Đại hội Đảng bộ tỉnh Quảng Ninh lần thứ XV đã rút ra 5 bài học kinh nghiệm, trong đó ở bài học thứ nhất về xây dựng Đảng có chỉ ra nguyên nhân của những thành công trong việc thực hiện nhiệm vụ chính trị chính là: “... xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức, nhất là người đứng đầu có đủ phẩm chất, năng lực, uy tín, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ”. Bài học này cũng chính là nhiệm vụ thường xuyên, liên tục trong lãnh đạo của Đảng bộ tỉnh Quảng Ninh.

Thực hiện nghiêm các quy định, hướng dẫn có liên quan

Sau đại hội, Tỉnh ủy Quảng Ninh đã triển khai nhiệm vụ này một cách tích cực. Trọng tâm là tập trung chỉ đạo, quán triệt, triển khai tổ chức thực hiện nghiêm túc Kết luận số 21-KL/TW, ngày 25-10-2021, của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII, “Về đẩy mạnh xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị; kiên quyết ngăn chặn, đẩy lùi, xử lý nghiêm cán bộ, đảng viên suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa””. Theo đó, Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh đã ban hành Chương trình hành động số 13-CTr/TU, ngày 26-1-2022, để triển khai; đồng thời, tiếp tục chỉ đạo thực hiện nghiêm túc, hiệu quả Nghị quyết Hội nghị Trung ương 4 (khóa XI, XII), các quy chế, quy định của Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, tập trung vào việc đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Việc triển khai các nhiệm vụ trên căn cứ theo Chỉ thị số 05-CT/TW và Kết luận số 01-KL/TW của Bộ Chính trị, cùng Chỉ thị số 16-CT/TU, ngày 15-9-2021, của Tỉnh ủy Quảng Ninh, “Về thực hiện Kết luận số 01-KL/TW, ngày 18-5-2021, của Bộ Chính trị, về tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW của Bộ Chính trị “Về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh””.

Những nỗ lực thực hiện các văn bản chỉ đạo đó của Đảng bộ tỉnh Quảng Ninh là cơ sở để thúc đẩy và nâng cao trách nhiệm nêu gương của đội ngũ cán bộ, đảng viên, nhất là người đứng đầu các cấp ủy, cơ quan, đơn vị, địa phương trong tỉnh. Việc triển khai nhiệm vụ về xây dựng đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý, nhất là người đứng đầu chú trọng khâu phòng ngừa thông qua tăng cường kiểm tra, giám sát theo Quy định số 109-QĐ/TW, ngày 01-3-2018, của Ban Bí thư. Theo đó, Tỉnh ủy Quảng Ninh tập trung xây dựng Đảng về đạo đức; cấp ủy viên các cấp và cán bộ lãnh đạo, quản lý, nhất là người đứng đầu phải đi trước nêu gương, làm gương trong lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành, trong mọi mối quan hệ công tác và cuộc sống.

Nhận thức sâu sắc rằng, tinh thần trách nhiệm và sự quyết liệt trong lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý và điều hành của người đứng đầu cấp ủy, cơ quan, đơn vị, địa phương đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong việc tổ chức thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ đề ra, nên trong những năm qua, tỉnh Quảng Ninh luôn chú trọng việc nêu cao vai trò gương mẫu, tiên phong của người đứng đầu cấp ủy, cơ quan, đơn vị, địa phương trong thực hiện chức trách, nhiệm vụ được giao. Tỉnh ủy Quảng Ninh đã ban hành Quy định số 28-QĐ/TU, ngày 25-4-2019, “Về trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, trước hết là Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Ủy viên Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh, cán bộ thuộc diện Ban Thường vụ Tỉnh ủy quản lý”; trong đó, quy định rõ 7 nhóm nhiệm vụ mà người cán bộ, đảng viên phải gương mẫu đi đầu, 7 nhiệm vụ mà người cán bộ, đảng viên phải kiên quyết chống, nhằm phát huy vai trò nêu gương của mình.

