Đây là hội nghị trực tiếp đầu tiên giữa các nhà lãnh đạo ASEAN trong năm 2021 và sau gần 18 tháng các hội nghị của ASEAN phải họp trực tuyến do tình hình dịch bệnh COVID-19.

Các nhà lãnh đạo ASEAN đã chúc mừng Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính được Quốc hội Việt Nam tín nhiệm bầu vào cương vị Thủ tướng Chính phủ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, hoan nghênh Thủ tướng lần đầu tiên tham dự Hội nghị các nhà lãnh đạo ASEAN.

Tại hội nghị, các nhà lãnh đạo ASEAN đã tập trung trao đổi ba nội dung chính là hợp tác xây dựng Cộng đồng ASEAN, quan hệ đối ngoại của ASEAN và các vấn đề khu vực, quốc tế đang được quan tâm.

Về hợp tác xây dựng Cộng đồng, lãnh đạo các nước ASEAN đều nhận định, ASEAN đang phải đối mặt với rất nhiều thách thức đe dọa hòa bình, ổn định, phát triển của các quốc gia và cuộc sống của người dân. Do đó, ASEAN cần hơn lúc nào hết, đẩy mạnh đoàn kết, thống nhất, tương trợ lẫn nhau để cùng vững vàng vượt qua giai đoạn khó khăn, thử thách hiện nay, giữ vững vai trò trung tâm, uy tín và vị thế của ASEAN.   

Một trong những ưu tiên cao của ASEAN lúc này là đẩy mạnh ứng phó dịch bệnh COVID-19 và thúc đẩy phục hồi toàn diện. Các nước thống nhất tiếp tục triển khai hiệu quả các sáng kiến ứng phó COVID-19 đã được thông qua trong năm 2020, trước mắt, sớm hoàn tất và thực hiện kế hoạch sử dụng Quỹ ASEAN ứng phó Covid-19 mua vaccine hỗ trợ người dân cũng như hỗ trợ người dân, doanh nghiệp ổn định cuộc sống, khôi phục sản xuất, kinh doanh. Các nước bày tỏ ủng hộ cao đối với sáng kiến tăng cường sức mạnh tổng hợp của ASEAN ứng phó với các thảm họa thiên tai (Sáng kiến ASEAN SHIELD) do nước Chủ tịch ASEAN 2021 Brunei đề xuất.

Nhìn nhận về tầm quan trọng của quan hệ giữa ASEAN với các đối tác, các nhà lãnh đạo nhất trí cần tiếp tục quan tâm đẩy mạnh và làm sâu sắc thêm quan hệ đối thoại, hợp tác hiệu quả, thực chất, cân bằng với các đối tác, trên cơ sở các nguyên tắc cơ bản của ASEAN, bảo đảm phát huy vai trò trung tâm của ASEAN. Các nhà lãnh đạo đã bày tỏ ủng hộ tích cực các đề xuất tăng cường quan hệ với ASEAN của các đối tác Trung Quốc, Australia, Mỹ và Anh.

Về các vấn đề quốc tế và khu vực, các nhà lãnh đạo chủ yếu tập trung trao đổi về tình hình Myanmar.

Các nhà lãnh đạo nhất trí ASEAN cần phát huy vai trò và tận dụng các cơ chế sẵn có để hỗ trợ Myanmar, trên tinh thần đoàn kết ASEAN và không can thiệp vào công việc nội bộ, cụ thể là cử đại diện của ASEAN tới Myanmar tìm hiểu tình hình, tiếp xúc với các bên liên quan, đề xuất cách thức, biện pháp  thúc đẩy đối thoại, hòa giải.

ASEAN cũng thống nhất tiếp tục đẩy mạnh nỗ lực hỗ trợ nhân đạo giúp người dân Myanmar thông qua Trung tâm điều phối hỗ trợ nhân đạo ASEAN (AHA).

