Kết luận số 29-KL/TW, ngày 25-8-2012, của Ban Bí thư Trung ương Đảng, “Về việc tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 11-CT/TW của Bộ Chính trị khóa VIII về việc mua và đọc báo, tạp chí của Đảng” là sự kế thừa, đồng thời có sự phát triển quan điểm chỉ đạo của Chỉ thị số 11-CT/TW, khi khẳng định rõ vị trí, vai trò của các báo, tạp chí của Đảng là lực lượng nòng cốt, ngọn cờ chính trị, lý luận của Đảng trên mặt trận tư tưởng, nhất là trong việc truyền bá chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đồng thời cũng yêu cầu Tạp chí Cộng sản, Báo Nhân dân và các báo đảng địa phương phải không ngừng nâng cao chất lượng nội dung, hình thức, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của độc giả; khẳng định vị trí, vai trò quan trọng của việc mua, đọc báo, tạp chí của Đảng; yêu cầu các báo, tạp chí của Đảng được phát hành tới tận các chi bộ, đảng bộ (Chỉ thị số 11-CT/TW mới xác định đối tượng phát hành của Tạp chí Cộng sản tới các đảng bộ cơ sở),… Đây là những quan điểm chỉ đạo quan trọng định hướng và tạo điều kiện thuận lợi cho việc thực hiện công tác phát hành, đọc, nghiên cứu các báo, tạp chí của Đảng trong toàn Đảng.

Sau 25 năm thực hiện Chỉ thị số 11-CT/TW, 8 năm thực hiện Kết luận số 29-KL/TW, trước yêu cầu của tình hình mới, ngày 6-4-2020, Ban Bí thư Trung ương Đảng ra Thông báo kết luận số 173-TB/TW, “Về tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 11-CT/TW của Bộ Chính trị khóa VIII về việc mua và đọc báo, tạp chí của Đảng”. Thông báo 173-TB/TW có nhiều điểm mới:

Thứ nhất, Thông báo tiếp tục khẳng định vai trò, vị trí quan trọng của các báo, tạp chí của Đảng trong bối cảnh tình hình mới: “Đây là tài liệu sinh hoạt đảng và công tác tuyên truyền quan trọng”. Đồng thời, nêu rõ việc mua, đọc, làm theo (nhấn mạnh hơn yêu cầu “làm theo” so với các văn bản trước) báo, tạp chí của Đảng vừa là ý thức tự giác, nhu cầu tự thân, vừa là trách nhiệm bắt buộc của cán bộ, đảng viên. “Xác định trách nhiệm của cán bộ, đảng viên và các cấp ủy về việc mua, đọc và làm theo” báo, tạp chí của Đảng, nhất là nhấn mạnh vai trò nêu gương của người đứng đầu: “Cán bộ, đảng viên, nhất là người lãnh đạo các cấp phải gương mẫu đọc, nghiên cứu báo, tạp chí của Đảng”. Đây là những nội dung được nhấn mạnh hơn hoặc tại các văn bản trước đó chưa đề cập.

Thứ hai, Thông báo số 173-TB/TW nhấn mạnh tới “việc sử dụng hiệu quả” báo, tạp chí của Đảng. Đánh giá hiệu quả tổng thể công tác phát hành không chỉ dừng lại ở việc báo, tạp chí của Đảng đến được tay công chúng báo chí một cách kịp thời, mà quan trọng không kém là độc giả sử dụng - đọc, nghiên cứu, thẩm thấu và chuyển hóa thành hành động cách mạng trong thực tiễn. Đây là quan điểm mới, hướng đến việc góp phần khắc phục hiện tượng báo, tạp chí của Đảng đến với độc giả nhưng không được đọc, nghiên cứu hay đọc, nghiên cứu mang tính hình thức, gây lãng phí.   

