Tỉnh Quảng Ngãi: Từ trục “kinh tế xanh - du lịch xanh” đến chiến lược phát triển văn hóa, con người mới

Từ trục “kinh tế xanh - du lịch xanh” đến không gian phát triển mới  

Việc sáp nhập tỉnh Quảng Ngãi và tỉnh Kon Tum là một bước ngoặt lịch sử, đánh dấu sự thay đổi không chỉ về địa giới hành chính mà còn mở ra một không gian phát triển hoàn toàn mới. Tỉnh Quảng Ngãi (mới) có diện tích hơn 14.800km² (rộng thứ 5 cả nước), dân số 2.161.755 người (đạt 154,41% so với tiêu chuẩn), với 96 đơn vị hành chính cấp xã trực thuộc, với 43 dân tộc anh em, có 2 sân bay nằm trong quy hoạch ở hai điểm du lịch nổi tiếng là Măng Đen và Lý Sơn⁽¹⁾. Quy mô này không chỉ mở rộng không gian phát triển, mà còn nâng cao vị thế địa - chính trị, địa - kinh tế của tỉnh trong khu vực và cả nước. Với cấu trúc tự nhiên đa dạng, tỉnh Quảng Ngãi trở thành cầu nối chiến lược giữa vùng kinh tế trọng điểm miền Trung và khu vực Tây Nguyên, đồng thời là cửa ngõ giao thương quốc tế quan trọng trên tuyến hành lang kinh tế Đông - Tây, nối từ các tỉnh duyên hải miền Trung qua Lào, Campuchia đến Tiểu vùng sông Mê Kông mở rộng. Vị trí trung tâm giúp tỉnh Quảng Ngãi có điều kiện thuận lợi để phát triển một hệ sinh thái kinh tế xanh và du lịch xanh đặc trưng, gắn kết các vùng sinh thái tự nhiên với hệ thống hạ tầng công nghiệp - dịch vụ hiện đại, thúc đẩy phát triển bao trùm và liên kết vùng hiệu quả.

Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh Quảng Ngãi nhiệm kỳ 2025 - 2030 đã đề ra 5 nhiệm vụ trọng tâm: “(1) Tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị, củng cố niềm tin của nhân dân đối với Đảng bộ, chính quyền; (2) Tiếp tục đẩy mạnh phát triển công nghiệp, trọng tâm là công nghiệp nền tảng, thúc đẩy hình thành Trung tâm lọc, hóa dầu và năng lượng quốc gia tại Khu kinh tế Dung Quất; (3) Phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao gắn với chế biến và thị trường tiêu thụ; (4) Đẩy mạnh phát triển du lịch; phát triển Lý Sơn trở thành trung tâm du lịch biển - đảo và Khu du lịch Măng Đen trở thành trung tâm du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng; (5) Thực hiện có hiệu quả công tác giảm nghèo bền vững, nâng cao đời sống nhân dân”⁽²⁾. Đây là những định hướng mang tính đột phá, phản ánh tư duy phát triển mới của Đảng bộ tỉnh, phù hợp với xu thế toàn cầu về tăng trưởng xanh, cũng như cụ thể hóa Quyết định số 1658/QĐ-TTg, ngày 1-10-2021, của Thủ tướng Chính phủ: Phê duyệt Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn 2050. Việc đặt trọng tâm vào phát triển xanh, chuyển đổi số và kinh tế tri thức không chỉ thể hiện quyết tâm chính trị của tỉnh trong đổi mới mô hình tăng trưởng, mà còn là sự cụ thể hóa tầm nhìn chiến lược về phát triển bền vững, lấy con người làm trung tâm, văn hóa làm nền tảng và khoa học - công nghệ làm động lực.

