Từ rất sớm, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nhận thức rõ vai trò, tầm quan trọng đặc biệt của công tác xây dựng Đảng có ý nghĩa sống còn, quyết định sự thành bại của cách mạng. Theo Người, cách mạng muốn thành công thì phải xây dựng một đảng cách mạng, một đảng thực sự trong sạch, vững mạnh. Trong tác phẩm “Đường cách mệnh”, Người thấu hiểu triết lý “Đảng có vững cách mệnh mới thành công, cũng như người cầm lái có vững thuyền mới chạy”⁽¹⁾. Trong bản “Di chúc”, Người căn dặn: “Việc cần phải làm trước tiên là chỉnh đốn lại Đảng”⁽²⁾. Trong tư tưởng của Người, giữa xây dựng Đảng và sự thành công của cách mạng có mối quan hệ chặt chẽ với nhau, không thể tách rời.

Chủ tịch Hồ Chí Minh xác định rõ, xây dựng Đảng nhằm nâng cao tư tưởng, trình độ chính trị của cán bộ, đảng viên, làm cho mỗi cán bộ, đảng viên luôn theo đúng quan điểm, lập trường cách mạng của giai cấp vô sản. Người nói: “Mục đích chỉnh Đảng là nâng cao tư tưởng và trình độ chính trị của đảng viên và cán bộ, làm cho đảng viên và cán bộ theo đúng quan điểm và lập trường vô sản”⁽³⁾. Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, xây dựng Đảng là nhằm làm cho cán bộ, đảng viên trở thành những người chiến sĩ gương mẫu, tiên phong, xứng đáng là người đầy tớ thật trung thành của nhân dân. Người nói: “Mục đích chỉnh Đảng là để dùi mài cán bộ và đảng viên thành những chiến sĩ xứng đáng là người đày tớ của nhân dân”⁽⁴⁾. Xây dựng Đảng là nhằm làm cho Đảng ta trong sạch, vững mạnh, đoàn kết, thống nhất ý chí và hành động, đủ sức lãnh đạo cách mạng để hoàn thành sứ mệnh lịch sử của mình đối với dân tộc. Người từng khẳng định: “Việc cần phải làm trước tiên là chỉnh đốn lại Đảng, làm cho mỗi đảng viên, mỗi đoàn viên, mỗi chi bộ đều ra sức làm tròn nhiệm vụ Đảng giao phó cho mình, toàn tâm toàn ý phục vụ nhân dân. Làm được như vậy, thì dù công việc to lớn mấy, khó khăn mấy chúng ta cũng nhất định thắng lợi”⁽⁵⁾.