Thứ ba, Thông báo số 173-TB/TW “khuyến khích mở rộng đối tượng thụ hưởng báo, tạp chí của Đảng”. Ngoài việc giữ nguyên đối tượng phát hành báo, tạp chí của Đảng tới các chi, đảng bộ như Kết luận số 29-KL/TW, Thông báo còn khuyến khích mở rộng đối tượng độc giả tới đông đảo người đọc quan tâm, ngoài các tổ chức đảng. Chú trọng mở rộng đối tượng đến các khu vực biên giới, hải đảo, các cơ quan, đơn vị công tác ở nước ngoài. Định hướng mở rộng đối tượng độc giả là phù hợp với bối cảnh hiện nay, khi công chúng báo chí có trình độ ngày càng nâng lên, có nhu cầu đọc, nghiên cứu các báo, tạp chí của Đảng, trong đó có các bài nghiên cứu chuyên luận lý luận chính trị chuyên sâu, chất lượng của Tạp chí Cộng sản.

Đối với Tạp chí Cộng sản, đối tượng độc giả của Tạp chí là cán bộ trung, cao cấp của Đảng và phát hành chủ yếu qua kênh các tổ chức đảng. Tuy nhiên, hiện nay, Tạp chí cũng đang từng bước hiện đại hóa và tiện ích hóa phương thức phát hành để đến được với đa dạng đối tượng độc giả hơn.

Thứ tư, lần đầu tiên đề cập tới việc ứng dụng công nghệ thông tin để hiện đại hóa các sản phẩm báo chí, nhất là các báo, tạp chí điện tử của Đảng và công tác phát hành. Thông báo nêu rõ: “Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong việc xuất bản - phát hành các ấn phẩm”. Đây là định hướng quan trọng mở ra việc hiện đại hóa và bắt nhịp kịp với những xu hướng, phương thức phát hành hiện đại của nền báo chí thế giới hiện nay, như phát hành trực tuyến, đọc online trả phí..., giúp độc giả tiếp cận sản phẩm báo chí không giới hạn không gian, thời gian, đang ngày càng thông dụng trên thế giới, song ở Việt Nam còn chưa phổ biến. 

Đối với Tạp chí Cộng sản, việc đổi mới và hiện đại hóa toàn diện hệ thống - giao diện Tạp chí Cộng sản điện tử phiên bản mới (ra mắt từ ngày 15-10-2019) không chỉ nâng cao chất lượng nội dung, hình thức của Tạp chí, bắt nhịp với các xu hướng báo chí hiện đại, đáp ứng nhu cầu, tâm lý, thói quen của công chúng báo chí, mà còn tạo nền tảng kỹ thuật cho việc có thể ứng dụng các tính năng, tiện ích phát hành mới, như phát hành online số in của Tạp chí Cộng sản (trước nay Tạp chí Cộng sản số in chỉ xuất bản bằng phương pháp truyền thống qua kênh của ngành bưu chính).      

Thứ năm, việc phát hành giao cho một đơn vị đầu mối là ban tuyên giáo cấp tỉnh hoặc huyện thực hiện đặt mua cho các đơn vị, địa phương cơ sở, bảo đảm đủ số lượng, đúng đối tượng, đúng mục đích. Đây là quy định mới so với các văn bản trước đây (trước đây giao thẳng kinh phí mua báo, tạp chí của Đảng cho các đơn vị, địa phương cơ sở, dẫn tới hiện tượng khó quản lý, một số nơi sử dụng kinh phí sai mục đích). Việc tập trung vào một đầu mối là ban tuyên giáo cấp tỉnh hoặc cấp huyện giúp công tác quản lý và phối hợp phát hành thuận lợi và hiệu quả hơn. 

