Thực hiện hiệu quả 3 đột phá phát triển kinh tế - xã hội

Thực hiện Nghị quyết Đại hội XII của Đảng và Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ thành phố lần thứ XXI, nhiệm kỳ 2015 - 2020, thành phố Đà Nẵng đẩy mạnh phát triển kinh tế - xã hội theo 3 hướng đột phá chiến lược, bảo đảm duy trì được nhịp độ tăng trưởng kinh tế, làm cho cơ cấu kinh tế chuyển dịch đúng hướng; chú trọng đầu tư phát triển các ngành, sản phẩm có lợi thế cạnh tranh, có hàm lượng công nghệ cao, từng bước thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội địa phương. 

Trước hết, thành phố thực hiện tốt bước đột phá về phát triển các ngành thương mại, dịch vụ, nhất là du lịch. Theo đó, giá trị gia tăng khu vực dịch vụ tăng bình quân 4,7%/năm, đóng góp tích cực vào sự tăng trưởng kinh tế của thành phố. Dịch vụ du lịch được thành phố xác định là ngành kinh tế mũi nhọn, được chú trọng đầu tư phát triển thành thương hiệu và có khả năng cạnh tranh quốc tế. Trong nhiều năm liền, ngành du lịch thành phố luôn thu hút đến hàng triệu khách du lịch trong nước và quốc tế, với số lượt khách tăng bình quân 10,2%/năm; doanh thu dịch vụ lưu trú và lữ hành tăng bình quân 7,5%/năm, đạt khoảng trên 7,5 triệu lượt khách/năm. Dịch vụ thương mại duy trì tăng trưởng ổn định, không những đáp ứng nhu cầu tiêu dùng ngày càng cao và đa dạng của người dân mà còn phục vụ xuất khẩu. Trong 5 năm, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa của thành phố khoảng trên 1 tỷ USD/năm (năm 2019, con số này là 1,6 tỷ USD, tăng hơn 5%/năm). Các ngành dịch vụ khác như cảng biển, vận tải biển, công nghệ thông tin… cũng được thành phố tiếp tục đầu tư phát triển đa dạng và nâng cao chất lượng, đáp ứng nhu cầu đời sống của nhân dân, cũng như sản xuất, thương mại quốc tế, từng bước tạo lập vai trò trung tâm của khu vực.

Thành phố có sự đột phá về thu hút đầu tư công nghiệp công nghệ cao, chủ động cụ thể hóa Nghị định số 04/2018/NĐ-CP, ngày 4-1-2018, của Chính phủ, "Về cơ chế, chính sách ưu đãi đối với Khu Công nghệ cao Đà Nẵng; ban hành các quy định, chính sách về phát triển công nghiệp hỗ trợ", tạo cơ sở để thành phố đầu tư hoàn thành cơ bản kết cấu hạ tầng Khu Công nghệ cao Đà Nẵng, đưa vào hoạt động Khu Công nghệ thông tin (giai đoạn 1), tiếp tục khởi công Khu Công viên phần mềm số 2. Giai đoạn từ năm 2016 - 2020, theo ước tính, giá trị gia tăng ngành công nghiệp của thành phố tăng bình quân 3%/năm.

Nông nghiệp cũng được thành phố chú trọng đầu tư phát triển, chuyển dịch cơ cấu sản xuất theo hướng công nghệ cao, phát triển sản phẩm chủ lực, đặc trưng, phục vụ du lịch và bảo đảm môi trường đô thị. Chương trình xây dựng nông thôn mới được thành phố triển khai tích cực ở vùng ngoại ô (chủ yếu ở huyện Hòa Vang), tạo chuyển biến mạnh, làm thay đổi về chất kinh tế nông thôn. Đến nay, thành phố đã có 11/11 xã được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới; trong đó có 12 thôn được công nhận thôn kiểu mẫu, kết cấu hạ tầng kỹ thuật được đầu tư đồng bộ theo hướng đô thị và sinh thái.

