Chuyển đổi số là xu hướng tất yếu, yêu cầu khách quan

Trước bối cảnh cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư đang diễn ra mạnh mẽ trên quy mô toàn cầu, chuyển đổi số không chỉ là xu hướng phổ biến, mà còn là yêu cầu tất yếu, khách quan đối với mỗi quốc gia và trong mọi lĩnh vực. Thực tế, nhiều chuyển biến to lớn về năng suất lao động, nhu cầu, tâm lý, thói quen của nhân dân cũng như các mô hình sản xuất kinh tế đang dần được hình thành, trực tiếp thể hiện vai trò và tác động to lớn của chuyển đổi số đến đời sống xã hội và mọi ngành, nghề hiện nay. Xác định, chuyển đổi số là phương thức quan trọng để thực hiện ý chí, khát vọng phát triển đất nước trong những thập niên tới, Đảng và Nhà nước đặc biệt quan tâm đến chuyển đổi số trong bối cảnh cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư⁽¹⁾.

Một trong những quan điểm chỉ đạo quan trọng của Đảng được thể hiện trong Nghị quyết số 52-NQ/TW là nội dung: Chủ động, tích cực tham gia cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư là yêu cầu tất yếu khách quan; là nhiệm vụ có ý nghĩa chiến lược đặc biệt quan trọng, vừa cấp bách, vừa lâu dài của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội, gắn chặt với quá trình hội nhập quốc tế sâu rộng; đồng thời, nhận thức đầy đủ, đúng đắn về nội hàm, bản chất của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư để quyết tâm đổi mới tư duy và hành động, coi đó là giải pháp đột phá với bước đi và lộ trình phù hợp là cơ hội để Việt Nam bứt phá trong phát triển kinh tế - xã hội.

Đối với tỉnh Bình Định, nhằm cụ thể hóa và kịp thời triển khai Quyết định số 749/QĐ-TTg, ngày 3-6-2020, của Thủ tướng Chính phủ, về “Phê duyệt “Chương trình Chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030”” (Quyết định số 749/QĐ-TTg), Ban Thường vụ Tỉnh ủy khóa XX đã ban hành Nghị quyết số 05-NQ/TU, ngày 20-9-2021, “Về chuyển đổi số tỉnh Bình Định đến năm 2025, định hướng đến năm 2030” (Nghị quyết số 05-NQ/TU). Đây là văn bản quan trọng, định hướng để cả hệ thống chính trị trên địa bàn tỉnh chung sức thực hiện nhiệm vụ chuyển đổi số với 3 trụ cột chính, gồm phát triển chính quyền số; kinh tế số và xã hội số. Theo đó, Ủy ban nhân dân (UBND) tỉnh đã chỉ đạo các ban, sở, ngành, UBND cấp huyện xây dựng kế hoạch, với mục tiêu, nhiệm vụ, lộ trình cụ thể để triển khai thực hiện, như tổ chức các hội nghị, tập huấn về chuyển đổi số nhằm đổi mới tư duy, nhận thức về chuyển đổi số; hoàn chỉnh cơ chế, chính sách; phát triển hạ tầng số, nền tảng số; đẩy mạnh việc cung cấp dịch vụ công trực tuyến; tổ chức tập huấn, hướng dẫn kỹ năng số cho người dân thông qua tổ công nghệ số cộng đồng,...

Với mục tiêu chung là đến năm 2025, cơ bản hoàn thành chuyển đổi số trong các cơ quan Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội trên địa bàn tỉnh, đưa Bình Định trở thành địa phương thuộc nhóm khá trong cả nước về chuyển đổi số; xây dựng thành công chính quyền số; công nghệ số được ứng dụng toàn diện trong mọi lĩnh vực, thay đổi tích cực đến phương thức sống, cách làm việc của người dân. Chuyển đổi số nhằm hướng đến phục vụ lợi ích của người dân, doanh nghiệp, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, nâng cao hiệu quả công tác lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, hiệu lực quản lý của chính quyền các cấp gắn với bảo đảm quốc phòng, an ninh, trật tự, an toàn xã hội và sự phát triển bền vững của địa phương; giữ gìn các giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp, kết hợp xây dựng văn hóa, văn minh thời đại số. Ưu tiên chuyển đổi số trên các lĩnh vực: giáo dục, y tế, quản lý hành chính, du lịch, nông nghiệp, tài nguyên và môi trường, phát triển kinh tế biển, giao thông vận tải và logistics,... góp phần tích cực trong việc nâng cao hiệu quả công tác chỉ đạo, điều hành của hệ thống chính trị.