Thứ sáu, coi trọng công tác kiểm tra, giám sát, đôn đốc việc mua và đọc báo, tạp chí của Đảng ở các cấp. So với Kết luận số 29-KL/TW khi chủ yếu đề cập tới ý thức tự nguyện: “Theo dõi, cổ vũ việc mua và đọc báo, tạp chí của Đảng trong cán bộ, đảng viên, tổ chức đảng”, thì quy định tại Thông báo số 173-TB/TW là mới và yêu cầu cao hơn. Khi xác định việc mua, đọc, nghiên cứu và làm theo báo, tạp chí của Đảng là trách nhiệm của cán bộ, đảng viên, thì cần kiểm tra, giám sát, đôn đốc chặt chẽ, xem đây là một nhiệm vụ chính trị bắt buộc.

Thời gian qua, để nâng cao số lượng phát hành, cũng như hiệu quả của việc nghiên cứu, học tập, vận dụng, làm theo báo, tạp chí của Đảng của độc giả, Tạp chí Cộng sản tiến hành nhiều giải pháp đồng bộ:

Một là, Tạp chí Cộng sản không ngừng đổi mới, nâng cao chất lượng tạp chí, tăng tính thuyết phục, hấp dẫn đối với bạn đọc. Tạp chí cơ cấu lại các sản phẩm báo chí đồng bộ, thống nhất, tập trung vào thực hiện nhiệm vụ chính trị chính, khắc phục được tình trạng phân tán nguồn lực, thậm chí từng có hiện tượng “báo hóa tạp chí”, để ngày càng gia tăng hàm lượng lý luận chính trị với hệ bài rường cột là chuyên luận lý luận chính trị chất lượng, sâu về lý luận, có giá trị tổng kết thực tiễn, tính chính trị cao.

Đấu tranh phản bác các luận điệu xuyên tạc, sai trái, thù địch, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng là chức năng “thiên khải” của Tạp chí Cộng sản, ngay từ khi mới ra đời. Chức năng quan trọng đó được Tạp chí Cộng sản kế thừa và phát huy trong nhiệm kỳ vừa qua bằng việc mở được chuyên mục riêng về đấu tranh phản bác các luận điệu xuyên tạc, sai trái, thù địch, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trên ấn phẩm in và điện tử. Đây là những bài viết dụng công và có chất lượng cao, thâu thái trí tuệ của nhiều chuyên gia đầu ngành, bẻ gẫy các luận điệu xuyên tạc, sai trái, thù địch bằng lập luận sắc bén, thuyết phục, có luận cứ, luận chứng, cắt nghĩa rõ ngọn nguồn vấn đề, trở thành hệ bài nguồn để các phương tiện thông tin khác đăng tải lại, tạo sự lan tỏa và góp phần quan trọng nâng cao hiệu quả công tác đấu tranh tư tưởng của Đảng ta. Các bài viết chuyên luận lý luận chính trị và các bài chiến luận đấu tranh tư tưởng trở thành hai hệ bài viết chính tạo nên và ngày càng khẳng định thương hiệu, uy tín, vị thế của Tạp chí Cộng sản.

Tạp chí Cộng sản đa dạng hóa các hình thức phát hành. Ngoài việc chủ yếu phát hành qua Công ty Phát hành báo chí Trung ương, còn phát hành tới các địa phương thông qua các hình thức hợp tác, các hoạt động nghiên cứu khoa học, các bài viết, các chuyên đề liên kết. Tạp chí tăng cường phối hợp với ban tuyên giáo các cấp của các địa phương, tăng cường công tác bạn đọc… Nhờ những giải pháp đồng bộ, trong những năm gần đây, số lượng phát hành các ấn phẩm in của Tạp chí Cộng sản luôn được duy trì; tại một số địa phương còn tăng rất cao, như tại các tỉnh: Thái Nguyên, Thái Bình, Lai Châu, Đồng Nai, Bắc Ninh… (tốc độ tăng tới 2-3 lần và so với yêu cầu của các văn bản trước đây của Trung ương, thậm chí vượt về số lượng theo quy định).

