Đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng trên quan điểm phát huy quyền làm chủ của nhân dân, lấy dân làm gốc, làm trung tâm

Đảng bộ thành phố Đà Nẵng hiện có 16 đảng bộ trực thuộc với 533 tổ chức cơ sở đảng, trong đó có 253 đảng bộ cơ sở và 280 chi bộ cơ sở với 60.182 đảng viên. Xác định lãnh đạo bằng cương lĩnh, đường lối, nghị quyết, chỉ thị là phương thức lãnh đạo cơ bản của Đảng đối với hệ thống chính trị, Đảng bộ thành phố đã thường xuyên cải tiến việc ra nghị quyết, chỉ thị theo hướng ngắn gọn, súc tích, có trọng tâm, trọng điểm, sát với tình hình thực tiễn địa phương, đơn vị, từng bước khắc phục tình trạng ban hành quá nhiều văn bản. Quan điểm thống nhất, xuyên suốt trong thảo luận, quyết định các chủ trương, chính sách đó là chú trọng phát huy quyền làm chủ của nhân dân, lấy dân làm gốc, làm trung tâm, đặt lợi ích, nguyện vọng của nhân dân lên trên hết, trước hết. Đặc biệt, việc xây dựng Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, Đại hội lần thứ XXII Đảng bộ thành phố đã được thảo luận kỹ lưỡng, khoa học với sự tham gia nghiên cứu, xây dựng, đề xuất của các cấp, các ngành, địa phương; có nhiều điểm đổi mới theo hướng rõ việc, rõ cơ quan chủ trì, cơ quan phối hợp, có thời gian, lộ trình thực hiện cụ thể, gắn với trách nhiệm của cấp ủy, người đứng đầu trong tổ chức thực hiện. Điều này được thể hiện rõ nét nhất qua các đợt phòng, chống dịch COVID-19 từ đầu năm 2020 đến nay - đây cũng là điểm nhấn quan trọng trong đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng bộ thành phố. Các quyết sách của Đảng bộ thành phố đối với công tác phòng, chống dịch đã phát huy dân chủ, trí tuệ, sáng tạo của tập thể cấp ủy, tổ chức đảng, cán bộ, đảng viên, các chuyên gia, nhà khoa học, các cơ quan tham mưu, dựa trên việc nắm bắt nhu cầu, nguyện vọng chính đáng của nhân dân, như thần tốc truy vết, khoanh vùng, tiến hành lấy mẫu gộp xét nghiệm, kịp thời cung ứng hàng hóa, nhu yếu phẩm trong giai đoạn “ai ở đâu thì ở đó” cho đến những biện pháp đẩy lùi, giảm mức độ nguy cơ dịch bệnh, đưa thành phố trở lại trạng thái bình thường mới, duy trì cơ bản hoạt động sản xuất, kinh doanh trong giai đoạn “thích ứng an toàn”. Từ những chính sách, quyết định đúng đắn, kịp thời cùng với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị; sự đồng thuận cao của người dân, cộng đồng doanh nghiệp, tình hình dịch bệnh trên địa bàn thành phố Đà Nẵng đã được kiểm soát, từng bước trở lại cuộc sống bình thường mới.

