽ sau dịch COVID-19. Năm 2023, tổng lượng khách du lịch đến Hà Nội đạt 24 triệu lượt (tăng 27% so với năm 2022, tăng 9,1% so với kế hoạch, tương đương 83% kết quả năm 2019); trong đó du khách quốc tế đạt hơn 4 triệu lượt (tăng 266,7% so với năm 2022, tăng 33,3% so với kế hoạch, tương đương 57% kết quả năm 2019). Tổng doanh thu từ ngành du lịch năm 2023 đạt khoảng 87,65 nghìn tỷ đồng (tăng 45,5% so với năm 2022 và tăng 13,83% so với kế hoạch, tương đương 84,4% kết quả năm 2019)⁽³⁾. 

Có thể thấy, việc tổ chức nhiều sự kiện văn hóa khu phố cổ đã thúc đẩy gia tăng lượng khách tham quan, phát triển thương mại, dịch vụ, du lịch; qua đó, góp phần tạo thêm việc làm, nâng cao đời sống người dân, tăng thu ngân sách, địa phương; đồng thời, từ đó có thêm nhiều nguồn lực để đầu tư phát triển, nâng cao đời sống xã hội, đầu tư hơn vào công tác bảo tồn các di sản văn hóa của quận Hoàn Kiếm nói riêng và Thủ đô nói chung, cũng như nâng cao hơn nhận thức và trách nhiệm của người dân về bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa khu phố cổ. 

Định hướng tương lai

Bên cạnh những kết quả đã đạt được, thực tế hoạt động bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa ở khu phố cổ, quận Hoàn Kiếm (thành phố Hà Nội) thời gian qua còn có một số vấn đề bất cập; mối quan hệ giữa bảo tồn di sản và phát triển kinh tế - xã hội cùng với quá trình đô thị hóa, hiện đại hóa chưa thực sự được giải quyết hài hòa nên dù đã được khai thác nhiều năm nhưng du lịch phố cổ vẫn chưa khai thác tương xứng với giá trị, tiềm năng vốn có và các mục tiêu phát triển. Công tác quản lý, bảo tồn di tích ở khu phố cổ quận Hoàn Kiếm còn bất cập, như nhiều hộ dân trong khu vực phố cổ gặp khó khăn trong sinh hoạt do các ngôi nhà cổ xuống cấp; kinh phí hỗ trợ chuyển đổi cơ cấu kinh tế, thực hiện giãn dân trong khu vực bảo tồn còn khó khăn và nảy sinh không ít bất cập trong quá trình triển khai. Công tác quản lý di sản còn bị buông lỏng, có sự chồng chéo nên việc quản lý và khai thác các di sản với tư cách là tài nguyên du lịch nhân văn còn hạn chế, chưa bám sát các quy hoạch phát triển du lịch nên chưa giải quyết thực sự tốt bài toán giữa bảo tồn, giữ gìn di sản văn hóa và phát triển kinh tế - xã hội. Việc kết nối các tour, tuyến du lịch phố cổ chưa đồng bộ. Còn thiếu các cơ sở dịch vụ đăng ký hệ thống đạt tiêu chuẩn phục vụ khách du lịch để giới thiệu với du khách. Vấn đề quản lý trật tự đô thị còn hạn chế, còn tình trạng “chặt chém” du khách; vấn đề vệ sinh môi trường đường phố, quản lý rác thải, an toàn thực phẩm... một số nơi chưa bảo đảm.

Do đó, thời gian tới, cần thực hiện đồng bộ các giải pháp để phát huy hiệu quả giá trị các di sản văn hóa khu phố cổ trong phát triển kinh tế - xã hội của Thủ đô, hướng tới mục tiêu phát triển bền vững.