Không gian phát triển của tỉnh Quảng Ngãi được tổ chức theo hướng đa trung tâm, đa tầng kết nối, nhằm phát huy tối đa tiềm năng của từng vùng sinh thái. Phía đông là Biển Đông, đảo Lý Sơn - “vương quốc tỏi” và vùng biển, đảo thiêng liêng của Tổ quốc, nơi hội tụ tiềm năng phát triển kinh tế biển xanh, du lịch biển, đảo, nuôi trồng và khai thác hải sản bền vững, gắn với bảo tồn hệ sinh thái và văn hóa ngư dân. Phía tây là cao nguyên Kon Tum, vùng sinh thái rừng nguyên sinh phong phú, khí hậu ôn hòa, có điều kiện thuận lợi để phát triển năng lượng tái tạo, nông nghiệp hữu cơ, du lịch sinh thái - nghỉ dưỡng và dịch vụ chăm sóc sức khỏe. Trung tâm là dải đồng bằng và ven biển Quảng Ngãi - nơi tập trung các động lực phát triển công nghiệp, đô thị và dịch vụ, tiêu biểu là Khu kinh tế Dung Quất, đô thị công nghiệp - dịch vụ Vạn Tường, trung tâm logistics Dung Quất - Sa Kỳ, cùng không gian di sản Sa Huỳnh - hạt nhân văn hóa cổ của vùng ven biển miền Trung.

Cấu trúc phát triển phản ánh rõ định hướng “phát triển kinh tế xanh - gắn kết sinh thái tự nhiên với sinh thái văn hóa”, trong đó mỗi khu vực không chỉ mang giá trị kinh tế mà còn là một không gian văn hóa - sinh thái đặc sắc, góp phần hình thành bản sắc phát triển riêng của Quảng Ngãi trong thời kỳ mới. Việc kết nối giữa rừng và biển, giữa văn hóa cao nguyên với văn hóa ven biển, giữa công nghiệp hiện đại với du lịch sinh thái đã mở ra một mô hình phát triển đa ngành, đa trụ cột, bền vững và nhân văn. Đây là hệ giá trị phát triển mới, trong đó con người, thiên nhiên và văn hóa được đặt ở vị trí trung tâm của mọi chiến lược phát triển.

Như vậy, tỉnh Quảng Ngãi hội tụ đầy đủ các trụ cột của mô hình phát triển xanh: rừng - biển - năng lượng - du lịch - văn hóa, con người. Đây là lợi thế tổng hợp hiếm có, giúp địa phương khẳng định vị thế chiến lược trong cấu trúc phát triển vùng và quốc gia, trở thành mắt xích quan trọng trong hành lang phát triển xanh của Việt Nam, kết nối vùng kinh tế miền Trung với Tây Nguyên và mở rộng cửa ngõ giao thương quốc tế qua Biển Đông.

Sự phát triển của tỉnh Quảng Ngãi trong giai đoạn mới không chỉ mang ý nghĩa kinh tế - địa lý, mà còn thể hiện tầm nhìn văn minh, nhân văn và bền vững. Phát triển xanh đối với tỉnh Quảng Ngãi không chỉ là mô hình tăng trưởng, mà là chiến lược văn hóa và phát triển con người, trong đó tăng trưởng kinh tế phải gắn liền với bảo tồn bản sắc, gìn giữ môi trường sinh thái và nâng cao chất lượng sống của nhân dân. Đây là nền tảng quan trọng để địa phương định hình trục phát triển “kinh tế xanh - du lịch xanh”, làm động lực chủ đạo cho chiến lược phát triển văn hóa và con người Quảng Ngãi giai đoạn 2025 - 2035, tầm nhìn đến năm 2045, hướng tới mục tiêu xây dựng một tỉnh phát triển xanh, bản sắc, hội nhập và bền vững trong kỷ nguyên mới.