Là nước Chủ tịch ASEAN 2020 và hiện là nước ASEAN duy nhất tại Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc, cũng là Chủ tịch Hội đồng Bảo an trong tháng 4-2021, các phát biểu của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tập trung vào thúc đẩy triển khai các định hướng hợp tác mà ASEAN đã thống nhất trong năm 2020, đáp ứng các yêu cầu cấp thiết của ASEAN trong giai đoạn hiện nay, nhất là kiểm soát tốt dịch bệnh, bảo đảm cuộc sống người dân, duy trì hòa bình, an ninh và ổn định ở khu vực, kể cả trên các vùng biển, để phục hồi và phát triển kinh tế.

Chia sẻ ý kiến của lãnh đạo các nước ASEAN về tình hình Myanmar và vai trò của ASEAN, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính khẳng định trên cương vị Ủy viên không thường trực và hiện đang là Chủ tịch Hội đồng Bảo an trong tháng 4-2021, Việt Nam đã nỗ lực tạo điều kiện thuận lợi cho việc tìm ra giải pháp phù hợp cho tình hình Myanmar.

Thủ tướng đề nghị các nước ASEAN phối hợp chặt chẽ tại các diễn đàn của Liên hợp quốc cùng Việt Nam vận động các đối tác ủng hộ và hỗ trợ nỗ lực của ASEAN trong tiếp cận và tìm kiếm giải pháp phù hợp cho Myanmar.

* Nhân dịp tham dự Hội nghị các nhà lãnh đạo ASEAN tại Jakarta, Indonesia, Ủy viên Bộ Chính trị, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã hội kiến Quốc vương Brunei Haji Hassanal Bolkiah, tiếp Tổng Thư ký ASEAN Lim Jock Hoi và hội kiến với Thủ tướng Campuchia Samdech Techo Hun Sen, Thủ tướng Singapore Lý Hiển Long, Thủ tướng Malaysia Muhyiddin Yassin.

- Tại buổi hội kiến Quốc vương Brunei Haji Hassanal Bolkiah, Ủy viên Bộ Chính trị, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chúc mừng Brunei kiểm soát tốt đại dịch, tạo điều kiện cho khôi phục và phát triển kinh tế giai đoạn hậu COVID-19, tiến đến thực hiện thành công “Tầm nhìn Quốc gia 2035”; nhấn mạnh Việt Nam coi trọng phát triển quan hệ với Brunei, đồng thời khẳng định Việt Nam ủng hộ vai trò Chủ tịch ASEAN 2021 của Brunei. 

Quốc vương Haji Hassanal Bolkiah một lần nữa chúc mừng Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính được Quốc hội bầu vào cương vị mới; đánh giá cao thành tích của Việt Nam về phòng, chống đại dịch COVID-19 và phát triển kinh tế - xã hội, cũng như những thành tựu đối ngoại nổi bật Việt Nam, trong đó có việc đảm nhận thành công vai trò Chủ tịch ASEAN 2020, với nhiều sáng kiến đóng góp vào hòa bình, hợp tác và phát triển của Hiệp hội ASEAN.

Hai nhà lãnh đạo đánh giá cao những bước phát triển tích cực trong quan hệ hai nước thời gian qua, nhấn mạnh việc nâng cấp quan hệ Việt Nam - Brunei lên Đối tác toàn diện năm 2019 trong chuyến thăm của Quốc vương tới Việt Nam là dấu mốc quan trọng, tạo động lực đưa quan hệ hợp tác hai nước ngày càng củng cố và phát triển. Hai bên nhất trí về các trọng tâm hợp tác cần triển khai trong thời gian tới, trong đó có tăng cường trao đổi và tiếp xúc cấp cao khi điều kiện cho phép; sớm tổ chức kỳ họp lần hai của Ủy ban hỗn hợp về hợp tác song phương cấp Bộ trưởng Ngoại giao trong năm 2021; xây dựng Chương trình hành động triển khai quan hệ Đối tác toàn diện trong 5 năm tới; tiếp tục phát huy hiệu quả các lĩnh vực hợp tác năng lượng, nông nghiệp, giáo dục giữa hai nước; khuyến khích doanh nghiệp hai nước mở rộng hợp tác đầu tư và thương mại; tăng cường hợp tác biển giữa hai nước, bao gồm nuôi trồng và chế biến thủy - hải sản, cũng như chia sẻ kinh nghiệm và thông tin về thực thi pháp luật trên biển...