Đột pháthứ hai về xây dựng kết cấu hạ tầng, chỉnh trang đô thị được thành phố triển khai đồng bộ, có trọng điểm. Thành ủy ban hành Kết luận số 171-KL/TU, ngày 23-4-2018, "Về các dự án mang tính động lực, trọng điểm; dự kiến lộ trình triển khai và các giải pháp huy động nguồn lực đầu tư". Trên cơ sở này, nhiều công trình, dự án hạ tầng kỹ thuật đô thị tiếp tục được nâng cấp và cải thiện, nhiều thiết chế xã hội được quan tâm đầu tư, làm cho diện mạo đô thị có bước phát triển mới. Đề án “Xây dựng Đà Nẵng - Thành phố môi trường”, một nội dung quan trọng trong đột phá thứ hai, được thành phố triển khai thực hiện quyết liệt và hiệu quả. Các dự án trọng điểm về môi trường, phòng, chống thiên tai, ứng phó biến đổi khí hậu được ưu tiên triển khai, như: Dự án cấp nước khu vực đô thị, khu vực nông thôn, dự án thu gom chất thải rắn... Đến nay, tổng vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách thành phố giai đoạn năm 2015 - 2020 đạt 43.481 tỷ đồng, trong đó, vốn trong nước là  37.130 tỷ đồng; vốn nước ngoài (ODA) là 6.351 tỷ đồng.

Trong điều kiện nguồn vốn đầu tư có hạn, thành phố sử dụng linh hoạt, đồng bộ các cơ chế, chính sách; tăng cường thu hút các nguồn lực cho đầu tư phát triển, bắt đầu từ việc đẩy mạnh cải cách hành chính, ưu tiên ứng dụng công nghệ thông tin, từng bước nâng cao chất lượng quản lý, điều hành, phục vụ người dân và tạo lập môi trường đầu tư thông thoáng. Nhiều năm liền, thành phố nằm trong nhóm dẫn đầu cả nước về chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh, chỉ số cải cách hành chính, chỉ số hiệu quả quản trị và hành chính công cấp tỉnh, chỉ số sẵn sàng phát triển và ứng dụng công nghệ thông tin. Bên cạnh đó, thành phố còn triển khai nhiều hoạt động quan trọng, như: Ban hành Chương trình phát triển khởi nghiệp Đà Nẵng 2016, phê duyệt Đề án xây dựng vườn ươm doanh nghiệp và thành lập Công ty trách nhiệm hữu hạn Đầu tư và Hỗ trợ khởi nghiệp Đà Nẵng theo mô hình hợp tác công - tư đầu tiên trong cả nước, tiếp tục triển khai Đề án "Hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia đến năm 2025"... Thành phố triển khai có hiệu quả chủ đề "Năm đẩy mạnh thu hút đầu tư"; tổ chức thành công nhiều sự kiện lớn, quan trọng như: Tuần lễ cấp cao APEC 2017, Diễn đàn đầu tư Đà Nẵng 2017, Tọa đàm mùa Xuân 2018, 2019... tạo chuyển biến mạnh về quảng bá hình ảnh, xúc tiến đầu tư và phát triển du lịch. Riêng tại Tọa đàm mùa xuân 2019, thành phố đã trao giấy chứng nhận đăng ký đầu tư cho 8 dự án, có vốn đầu tư 492,387 triệu USD, thông báo cho phép nghiên cứu 11 dự án có vốn đầu tư 3.483 triệu USD. Tiếp tục triển khai Đề án "Phát triển doanh nghiệp Đà Nẵng đến năm 2020", ban hành Đề án Phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030. Ban hành nhiều cơ chế, chính sách hỗ trợ đầu tư về khoa học và công nghệ, lao động, thông tin, truyền thông, hỗ trợ lãi suất, mặt bằng, hỗ trợ phát triển công nghiệp... chuẩn bị điều kiện hạ tầng, kỹ thuật và quỹ đất để tăng cường thu hút đầu tư, nhất là thu hút doanh nghiệp có quy mô lớn, có sản phẩm chủ lực. Giai đoạn từ năm 2015 - 2020, thành phố thu hút được 6 dự án sử dụng vốn ODA và vốn vay ưu đãi với tổng vốn ODA là 351,423 triệu USD; số lượng doanh nghiệp trên địa bàn tăng gấp hai lần và số vốn gấp ba lần so với thời điểm năm 2015; thu hút 77.678 tỷ đồng vốn đầu tư trong nước. Tổng vốn đầu tư phát triển giai đoạn 2015 - 2020 được thành phố huy động ước đạt 187,7 nghìn tỷ đồng, tăng 3,7%/năm; năm 2020 ước đạt 37.696 tỷ đồng, gấp 1,2 lần so với năm 2015.