Về việc thực hiện chức trách, nhiệm vụ được giao, hằng năm, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Quảng Ninh đã tổ chức ký cam kết trách nhiệm của Ban Thường vụ và đồng chí bí thư các cấp ủy cấp huyện, tập thể lãnh đạo và người đứng đầu các sở, ban, ngành cấp tỉnh, trên tinh thần không cam kết các nội dung chung chung mà tập trung định hướng vào 3 việc đến 4 việc cụ thể, có tính cấp bách đang nổi lên của các địa phương, cơ quan, đơn vị, đòi hỏi tập trung giải quyết, với sự cam kết bằng trách nhiệm của người đứng đầu. Việc này đã tạo ra hiệu ứng lan tỏa và đạt kết quả rõ nét, trước hết là về kỷ cương kỷ luật, về tính chịu trách nhiệm của lãnh đạo các cấp, các ngành trong thực hiện nhiệm vụ chính trị được giao. Việc gắn trách nhiệm của tập thể với trách nhiệm người đứng đầu, đổi mới phương pháp lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành được thực hiện theo hướng có trọng tâm, trọng điểm, sâu sát, quyết liệt hơn; qua đó, khắc phục tình trạng đùn đẩy trách nhiệm; tạo sự tiến bộ vượt bậc về mọi mặt trong thực hiện nhiệm vụ chính trị.

Đổi mới trong cách làm để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ

Tỉnh Quảng Ninh chú trọng đổi mới về xây dựng tiêu chuẩn cán bộ, thực hiện công khai, minh bạch, dân chủ hóa trong việc đánh giá, lựa chọn cán bộ; bố trí, sử dụng đội ngũ cán bộ thực sự khoa học, dân chủ, đúng pháp luật và quy định của Đảng, tạo sự đoàn kết, thống nhất cao, không để xảy ra tình trạng có đơn thư hay dư luận bức xúc về công tác cán bộ. Công tác đánh giá cán bộ đã được tỉnh Quảng Ninh quan tâm thực hiện với nhiều đổi mới, cơ bản bám sát các tiêu chuẩn, bảo đảm gắn kết giữa thực hiện chức trách, nhiệm vụ được giao với thực hiện hiệu quả các nghị quyết, chỉ thị của Đảng, việc học tập, làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh.

Bên cạnh đó, việc đánh giá cán bộ còn trên cơ sở thực hiện lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm đối với người giữ chức vụ do hội đồng nhân dân bầu. Theo đó, công tác đánh giá cán bộ được thực hiện theo các hình thức, như bản thân cán bộ tự đánh giá; tập thể nơi công tác đánh giá về cán bộ; cơ quan, tổ chức có nhiệm vụ theo dõi cán bộ đánh giá; cấp ủy nơi công tác và nơi cư trú đánh giá; cấp trên và cấp dưới đánh giá; các tổ chức, đoàn thể mà cán bộ đó là thành viên đánh giá; lấy ý kiến nhận xét, góp ý của quần chúng nhân dân.

Để bảo đảm việc đánh giá được sát thực, các cấp ủy, tổ chức đảng cũng cụ thể hóa nội dung đánh giá, xây dựng quy chế, tiêu chuẩn chức danh làm căn cứ đánh giá và thực hiện nghiêm túc thẩm quyền, quy trình, trình tự đánh giá, cụ thể là đánh giá năng lực nghiên cứu, tiếp thu, khả năng lãnh đạo, vận dụng, cụ thể hóa chủ trương, nghị quyết của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; khả năng tư duy, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm trong lãnh đạo, điều hành; khả năng đề xuất các giải pháp đột phá; năng lực dự báo, xử lý tình huống phức tạp trong phạm vi phụ trách; năng lực hướng dẫn, kiểm tra, sơ kết, tổng kết công tác của địa phương, ngành, lĩnh vực; kết quả, chất lượng tham mưu về lĩnh vực phân công phụ trách, mức độ hoàn thành nhiệm vụ của các đơn vị, tổ chức thuộc phạm vi phụ trách; kết quả phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, thực hiện Nghị quyết Hội nghị Trung ương 4 (khóa XI, XII) và Chỉ thị số 05-CT/TW của Bộ Chính trị…