Nhằm tập trung đổi mới mạnh mẽ công tác tư tưởng, tuyên truyền, phổ biến, quán triệt việc tổ chức thực hiện nghị quyết của Đảng, Đảng bộ thành phố tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số vào việc nghiên cứu, học tập, quán triệt các nghị quyết, chủ trương của Đảng theo phương châm thực hiện “sớm nhất, nhanh nhất và sâu rộng nhất”. Ngay sau Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, Ban Thường vụ Thành ủy đã nhanh chóng chỉ đạo nghiên cứu, học tập, quán triệt, tuyên truyền và xác định các chuyên đề chuyên sâu phù hợp với đặc điểm, tình hình của thành phố và yêu cầu của nghị quyết; từ đó, mời các đồng chí báo cáo viên cao cấp của Trung ương trực tiếp về trao đổi, giúp các cấp ủy, tổ chức đảng và mỗi cán bộ, đảng viên nhận thức đầy đủ, sâu sắc về nghị quyết. Các cấp ủy, tổ chức đảng thường xuyên tổ chức quán triệt, trao đổi, thảo luận, đưa nội dung học tập, quán triệt nghị quyết vào các kỳ sinh hoạt chuyên đề của tổ chức đảng, sinh hoạt cơ quan, đơn vị, kiểm tra nhận thức, thu hoạch, tiến hành xây dựng chương trình, kế hoạch triển khai thực hiện nghị quyết của tập thể và cá nhân; đồng thời, đề ra các tiêu chí cụ thể đánh giá việc tổ chức thực hiện từng nghị quyết và lấy đó làm cơ sở đánh giá kết quả, năng lực thực hiện nghị quyết của tập thể cũng như đối với mỗi cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức trong hệ thống chính trị; nhờ đó, mỗi cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức trong hệ thống chính trị tự nhận thức, thấm nhuần những cơ sở khoa học, cơ sở chính trị, pháp lý, hình thành niềm tin với các quan điểm, chủ trương, định hướng, mục tiêu, nhiệm vụ và giải pháp được nêu trong nghị quyết, chỉ thị của Đảng, nhất là những quan điểm, chủ trương, giải pháp mới. Đây là cơ sở, tiền đề để thành phố Đà Nẵng thực hiện thắng lợi mọi nhiệm vụ chính trị của địa phương.

Khẳng định yếu tố con người - cán bộ là nhân tố quyết định thành bại của việc thực hiện mọi chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, Đảng bộ thành phố Đà Nẵng đặc biệt quan tâm đến đổi mới phương thức lãnh đạo bằng công tác tổ chức, cán bộ; bám sát yêu cầu đặt ra đối với đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng bằng và thông qua công tác cán bộ là đội ngũ cán bộ cơ quan đảng, nhà nước phải có số lượng, cơ cấu hợp lý, có bản lĩnh chính trị vững vàng, có trình độ, phẩm chất, năng lực nổi trội, có quyết tâm đổi mới sáng tạo, có tâm huyết, khát vọng cống hiến vì một nước Việt Nam hùng cường, dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh, vững bước đi lên chủ nghĩa xã hội. Đảng bộ thành phố đã kịp thời hoàn thiện các quy định, quy chế; đồng thời, cụ thể hóa các quan điểm, nguyên tắc thành các quy định để thực hiện thống nhất, đồng bộ giữa các khâu, các bước về công tác tổ chức, cán bộ từ thành phố đến cơ sở; sắp xếp tổ chức, bộ máy của Đảng và hệ thống chính trị ngày càng tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả gắn với thực hiện thí điểm tổ chức mô hình chính quyền đô thị; lấy kết quả thực hiện nhiệm vụ là thước đo chủ yếu năng lực, phẩm chất cán bộ; thực hiện theo nguyên tắc “động và mở” trong quy hoạch cán bộ; ban hành, triển khai thực hiện có hiệu quả nhiều dự án, đề án, chương trình⁽¹⁾, qua đó tạo nguồn cán bộ được đào tạo bài bản, có khả năng tiếp cận nhanh khoa học - công nghệ hiện đại, trình độ lãnh đạo, quản lý tiên tiến.

Xác định công tác kiểm tra, giám sát là một phương thức quan trọng trong toàn bộ công tác xây dựng Đảng, Đảng bộ thành phố hết sức coi trọng việc đổi mới phương thức lãnh đạo bằng công tác kiểm tra, giám sát việc thực hiện. Trước hết là đổi mới việc ban hành văn bản lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện, đặc biệt là có nghị quyết chuyên đề về công tác kiểm tra, giám sát, thi hành kỷ luật trong Đảng; thực hiện đồng bộ, chặt chẽ giữa hoạt động kiểm tra, giám sát của Đảng với hoạt động thanh tra nhà nước và hoạt động điều tra, truy tố, xét xử. Với phương châm “giám sát phải mở rộng” để kịp thời nhắc nhở, cảnh báo, chủ động phòng ngừa vi phạm, “kiểm tra phải có trọng tâm, trọng điểm”, Thành ủy Đà Nẵng tăng cường kiểm tra, giám sát chuyên đề, nhất là việc thực hiện quy chế làm việc, các nguyên tắc sinh hoạt đảng và những lĩnh vực, địa bàn dễ xảy ra vi phạm để kịp thời kết luận, xử lý kiên quyết, nghiêm minh các sai phạm.

