Công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật góp phần nâng cao năng lực lãnh đạo, cầm quyền và bảo vệ Đảng (Kỳ II)

Hoàn thành tốt nhiệm vụ với khối lượng công việc lớn, ngày càng nâng cao chất lượng, hiệu quả

Thời gian qua, bám sát sự lãnh đạo, chỉ đạo sát sao, kịp thời của Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, đứng đầu là Tổng Bí thư, cấp ủy, tổ chức đảng và ủy ban kiểm tra các cấp đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, nghị quyết đại hội đảng bộ các cấp; tăng cường tổ chức thực hiện toàn diện các nhiệm vụ kiểm tra, giám sát và kỷ luật đảng theo quy định của Điều lệ Đảng, các quy định, hướng dẫn cụ thể của Trung ương với chất lượng, hiệu lực, hiệu quả ngày càng nâng lên. Công tác kiểm tra, giám sát và kỷ luật đảng ngày càng khẳng định vai trò quan trọng, tất yếu trong công tác xây dựng Đảng, góp phần giữ gìn kỷ cương, kỷ luật, nâng cao năng lực lãnh đạo, cầm quyền, sức chiến đấu và bảo vệ Đảng trước nguy cơ tha hóa quyền lực, tiêu cực và luận điệu xuyên tạc, sai trái của các thế lực thù địch.

Tổng Bí thư Tô Lâm đã khẳng định, từ đầu nhiệm kỳ Đại hội XIII đến nay, “ngành kiểm tra hoàn thành tốt nhiệm vụ được cấp ủy giao và những nhiệm vụ theo quy định của Điều lệ Đảng với khối lượng công việc rất lớn, tăng nhiều so với nhiệm kỳ trước, chất lượng, hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát ngày càng được nâng lên”⁽¹⁾.

Thông qua công tác kiểm tra, giám sát và kỷ luật đảng, Đảng và Nhà nước đã xử lý nghiêm minh nhiều vụ việc phức tạp, nghiêm trọng chưa có tiền lệ, điển hình như các vụ việc liên quan đến Công ty cổ phần Tập đoàn Phúc Sơn; Công ty Cổ phần Tiến bộ Quốc tế (AIC) và các doanh nghiệp thuộc “hệ sinh thái” AIC; Dự án Sài Gòn - Đại Ninh (tỉnh Lâm Đồng cũ); Công ty cổ phần Tập đoàn Thuận An,…

Ủy ban Kiểm tra Trung ương và ủy ban kiểm tra các địa phương, đơn vị đã tích cực đổi mới phương pháp, quyết tâm, quyết liệt trong lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện kiểm tra đối với các tổ chức đảng, đảng viên có liên quan đến các vụ án, vụ việc; kiểm tra, kết luận, xử lý, đề nghị xử lý nghiêm minh, kịp thời các tổ chức đảng, đảng viên vi phạm, trong đó có cán bộ cấp cao của Đảng, Nhà nước, lãnh đạo chủ chốt các địa phương, đơn vị, với tinh thần làm nghiêm từ trên xuống, “không có vùng cấm, không có ngoại lệ”.

Công tác phối hợp giữa ủy ban kiểm tra các cấp với các cơ quan chức năng ngày càng tích cực, kịp thời, chặt chẽ, qua đó nâng cao chất lượng công tác kiểm tra, giám sát và kỷ luật của Đảng, góp phần quan trọng vào công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh, giữ vững kỷ cương, kỷ luật, đóng góp tích cực vào phát triển kinh tế - xã hội, củng cố niềm tin của cán bộ, đảng viên và nhân dân.