Đột phá thứ ba về phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao được thành phố triển khai thực hiện quyết liệt, tạo nên sự chuyển biến về chất, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ của địa phương trong tình hình mới. Mạng lưới trường học trên địa bàn được chú trọng quy hoạch theo hướng đa dạng hóa, xã hội hóa, có cơ cấu hợp lý giữa các ngành học, cấp học, số lượng người học... Năm học 2019 - 2020, thành phố  có 217 trường mầm non, 102 trường tiểu học, 59 trường trung học cơ sở và 32 trường trung học phổ thông. Đến năm 2020, có 53 trường mầm non, 24 trường tiểu học, 33 trường trung học cơ sở và 6 trường trung học phổ thông đạt chuẩn quốc gia. Từ năm 2015 đến nay, thành phố xây dựng được 2.016 phòng học các loại. Cơ sở vật chất bậc mầm non và phổ thông cơ bản đáp ứng đủ nhu cầu dạy và học, với 116 trường đạt chuẩn quốc gia, chiếm tỷ lệ 28,3%. Mạng lưới các trường đại học, cao đẳng, dạy nghề phát triển, ngày càng khẳng định vai trò trung tâm văn hóa, giáo dục và đào tạo nguồn nhân lực của vùng; hợp tác quốc tế về giáo dục và đào tạo ngày càng phát triển.

Các chương trình, đề án, chính sách hỗ trợ công tác dạy nghề được các cấp, các ngành trên địa bàn triển khai thực hiện hiệu quả. Tính đến năm 2020, thành phố có 70 cơ sở giáo dục - đào tạo nghề; quy mô đào tạo nghề vượt kế hoạch với 57.000 lao động được đào tạo, nâng tỷ lệ lao động qua đào tạo nghề lên 55%; có 80% lao động học nghề khi ra trường được giới thiệu và giải quyết việc làm. Đây là thành quả của chính sách thành phố luôn tạo điều kiện khuyến khích, hỗ trợ doanh nghiệp, nhà đầu tư tham gia phát triển cơ sở dạy nghề, dạy nghề theo địa chỉ, bảo đảm chất lượng.

Nhờ triển khai thực hiện quyết liệt 3 đột phá chiến lược phát triển kinh tế - xã hội, gắn bảo vệ môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu, phòng, chống thiên tai trong giai đoạn 2015 - 2020, đồng thời thực hiện có hiệu quả “nhiệm vụ kép”, vừa phòng, chống dịch COVID-19, vừa phục hồi, đẩy mạnh phát triển kinh tế trong năm 2020, thành phố đã tạo ra sự ổn định và phát triển kinh tế - xã hội trên toàn địa bàn. Theo Báo cáo chính trị tại Đại hội Đảng bộ thành phố lần thứ XXII, tổng sản phẩm trên địa bàn (GRDP, giá so sánh năm 2010) giai đoạn 2016 - 2019 tăng bình quân 7,5%/năm, với quy mô GRDP (giá hiện hành) năm 2019 khoảng 110.792 tỷ đồng, gấp 1,5 lần so với năm 2015; GRDP bình quân đầu người (giá hiện hành) năm 2019, đạt 95,7 triệu đồng (tương đương 4.095 USD), gấp 1,3 lần năm 2015, đạt chỉ tiêu đề ra. Tuy nhiên, bước sang năm 2020, tình hình dịch bệnh COVID-19 bùng phát đã ảnh hưởng tiêu cực đến phát triển kinh tế - xã hội thành phố, GRDP năm 2020 ước giảm 9,3% so với năm 2019, kéo giảm GRDP giai đoạn 2015 - 2020 còn 4%/năm, GRDP bình quân đầu người còn khoảng 87,4 triệu đồng/năm.