Hai là, Tạp chí Cộng sản điện tử phiên bản mới có hệ thống - giao diện được đổi mới hiện đại, tiện ích, giữ vững cốt cách chính luận của tạp chí lý luận chính trị hàng đầu của Trung ương, với số lượng độc giả theo dõi tăng nhanh trong khoảng thời gian gần đây. Trước đây, Tạp chí Cộng sản điện tử duy trì khoảng 50.000 - 70.000 người đọc/ngày, thì theo số liệu đến tháng 7-2020, con số này đã tăng lên mức 200.000 người đọc truy cập/ngày và tính đến cuối tháng 10-2020, lượng truy cập nhiều ngày lên tới hơn 400.000 người đọc/ngày. Số lượng độc giả tăng cao nhất là khi đăng tải các bài viết quan trọng của các đồng chí lãnh đạo cấp cao của Đảng, Nhà nước, các bài chuyên luận về những vấn đề lý luận mới, các bài đấu tranh tư tưởng sắc sảo. Nếu như so sánh với những nhật báo điện tử xuất bản hằng ngày thì số lượng 400.000 người truy cập/ngày chưa phải là cao, nhưng với một tạp chí điện tử, thì đã đứng hàng đầu trong hệ thống các tạp chí của cả nước. Đây là một trong những chỉ báo quan trọng cho thấy tính hấp dẫn và uy tín của Tạp chí Cộng sản nói chung và Tạp chí Cộng sản điện tử nói riêng ngày càng được nâng cao. Theo đó, sức ảnh hưởng và diện bao phủ của thông tin lý luận chính trị chính thống của Đảng ta ngày càng mở rộng trên không gian mạng. Kết quả này được Bộ Chính trị, Ban Bí thư đánh giá cao.      

Ngoài ra, với vai trò là cơ quan lý luận chính trị của Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam, Tạp chí Cộng sản là một trong những cơ quan báo chí chủ lực của Trung ương Đảng thực hiện nhiệm vụ thông tin đối ngoại về những vấn đề lý luận chính trị, đưa hệ tư tưởng tiến bộ, khoa học và cách mạng và lý luận về chủ nghĩa xã hội, con đường lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam, về đường lối đổi mới của Đảng Cộng sản Việt Nam đến với đông đảo bạn bè trên thế giới. Tạp chí Cộng sản điện tử đang xuất bản trang tiếng Anh, tiếng Trung Quốc, tiếng Lào và cung cấp tin, bài (bằng tiếng Anh) cho Ban Quản trị SolidNet trực thuộc Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Hy Lạp ở Athens để phát trên Trang thông tin điện tử của các đảng cộng sản và công nhân thế giới. Thời gian tới, Tạp chí Cộng sản điện tử sẽ xuất bản trang tiếng Tây Ban Nha, đưa thông tin lý luận chính trị chính thống của Đảng Cộng sản Việt Nam đến với đông đảo độc giả khu vực rộng lớn nói tiếng Tây Ban Nha, nhất là các nước Mỹ Latinh, vốn có quan hệ hữu nghị, đoàn kết truyền thống tốt đẹp với Việt Nam.

Ba là, xây dựng và nhân rộng các mô hình đọc, nghiên cứu, học tập và làm theo tạp chí của Đảng.

Qua thực tiễn việc mua, đọc và làm theo tạp chí của Đảng đã xuất hiện nhiều mô hình đặc sắc, hiệu quả tại các chi, đảng bộ cơ sở trong cả nước.

Mô hình thứ nhất là chắt lọc nội dung, lồng ghép những nội dung các bài đăng trên Tạp chí Cộng sản để chuyển tải lên bản tin sinh hoạt chi bộ, những tài liệu của ban tuyên giáo ở các địa phương.

Mô hình thứ hai, nghiên cứu vận dụng các bài viết trên chuyên mục đấu tranh phản bác các luận điệu xuyên tạc, sai trái, thù địch. Mô hình này là cách làm rất tích cực trong cuộc đấu tranh tư tưởng hiện nay.