Bên cạnh đó, Kế hoạch số 90/KH-UBND, ngày 26-11-2020, của Ủy ban nhân dân tỉnh, về “Chuyển đổi số đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 của tỉnh Bình Định” được ban hành, xác định mục tiêu cụ thể đến năm 2030 là 100% số dịch vụ công trực tuyến mức độ 4, được cung cấp trên nhiều phương tiện truy cập khác nhau, bao gồm cả thiết bị di động; 100% số hồ sơ công việc tại cấp tỉnh; 90% số hồ sơ công việc tại cấp huyện và 70% số hồ sơ công việc tại cấp xã được xử lý trên môi trường mạng (trừ hồ sơ công việc thuộc phạm vi bí mật nhà nước); Hình thành nền tảng dữ liệu và hạ tầng kết nối internet vạn vật (IoT), kết nối, chia sẻ rộng khắp giữa các cơ quan nhà nước, giảm 30% số thủ tục hành chính; mở dữ liệu cho các tổ chức, doanh nghiệp, tăng 30% số dịch vụ sáng tạo dựa trên dữ liệu phục vụ người dân, doanh nghiệp; 70% số hoạt động kiểm tra của cơ quan quản lý nhà nước được thực hiện thông qua môi trường số và hệ thống thông tin của cơ quan quản lý.

Chuyển đổi số trong xây dựng chính quyền tỉnh Bình Định

Với sự chỉ đạo quyết liệt, sự quyết tâm của cả hệ thống chính trị, tính đến năm 2021, chỉ số chuyển đổi số chung của tỉnh Bình Định đứng thứ 34/63 tỉnh, thành phố của cả nước. Quá trình chuyển đổi số đã nâng cao nhận thức, kỹ năng ứng dụng công nghệ thông tin; bước đầu triển khai các ứng dụng, xây dựng chính quyền điện tử. Hiện nay, tỉnh Bình Định đã và đang xây dựng được 13 cơ sở chuyên ngành phục vụ chuyển đổi. Đồng thời, hạ tầng công nghệ thông tin cấp xã cơ bản ổn định, riêng một số địa phương có mạng máy tính nội bộ theo địa bàn ở mức trung bình, như thành phố Quy Nhơn, huyện Phù Mỹ, huyện Vân Canh, huyện Vĩnh Thạnh. Đối với số hóa dữ liệu lĩnh vực đất đai, tỉnh Bình Định còn 5 huyện chưa thực hiện. Quá trình chuyển đổi số đã nâng cao nhận thức, kỹ năng ứng dụng công nghệ thông tin; bước đầu triển khai các ứng dụng, xây dựng chính quyền điện tử và đã triển khai hiệu quả hệ thống phần mềm quản lý văn bản tại 100% các cơ quan nhà nước từ cấp tỉnh đến cấp xã, phục vụ công tác chỉ đạo, điều hành; gửi, nhận văn bản điện tử liên thông giữa các cơ quan trong tỉnh, liên thông với các bộ, ngành Trung ương qua trục liên thông văn bản quốc gia,...

Cổng thông tin điện tử của tỉnh và các trang thông tin điện tử thành phần đã cung cấp đầy đủ thông tin theo quy định tại Nghị định số 42/2022/NĐ-CP, ngày 24-6-2022, của Chính phủ, về “Quy định về việc cung cấp thông tin và dịch vụ công trực tuyến của cơ quan nhà nước trên môi trường mạng” nhằm bảo đảm truy cập thuận tiện, công khai thông tin tới người dân và doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh. Đến nay, cổng dịch vụ công của tỉnh đã kết nối với 5 cơ sở dữ liệu chuyên ngành: cơ sở dữ liệu đăng ký doanh nghiệp; cơ sở dữ liệu về bảo hiểm; hệ thống cấp phiếu lý lịch tư pháp trực tuyến; hệ thống thông tin đăng ký và quản lý hộ tịch; hệ thống cấp mã số đơn vị có quan hệ với ngân sách.

Triển khai trung tâm giám sát, điều hành đô thị thông minh (IOC) của tỉnh với 8 dịch vụ, gồm dịch vụ giám sát an toàn thông tin; dịch vụ an ninh, trật tự của đô thị; dịch vụ giám sát thông tin trên môi trường mạng; dịch vụ giám sát, điều hành giao thông; dịch vụ phản ánh hiện trường; hệ thống giám sát dịch vụ công; dashboard tổng hợp giám sát, điều hành. Hiện tại, các dịch vụ hoạt động ổn định, phục vụ tốt công tác chỉ đạo, điều hành; hệ thống hội nghị truyền hình của tỉnh và huyện đã kết nối liên thông phục vụ các phiên họp 4 cấp từ Trung ương đến cấp xã. Mạng truyền số liệu chuyên dùng cấp II được triển khai, kết nối đến 48 cơ quan, đơn vị là các ban, sở, ngành và UBND các huyện, thị xã, thành phố và kết nối đến 159/159 xã, phường, thị trấn trên địa bàn tỉnh. Hoàn thành việc chuyển đổi IPv6 cho 100% các cổng/trang thông tin điện tử các ban, sở, ngành và Cổng thông tin điện tử của tỉnh. Hạ tầng viễn thông được triển khai đồng bộ, cơ bản đáp ứng yêu cầu tỷ lệ phủ sóng thông tin di động 3G, 4G đã đạt 100% tại trung tâm các xã, thị trấn trên toàn tỉnh; hạ tầng mạng băng rộng cáp quang phủ trên 73% số hộ gia đình, 100% số xã.