Một là, đẩy mạnh hoạt động tuyên truyền trên các phương tiện truyền thông đại chúng, phát huy mặt tích cực của truyền thông xã hội, các hoạt động giáo dục, triển lãm, bảo tàng, lễ hội cùng các sinh hoạt văn hóa khác để nâng cao nhận thức của các cấp ủy, chính quyền và nhân dân trên địa bàn quận Hoàn Kiếm nói riêng và Thủ đô nói chung về vị trí, vai trò của việc bảo tồn, phát huy di sản văn hóa trong phát triển kinh tế - xã hội. Phát huy lòng tự hào và trách nhiệm, vai trò của nhân dân Thủ đô trong bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa, bảo vệ môi trường sinh thái trong quá trình khai thác nguồn tài nguyên nhân văn quý giá này để phát triển kinh tế - xã hội, tạo sinh kế, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân. Khuyến khích nhân dân Thủ đô chủ động cùng tham gia quản lý di sản, nhất là người dân phố cổ; đồng thời rèn luyện ứng xử văn hóa, xây dựng đạo đức kinh doanh trong hoạt động khai thác di sản, kinh doanh du lịch và cung cấp các dịch vụ liên quan tại khu phổ cổ cũng như các điểm du lịch khác của thành phố.

Hai là, nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về di sản văn hóa khu phố cổ, quận Hoàn Kiếm nói riêng và Thủ đô nói chung, trong đó chú trọng vai trò của Ban Quản lý hồ Hoàn Kiếm và phố cổ Hà Nội. Thực hiện nghiêm các quy định quản lý hoạt động du lịch trên địa bàn, gắn với phân cấp, phối hợp quản lý nhà nước về du lịch giữa thành phố và quận Hoàn Kiếm, đặc biệt trong quản lý hoạt động lưu trú du lịch, lữ hành. Thực hiện Quy hoạch chung xây dựng Thủ đô Hà Nội đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2050, trong đó có định hướng đối với khu vực nội đô lịch sử, đặc biệt là khu phố cổ cần cải tạo chỉnh trang để gìn giữ phát huy các giá trị đô thị lịch sử; bổ sung, hoàn thiện hệ thống hạ tầng xã hội, hạ tầng kỹ thuật trong khu vực; không phát triển công trình cao tầng, giảm mật độ xây dựng và mật độ cư trú; bảo tồn đặc trưng, cấu trúc đô thị cũ và bảo vệ phát huy giá trị cảnh quan các công trình kiến trúc có giá trị văn hóa - lịch sử - tôn giáo, kiến trúc đặc trưng qua các thời kỳ phát triển xây dựng Thủ đô. Định hướng hoạt động du lịch và các hoạt động dân sinh khác trong lòng di sản phố cổ một cách bền vững; quy định chi tiết về quy tắc ứng xử với di sản; kiểm soát và cân bằng nhịp sống của hệ sinh thái tại di sản. 

Ba là, tăng cường đầu tư nguồn vốn và nguồn nhân lực cho công tác bảo tồn các di tích lịch sử - văn hóa để bảo đảm giữ gìn bản sắc kiến trúc cổ trong quá trình trùng tu, tôn tạo với các quy định kiểm soát chặt chẽ. Xây dựng chính sách về xã hội hóa hoạt động bảo tồn, tôn tạo di tích, trong đó quy định về quyền lợi và trách nhiệm của người đóng góp vốn trùng tu tôn tạo, quyền lợi và trách nhiệm của chính quyền địa phương quản lý di tích. 

Bốn là, xây dựng, phát triển các sản phẩm, chuỗi sản phẩm, thương hiệu du lịch quận Hoàn Kiếm và Thủ đô trên cơ sở phát huy giá trị di sản văn hóa trên địa bàn, trong đó có khu phố cổ. Đầu tư xây dựng được các sản phẩm mang chiều sâu văn hóa, lịch sử của Thăng Long - Hà Nội, tạo ra những sản phẩm mới với những câu chuyện văn hóa để du khách hiểu hơn về giá trị văn hóa của khu phố cổ. Khuyến khích việc duy trì, phục hồi và phát triển nghề thủ công truyền thống có giá trị tiêu biểu để xây dựng các sản phẩm du lịch đặc sắc, đồng thời bảo đảm hài hòa lợi ích mang lại từ phát triển du lịch văn hóa cho cả người dân tham gia ở địa phương và các doanh nghiệp. Nghiên cứu và triển khai các dự án nâng cấp sản phẩm du lịch phố cổ với việc tăng các hoạt động trải nghiệm của du khách, như giới thiệu về quy trình sản xuất nghề thủ công, ẩm thực Hà Thành... để du khách trải nghiệm dưới sự hướng dẫn của thuyết minh viên hoặc hộ kinh doanh dịch vụ. 

