TCCS - Thành phố Hà Nội hiện có 1.350 làng nghề và làng có nghề, trong đó có 305 làng nghề được công nhận thuộc 23 quận, huyện, thị xã. Cùng với mặt tích cực góp phần tạo ra công ăn, việc làm cho người dân địa phương thì vấn đề ô nhiễm môi trường đã và đang gây ảnh hưởng đến đời sống, sức khỏe của người dân. 

Nghệ nhân làng nghề khảm trai ở xã Chuyên Mỹ_Ảnh: Lâm Ngọc

Thực trạng ô nhiễm môi trường tại Phú Xuyên

Huyện Phú Xuyên là một trong những huyện có nhiều làng nghề nhất thành phố Hà Nội, tính đến nay, toàn huyện có đến trên 124 làng nghề truyền thống khác nhau, trực tiếp tạo ra việc làm cho hơn 70% nguồn lao động tại nông thôn với thu nhập bình quân đầu người lên đến 30 triệu đồng (năm 2015). Việc phát triển kinh tế gắn với các làng nghề truyền thống luôn được coi là giải pháp hữu hiệu giúp người dân trong vùng có cuộc sống ổn định. Tuy nhiên, vấn đề ô nhiễm môi trường tại các làng nghề là mặt trái của sự phát triển, đòi hỏi cần có các giải pháp xử lý hiệu quả.

Ô nhiễm nguồn nước: Các xã có làng nghề truyền thống như giết mổ trâu bò, mỹ nghệ, giày da, hay các làng may truyền thống… luôn thải ra một lượng nước hoặc rác thải lớn xuyên suốt trong quá trình sản xuất, lượng chất thải ấy thường được xả thẳng xuống cống, rãnh, ao hồ trong các làng nghề gây ô nhiễm nguồn nước mặt.

Bên cạnh đó, do dân cư đông đúc, đường xá chưa đáp ứng được nhu cầu vận chuyển hàng hóa, trong khi lưu lượng xe cộ qua lại hằng ngày rất lớn tạo ra tiếng ồn, khói bụi làm ô nhiễm không khí. Ngoài ra, tình trạng vứt rác bừa bãi, đổ trộm rác tại đường làng, ngõ xóm hay các bờ mương dẫn ra đồng ruộng vẫn luôn xảy ra, hiện tượng đốt rác thải, rơm rạ khá phổ biến khiến cho bầu không khí càng trở nên ngột ngạt.

Cấp thiết các giải pháp xử lý ô nhiễm

Tình trạng ô nhiễm môi trường nhiều năm qua đặt ra yêu cầu đối với chính quyền, nhân dân huyện Phú Xuyên cần có những giải pháp nhanh chóng để xử lý các vấn đề về môi trường. Phát triển sản xuất gắn với bảo vệ môi trường, bảo đảm cho sức khỏe của người dân.

Trong những năm gần đây, các cơ quan chức năng huyện Phú Xuyên đã đưa ra nhiều giải pháp cụ thể để giải quyết tình trạng ô nhiễm môi trường trên địa bàn huyện.

Theo Ủy ban nhân dân huyện Phú Xuyên, công tác bảo vệ môi trường là một trong những nhiệm vụ luôn được các cấp ủy, chính quyền huyện quan tâm sâu sát và đã có nhiều biện pháp cụ thể được thực hiện nhằm nâng cao chất lượng môi trường sống cho người dân. Huyện đã triển khai những kế hoạch bảo vệ môi trường, cán bộ huyện trực tiếp chỉ đạo và hướng dẫn để người dân cùng chung tay hoàn thành tốt kế hoạch.