Trong 6 tháng đầu năm 2025, cấp ủy, ủy ban kiểm tra các cấp đã thi hành kỷ luật 230 tổ chức đảng và 7.235 đảng viên vi phạm kỷ luật. Trong 9 tháng của năm 2025, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Ủy ban Kiểm tra Trung ương đã kỷ luật 19 cán bộ diện Trung ương quản lý⁽²⁾. Đặc biệt, trước thềm đại hội đảng bộ các cấp tiến tới Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng, công tác kiểm tra, giám sát và kỷ luật đảng càng được chú trọng, quan tâm chỉ đạo sát sao. Ủy ban Kiểm tra Trung ương đã quyết định thi hành kỷ luật và đề nghị Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư thi hành kỷ luật một số tổ chức đảng và lãnh đạo, nguyên lãnh đạo cấp tỉnh do suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống; vi phạm quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước trong thực hiện chức trách, nhiệm vụ được giao; vi phạm quy định những điều đảng viên không được làm và trách nhiệm nêu gương, gây hậu quả rất nghiêm trọng, dư luận bức xúc, ảnh hưởng rất xấu đến uy tín của tổ chức đảng và cơ quan, đơn vị công tác...

Sức mạnh ở tinh thần kỷ luật tự giác

Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ dạy: “Nếu tổ chức việc kiểm tra cho chu đáo thì cũng như ngọn đèn “pha”. Bao nhiêu tình hình, bao nhiêu ưu điểm và khuyết điểm, bao nhiêu cán bộ chúng ta đều thấy rõ. Có thể nói chín phần mười khuyết điểm trong công việc của chúng ta là vì thiếu sự kiểm tra. Nếu tổ chức sự kiểm tra được chu đáo, thì công việc của chúng ta nhất định tiến bộ gấp mười gấp trăm”⁽³⁾. Người khẳng định: “Khi đã có chính sách đúng, thì sự thành công hoặc thất bại của chính sách đó là do nơi cách tổ chức công việc, nơi lựa chọn cán bộ, và do nơi kiểm tra. Nếu ba điều ấy sơ sài, thì chính sách đúng mấy cũng vô ích”⁽⁴⁾.

Thời gian vừa qua, công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật đã được thực hiện bài bản, kiên quyết, kiên trì, thường xuyên, liên tục, ngày càng mạnh mẽ. Tuy nhiên, để Đảng ta mạnh hơn nữa, để củng cố vững chắc năng lực lãnh đạo, cầm quyền, sức chiến đấu của Đảng, hơn lúc nào hết, mỗi cán bộ, đảng viên phải nêu cao hơn nữa tinh thần kỷ luật tự giác, bởi, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định: “Sức mạnh vô địch của Đảng là ở tinh thần kỷ luật tự giác, ý thức tổ chức nghiêm chỉnh của cán bộ và đảng viên”⁽⁵⁾.

Thực tiễn công tác xử lý kỷ luật cán bộ, đảng viên thời gian qua cho thấy, nguyên nhân căn cốt của tình trạng những tổ chức, cấp ủy đảng, cán bộ, đảng viên bị kỷ luật chính là do các tập thể, cá nhân không gương mẫu tu dưỡng, rèn luyện phẩm chất đạo đức cách mạng, không nêu gương học tập, làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách của Chủ tịch Hồ Chí Minh, sa vào chủ nghĩa cá nhân, dẫn đến mắc nhiều khuyết điểm, vi phạm nghiêm trọng những quy định của Đảng. Khi đã vi phạm khuyết điểm rồi lại không tự giác tự soi, tự sửa mà cố tình “giấu bệnh” thậm chí bằng mọi cách phủ nhận, trốn tránh, đùn đẩy trách nhiệm...

Tệ quan liêu, tham nhũng, lãng phí kết hợp với nhóm lợi ích phát triển như một bệnh dịch, có nguy cơ đe dọa sự tồn vong của chế độ. Đây chính là “giặc nội xâm” và để đấu tranh thắng lợi với nó thì cần phải có những phương cách đấu tranh khác nhau và khôn khéo. Nhưng, “trước hết, trong nội bộ Đảng, phải tăng cường sử dụng vũ khí kiểm tra, giám sát và thi hành kỷ luật đối với các tổ chức đảng và đảng viên vi phạm kỷ luật... Sau đó, tùy theo tính chất, mức độ vi phạm của đảng viên và tổ chức đảng mà chuyển cho các cơ quan nhà nước xử lý theo quy định của pháp luật”⁽⁶⁾.