Chủ tịch Hồ Chí Minh xác lập nội dung xây dựng Đảng hết sức toàn diện, từ xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng, tổ chức đến xây dựng Đảng về đạo đức. Theo Người, muốn làm cách mạng, trước hết cần phải có “đảng cách mệnh” vững mạnh. “Đảng muốn vững thì phải có chủ nghĩa làm cốt, trong đảng ai cũng phải hiểu, ai cũng phải theo chủ nghĩa ấy. Đảng mà không có chủ nghĩa cũng như người không có trí khôn, tàu không có bàn chỉ nam”⁽⁶⁾. Người nhiều lần khẳng định: “Về tư tưởng, nhất định phải học tập lý luận Mác - Lê-nin... Giáo dục tư tưởng và lãnh đạo tư tưởng là việc quan trọng nhất của Đảng, phải kiên quyết chống cái thói xem nhẹ tư tưởng”⁽⁷⁾. Trong tư tưởng Hồ Chí Minh, việc xây dựng Đảng về chính trị có nhiều nội dung. Song, theo Người, đường lối chính trị là một vấn đề cốt tử liên quan đến sự tồn tại và phát triển của Đảng. Người nhấn mạnh một cách sâu sắc rằng, “Đảng có lãnh đạo chính trị đúng, thì chuyên môn mới đúng”⁽⁸⁾; “Chính trị phải làm chủ. Đường lối chính trị đúng thì những việc khác mới đúng được”⁽⁹⁾. Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định, sức mạnh của Đảng bắt nguồn từ tổ chức - một tổ chức tiên phong chiến đấu của giai cấp công nhân. Hệ thống tổ chức của Đảng từ Trung ương đến cơ sở phải chặt chẽ, có kỷ luật cao. Trong hệ thống tổ chức của Đảng, Người đặc biệt coi trọng vai trò của chi bộ, bởi “tổ chức gốc rễ của Đảng là chi bộ ”. Người nói: “Đảng mạnh là do các chi bộ mạnh. Chi bộ mạnh là do các đảng viên hăng hái và gương mẫu”⁽¹⁰⁾. Trong tư tưởng Hồ Chí Minh, chi bộ là tổ chức hạt nhân, quyết định chất lượng lãnh đạo của Đảng; là môi trường để đảng viên tu dưỡng, rèn luyện và cũng là nơi giám sát đảng viên; chi bộ có vai trò quan trọng trong việc gắn kết giữa Đảng với quần chúng nhân dân. Để Đảng luôn trong sạch, vững mạnh, theo Người, trong Đảng không những phải thi hành nghiêm kỷ luật, giữ vững nguyên tắc sinh hoạt đảng, mà còn đòi hỏi mỗi người cán bộ, đảng viên phải không ngừng tu dưỡng, rèn luyện phẩm chất đạo đức cách mạng một cách “thấm nhuần”, phải gìn giữ sự đoàn kết, thống nhất trong Đảng như gìn giữ con ngươi của mắt mình, để Đảng ta thật sự xứng đáng là người lãnh đạo, người đầy tớ thật trung thành của nhân dân.

Thấm nhuần và thực hiện tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng, Đảng ủy Công an Trung ương, các cấp ủy trong Công an nhân dân đã chủ động ban hành, triển khai thực hiện nhiều chủ trương, giải pháp kịp thời, phù hợp để xây dựng Đảng trong Công an nhân dân thực sự trong sạch, vững mạnh và đạt được nhiều kết quả quan trọng. Các tổ chức đảng trong Công an nhân dân không ngừng được xây dựng, củng cố, phát triển vững chắc, thật sự là hạt nhân đoàn kết, quy tụ trí tuệ và phát huy vai trò lãnh đạo toàn diện các mặt công tác công an, thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị qua từng giai đoạn cách mạng và xây dựng lực lượng Công an nhân dân không ngừng phát triển lớn mạnh. Đảng ủy Công an Trung ương, các cấp ủy trong Công an nhân dân luôn thể hiện vai trò gương mẫu, đi đầu trong quán triệt, thực hiện nghiêm túc, hiệu quả đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Đội ngũ cán bộ, đảng viên trong Công an nhân dân luôn có bản lĩnh chính trị vững vàng, tuyệt đối trung thành với Đảng, với Tổ quốc và nhân dân; tự giác nghiên cứu, học tập và làm theo chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; không ngừng tu dưỡng, rèn luyện phẩm chất đạo đức cách mạng, tích cực học tập nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, pháp luật; phát huy vai trò nòng cốt, tiên phong trong đấu tranh, phản bác các quan điểm sai trái, thù địch, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng; không ngại khó khăn, gian khổ, hy sinh, tận tụy trong công tác, dũng cảm trong chiến đấu, lập nhiều chiến công, thành tích xuất sắc trong sự nghiệp bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội, được Đảng, Nhà nước và nhân dân ghi nhận, luôn xứng đáng với danh dự, truyền thống cao quý của người cán bộ, đảng viên công an cách mạng vừa hồng, vừa chuyên. Những kết quả của công tác xây dựng Đảng trong Công an nhân dân đã góp phần quan trọng để Đảng ta luôn xứng đáng với vai trò, sứ mệnh lãnh đạo cách mạng và sự tin cậy, kỳ vọng của nhân dân Việt Nam.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đã đạt được, công tác xây dựng Đảng trong Công an nhân dân còn bộc lộ những hạn chế cần khắc phục: Một số cấp ủy, cán bộ lãnh đạo chưa nhận thức đầy đủ, sâu sắc về vị trí, vai trò, nội dung của công tác xây dựng Đảng theo tư tưởng Hồ Chí Minh; công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục, nghiên cứu, học tập nâng cao nhận thức của cán bộ, đảng viên về chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, về chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước ở một số đơn vị chưa được chú trọng đúng mức. Vai trò lãnh đạo toàn diện của cấp ủy ở một số đơn vị, công an địa phương trong thực hiện nhiệm vụ công tác bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội còn hạn chế, nhất là đối với những vấn đề mới nảy sinh trong thực tiễn, những vấn đề an ninh phi truyền thống. Một số nội dung trong công tác cán bộ chậm được đổi mới. Cán bộ lãnh đạo, chỉ huy một vài nơi chưa thực sự gương mẫu, thực hiện nêu gương về đạo đức, lối sống để cán bộ, đảng viên và quần chúng noi theo, cá biệt có những trường hợp thiếu tu dưỡng, rèn luyện, vi phạm kỷ luật Đảng, vi phạm nội quy, quy chế, kỷ luật của ngành công an, thậm chí vi phạm pháp luật nghiêm trọng, phải xử lý hình sự. Công tác kiểm tra, giám sát của một số cấp ủy còn có dấu hiệu bị buông lỏng.