Toàn tỉnh đã cấp 3.800 chữ ký số chuyên dùng cá nhân và 712 chữ ký số chuyên dùng tổ chức và hơn 600 sim PKI cho các cá nhân; 100% các cơ quan nhà nước, đoàn thể từ cấp tỉnh đến cấp xã và cá nhân lãnh đạo từ cấp phòng trở lên để thực hiện ký số văn bản điện tử gửi, nhận trên môi trường mạng thay thế văn bản giấy. 100% các cơ quan nhà nước và 100% số cán bộ, công chức, viên chức cấp tỉnh, cấp huyện, cấp xã được cấp tài khoản thư điện tử công vụ tỉnh để thực hiện trao đổi công việc, gửi nhận văn bản điện tử.

Thực hiện rà soát danh sách hộ sản xuất nông nghiệp trên địa bàn tỉnh và hỗ trợ để đưa sản phẩm nông sản lên sàn thương mại điện tử (postmart.vn và voso.vn). Đến nay, tỉnh Bình Định đã rà soát những hộ sản xuất nông nghiệp phát sinh để cập nhật, toàn tỉnh có 586 hộ sản xuất nông nghiệp; đã tổ chức tập huấn cho 424 hộ sản xuất nông nghiệp và hỗ trợ đưa 517 sản phẩm lên sàn thương mại điện tử, đạt tỷ lệ 72,4% hộ sản xuất nông nghiệp lên sàn thương mại điện tử.

Toàn tỉnh đã thành lập 100% số tổ công nghệ số cộng đồng cấp xã, cấp thôn (có 11/11 huyện, thị xã, thành phố đã ban hành văn bản/kế hoạch triển khai trên địa bàn, với 159/159 xã, phường, thị trấn đã thực hiện thành lập tổ công nghệ số cộng đồng tại 1.176 thôn/xóm với 4.353 người tham gia. Tổ công nghệ số cộng đồng các cấp đã tổ chức hướng dẫn người dân cài đặt, sử dụng dịch vụ số phục vụ cho nhu cầu thiết yếu, như sử dụng dịch vụ công trực tuyến; thanh toán không dùng tiền mặt; mua bán trên sàn thương mại điện tử postmart và voso; dịch vụ phản ánh hiện trường đô thị thông minh; nền tảng cốc cốc.

Hoạt động ứng dụng công nghệ thông tin, xây dựng chính quyền điện tử hướng tới xây dựng chính quyền số trên địa bàn tỉnh Bình Định đã có bước phát triển đột phá, quan trọng. Lãnh đạo, cán bộ, công chức các cấp từ cấp tỉnh đến cấp xã cơ bản thay đổi nhận thức, tư duy, thói quen làm việc từ hành chính, giấy tờ sang chỉ đạo, điều hành, xử lý công việc trên môi trường điện tử. Ứng dụng công nghệ thông tin phục vụ người dân, doanh nghiệp được đẩy mạnh, cổng dịch vụ công, hệ thống một cửa điện tử cấp tỉnh, cấp huyện, cấp xã đã công khai, minh bạch trong giải quyết thủ tục hành chính của các cơ quan nhà nước. Công tác thông tin, tuyên truyền về chuyển đổi số được quan tâm, đẩy mạnh,...

Bên cạnh đó, hiện nay có 30 nền tảng/phần mềm đã, đang được các sở, ngành triển khai để hướng đến ứng dụng hiệu quả trong thực hiện các nhiệm vụ, góp phần phát triển kinh tế - xã hội, cụ thể: Sở Tài nguyên và Môi trường thực hiện hệ thống quản lý đất đai, đến nay đã hoàn thành cài đặt, cấu hình, kết nối, triển khai thử nghiệm ở huyện Tuy Phước; Sở Giáo dục và Đào tạo xây dựng hệ thống quản lý thông tin trường học, đã hoàn thành cài đặt, cấu hình, kết nối thử nghiệm cho Thị xã An Nhơn và sẽ tiếp tục hoàn thành việc kết nối các phần mềm cấp trường, tổ chức đào tạo, sử dụng; Sở Nội vụ triển khai hệ thống quản lý cán bộ, công chức, viên chức, đã cài đặt hệ thống, hướng dẫn sử dụng, cập nhật dữ liệu đạt 70%, đồng thời kết nối liên thông với cơ sở dữ liệu của Bộ Nội vụ.