Nhiều kết quả nổi bật trong công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật đảng thời gian qua được công khai, minh bạch, tiếp tục khẳng định sự kiên quyết, kiên trì của Đảng, nói đi đôi với làm, không ngừng nghỉ đấu tranh với những hành vi vi phạm, sai phạm, đi ngược lại lợi ích của Đảng và nhân dân; quyết tâm làm trong sạch hệ thống chính trị, tăng cường khối đoàn kết và củng cố niềm tin của nhân dân đối với sự lãnh đạo của Đảng và sự quản lý của Nhà nước. Đó cũng là minh chứng cho một Nhà nước xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân, tất cả quyền lực thuộc về nhân dân, tự nó đập tan những luận điệu xuyên tạc, sai trái của các thế lực thù địch.

Thời gian qua, công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật đảng đã được tăng cường, có nhiều đổi mới, đạt kết quả quan trọng; chất lượng, hiệu lực, hiệu quả được nâng lên. Điều này không chỉ có tác dụng giáo dục những cá nhân, tổ chức có vi phạm mà còn có tác dụng cảnh báo, cảnh tỉnh, răn đe, phòng ngừa sai phạm đối với tổ chức đảng và cán bộ, đảng viên. Kết quả công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật của Đảng đã tạo ra niềm tin cho cán bộ, đảng viên và nhân dân, góp phần xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh, nâng cao sự đồng thuận trong nhân dân.

Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ tư duy, phương pháp, cách thức kiểm tra, giám sát

Tổng Bí thư Tô Lâm đã nhấn mạnh: “Nhiệm vụ đặt ra đối với Ủy ban Kiểm tra Trung ương và ủy ban kiểm tra các cấp là rất nặng nề, với mục tiêu làm cho Đảng ta đoàn kết, thống nhất, trong sạch, vững mạnh, đủ sức tiên phong lãnh đạo đất nước trong kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình phát triển, giàu mạnh và thịnh vượng; các chủ trương, quyết sách của Đảng cần phải được thực hiện nghiêm túc, hiệu quả trên thực tế”. Theo đó, đồng chí Tổng Bí thư đề nghị công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật của Đảng ngày càng phải được coi trọng với yêu cầu đặt ra rất cao. Các cơ quan ủy ban kiểm tra phải “đồng bộ, thống nhất, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ mới, tinh gọn bộ máy đi đôi với cơ cấu lại tổ chức, đội ngũ cán bộ kiểm tra các cấp bảo đảm đủ phẩm chất, năng lực, ngang tầm với nhiệm vụ”⁽⁷⁾.

Bám sát sự lãnh đạo, chỉ đạo của Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, ngay từ đầu năm 2025, Ủy ban Kiểm tra Trung ương đã tích cực xây dựng chương trình, kế hoạch công tác cụ thể, khoa học và tích cực, chủ động triển khai thực hiện quyết liệt, sáng tạo các nhiệm vụ trọng tâm: Một là, khẩn trương sắp xếp, tinh gọn tổ chức, bộ máy của cơ quan ủy ban kiểm tra các cấp theo đúng kế hoạch của Trung ương, bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất và thật sự tinh gọn, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả gắn với việc cơ cấu, xây dựng đội ngũ cán bộ ngành kiểm tra Đảng bảo đảm đủ phẩm chất, năng lực, uy tín, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong giai đoạn mới. Hai là, kịp thời nghiên cứu giải pháp tham mưu, đề xuất bổ sung, sửa đổi các quy định của Đảng về công tác kiểm tra, giám sát và kỷ luật, các quy chế phối hợp giữa ủy ban kiểm tra các cấp với một số tổ chức đảng để phù hợp với mô hình tổ chức mới, bảo đảm đúng thẩm quyền, chức năng, nhiệm vụ. Tập trung thực hiện toàn diện, nghiêm túc, hiệu quả theo quy định của Điều lệ Đảng và nhiệm vụ của cấp ủy giao. Ba là, khẩn trương nghiên cứu, rà soát để tham mưu sửa đổi, bổ sung kịp thời các quy định của Đảng về công tác kiểm tra, giám sát phù hợp với mô hình tổ chức đảng mới trong cả nước; bảo đảm đúng thẩm quyền, chức năng, nhiệm vụ; thực hiện đúng nguyên tắc ở đâu có hoạt động của tổ chức đảng, đảng viên thì ở đó phải được kiểm tra, giám sát, không để bỏ trống các địa bàn, lĩnh vực...