*

Hiện nay, tình hình thế giới và khu vực đang có nhiều diễn biến hết sức nhanh chóng, phức tạp, bên cạnh những thời cơ, thuận lợi, cũng đặt ra nhiều khó khăn, thách thức lớn đối với an ninh của đất nước. Nguy cơ đe dọa chủ quyền lãnh thổ, lợi ích quốc gia, dân tộc gia tăng; các thế  lực thù địch, phản động tăng cường hoạt động chống phá công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc của chúng ta với âm mưu, thủ đoạn ngày càng tinh vi, xảo quyệt; tình hình tội phạm, tệ nạn xã hội còn diễn biến phức tạp, nguy cơ mất an ninh, an toàn xã hội đang có chiều hướng gia tăng. Tình hình đó đặt ra yêu cầu, nhiệm vụ hết sức nặng nề đối với lực lượng Công an nhân dân. Để bảo vệ vững chắc an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội, phục vụ đắc lực công cuộc xây dựng, phát triển nhanh, bền vững của đất nước, đòi hỏi phải tăng cường xây dựng Đảng, xây dựng lực lượng Công an nhân dân thực sự trong sạch, vững mạnh, trong đó cần tập trung thực hiện tốt một số nhiệm vụ sau:

Thứ nhất, nâng cao chất lượng công tác tư tưởng, lý luận. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục chính trị - tư tưởng; đổi mới, nâng cao chất lượng công tác đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị, việc học tập, quán triệt các nghị quyết của Đảng theo hướng thiết thực, hiệu quả. Tiếp tục thực hiện nghiêm túc, hiệu quả Nghị quyết số 37-NQ/TW, ngày 9-10-2014, của Bộ Chính trị khóa XI, “Về công tác lý luận và định hướng nghiên cứu đến năm 2030”. Tập trung nghiên cứu, từng bước hoàn thiện những vấn đề lý luận cơ bản về công tác công an, về công tác xây dựng Đảng, xây dựng lực lượng Công an nhân dân, đáp ứng đòi hỏi của thực tiễn. Nâng cao chất lượng công tác nghiên cứu, giảng dạy các môn lý luận chính trị; tiếp tục quan tâm đầu tư nghiên cứu, luận giải giá trị và ý nghĩa khoa học của chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, chủ trương của Đảng; tăng cường công tác nghiên cứu, tổng kết thực tiễn để làm sáng tỏ những vấn đề mới nảy sinh từ thực tiễn công cuộc đổi mới trên lĩnh vực bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội. Tích cực đổi mới nội dung, hình thức tuyên truyền về chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Coi trọng công tác xây dựng, đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ làm công tác tuyên truyền, công tác giảng dạy, công tác tư tưởng trong Công an nhân dân. Tăng cường công tác đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch, bảo vệ chủ nghĩa Mác  - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh - nền tảng tư tưởng của Đảng.

