Xác định thực hiện tốt phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” là góp phần thực hiện thành công Cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”, trong những năm qua, Ban Thường trực Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh Nam Định đã đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phối hợp thống nhất hành động với các tổ chức thành viên triển khai thực hiện các nội dung của phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”; thông qua việc cụ thể hóa các nội dung của Phong trào vào xây dựng chương trình hành động thực hiện công tác hằng năm và kế hoạch xây dựng, triển khai các mô hình như: mô hình thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang; mô hình xây dựng “Khu dân cư 5 không”, “Khu dân cư tự quản bảo vệ môi trường”, “Xứ, họ đạo tiên tiến”, “Gia đình công giáo gương mẫu”, các mô hình tự quản bảo đảm an ninh trật tự, an toàn giao thông..., góp phần quan trong vào việc triển khai thực hiện hiệu quả Nghị quyết số 33-NQ/TW, ngày 9-6-2014, của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XI); Chương trình hành động số 04-CTr/TU, ngày 16-2-2016, của Tỉnh ủy Nam Định về xây dựng và phát triển văn hóa, con người Nam Định theo tinh thần Nghị quyết số 33-NQ/TW; Nghị quyết số 07-NQ/TU, ngày 9-6-2016, của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Nam Định về xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội tỉnh Nam Định…

Việc tuyên truyền, vận động nhân dân lan tỏa thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang được Mặt trận Tổ quốc các cấp và các tổ chức thành viên phối hợp triển khai tích cực; gắn việc thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang với việc thực hiện Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” và Cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”; đưa nội dung thực hiện nếp sống văn minh trong việc việc cưới, việc tang vào tiêu chí đánh giá, bình xét các danh hiệu gia đình văn hóa, thôn, tổ dân phố văn hóa; tình trạng ăn cỗ lấy phần, đốt nhiều vãng mã, đám hiếu nhiều vòng hoa, làm cỗ linh đình đã dần được khắc phục… Đến nay, toàn tỉnh có 2.160 hương ước, quy ước được cấp có thẩm quyền công nhận; hầu hết các hương ước, quy ước đã bám sát các quy định và tình hình thực tế của từng địa phương; góp phần quan trọng điều chỉnh các mối quan hệ xã hội mang tính tự quản của cộng đồng dân cư, xây dựng nếp sống văn hóa mới, phát huy truyền thống tốt đẹp của gia đình và xã hội.

Việc tham gia xây dựng khu dân cư văn hóa, gia đình văn hóa được Mặt trận Tổ quốc các cấp và các tổ chức thành viên phối hợp triển khai có hiệu quả. Thông qua các phong trào xây dựng gia đình văn hóa, khu dân cư văn hóa đã góp phần đẩy lùi tiêu cực, thói hư, tất xấu, tệ nạn xã hội, giữ gìn và phát huy các giá trị đạo đức truyền thống của dân tộc, góp phần nâng cao ý thức trách nhiệm của các thành viên trong cộng đồng khu dân cư đối với gia đình, xóm làng, cộng đồng. Hết năm 2023, toàn tỉnh có 2.052/2.160 khu dân cư được công nhận danh hiệu văn hóa (đạt 95%), có 581.482/620.944 hộ gia đình được công nhận danh hiệu gia đình văn hóa (đạt 93,64%).

Việc xây dựng và phát huy tinh thần “Tương thân tương ái” trong cộng đồng dân cư được Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức thành viên chú trọng triển khai có hiệu quả. Việc hỗ trợ người nghèo, người cận nghèo đã hướng đến việc giảm nghèo bền vững, lấy hộ nghèo làm trung tâm, tuyên truyền vận động hộ nghèo tự vươn lên thoát nghèo; tìm hiểu nguyện vọng, hướng dẫn kinh nghiệm làm ăn hiệu quả giúp hộ nghèo thoát nghèo… Việc vận động ủng hộ Quỹ “Vì người nghèo” ngày càng thu được kết quả cao. Từ năm 2014 đến nay, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc và Ban vận động Quỹ Vì người nghèo các cấp trong tỉnh đã vận động được trên 130 tỷ đồng; từ nguồn vận động đã hỗ trợ xây mới 715 nhà Đại đoàn kết, sửa chữa 458 nhà; tổ chức hỗ trợ phát triển sản xuất; thăm, tặng quà nhân dịp lễ, tết cho hộ nghèo, hộ cận nghèo; hỗ trợ bệnh nhân nghèo và học sinh nghèo có hoàn cảnh khó khăn vươn lên học giỏi với số tiền hàng chục tỷ đồng, góp phần cùng với Đảng và chính quyền các cấp chăm lo tốt chính sách an sinh xã hội giảm tỷ lệ hộ nghèo đến nay còn 1,32%, hộ cận nghèo còn 3,45%.