Từ những kinh nghiệm hết sức quý báu và phong phú thời gian vừa qua, để tiếp tục nâng cao hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát và kỷ luật đảng thời gian tới, cần tập trung thực hiện tốt một số nhiệm vụ sau:

Thứ nhất, tổng kết, đánh giá, hệ thống lại những sai phạm thường gặp, những sơ hở trong cơ chế, chính sách đã được chỉ ra qua công tác kiểm tra, giám sát để cán bộ, đảng viên không vi phạm lặp lại các trường hợp tương tự; đặt trọng tâm công tác kiểm tra, giám sát trong giai đoạn hiện nay là khâu giám sát, phòng ngừa, bảo đảm các nghị quyết, chỉ thị, kết luận của Trung ương Đảng, Bộ Chính trị, Ban Bí thư được tổ chức thực hiện kịp thời, có hiệu quả, đúng định hướng, đúng quy định; tăng cường công tác nắm tình hình, cảnh báo phòng ngừa sai phạm; làm tốt công tác tham mưu, khắc phục những sơ hở, thiếu sót trong công tác quản lý, những vấn đề kinh tế - xã hội; làm tốt công tác kiểm tra, giám sát để không lọt vào cấp ủy các cấp cán bộ suy thoái về phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống, tự diễn biến, tự chuyển hóa, góp phần xây dựng đội ngũ cán bộ, nhất là cán bộ cấp chiến lược đủ sức gánh vác trọng trách lịch sử của Đảng trong giai đoạn hiện nay.

Thứ hai, tiếp tục đổi mới mạnh mẽ tư duy, phương pháp, cách thức tổ chức công tác kiểm tra, giám sát, Gắn công tác kiểm tra, giám sát với kiểm soát quyền lực; xây dựng cơ chế giám sát hiệu quả, có khả năng cảnh báo sớm và phòng ngừa vi phạm ngay từ cơ sở, không để các vi phạm nhỏ tích tụ thành vi phạm nghiêm trọng, hình thành và lan tỏa văn hóa chính trị trách nhiệm trong nội bộ Đảng, góp phần giữ nghiêm kỷ cương, kỷ luật, xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh đáp ứng yêu cầu lãnh đạo đất nước trong kỷ nguyên mới; nhận diện đúng, thực chất những cách làm hay, sáng tạo, hiệu quả để nhân rộng.

Thứ ba, nghiên cứu tham mưu, chỉ đạo, hướng dẫn thực hiện đồng bộ các biện pháp nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát của cấp ủy đảng và ủy ban kiểm tra các cấp, trong đó coi trọng nâng cao hiệu quả kiểm tra, giám sát ngay từ chi bộ.

Thứ tư, chủ động tham mưu với Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư và cấp ủy các cấp lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện tốt chương trình, kế hoạch trong năm; thực hiện tốt việc tự kiểm tra, giám sát tại địa phương, đơn vị; kịp thời nhắc nhở, cảnh báo, phòng ngừa, ngăn chặn vi phạm từ sớm, từ xa; quá trình thực hiện phải thực hiện nghiêm nguyên tắc, phương pháp, quy định về công tác kiểm tra, giám sát của Đảng.