Về đổi mới phương thức lãnh đạo thông qua việc thực hiện trách nhiệm nêu gương của đội ngũ cán bộ, đảng viên, Thành ủy Đà Nẵng ban hành Quy định trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, trước hết là Ủy viên Ban Thường vụ, Ủy viên Ban Chấp hành Đảng bộ thành phố và cán bộ lãnh đạo chủ chốt các cấp; Quy chế đối thoại trực tiếp giữa người đứng đầu các cấp ủy đảng, người đứng đầu chính quyền các cấp với nhân dân. Các quy định này đã góp phần phát huy vai trò, trách nhiệm, nêu gương, giữ gìn phẩm chất đạo đức, lối sống của đội ngũ cán bộ, đảng viên, nhất là người đứng đầu, xây dựng và củng cố sự đoàn kết, thống nhất trong cấp ủy, đồng thuận trong xã hội, góp phần làm sâu sắc hơn mối quan hệ mật thiết giữa Đảng với nhân dân và phương châm của thành phố: “Đảng nói dân tin; Mặt trận, đoàn thể vận động dân theo; Chính quyền làm dân ủng hộ”.

Bên cạnh những kết quả đạt được, việc đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng tại thành phố Đà Nẵng gặp không ít khó khăn, hạn chế. Một số cấp ủy, đảng viên chưa thật sự nắm chắc các phương thức lãnh đạo của Đảng, dẫn đến việc lãnh đạo, chỉ đạo còn lúng túng, rập khuôn, máy móc, làm theo chủ nghĩa kinh nghiệm, do đó hiệu quả chưa cao. Năng lực lãnh đạo, cụ thể hóa, vận dụng các phương thức của Đảng ở không ít tổ chức đảng còn yếu, nhất là một số tổ chức đảng trong các loại hình doanh nghiệp. Công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, đạo đức có lúc còn chưa nhạy bén, chưa đi vào chiều sâu; việc quản lý, hạn chế tác động tiêu cực của các thông tin trên mạng xã hội còn nhiều khó khăn, bất cập. Việc thực hiện quy chế làm việc, mối quan hệ công tác giữa cấp ủy với các cơ quan nhà nước tại một số nơi chưa thật sự bảo đảm. Hiệu quả hoạt động giám sát, phản biện xã hội, tham gia xây dựng Đảng, chính quyền của Mặt trận và các tổ chức chính trị - xã hội chưa đạt như kỳ vọng.

Một số kinh nghiệm và nhiệm vụ, giải pháp tiếp tục đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng đối với hệ thống chính trị trong thời gian tới

Từ thực tiễn quá trình xây dựng và phát triển thành phố Đà Nẵng, đồng thời qua tổng kết 15 năm thực hiện Nghị quyết Hội nghị Trung ương 5 khóa X, “Về tiếp tục đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng đối với hoạt động của hệ thống chính trị”, Đảng bộ thành phố rút ra 3 bài học kinh nghiệm chủ yếu trong đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng đối với hoạt động của hệ thống chính trị.

Một là, phải nắm chắc và đầy đủ các phương thức lãnh đạo của Đảng đối với hệ thống chính trị; đồng thời, kết hợp toàn diện công tác xây dựng Đảng, quản lý nhà nước và tuyên truyền, vận động của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội; từ đó, đề ra các chủ trương, giải pháp đổi mới phù hợp với tình hình thực tiễn của từng địa phương, đơn vị, qua đó nâng cao vai trò, năng lực cầm quyền của Đảng, sức chiến đấu của tổ chức đảng, đảng viên.