Thứ hai, nâng cao chất lượng công tác nắm, dự báo tình hình, nghiên cứu, tham mưu, đề xuất với Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư ban hành các chủ trương, đường lối, chính sách đúng đắn, kịp thời để lãnh đạo toàn Đảng, toàn quân, toàn dân thực hiện thắng lợi sự nghiệp bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, hội nhập quốc tế sâu rộng. Tiếp tục nghiên cứu, vận dụng và phát triển chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh nhằm bổ sung, hoàn thiện hệ thống quan điểm của Đảng về bảo vệ an ninh, trật tự và xây dựng lực lượng Công an nhân dân. Nâng cao năng lực lãnh đạo của các cấp ủy trong Công an nhân dân để thể chế hóa, cụ thể hóa và tổ chức thực hiện có hiệu quả các chủ trương, đường lối của Đảng về an ninh, trật tự và xây dựng lực lượng Công an nhân dân. Tăng cường xây dựng, rèn luyện bản lĩnh chính trị, năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của các tổ chức đảng và cán bộ, đảng viên, giữ vững và tăng cường sự lãnh đạo của các cấp ủy đối với các mặt công tác công an. Chú trọng công tác xây dựng đội ngũ cán bộ làm công tác tham mưu chiến lược, đủ năng lực trong việc nghiên cứu, tham mưu, đề xuất với Đảng, Nhà nước trong việc hoạch định đường lối, chủ trương, chính sách, pháp luật một cách kịp thời, phù hợp và hiệu quả về lĩnh vực bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội, đấu tranh phòng, chống tội phạm.

Thứ ba, xây dựng tổ chức bộ máy Bộ Công an tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả gắn với kiện toàn hệ thống tổ chức đảng trong Công an nhân dân theo tinh thần Nghị quyết số 22-NQ/TW, ngày 15-3-2018, của Bộ Chính trị, về “Một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức chức bộ máy Bộ Công an tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả”. Triển khai thực hiện Đề án tổ chức lại các học viện, trường trong Công an nhân dân; Đề án quy hoạch mạng lưới các đơn vị sự nghiệp công lập trong Công an nhân dân. Nghiên cứu xây dựng các tiêu chí đánh giá chất lượng, hiệu quả hoạt động; các quy định để đề cao và gắn trách nhiệm của cấp ủy, người đứng đầu trong lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ của công an các đơn vị, địa phương. Tổng kết, đánh giá việc thực hiện Nghị quyết số 39-NQ/TW, ngày 17-4-2015, của Bộ Chính trị khóa XI, “Về tinh giản biên chế và cơ cấu lại đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức”; xác định mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp tiếp tục thực hiện chủ trương tinh giản biên chế, sắp xếp đội ngũ cán bộ theo hướng “Bộ tinh, tỉnh mạnh, huyện toàn diện, xã bám cơ sở” giai đoạn 2021 - 2025. Kiện toàn các cấp ủy, các tổ chức đảng trong Công an nhân dân theo Quy định số 192-QĐ/TW, ngày 18-5-2019, của Bộ Chính trị, “Về tổ chức đảng trong Công an nhân dân”.