Thứ năm, tiếp tục đẩy mạnh việc học tập, quán triệt, vận dụng tư tưởng, đạo đức, phong cách Chủ tịch Hồ Chí Minh, nhất là về quan điểm kỷ luật tự giác, nghiêm minh. Công tác kiểm tra, giám sát phải chuyển đổi mạnh mẽ từ bị động sang chủ động nắm chắc tình hình, phòng ngừa, cảnh báo vi phạm từ sớm, từ xa, không để có “khoảng trống”, “vùng tối”. Cán bộ kiểm tra phải gương mẫu, có bản lĩnh, liêm chính, tinh thông nghiệp vụ, am hiểu pháp luật, sử dụng hiệu quả công nghệ số và đủ năng lực thực hiện nhiệm vụ trong tình hình mới.

Thứ sáu, đẩy mạnh chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ thông tin nhằm nâng cao hơn nữa chất lượng, hiệu lực, hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát và kỷ luật của Đảng. Chỉ đạo xây dựng, hoàn thành hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia, gắn với cơ sở dữ liệu của các bộ, ngành, bảo đảm kết nối, chia sẻ, đồng bộ, giúp nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước, phục vụ người dân, phục vụ công tác kiểm tra, giám sát theo yêu cầu “giám sát trên dữ liệu, kiểm tra trên dữ liệu”. Thực hiện lộ trình triển khai nền tảng số ngành kiểm tra Đảng, ứng dụng công nghệ để làm chủ hệ thống, bảo đảm an toàn, bảo mật dữ liệu tuyệt đối, không để lộ lọt thông tin.

Thứ bảy, tập trung thực hiện tốt công tác kiểm tra, giám sát việc tổ chức thực hiện đại hội đảng bộ các cấp tiến tới Đại hội XIV của Đảng; giám sát chặt chẽ, bảo đảm việc tổ chức đại hội Đảng theo đúng quy trình, quy định. Công tác kiểm tra, giám sát cũng cần chú trọng đến các lĩnh vực trọng yếu như: Phát triển kinh tế - xã hội; quá trình thực hiện, kết quả và những vấn đề đặt ra sau sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp; giám sát 28 nhóm nhiệm vụ được Bộ Chính trị giao cho các cấp chính quyền.../.

-----------------------------

(1) Tổng Bí thư Tô Lâm làm việc với Ủy ban Kiểm tra Trung ương, Báo điện tử Chính phủ, https://baochinhphu.vn/tong-bi-thu-to-lam-lam-viec-voi-uy-ban-kiem-tra-trung-uong-102250522122655531.htm, ngày 22-5-2025
(2) Cuộc họp Thường trực Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, Trang Thông tin điện tử tổng hợp Ban Nội chính Trung ương, https://noichinh.vn/cong-tac-phong-chong-tham-nhung/202509/cuoc-hop-thuong-truc-ban-chi-dao-trung-uong-ve-phong-chong-tham-nhung-lang-phi-tieu-cuc-314993/ ngày 29-9-2025
(3), (4) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2021, t. 5, tr. 637 - 638, 636
(5) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t. 13, tr. 67
(6) PGS, TS Hoàng Phúc Lâm, Tạp chí Kiểm tra, số 161 (353), tháng 2, năm 2024
(7) Minh Ngọc - Mạnh Tiến, “Hội nghị toàn quốc tổng kết công tác kiểm tra, giám sát của Đảng năm 2024, triển khai nhiệm vụ năm 2025”, Cổng thông tin điện tử Ủy ban Kiểm tra Trung ương, https://ubkttw.vn/danh-muc/tin-tuc-thoi-su/hoi-nghi-toan-quoc-tong-ket-cong-tac-kiem-tra-giam-sat-cua-dang-nam-2024-trien-khai-nhiem-vu-nam-2025.html, ngày 19-12-2024