Bên cạnh những kết quả đạt được nêu trên, quá trình chuyển đổi số của tỉnh Bình Định hiện nay còn bộc lộ một số khó khăn, hạn chế, như một số lãnh đạo, cán bộ, công chức các cơ quan, đơn vị chưa nhận thức đầy đủ về ý nghĩa, tầm quan trọng, tính cấp bách của việc chuyển đổi số; đội ngũ công chức, viên chức chuyên trách về công nghệ thông tin của các ban, sở, ngành, địa phương thiếu về số lượng và kỹ năng tham mưu, tổ chức triển khai chuyển đổi số; việc chia sẻ cơ sở dữ liệu quốc gia, cơ sở dữ liệu của bộ, ngành cho địa phương còn chậm và gặp nhiều khó khăn, vướng mắc; các cơ sở dữ liệu của các ngành đã xây dựng còn rời rạc, cát cứ; công tác bảo đảm an toàn, an ninh mạng tại các cơ quan, đơn vị còn nhiều bất cập, rủi ro, có thể xảy ra khi triển khai xây dựng chính quyền số trên diện rộng; khi triển khai dịch vụ công trực tuyến, người dân vẫn còn làm trực tiếp, ngoài ra, tỉnh Bình Định đang thiếu dịch vụ kết nối, cập nhật, điều hành.

Giải pháp thúc đẩy chuyển đổi số trong xây dựng chính quyền tỉnh Bình Định thời gian tới

Để quá trình chuyển đổi số diễn ra hiệu quả, bền vững, thực chất, đồng bộ, mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho các doanh nghiệp, tổ chức và người dân, đạt được các mục tiêu đề ra trong Nghị quyết số 05-NQ/TU, tỉnh Bình Định thực hiện một số giải pháp trọng tâm sau:

Một là, tiếp tục tập trung đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến, nâng cao nhận thức cho đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, người dân và doanh nghiệp tại cơ quan, đơn vị, địa phương về vai trò và hiệu quả mang lại của hoạt động chuyển đổi số.

Hai là, nêu cao trách nhiệm của “người đứng đầu” trong lãnh đạo, chỉ đạo hoạt động chuyển đổi số; xác định chuyển đổi số là nhiệm vụ trọng tâm, lâu dài và xuyên suốt của cơ quan, đơn vị, địa phương; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin để nâng cao hiệu quả cung ứng dịch vụ công trực tuyến phục vụ người dân và doanh nghiệp.

Ba là, thực hiện rà soát, bổ sung, hoàn thiện hệ thống văn bản pháp luật nhằm điều chỉnh các mối quan hệ mới phát sinh trong quá trình chuyển đổi số; xây dựng cơ chế, chính sách thúc đẩy phát triển các doanh nghiệp công nghệ số, khuyến khích đổi mới, sáng tạo; thu hút các doanh nghiệp công nghệ số đầu tư vào tỉnh; triển khai thống nhất sử dụng các nền tảng số trong phạm vi toàn tỉnh.

Bốn là, tập trung đào tạo, bồi dưỡng, thu hút nguồn nhân lực công nghệ thông tin chất lượng, sẵn sàng tham gia vào quá trình chuyển đổi số. Chủ động liên kết với các viện, trường, trung tâm nghiên cứu và các đối tác trong và ngoài nước, đẩy mạnh hợp tác với Đại học Quy Nhơn, Phân hiệu Đại học FPT tại tỉnh Bình Định để đào tạo nguồn nhân lực phục vụ quá trình chuyển đổi số. Đặc biệt, cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư và quá trình thực hiện chuyển đổi số ở Việt Nam đã và đang phát triển mạnh mẽ, đặt ra yêu cầu bồi dưỡng, cập nhật kiến thức, kỹ năng về quản trị hiện đại, thích ứng với chuyển đổi số cho đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức của chính quyền tỉnh./.

------------------------

(1) Ban hành Nghị quyết số 52-NQ/TW, ngày 27-9-2019, của Bộ Chính trị, “Về một số chủ trương, chính sách chủ động tham gia cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư” (Nghị quyết số 52-NQ/TW); Quyết định số 749/QĐ-TTg, ngày 3-6-2020, của Thủ tướng Chính phủ, “Phê duyệt “Chương trình Chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030””