Ưu tiên đầu tiên trong các kế hoạch bảo vệ môi trường là hạn chế rác thải từ những hoạt động sản xuất của các làng nghề truyền thống. Để giảm thiểu ô nhiễm môi trường, tất cả nguồn nước, chất thải trong chu trình sản xuất ở các làng nghề truyền thống phải được xử lý bằng công nghệ hiện đại. Việc bố trí chế độ, vị trí và các chỉ tiêu giám sát bảo vệ môi trường được Ủy ban nhân dân huyện Phú Xuyên phê duyệt từ năm 2017. Tuy nhiên, điều khó giải quyết ở đây là vấn đề kinh phí xử lý rác thải, hầu như mọi nguồn kinh phí đều trông chờ vào ngân sách, cũng vì thế mà nhiều nơi trong huyện chỉ có thể tổ chức thu gom, vận chuyển lượng rác thải tồn đọng đi xử lý bằng việc sử dụng các lò đối rác thủ công mà không có các giải pháp triệt để. Những khó khăn này cần sự hỗ trợ từ thành phố.

Để giúp cho các địa phương có thêm những phương án khả thi để giải quyết vấn đề ô nhiễm môi trường, chính quyền thành phố Hà Nội đã triển khai thực hiện nhiều giải pháp khác nhau, tạo ra những bước chuyển biến tích cực. Cụ thể, trong khoảng thời gian ngắn, nhiều đề tài, dự án có nội dung đánh giá mức độ ô nhiễm của các làng nghề được triển khai nhanh chóng và mang lại những số liệu chính xác. Sau khi Ủy ban nhân dân thành phố ban hành Kế hoạch số 235/2015/KH-UBND về công tác bảo vệ làng nghề trên địa bàn từ năm 2015 - 2020, thành phố tiếp tục phê duyệt Đề án Bảo vệ môi trường làng nghề đến năm 2020 và định hướng đến năm 2030.

Bên cạnh đó, Ủy ban nhân dân thành phố cũng chú trọng đến việc ban hành quy định về bảo vệ môi trường làng nghề theo sáu nhóm ngành, nghề sản xuất chính, như thủ công mỹ nghệ (gốm, sứ, thủy tinh mỹ nghệ, chạm khắc, sơn mài, đồ gỗ mỹ nghệ); chạm mạ vàng, bạc, thêu, ren; chế biến lương thực, thực phẩm, chăn nuôi, giết mổ; dệt nhuộm, ươm tơ, thuộc da; vật liệu xây dựng và khai thác đá, tái chế phế liệu; nghề khác (sản xuất nông cụ như cày bừa, đóng thuyền, làm quạt giấy...). Các văn bản, quy định này đang được triển khai thực hiện một cách đồng bộ nhằm hỗ trợ chính quyền các cấp nói chung và mỗi làng nghề nói riêng tích cực hơn nữa trong công tác bảo vệ môi trường theo hướng bền vững.

Đến hết năm 2020, chính quyền thành phố Hà Nội đã đầu tư khoảng 750 tỷ đồng đầu tư để xây dựng hệ thống xử lý môi trường cho hơn 50 làng nghề trọng điểm. Cũng trong giai đoạn 2020 - 2030, dự kiến có đến 600 tỷ đồng xây dựng hệ thống xử lý môi trường tại 30 làng nghề khác.

Với các giải pháp hiệu quả trong xử lý ô nhiễm môi trường từ các cấp, sự quyết liệt của Ủy ban nhân dân huyện trong chỉ đạo để giải quyết vấn đề bảo vệ môi trường, xử lý lượng chất thải còn tồn đọng trên địa bàn, sự đồng lòng, ủng hộ của nhân dân, tình trạng ô nhiễm môi trường ở huyện Phú Xuyên đã có nhiều chuyển biến. Tuy vậy, trong thời gian tới, chính quyền huyện còn cần tích cực đôn đốc đẩy nhanh tiến độ thi công các dự án xử lý môi trường, phối hợp tổ chức trồng cây xanh, xây dựng hệ thống đường hoa và lắp đặt đèn chiếu sáng…

Với những nổ lực đó của chính quyền cũng như người dân sẽ mang lại sự khởi sắc trong bảo vệ môi trường để người dân Phú Xuyên có thể phát triển các nghề truyền thống, mang lại cuộc sống sung túc, đồng thời có được môi trường sống xanh, sạch, đẹp, văn minh, hiện đại./.