Những vấn đề cần khắc phục

Bên cạnh những kết quả đạt được, việc đầu tư phát triển kinh tế - xã hội của thành phố, nhất là thực hiện 3 đột phá chiến lược vẫn còn nhiều hạn chế. Đại hội đại biểu Đảng bộ thành phố Đà Nẵng lần thứ XXII đã chỉ ra một số vấn đề cần khắc phục sau:

Một là, mô hình tăng trưởng kinh tế thiếu bền vững, mục tiêu tăng trưởng gồm quy mô và tốc độ tăng trưởng không đạt kế hoạch. Quá trình tái cơ cấu gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng kinh tế còn diễn ra chậm, các động lực tăng trưởng chưa được khai thác hợp lý và hiệu quả, chất lượng tăng trưởng, sức cạnh tranh của nền kinh tế chưa được cải thiện.

Hai là, các ngành dịch vụ phát triển thiếu cân đối. Sản phẩm du lịch chưa phong phú, nặng về khai thác du lịch biển, thiếu liên kết với du lịch sinh thái, đồng quê, văn hóa, lịch sử. Các loại hình kinh doanh hiện đại phát triển chưa nhiều, chưa thu hút được đầu tư từ khu vực tư nhân vào xây dựng và quản lý, khai thác chợ, trung tâm thương mại... Các dịch vụ tài chính, ngân hàng chưa phát huy hiệu quả vai trò hỗ trợ phát triển, nhất là đối với doanh nghiệp. Xuất khẩu hàng hóa tăng chậm, giá trị gia tăng thấp. Lợi thế về kinh tế biển chưa được phát huy tốt, thiếu các dự án lớn về logistics.

Ba là, quy mô ngành công nghiệp nhỏ, chậm có bước phát triển đột phá và tụt lại so với sự phát triển chung của toàn ngành. Sản xuất nông nghiệp thiếu ổn định, quy mô nhỏ; xây dựng nông thôn mới chưa thực sự bền vững, nhất là tạo dựng sinh kế và nâng cao thu nhập cho người dân.

Bốn là, công tác quy hoạch, quản lý quy hoạch, quản lý nhà nước trên một số lĩnh vực về tài nguyên, môi trường, sử dụng đất đai, xây dựng, trật tự đô thị, thị trường bất động sản, nhà ở xã hội còn nhiều bất cập, chưa theo kịp yêu cầu phát triển của đô thị năng động.

Năm là, tổng vốn đầu tư phát triển không đạt chỉ tiêu đề ra; đầu tư theo phương thức đối tác công tư còn hạn chế. Kinh tế tư nhân chiếm tỷ trọng cao (90%) trong nền kinh tế, nhưng đa phần là doanh nghiệp quy mô nhỏ và siêu nhỏ, thiếu những doanh nghiệp lớn có sức lan tỏa và tác động tích cực đến sự phát triển thành phố.

Sáu là, việc thực hiện đột phá về nguồn nhân lực chất lượng cao không đạt yêu cầu đề ra, chưa đáp ứng nhu cầu phát triển và hội nhập của thành phố. Việc chuyển đổi ngành nghề, giải quyết việc làm, nâng cao chất lượng lao động cho một bộ phận dân cư diện di dời giải toả thực hiện chưa tốt; số hộ nghèo thoát nghèo nhanh nhưng không bền vững.

Xây dựng thành phố giàu đẹp, an bình, văn minh, hiện đại

Trên cơ sở kết quả đạt được, trong giai 2020 - 2025, Đại hội đại biểu Đảng bộ thành phố lần thứ XXII xác định, tiếp tục đẩy mạnh công tác xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh, tiên phong trong đổi mới và phát triển, đưa thành phố Đà Nẵng trở thành đô thị khởi nghiệp, sáng tạo; là trung tâm kinh tế, văn hóa lớn của cả nước, trở thành thành phố giàu đẹp, an bình, văn minh, hiện đại. Đại hội cũng đề ra 3 nhiệm vụ trọng tâm, đột phá cần được triển khai thực hiện quyết liệt trong thời gian tới:

Thứ nhất, tập trung  xây dựng Đảng, chính quyền và các tổ chức trong hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh, tiên phong đổi mới và phát triển; nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu phát triển thành phố nhanh và bền vững.