Mô hình thứ ba, vận dụng nội dung trên Tạp chí Cộng sản gắn với việc thực hiện Chỉ thị 05-CT/TW, ngày 15-5-2016, của Bộ Chính trị, về “Đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”.

Mô hình thứ tư, nâng cao nhận thức trong cán bộ, đảng viên, viên chức thông qua việc đọc báo, tạp chí của Đảng hằng tuần, có liên hệ thực tế.

Các hình thức đọc và vận dụng, học tập tạp chí của Đảng tại cơ sở là rất phong phú, nhưng bốn mô hình trên là tiêu biểu hơn cả, trong đó mô hình thứ nhất và thứ tư cho kết quả nổi bật.

Điển hình của mô hình thứ nhất là việc chắt lọc, lồng ghép những nội dung các bài đăng trên Tạp chí Cộng sản để chuyển tải lên bản tin sinh hoạt chi bộ của Ban Tuyên giáo Huyện ủy Thanh Oai, Hà Nội. Đây là bản tin ban tuyên giáo cấp huyện sớm nhất trong phạm vi cả nước, ra đời ngay từ năm 1994. Nội dung chính của bản tin ngoài việc đưa tin, bài về địa phương, còn hướng dẫn các chi, đảng bộ việc học tập, quán triệt và triển khai những nghị quyết, chỉ thị của cấp ủy cấp trên; chắt lọc những nội dung hay của các báo, tạp chí của Đảng, trong đó phần lớn là nội dung các bài viết của Tạp chí Cộng sản, được cán bộ, đảng viên đón đọc và phản hồi tích cực. Mô hình này của Ban Tuyên giáo Huyện ủy Thanh Oai được Ban Tuyên giáo Thành ủy Hà Nội nhân rộng ra các huyện khác.

Điển hình của mô hình thứ tư là mô hình nâng cao nhận thức trong cán bộ, đảng viên, viên chức, kể cả sinh viên, thông qua việc đọc báo, tạp chí của Đảng hằng tuần, có liên hệ thực tế của Trường Cao đẳng Y tế Lâm Đồng. Từ năm 2016, GS, TSKH, Bác sĩ Dương Quý Sỹ, Hiệu trưởng, Bí thư Đảng ủy nhà trường bắt đầu có những ý tưởng trên và qua trao đổi đã phối hợp với Tạp chí Cộng sản để xây dựng mô hình này.

Theo đó, đồng chí Bí thư phân công cho đồng chí Phó Bí thư đọc tạp chí của Đảng và lựa chọn những nội dung quan trọng, sát hợp và hữu ích với tình hình thực tiễn, yêu cầu nhiệm vụ chính trị của Đảng bộ nhà trường. Sau khi có sự bàn bạc thống nhất với đồng chí Bí thư về nội dung đã được lựa chọn, đồng chí Phó Bí thư sẽ gửi qua email những nội dung bài tạp chí được chọn đến tất cả các đồng chí đảng viên trong Đảng bộ. Trong tuần, hạn cuối cùng là cuối giờ chiều ngày thứ sáu, tất cả các đảng viên có trách nhiệm phản hồi lại nội dung bài báo, trong đó có phần liên hệ thực tiễn với công việc của Trường, với hoạt động của Đảng bộ và với nhiệm vụ của cá nhân. Nhà trường duy trì nền nếp trong hoạt động chào cờ và sinh hoạt sáng thứ hai hằng tuần, sẽ chỉ định bất kỳ một đảng viên trong Đảng bộ để trình bày nội dung chính của bài báo đăng trên Tạp chí Cộng sản, có liên hệ thực tế. Phần trình bày này được đọc trước toàn trường, có cả các em sinh viên tham dự. Cuối cùng, đồng chí Bí thư hoặc Phó Bí thư Đảng ủy sẽ trực tiếp nêu nội dung cốt lõi, hấp dẫn, sâu sắc, bổ ích của bài báo và hướng học tập, vận dụng vào công việc của Đảng bộ và của Nhà trường.