Công tác xây dựng khối đại đoàn kết, gìn giữ và phát huy các giá trị văn hóa truyền trống tốt đẹp của dân tộc được quan tâm triển khai thực hiện. Ngày hội Đại đoàn kết toàn dân tộc ở khu dân cư (ngày 18-11 hằng năm) được Mặt trận Tổ quốc các cấp phối hợp triển khai đi vào nền nếp, phát huy hiệu quả cao, góp phần thực hiện tốt Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”. Với những hoạt động thiết thực, sinh động cùng các nội dung phong phú, ngày hội Đại đoàn kết toàn dân tộc ở khu dân cư thu hút được sự tham gia ngày càng đông đảo của các tầng lớp nhân dân. Thông qua ngày hội, những giá trị văn hóa mang bản sắc dân tộc, quê hương, đất nước được giữ gìn; khơi dậy, phát huy truyền thống đoàn kết toàn dân tộc; nâng cao vai trò của Mặt trận Tổ quốc các cấp trong tập hợp đoàn kết nhân dân, phát huy quyền làm chủ của nhân dân. Ngày hội trở thành đợt sinh hoạt xã hội rộng rãi ở cộng đồng dân cư, dần trở thành một nét đẹp văn hóa truyền thống. Ngày hội cũng là dịp Ban công tác Mặt trận phát động nhân dân phấn đấu xây dựng khu dân cư văn hóa, gia đình văn hóa; biểu dương những điển hình tập thể, cá nhân tiêu biểu trên các lĩnh vực của đời sống xã hội; phát động các cuộc vận động, các phong trào thi đua giúp nhau phát triển kinh tế, xóa đói giảm nghèo, xây dựng nông thôn mới.

Đến hết tháng 6 năm 2024, toàn tỉnh đã có 197 xã, thị trấn đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao (đạt 96,6%); 34/188 xã đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu (đạt 18%). Huyện Giao Thủy đã hoàn thiện hồ sơ đề nghị công nhận huyện đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao năm 2023; hằng năm toàn tỉnh có trên 98% số khu dân cư tổ chức Ngày hội Đại đoàn kết toàn dân tộc, (trong đó có trên 80% số khu dân cư tổ chức phần lễ và phần hội), có từ 2.500 tập thể và trên 30 nghìn cá nhân có nhiều thành tích trong các phong trào thi đua ở các khu dân cư được biểu dương, khen thưởng.

Để phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” được triển khai rộng khắp, tiếp tục huy động được sự vào cuộc của các cấp, các ngành và các tầng lớp nhân dân, thời gian tới, cần chú trọng thực hiện một số giải pháp sau:

Một là, tiếp tục thực hiện có hiệu quả Nghị quyết số 33-NQ/TW, ngày 9-6-2014, của Ban Chấp hành Trung ương về “Xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước”; Chương trình hành động số 04-Tr/TU, ngày 16-2-2016, của Tỉnh ủy Nam Định, về xây dựng và phát triển văn hóa, con người Nam Định theo tinh thần Nghị quyết số 33-NQ/TW; Nghị quyết số 07-NQ/TU, ngày 9-6-2016, của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh, về xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội tỉnh Nam Định.

Hai là, Mặt trận Tổ quốc các cấp bám sát sự lãnh đạo của cấp ủy; nâng cao chất lượng công tác phối hợp, thống nhất hành động giữa Mặt trận Tổ quốc với chính quyền các cấp; giữa Mặt trận Tổ quốc với các tổ chức chính trị - xã hội, nhất là các Ban công tác Mặt trận với chi đoàn, chi hội trong việc tuyên truyền, vận động nhân dân thực hiện tốt Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” gắn với Cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”. Phát huy sức mạnh tổng hợp của khối đại đoàn kết toàn dân tộc, huy động các nguồn lực xã hội góp phần thực hiện tốt chương trình xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu, đô thị văn minh của tỉnh. 

Ba là, duy trì, nhân rộng các mô hình hoạt động có hiệu quả trong triển khai thực hiện Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”; Xây dựng mô hình khu dân cư “Tự quản, đoàn kết, ấm no, hạnh phúc”; động viên khen thưởng kịp thời những tập thể và cá nhân điển hình tiên tiến trong thực hiện các cuộc vận động, các phong trào thi đua yêu nước, nhất là Cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh” và Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”.

Bốn là, phát huy vai trò của Mặt trận Tổ quốc các cấp trong thực hiện Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở 2022, tạo sự đồng thuận xã hội; tham gia giám sát, phản biện; động viên quần chúng nhân dân tích cực tham gia công tác giám sát, phát hiện, phê phán đối với những hành vi không phù hợp với nếp sống văn hóa; tham gia xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội tỉnh Nam Định.

Năm là, cần sớm xây dựng, ban hành chính sách phát triển đội ngũ quản lý và thực hiện nhiệm vụ phát triển văn hóa. Quan tâm tăng ngân sách cấp cho Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội đặc biệt là khu dân cư trong việc tham gia triển khai thực hiện Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”. Kịp thời chỉ đạo, hướng dẫn các đơn vị sau sáp nhập sử dụng hiệu quả các thiết chế văn hóa, như nhà văn hóa, khu sinh hoạt cộng đồng).../.