Kết quả thực hiện việc nêu gương được cấp ủy các cấp của Đảng bộ tỉnh Quảng Ninh đưa vào tiêu chí đánh giá cán bộ, công chức, viên chức. Để nâng cao kết quả thực hiện nêu gương, việc kiểm điểm, đánh giá các tập thể, cá nhân đã tập trung làm rõ khuyết điểm, từ đó xây dựng giải pháp và lộ trình khắc phục; đồng thời, thực hiện nghiêm túc tự phê bình, phê bình trong sinh hoạt đảng. Trong kiểm điểm, các cấp ủy đã đề cao việc “tự soi, tự sửa”; qua đó, nhiều tập thể, cá nhân thẳng thắn nhận trách nhiệm, tích cực khắc phục hậu quả. Việc rèn luyện nâng cao bản lĩnh chính trị, tác phong, lối sống, tinh thần, thái độ phục vụ nhân dân của đội ngũ cán bộ, đảng viên có chuyển biến đáng kể; thông qua tiếp xúc, đối thoại, sinh hoạt, cán bộ tăng cường quan hệ gắn bó với nhân dân; được lựa chọn, sàng lọc, và tạo dựng được uy tín với quần chúng nhân dân.

Nêu cao trách nhiệm người đứng đầu trong tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo

Xác định tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo (KNTC) là khâu quan trọng để củng cố mối quan hệ giữa Đảng, mà đại diện là các cá nhân, trong đó có người đứng đầu, với nhân dân, nên Đảng bộ tỉnh Quảng Ninh luôn quan tâm thực hiện tốt nhiệm vụ này. Tinh thần trách nhiệm và hiệu quả trong thực hiện công việc này là cơ sở góp phần đánh giá người đứng đầu. Các cấp ủy trực thuộc Đảng bộ tỉnh đã ban hành chương trình, kế hoạch, văn bản chỉ đạo thực hiện công tác tiếp công dân, giải quyết KNTC; duy trì giao ban công tác nội chính hằng tháng, trong đó có nội dung về công tác tiếp công dân, giải quyết KNTC. Từ đầu năm 2022 đến nay, các ban cán sự đảng, đảng đoàn, cấp ủy trực thuộc Tỉnh ủy Quảng Ninh đã ban hành gần 400 văn bản chỉ đạo về công tác tiếp dân, đối thoại trực tiếp với dân và xử lý, giải quyết KNTC. Việc ban hành các văn bản lãnh đạo, chỉ đạo trong công tác này đã góp phần nâng cao nhận thức, tăng cường trách nhiệm, tạo sự chuyển biến tích cực trong suy nghĩ và hành động của các cấp ủy, tổ chức đảng, chính quyền các cấp và đội ngũ cán bộ, đảng viên, công chức, nhất là người đứng đầu.