Hai là, công tác lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện phải toàn diện nhưng có trọng tâm, trọng điểm, chủ động, sáng tạo, trên cơ sở thực hiện nghiêm túc các nguyên tắc cơ bản của Đảng, nhất là nguyên tắc tập trung dân chủ; đồng thời, tuân thủ, bám sát quy chế làm việc, phải chú ý bảo đảm “đúng vai, thuộc bài”, không bao biện, làm thay nhưng cũng không buông lỏng, thiếu kiểm tra, giám sát; giải quyết công việc đúng thẩm quyền, đúng quy định pháp luật, bảo đảm sự lãnh đạo tập thể, phát huy vai trò, trách nhiệm cá nhân, nhất là người đứng đầu trong tổ chức thực hiện. Mọi đường lối, chủ trương, chính sách phải xuất phát từ nhu cầu và lợi ích hợp pháp, chính đáng của nhân dân, phải bảo đảm “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng”.

Ba là, quan tâm xây dựng đội ngũ cán bộ có đủ năng lực, phẩm chất, uy tín, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm, biết đặt lợi ích chung trên lợi ích riêng để đánh giá, nhân rộng trong thực tiễn. Đề cao trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, trước hết là các đồng chí thường trực, thường vụ cấp ủy, cán bộ lãnh đạo chủ chốt các cấp. Đẩy mạnh công tác cải cách hành chính, ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số trong lãnh đạo, quản lý, điều hành. Cùng với việc lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện nhiệm vụ, cần phải quan tâm và tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, thanh tra để chủ động phòng ngừa và kịp thời phát hiện, xử lý nghiêm các sai phạm.

Để góp phần tiếp tục đổi mới mạnh mẽ, hiệu quả phương thức lãnh đạo của Đảng trong thời gian tới, Ban Thường vụ Thành ủy Đà Nẵng đưa ra 5 nhóm nhiệm vụ, giải pháp trên từng phương thức lãnh đạo, cụ thể như sau:

Thứ nhất, các cấp ủy, tổ chức đảng nghiên cứu, xem xét những lĩnh vực thật sự cần thiết ban hành nghị quyết, chỉ thị với nội dung ngắn gọn, phù hợp; đồng thời, sau khi ban hành, tập trung lãnh đạo, chỉ đạo kiên quyết, giám sát chặt chẽ việc cụ thể hóa và tổ chức thực hiện trên thực tiễn, quan tâm đúng mức đến cân đối các nguồn lực bảo đảm nghị quyết triển khai có hiệu quả và sớm đi vào thực tiễn cuộc sống. Tiếp tục rà soát, sửa đổi, bổ sung để cụ thể hóa các phương thức lãnh đạo của Đảng ở các cấp bằng quy chế, quy định, quy trình cụ thể.

Thứ hai, các cấp ủy, tổ chức đảng tiếp tục quán triệt, triển khai thực hiện sâu rộng các nghị quyết, kết luận của Trung ương, nhất là Kết luận số 21-KL/TW, ngày 25-10-2021, của Hội nghị Trung ương 4 khóa XIII, “Về đẩy mạnh xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị; kiên quyết ngăn chặn, đẩy lùi, xử lý nghiêm cán bộ, đảng viên suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa””; tiếp tục quán triệt, thực hiện Nghị quyết Hội nghị Trung ương 4 khóa XII, các bài viết, bài phát biểu của đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại các hội nghị, đặc biệt là bài viết “Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam”, xem đây là đợt sinh hoạt chính trị sâu rộng, tạo sức lan tỏa lớn trong toàn Đảng và các tầng lớp nhân dân. Trung ương, đặc biệt là Ban Chỉ đạo 35 Trung ương tăng cường, đẩy mạnh công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch, nhất là tăng cường “tính Đảng” trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện nhiệm vụ, đặc biệt là thực hiện các nguyên tắc của Đảng; đồng thời, Trung ương nghiên cứu bổ sung nội dung lãnh đạo bằng công tác giáo dục lòng yêu nước, lòng tự hào, tự tôn dân tộc, khát vọng xây dựng đất nước phồn vinh, hạnh phúc.