Thủ tướng Phạm Minh Chính cảm ơn Brunei đã ủng hộ Việt Nam hoàn thành tốt vai trò Chủ tịch ASEAN 2020 và vai trò Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2020 - 2021; đề nghị Brunei ủng hộ Việt Nam đăng cai Trung tâm ASEAN về các tình huống y tế khẩn cấp và dịch bệnh mới nổi. 

Quốc vương Brunei trân trọng mời Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính sang thăm Brunei. Thủ tướng đã nhận lời và trân trọng chuyển lời mời của lãnh đạo cấp cao Việt Nam mời Quốc vương và gia đình sang thăm lại Việt Nam.

- Tiếp Tổng Thư ký ASEAN Lim Jock Hoi, Ủy viên Bộ Chính trị, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đánh giá cao sự hợp tác, phối hợp của Tổng Thư ký và Ban Thư ký ASEAN đối với Việt Nam. Thủ tướng cho rằng, Tổng Thư ký và Ban Thư ký ASEAN đóng vai trò như trung tâm điều phối vận hành cả bộ máy ASEAN trong quá trình phát triển, tăng cường liên kết của ASEAN.

Tổng Thư ký ASEAN Lim Jock Hoi chúc mừng Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính được Quốc hội Việt Nam tín nhiệm bầu vào cương vị Thủ tướng Chính phủ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

Tổng Thư ký cũng chúc mừng Việt Nam đảm nhiệm thành công vai trò Chủ tịch ASEAN 2020, Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2020 - 2021, đưa ra nhiều đề xuất, sáng kiến thiết thực. Tổng Thư ký Lim Jock Hoi bày tỏ mong muốn Việt Nam hỗ trợ và đóng góp nhiều hơn nữa cho ASEAN hướng tới mục tiêu tăng cường năng lực của Ban Thư ký ASEAN, khuyến khích sự tham gia tích cực của Việt Nam trong Chương trình cử cán bộ tham gia thực tập tại Ban Thư ký ASEAN.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cảm ơn những đánh giá tích cực của Tổng Thư ký ASEAN đối với Việt Nam, đề nghị Tổng Thư ký ủng hộ triển khai hiệu quả các kết quả đã đạt được của ASEAN năm 2020, trong đó có xây dựng Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN sau 2025, đánh giá triển khai Hiến chương ASEAN và tăng cường hợp tác tiểu vùng, thu hẹp khoảng cách phát triển.

Thủ tướng mong Tổng Thư ký tiếp tục phát huy tốt vai trò điều phối, thúc đẩy các vấn đề liên trụ cột, liên ngành, góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động thực chất của ASEAN.

Thủ tướng Phạm Minh Chính cũng cảm ơn Tổng Thư ký Lim Jock Hoi đã hỗ trợ, tạo điều kiện cho các cán bộ, nhân viên người Việt Nam làm việc tại Ban Thư ký ASEAN, khẳng định Việt Nam luôn ủng hộ và tạo điều kiện để công dân Việt Nam ứng cử và làm việc tại các tổ chức quốc tế, trong đó có Ban Thư ký ASEAN.

Thủ tướng cũng đề nghị cần sử dụng hiệu quả trụ sở mới của Ban Thư ký ASEAN, tiếp tục đẩy mạnh công tác truyên truyền, quảng bá để người dân hiểu hơn về Cộng đồng ASEAN, cũng như quảng bá, nâng cao hình ảnh của ASEAN trong mắt của cộng đồng quốc tế.

- Tại cuộc gặp với Thủ tướng Campuchia Samdech Techo Hun Sen, Ủy viên Bộ Chính trị, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính khẳng định Việt Nam luôn coi trọng và dành ưu tiên hàng đầu cho việc củng cố và phát triển mối quan hệ láng giềng tốt đẹp, hữu nghị truyền thống và hợp tác toàn diện giữa Việt Nam và Campuchia, chia sẻ những khó khăn do dịch bệnh COVID-19 đang gây ra tại Campuchia và nhấn mạnh Việt Nam luôn sẵn sàng hỗ trợ Campuchia trong khả năng có thể để phòng, chống dịch bệnh.