Hơn một năm trở lại đây, do Trường Cao đẳng Y tế Lâm Đồng bắt đầu chuyển đổi sang mô hình đào tạo chuẩn quốc tế, nên GS, TSKH, Bác sĩ Dương Quý Sỹ đặt việc đào tạo ngoại ngữ của Nhà trường lên mức cao hơn. Do đó, những nội dung của bài báo và phần liên hệ thực tiễn yêu cầu các đảng viên phải chuyển tải bằng tiếng Anh. Vào sáng thứ hai hằng tuần, các đảng viên của Đảng bộ phát biểu trước toàn trường và ý kiến kết luận của đồng chí Bí thư hoặc Phó Bí thư về nội dung các bài viết của Tạp chí Cộng sản đều thực hiện bằng tiếng Anh.

Từ năm 2016 đến nay, đã có khoảng hơn 1.400 bài báo đăng tải trên Tạp chí Cộng sản được Đảng bộ Trường Cao đẳng Y tế Lâm Đồng tiếp thu và đưa vào trong nội dung nghiên cứu, học tập của mình. Từ mô hình trên, việc thực hiện các hoạt động chính trị, các nhiệm vụ của Nhà trường đều có những chuyển biến tích cực. Hiệu quả của mô hình trên là minh chứng sống động để cho thấy, một số ý kiến cho rằng, bài viết của Tạp chí Cộng sản có tính lý luận rất cao nên độc giả cơ sở khó tiếp nhận, dẫn đến tỷ lệ mua, đọc Tạp chí chưa đạt yêu cầu, là chưa phù hợp. Nếu chúng ta có phương pháp đọc, nghiên cứu, phổ biến hợp lý, bài bản thì những tri thức lý luận trong Tạp chí Cộng sản sẽ dễ dàng thẩm thấu và thực sự hữu ích với đông đảo cán bộ, đảng viên… Đây là một mô hình đọc và làm theo tạp chí của Đảng thực chất, hiệu quả, rất đáng để tiếp tục nghiên cứu và nhân rộng.

Trong thời gian tới, Tạp chí Cộng sản sẽ phối hợp với các cơ quan, đơn vị có liên quan tiếp tục phát hiện và nhân rộng các mô hình mua, đọc, làm theo báo, tạp chí của Đảng hiệu quả, bằng hỗ trợ về nội dung, cách thức tiến hành, kinh phí thực hiện, để những mô hình này ngày càng được nhân rộng, triển khai tích cực.

Để việc thực hiện Thông báo kết luận số 173-TB/TW đạt hiệu quả, Ban Tuyên giáo Trung ương cần sớm chủ trì, phối hợp cùng Ban cán sự đảng Chính phủ, Văn phòng Trung ương Đảng, Bộ Tài chính có hướng dẫn cụ thể hóa việc sử dụng kinh phí cho việc mua, đọc, phát hành báo, tạp chí của Đảng; chỉ đạo ban tuyên giáo cấp tỉnh, thành, quận, huyện sớm thực hiện nhiệm vụ là đầu mối mua, phát các ấn phẩm báo, tạp chí của Đảng; đưa báo Nhân dân, Tạp chí Cộng sản vào danh mục các loại báo phát hành không thu tiền với đối tượng vùng biên giới, hải đảo, cơ quan đơn vị công tác ở nước ngoài, vùng đặc biệt khó khăn; có hình thức nhắc nhở nghiêm một số địa phương, đơn vị chưa đạt yêu cầu trong việc thực hiện các văn bản của Trung ương về việc mua, đọc và làm theo báo, tạp chí của Đảng (một số tỉnh, thành, vẫn còn tới trên 40% các chi, đảng bộ cơ sở không có Tạp chí Cộng sản để đọc, nghiên cứu); cần đầu tư phát triển, nâng cao chất lượng các báo, tạp chí điện tử của Đảng…/.