Thứ ba, tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cấp chiến lược, người đứng đầu đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ theo tinh thần Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng. Trung ương thể chế hóa, cụ thể hóa triển khai Kết luận số 14-KL/TW, ngày 22-9-2021, của Bộ Chính trị, “Về chủ trương khuyến khích và bảo vệ cán bộ năng động, sáng tạo vì lợi ích chung”, nhằm tạo điều kiện cho các địa phương thực hiện thống nhất, đồng bộ, xem đây là một tiêu chí ưu tiên trong quá trình xem xét, đề bạt, bổ nhiệm cán bộ; nghiên cứu, ban hành quy định trách nhiệm và thẩm quyền của người đứng đầu trong công tác cán bộ để triển khai thực hiện đồng bộ, thống nhất; đồng thời, ban hành hướng dẫn triển khai thực hiện Quy định số 41-QĐ/TW, ngày 3-11-2021, của Bộ Chính trị, “Về việc miễn nhiệm, từ chức đối với cán bộ”, cũng như ban hành quy định hướng dẫn thực hiện thí điểm giao quyền cho bí thư cấp ủy lựa chọn, giới thiệu để bầu cử ủy viên thường vụ cấp ủy, cấp trưởng có trách nhiệm lựa chọn, giới thiệu để bầu cử, bổ nhiệm cấp phó.

Thứ tư, cấp ủy, tổ chức đảng các cấp tập trung kiểm tra, giám sát việc cụ thể hóa các quan điểm, đường lối, chủ trương của Đảng thành chính sách, pháp luật của Nhà nước. Theo đó, tập trung vào công tác lập pháp, cải cách hành chính, cải cách tư pháp; coi trọng kiểm tra, giám sát việc tổng kết, sơ kết về thực hiện nghị quyết, quy định, chỉ thị, kết luận của Đảng, bảo đảm tính hiệu lực, hiệu quả của các văn bản trên. Tăng cường và thực hiện tốt việc “giám sát phải mở rộng, kiểm tra có trọng tâm, trọng điểm”; giám sát nhiều địa bàn, nhiều lĩnh vực, kiểm tra, tập trung vào những lĩnh vực, địa bàn nhạy cảm, phức tạp, dễ phát sinh sai phạm, những nơi có biểu hiện mất đoàn kết nội bộ, có nhiều vấn đề bức xúc. Bên cạnh đó, Trung ương cần nghiên cứu, xem xét thay cụm từ “việc thực hiện” thành cụm từ “và kỷ luật đảng” trong phương thức này thành “Lãnh đạo bằng công tác kiểm tra, giám sát và kỷ luật đảng” nhằm bảo đảm thống nhất với các quy định mới của Đảng.

Thứ năm, tăng cường việc đề cao trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, nhất là vai trò người đứng đầu trong lãnh đạo, điều hành trên cả hai phương diện: Gương mẫu thực hiện các quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước; đồng thời, chủ động, sáng tạo đi đầu trong tổ chức triển khai nhiệm vụ; kiên quyết khắc phục mọi biểu hiện quan liêu, mệnh lệnh, xa rời thực tế, tình trạng không dám nói, không dám hành động, thủ hòa, an phận, nhất là tâm lý “sợ sai”, “sợ trách nhiệm” đang xuất hiện ngày càng nhiều trong đội ngũ cán bộ, đảng viên và cán bộ lãnh đạo hiện nay./.

----------------

(1) Đề án 47 về hỗ trợ đào tạo bậc đại học tại các cơ sở giáo dục trong nước và ở nước ngoài bằng ngân sách nhà nước dành cho học sinh các trường trung học phổ thông trên địa bàn thành phố Đà Nẵng; Đề án 393 về đào tạo 100 thạc sĩ, tiến sĩ tại các cơ sở nước ngoài; Đề án 922 về phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao của thành phố; Đề án 89 về tạo nguồn cán bộ cho chức danh bí thư đảng ủy và chủ tịch ủy ban nhân dân phường, xã trên địa bàn thành phố Đà Nẵng; Đề án tạo nguồn và phát triển cán bộ nữ giữ các chức danh thuộc diện Ban Thường vụ Thành ủy quản lý đến năm 2025 và những năm tiếp theo.