Năm là, đẩy mạnh quảng bá, xúc tiến du lịch Thủ đô, trong đó có hoạt động quảng bá điểm đến du lịch tại khu phố cổ. Đa dạng hóa các hình thức quảng bá du lịch thông qua các phương tiện truyền thông, tổ chức các sự kiện mang tính văn hóa, phát triển các không gian sáng tạo trong và ngoài khu phố cổ để quảng bá nghệ thuật, văn hóa và nghề thủ công truyền thống của Hà Nội, Việt Nam. Tập trung quảng bá điểm đến là các di sản phố cổ Hà Nội trong bản đồ du lịch Hà Nội, gắn kết trung tâm trong các chuỗi sản phẩm du lịch của thành phố. Tăng cường ứng dụng khoa học - công nghệ hiện đại trong hoạt động quản lý, kinh doanh du lịch, đào tạo nhân lực du lịch, nghiên cứu thị trường, xúc tiến, quảng bá du lịch, cũng như trong hoạt động bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa, như lập ngân hàng dữ liệu di sản văn hóa, số hóa hoạt động quản lý di sản văn hóa. 

Sáu là, tổ chức và duy trì thường xuyên, định kỳ có chọn lọc các hoạt động văn hóa - du lịch phù hợp với không gian đặc thù của di sản phố cổ; bảo đảm gìn giữ cảnh quan và hiện trạng của di sản. Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực làm công tác quản lý, bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa trên địa bàn quận Hoàn Kiếm và thành phố để nâng cao trình độ chuyên môn, cập nhật kiến thức mới trong quản lý di sản văn hóa. Chú trọng xây dựng đội ngũ chuyên gia, nhà nghiên cứu, các thợ lành nghề tham gia các hoạt động bảo quản, tu bổ, tôn tạo di tích lịch sử, văn hóa; tăng cường đào tạo nghiệp vụ cho các thuyết minh viên tại các điểm đến cũng như kiến thức về di sản cho cán bộ cơ sở, các ban quản lý di tích cũng như những người trực tiếp tham gia trông coi, bảo vệ di tích tại khu phố cổ, qua đó góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động bảo tồn và phát huy giá trị các di sản văn hóa của quận Hoàn Kiếm và Thủ đô Hà Nội, hướng tới mục tiêu phát triển bền vững./. 

-----------------------

(1) Xem: Đinh Thuận: “Giữ gìn giá trị văn hóa khu phố cổ Hà Nội trong quá trình tái thiết đô thị”, Báo Tin tức (Thông tấn xã Việt Nam), ngày 11-5-2023, https://baotintuc.vn/van-hoa/giu-gin-gia-tri-van-hoa-khu-pho-co-ha-noi-trong-qua-trinh-tai-thiet-do-thi-20230511075912259.htm
(2) Xem: An Nhiên: “Quản lý phố đi bộ Hồ Gươm - Giá trị văn hóa đặt trên giá trị kinh tế”, Báo Kinh tế và Đô thị, ngày 16-1-2024, https://kinhtedothi.vn/quan-ly-pho-di-bo-ho-guom-gia-tri-van-hoa-dat-tren-gia-tri-kinh-te.html
(3) Xem: Sơn Quỳnh: “Nỗ lực khởi sắc du lịch Hà Nội, Báo Nhân dân điện tử, ngày 5-1-2024, https://nhandan.vn/no-luc-khoi-sac-du-lich-ha-noi-post790735.html