Hằng năm, Thường trực Hội đồng nhân dân tỉnh Quảng Ninh tổ chức các phiên giải trình việc giải quyết kiến nghị của cử tri, đơn thư KNTC của công dân để thống nhất với Ủy ban nhân dân tỉnh Quảng Ninh trong chỉ đạo, điều hành, đôn đốc giải quyết KNTC, nhất là những vụ việc phức tạp, kéo dài. Năm 2022, tỉnh Quảng Ninh tập trung giải quyết các vụ việc bồi thường tại thành phố Hạ Long, thị xã Quảng Yên, thị xã  Đông Triều và thành phố Uông Bí. Theo đó, các địa phương tập trung thực hiện công tác tiếp công dân, giải quyết KNTC; chỉ đạo rà soát, đôn đốc xử lý, giải quyết dứt điểm một số vụ việc KNTC trên địa bàn, nhất là các vụ việc đông người. Tại thành phố Hạ Long, định kỳ hằng quý đồng chí Bí thư Thành ủy chủ trì hội nghị chỉ đạo rà soát, báo cáo tình hình, kết quả công tác tiếp công dân, xử lý đơn thư; chỉ đạo tập trung giải quyết đơn thư đúng thời hạn; cho ý kiến chỉ đạo giải quyết một số nội dung vụ việc cụ thể. Thành phố Uông Bí thanh tra việc chấp hành các quy định của pháp luật về phòng, chống tham nhũng và thực hiện pháp luật về tiếp công dân, KNTC tại các địa phương, cơ quan, đơn vị trên địa bàn. Huyện ủy Đầm Hà chỉ đạo Ủy ban Mặt trận Tổ quốc huyện phối hợp với Viện Kiểm sát nhân dân huyện kiểm sát việc tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố và giải quyết KNTC trong hoạt động tư pháp tại Công an huyện…

Với sự lãnh đạo, chỉ đạo đồng bộ, quyết liệt của các cấp ủy trong tỉnh, sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, công tác tiếp công dân, giải quyết KNTC của Quảng Ninh đã đạt kết quả tích cực, nâng cao chất lượng, hiệu quả. Tỉnh Quảng Ninh là một trong những địa phương có số đơn khiếu kiện phải giải quyết lớn so với bình quân chung cả nước (đa số liên quan đến đất đai, bồi thường giải phóng mặt bằng thực hiện các dự án phát triển kinh tế, xã hội, quốc phòng an ninh... và chiếm gần 90% số đơn thư của cả tỉnh), nhưng hằng năm tỷ lệ giải quyết đều đạt cao. Năm 2022, 89,54% số vụ việc khiếu nại cấp tỉnh đã được giải quyết; cấp huyện, sở, ngành và cấp xã giải quyết 87,88% số vụ việc khiếu nại của cấp mình. 90,9% vụ việc tố cáo đã được các cơ quan hành chính nhà nước các cấp giải quyết. Kết quả nói trên đều đạt chỉ tiêu, yêu cầu đã đề ra từ đầu năm là trên 85%. Các KNTC, kiến nghị của người dân và doanh nghiệp được giải quyết kịp thời, thấu tình đạt lý, qua đó góp phần giữ địa bàn ổn định, không hình thành “điểm nóng”, không phát sinh thêm vụ việc KNTC phức tạp, đông người gây mất ổn định an ninh trật tự, an toàn xã hội.

Việc tổ chức đối thoại trực tiếp giữa người đứng đầu cấp ủy, chính quyền với nhân dân luôn được cấp ủy, chính quyền các cấp quan tâm thực hiện nghiêm túc, có nền nếp, gắn trách nhiệm của người đứng đầu cấp ủy, chính quyền, cơ quan quản lý các cấp trong đối thoại, tiếp dân, giải quyết KNTC, kiến nghị của nhân dân. Những vấn đề bức xúc liên quan trực tiếp đến đời sống nhân dân, các vụ khiếu kiện vượt cấp, phức tạp, kéo dài, những vấn đề tồn đọng mà cán bộ, đảng viên, dư luận quan tâm được tập trung xử lý khẩn trương, dứt điểm.

Hằng năm, cấp ủy các cấp ban hành kế hoạch phân công các đồng chí ủy viên ban thường vụ, ủy viên ban chấp hành cùng cấp phụ trách các địa bàn; lãnh đạo các ban xây dựng Đảng, ủy ban Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội địa phương dự và theo dõi tại hội nghị đối thoại ở địa phương. Các cơ quan chuyên môn quan tâm nắm bắt dư luận xã hội, tập hợp, phân loại các ý kiến, kiến nghị của nhân dân theo từng lĩnh vực để trình cấp có thẩm quyền giải quyết theo quy định.