Thủ tướng Hun Sen một lần nữa chúc mừng Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính được Quốc hội Việt Nam tín nhiệm bầu vào cương vị mới; chúc mừng Việt Nam đảm nhiệm thành công vai trò Chủ tịch ASEAN 2020 và đánh giá cao thành tích kiểm soát dịch bệnh, phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam; khẳng định Campuchia coi trọng phát triển quan hệ láng giềng hữu nghị truyền thống với Việt Nam; đồng thời chân thành cảm ơn Việt Nam đã kịp thời dành cho Campuchia sự hỗ trợ quý báu cả về vật chất và kinh nghiệm phòng, chống dịch bệnh, góp phần hỗ trợ Campuchia phòng, chống dịch bệnh.

Hai Thủ tướng nhất trí phối hợp triển khai hiệu quả các thỏa thuận giữa lãnh đạo cấp cao hai nước, tiếp tục hợp tác chặt chẽ, thông tin kịp thời cho nhau về chủ trương, biện pháp phòng, chống dịch COVID-19 của mỗi nước, phối hợp kiểm soát các tuyến biên giới trong tình hình dịch bệnh COVID-19 tiếp tục diễn biến phức tạp, tiếp tục hỗ trợ cộng đồng người Việt Nam tại Campuchia và cộng đồng người Campuchia tại Việt Nam trong bối cảnh dịch bệnh, kể cả việc tiêm phòng vaccine cho công dân của nhau.

Hai bên cũng đánh giá cao việc Việt Nam và Campuchia đã trao đổi văn kiện phê chuẩn hai văn kiện pháp lý ghi nhận thành quả 84% công tác phân giới, cắm mốc trên đất liền và đồng ý tiếp tục trao đổi, đàm phán giải quyết các khu vực chưa hoàn thành phần giới cắm mốc (khoảng 16%) trong thời gian tới.

Hai Thủ tướng nhất trí cùng với các nước ASEAN khác thúc đẩy đảm phán Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) trên tinh thần phù hợp với luật pháp quốc tế và Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS-1982).

- Tại cuộc hội đàm với Thủ tướng Singapore Lý Hiển Long, Ủy viên Bộ Chính trị, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính khẳng định Việt Nam coi trọng quan hệ Đối tác chiến lược với Singapore, đánh giá cao quan hệ hợp tác tốt đẹp giữa hai nước về kinh tế, thương mại, và đầu tư.

Thủ tướng Phạm Minh Chính cho biết, Singapore là nước có vốn đầu tư lớn nhất tại Việt Nam trong năm 2020 và đầu năm 2021 và nhấn mạnh hai nước cần tiếp tục phát huy các thành tựu hợp tác trong thời gian qua để đưa hợp tác giữa hai nước lên tầm cao mới. Thủ tướng cũng đề nghị hai bên đẩy nhanh đàm phán về Quy chế đi lại ưu tiên theo hướng linh hoạt và có đi có lại, giúp sớm kết nối lại đường bay thương mại giữa hai nước và thúc đẩy hợp tác kinh tế và du lịch song phương, đánh giá cao và đề nghị Singapore tiếp tục triển khai hiệu quả các Khu công nghiệp Việt Nam - Singapore (VSIP)...

Thủ tướng Lý Hiển Long bày tỏ mong muốn xây dựng quan hệ hợp tác gần gũi với Thủ tướng Phạm Minh Chính để không ngừng thúc đẩy toàn diện và sâu rộng quan hệ Đối tác chiến lược Việt Nam - Singapore; đánh giá cao thành tích phòng, chống dịch và phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam, đồng thời cảm ơn Việt Nam đã quan tâm tạo điều kiện thuận lợi về cơ chế, chính sách cho các hoạt động đầu tư và thương mại của Singapore tại Việt Nam.

Hai Thủ tướng bày tỏ hài lòng và nhất trí tiếp tục thúc đẩy quan hệ hợp tác tốt đẹp giữa hai nước tại các diễn đàn khu vực và quốc tế, nhất là hợp tác ASEAN, APEC; cùng phối hợp thúc đẩy các nước thành viên hoàn tất phê chuẩn và triển khai hiệu quả Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) và Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP), nhất trí cùng phối hợp duy trì lập trường của ASEAN trong vấn đề Biển Đông, ủng hộ vai trò của ASEAN trong giải quyết vấn đề Myanmar, đóng góp cho hoà bình, ổn định, hợp tác ở khu vực cũng như góp phần duy trì hình ảnh, vị thế của ASEAN.