Thứ tư, đẩy mạnh thực hiện Nghị quyết Hội nghị Trung ương 4 khóa XII “Về tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng; ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ”, gắn với thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW, ngày 15-5-2016, của Bộ Chính trị, “Về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”, phong trào “Công an nhân dân học tập, thực hiện Sáu điều Bác Hồ dạy” và cuộc vận động “Xây dựng phong cách người Công an nhân dân bản lĩnh, nhân văn vì nhân dân phục vụ”; xây dựng và thực hiện chuẩn mực đạo đức người công an cách mạng theo “Sáu điều Bác Hồ dạy Công an nhân dân”; tiếp tục thực hiện nghiêm túc Chỉ thị số 04/CT-BCA, ngày 19-5-2018, của Bộ Công an, “Về đổi mới, nâng cao chất lượng phong trào “Công an nhân dân học tập, thực hiện Sáu điều Bác Hồ dạy” trong tình hình mới”. Tiếp tục đẩy mạnh với tinh thần kiên quyết, kiên trì, “xây” đi liền với “chống” để thực hiện nghiêm túc, hiệu quả quy định về trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, trước hết là cán bộ lãnh đạo, chỉ huy và nhất là người đứng đầu cấp ủy, chỉ huy đơn vị. Đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền, kịp thời biểu dương những tập thể, cá nhân thực hiện tốt nhiệm vụ, phổ biến, nhân rộng những gương “người tốt, việc tốt”, những điển hình tiên tiến; đồng thời, thường xuyên nhắc nhở, phê phán những nơi chưa thực hiện tốt nhiệm vụ. Nêu cao tinh thần tự giác tu dưỡng, rèn luyện, giữ gìn đạo đức của cán bộ, đảng viên; phát huy trách nhiệm của các cấp ủy, tổ chức đảng, trước hết là người đứng đầu cấp ủy trong thực hiện nhiệm vụ xây dựng Đảng về đạo đức; tăng cường quản lý, giáo dục, rèn luyện đảng viên, nhất là ở cấp cơ sở, chi bộ và qua thực tế công tác, chiến đấu. Chú trọng phát huy vai trò của nhân dân trong giám sát, góp ý phê bình đối với cán bộ, đảng viên Công an nhân dân trong tu dưỡng, rèn luyện về đạo đức; thường xuyên lắng nghe ý kiến của nhân dân, dựa vào nhân dân để xây dựng Đảng, xây dựng lực lượng Công an nhân dân thực sự trong sạch, vững mạnh.

Thứ năm, tăng cường và nâng cao hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật Đảng. Tiếp tục nghiên cứu xây dựng, đề xuất sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện các quy định của Đảng về công tác kiểm tra, giám sát và kỷ luật Đảng trong Công an nhân dân. Thường xuyên tiến hành công tác kiểm tra, giám sát một cách toàn diện, thận trọng và chặt chẽ, lấy phòng ngừa là chính; đồng thời, kiên quyết xử lý các tổ chức đảng và đảng viên vi phạm, không có vùng cấm, không có ngoại lệ. Mở rộng hoạt động giám sát, nhất là giám sát theo chuyên đề; chủ động nắm tình hình về các cấp ủy, tổ chức đảng, đảng viên, nhất là cán bộ lãnh đạo, chỉ huy, người đứng đầu để sớm phát hiện, phòng ngừa, ngăn chặn những dấu hiệu vi phạm. Chú trọng kiểm tra, giám sát toàn diện công tác cán bộ, người đứng đầu ở các địa bàn, lĩnh vực dễ nảy sinh sai phạm, tiêu cực, được dư luận quan tâm, có nhiều đơn, thư tố cáo, phản ánh. Tăng cường theo dõi, giám sát chặt chẽ việc thực hiện quyết định, kết luận sau thanh tra, kiểm tra, kiểm toán. Tập trung giải quyết dứt điểm các đơn, thư tố cáo, khiếu nại đối với tổ chức đảng, đảng viên. Kiện toàn tổ chức ủy ban kiểm tra các cấp để có đủ số lượng, bảo đảm chất lượng, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ. Xây dựng đội ngũ cán bộ kiểm tra có phẩm chất đạo đức cách mạng trong sáng, bản lĩnh chính trị vững vàng, tính chiến đấu cao, có kỹ năng nghiệp vụ thành thạo, phương pháp công tác khoa học, công tâm, khách quan, sâu sát, đủ sức hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao./.

------------------------------
(1) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2011, t. 2, tr. 289
(2) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t. 15, tr. 616
(3) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t. 7, tr. 415
(4) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t. 8, tr. 380
(5) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t. 15, tr. 616
(6) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t. 2, tr. 289
(7) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t. 8, tr. 279
(8), (9) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t. 12, tr. 153, 166
(10) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t. 13, tr. 29