Hằng tháng, đồng chí Bí thư Tỉnh ủy Quảng Ninh chủ trì tổ chức họp giao ban với các ban xây dựng Đảng của Tỉnh ủy Quảng Ninh và các bí thư cấp ủy cấp huyện để chỉ đạo, đôn đốc triển khai nhiệm vụ tiếp dân, xử lý, giải quyết KNTC, kiến nghị, phản ánh của nhân dân liên quan đến trách nhiệm của người đứng đầu cấp ủy các cấp theo quy định. Các địa phương duy trì và thực hiện tốt việc giao ban định kỳ giữa người đứng đầu cấp ủy, chính quyền với đội ngũ bí thư chi bộ - trưởng thôn (bản, khu phố), trưởng ban công tác mặt trận để lắng nghe ý kiến, kiến nghị, góp ý, hiến kế của nhân dân với tinh thần dân chủ, cởi mở, thẳng thắn, cầu thị.

Theo số liệu thống kê, trong năm 2022, người đứng đầu cấp ủy cấp huyện đã tiếp công dân định kỳ và đột xuất 179 cuộc, trực tiếp tiếp 1.502 công dân với 1.168 vụ việc, tổ chức 9 cuộc đối thoại với dân. Đến nay, 2.060 vụ việc đã được xử lý, hướng dẫn, chuyển đến cơ quan có thẩm quyền, người có thẩm quyền giải quyết; giải quyết dứt điểm 2 vụ việc. Ở cấp xã, người đứng đầu cấp ủy đã tiếp dân định kỳ và đột xuất 4.449 cuộc, trực tiếp tiếp 595 công dân với 495 vụ việc, tổ chức 32 cuộc đối thoại với dân. Trong đó, 680 vụ việc đã được xử lý, hướng dẫn, chuyển đến cơ quan có thẩm quyền, người có thẩm quyền giải quyết, đã giải quyết dứt điểm 4 vụ việc, đang giải quyết 23 vụ việc.

Từ đầu năm 2023 đến nay, người đứng đầu cấp ủy các cấp trong toàn tỉnh Quảng Ninh đã tiếp 1.206 cuộc (tăng 23,31% so với cùng kỳ năm 2022), trực tiếp tiếp 545 công dân (tăng 74,12% so với cùng kỳ năm 2022), với 340 vụ việc (tăng 59,53% so với cùng kỳ năm 2022). Cấp ủy các cấp đã chỉ đạo xử lý, hướng dẫn, chuyển cơ quan có thẩm quyền giải quyết 612 vụ việc (tăng 13,33% so với cùng kỳ năm 2022). Trong đó, ở cấp huyện tiếp 44 cuộc, tiếp 408 công dân với 278 vụ việc; cấp xã tiếp 1.158 cuộc, tiếp 58 công dân với 55 vụ việc. Thông qua các cuộc tiếp xúc, gặp gỡ, đối thoại với công dân của người đứng đầu cấp ủy, nhiều vụ việc phản ánh, kiến nghị đã được chỉ đạo, xử lý giải quyết dứt điểm, góp phần bảo đảm quyền, lợi ích chính đáng, hợp pháp của công dân. Ba tháng đầu năm 2023, số vụ việc khiếu nại đã giải quyết được là 173, đạt 56,72%, cao hơn 13,43% so với cùng kỳ năm 2022; số vụ việc tố cáo đã giải quyết được 5 vụ.

Những nỗ lực trong thực hiện nhiệm vụ nói trên đã nâng cao trách nhiệm của người đứng đầu các cấp, địa phương tỉnh Quảng Ninh, từ đó góp phần vào thực hiện thành công nhiệm vụ chính trị của Đảng bộ tỉnh./.