Thủ tướng Phạm Minh Chính đề nghị hai bên thúc đẩy trao đổi đoàn, trước mắt hoan nghênh chuyến thăm Việt Nam của Bộ trưởng Ngoại giao Singapore nhân dịp dự Đối thoại chính sách cao cấp ASEM tại Hà Nội vào tháng tới, trân trọng mới Thủ tướng Lý Hiển Long sang thăm Việt Nam.

Thủ tướng Lý Hiển Long vui vẻ nhận lời và trân trọng mới Thủ tướng Phạm Minh Chính sang thăm Singapore.

- Tại cuộc gặp với Thủ tướng Malaysia Muhyiddin Yassin, Ủy viên Bộ Chính trị, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính khẳng định Việt Nam coi trọng phát triển quan hệ Đối tác chiến lược với Malaysia, bày tỏ mong muốn trên cương vị mới sẽ không ngừng củng cố, phát triển quan hệ hợp tác với Malaysia cả trong khuôn khổ song phương và đa phương; bày tỏ cảm ơn Malaysia trong bối cảnh dịch bệnh đã tạo điều kiện cho công dân Việt Nam lưu trú, quá cảnh, cũng như tạo điều kiện cho các chuyến bay đưa công dân Việt Nam về nước.

Thủ tướng Malaysia chúc mừng ban lãnh đạo mới của Việt Nam và Thủ tướng Phạm Minh Chính trên cương vị mới, bày tỏ tin tưởng rằng với những thành tựu trong kiểm soát tốt dịch bệnh và giữ đà tăng trưởng kinh tế, ổn định xã hội cũng như thành công về đối ngoại, trong đó có năm Chủ tịch ASEAN 2020 vừa qua, Việt Nam sẽ tiếp tục gặt hái hơn nữa trong phát triển kinh tế - xã hội cũng như triển khai hiệu quả chính sách đối ngoại, nâng cao vị thế hình ảnh của Việt Nam ở khu vực và quốc tế.

Hai Thủ tướng bày tỏ hài lòng về quan hệ hợp tác tốt đẹp giữa hai nước thời gian qua và nhất trí không ngừng mở rộng hợp tác mọi mặt trong thời gian tới, trong đó có duy trì trao đổi và tiếp xúc cấp cao và các cấp theo hình thức phù hợp, trực tuyến hoặc trực tiếp khi điều kiện cho phép, tổ chức trong năm nay Kỳ họp thứ 6 Ủy ban hỗn hợp về hợp tác kinh tế, khoa học và kỹ thuật Việt Nam - Malaysia và Ủy ban hỗn hợp thương mại lần thứ 4, nỗ lực phấn đấu đưa kim ngạch hai chiều sớm đạt 15 tỷ USD, hoàn tất đúng kỳ hạn.

Hai bên nhất trí tiếp tục ủng hộ lẫn nhau trong khuôn khổ ASEAN cũng như tại các diễn đàn khu vực và quốc tế, tiếp tục phát huy vai trò của ASEAN thúc đẩy tìm kiếm giải pháp cho vấn đề Myanmar, phối hợp duy trì lập trường và tiếng nói chung của ASEAN trong vấn đề Biển Đông, thực hiện nghiêm túc Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC), sớm đạt được COC thực chất, hiệu quả trên cơ sở luật pháp quốc tế và UNCLOS 1982.

Hai bên cũng bày tỏ hài lòng trước kết quả Hội nghị các nhà lãnh đạo ASEAN vừa diễn ra.

* Cũng trong dịp này, bên lề hội nghị, trưởng đoàn các nước Lào, Thái Lan, Philippines, Myanmar đến chào Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, chúc mừng Thủ tướng và bày tỏ mong muốn Thủ tướng quan tâm tiếp tục thúc đẩy quan hệ song phương./.

Trung Duy (tổng hợp)