Thứ hai, thực hiện đồng bộ các giải pháp khắc phục ảnh hưởng của đại dịch COVID-19, sớm lấy lại đà tăng trưởng kinh tế - xã hội của thành phố. Đổi mới mạnh mẽ mô hình tăng trưởng, cơ cấu lại nền kinh tế, trọng tâm là phát triển mạnh công nghiệp công nghệ cao và công nghệ thông tin, gắn với xây dựng đô thị khởi nghiệp sáng tạo, thành phố thông minh, tạo nền tảng thúc đẩy phát triển các ngành, lĩnh vực mới, nhất là kinh tế số, xã hội số và chính quyền số.

Thứ ba, triển khai quyết liệt, đồng bộ, có hiệu quả Nghị quyết số 119/2020/QH14, ngày 19-6-2020, của Quốc hội, “Về thí điểm tổ chức mô hình chính quyền đô thị và một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố Đà Nẵng”.

Để hoàn thành mục tiêu và các nhiệm vụ nêu trên, Đà Nẵng tập trung thực hiện quyết liệt một số giải pháp:

Một là, thực hiện đồng bộ các giải pháp sớm khôi phục nhịp độ tăng trưởng kinh tế - xã hội thành phố sau đại dịch COVID-19; trước hết, tập trung hỗ trợ phục hồi và phát triển các ngành dịch vụ phục vụ thị trường trong nước, xuất nhập khẩu, tạo việc làm, bảo đảm an sinh xã hội, giảm thấp nhất mức tăng trưởng âm những tháng cuối năm 2020.

Hai là, tiếp tục thực hiện tái cơ cấu kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng, nâng cao chất lượng tăng trưởng và sức cạnh tranh của nền kinh tế. Duy trì cơ cấu kinh tế dịch vụ - công nghiệp, xây dựng - nông nghiệp bảo đảm phát triển bền vững, chuyển đổi từng bước, căn bản các ngành, lĩnh vực có giá trị gia tăng thấp sang những ngành, lĩnh vực có giá trị cao, chú trọng phát triển kinh tế tập thể, kinh tế tư nhân và hoàn thiện thể chế để phát triển các mô hình kinh tế mới có ứng dụng công nghệ số.

Ba là, triển khai thực hiện thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù để xây dựng và phát triển thành phố Đà Nẵng theo Nghị quyết số 43-NQ/TW, của Bộ Chính trị khóa XII, “Về xây dựng và phát triển thành phố Đà Nẵng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045”, đẩy mạnh hợp tác, liên kết vùng và quốc tế, tạo động lực tăng trưởng mới.

Bốn là, tiếp tục đẩy mạnh cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh, thu hút các dự án có chọn lọc, phù hợp với định hướng phát triển của thành phố. Đẩy mạnh thực hiện hiệu quả các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa; thúc đẩy khởi nghiệp sáng tạo. Đồng thời, chú trọng phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, nâng cao năng lực quản lý, quản trị doanh nghiệp.

­Năm là, phát triển văn hóa - xã hội đồng bộ với phát triển kinh tế, chú trọng xây dựng và phát triển toàn diện con người Đà Nẵng, làm nền tảng cho thành phố phát triển bền vững. Xây dựng môi trường văn hóa, nghệ thuật, thể dục, thể thao lành mạnh; đẩy mạnh đầu tư phát triển văn hóa, văn học - nghệ thuật

Sáu là, tăng cường quốc phòng, an ninh, giữ vững ổn định chính trị và trật tự, an toàn xã hội. Đẩy mạnh cải cách tư pháp, tăng cường năng lực giám sát của cơ quan dân cử và nhân dân./.