Xây dựng trục phát triển “kinh tế xanh - du lịch xanh”

Kinh tế xanh là xu thế phát triển tất yếu trong bối cảnh toàn cầu đang chuyển hướng mạnh mẽ sang mô hình tăng trưởng bền vững, lấy con người làm trung tâm và môi trường làm nền tảng. Tăng trưởng xanh không chỉ là một chiến lược kinh tế, mà còn là sự lựa chọn văn hóa và đạo đức phát triển, phản ánh khát vọng sống hài hòa giữa con người và thiên nhiên. Điều đó đã được khẳng định trong Nghị quyết số 41-NQ/TW, ngày 15-11-2004, của Bộ Chính trị “Về bảo vệ môi trường trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước” và Nghị quyết số 36-NQ/TW, ngày 22-10-2018, Hội nghị Trung ương 8 khóa XIII, “Về Chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045”.

Với tỉnh Quảng Ngãi, việc hình thành và phát triển trục “kinh tế xanh - du lịch xanh” chính là định hướng trọng tâm trong giai đoạn hiện nay, thể hiện tầm nhìn mới của tỉnh Quảng Ngãi trong việc chuyển đổi mô hình tăng trưởng từ “chiều rộng” sang “chiều sâu”, hướng tới nâng cao chất lượng tăng trưởng và hiệu quả sử dụng tài nguyên, giảm phát thải, bảo vệ hệ sinh thái và thúc đẩy công bằng xã hội. Trục phát triển này không chỉ là “huyết mạch kinh tế” của tỉnh Quảng Ngãi, mà còn là hành lang văn hóa - sinh thái, kết nối rừng với biển, núi với đồng bằng, văn hóa bản địa với văn hóa hiện đại, tạo nên bản sắc riêng của vùng đất Quảng Ngãi trong thời kỳ mới.

Trong những năm gần đây, tỉnh Quảng Ngãi và tỉnh Kon Tum (cũ) đã bước đầu định hình cấu trúc kinh tế xanh theo ba hướng trọng tâm. Thứ nhất, về năng lượng tái tạo, tỉnh Quảng Ngãi đã quy hoạch và triển khai hơn 15 dự án điện gió, điện mặt trời, điện sinh khối với tổng công suất trên 2.000 MW, tập trung tại Sơn Hà, Ba Tơ, Trà Bồng và khu vực Kon Plông. Các dự án này không chỉ tạo ra nguồn cung năng lượng sạch ổn định, mà còn góp phần giảm phát thải khí nhà kính, phù hợp với cam kết của Việt Nam tại Hội nghị COP26 về đạt phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050. Dự kiến đến năm 2030, năng lượng tái tạo sẽ chiếm khoảng 40% tổng công suất phát điện của tỉnh - một tỷ lệ cao hàng đầu khu vực miền Trung, khẳng định định hướng phát triển bền vững của Quảng Ngãi trong chuỗi năng lượng quốc gia.

Thứ hai, nông nghiệp xanh được xem là trụ cột quan trọng của kinh tế nông thôn. Tỉnh Quảng Ngãi đã hình thành các vùng sản xuất nông nghiệp hữu cơ tại Trà Bồng, Ba Tơ, Kon Rẫy và Kon Plông, gắn với chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP), kết hợp truy xuất nguồn gốc điện tử và tiêu chuẩn sản xuất sạch. Một số mô hình “du lịch nông nghiệp xanh” - kết hợp trải nghiệm, giáo dục và tiêu dùng sinh thái - đã được triển khai ở Măng Đen và vùng cao Ba Tơ, qua đó tạo sinh kế bền vững cho người dân, đồng thời lan tỏa nhận thức về bảo vệ môi trường và phát triển nông nghiệp tuần hoàn.

Lĩnh vực công nghiệp sạch chuyển biến rõ nét. Khu kinh tế Dung Quất được định hướng phát triển theo mô hình khu công nghiệp sinh thái - phát thải thấp, áp dụng bộ tiêu chuẩn ESG (môi trường - xã hội - quản trị) và thúc đẩy doanh nghiệp chuyển đổi sang quy trình sản xuất xanh. Tỉnh Quảng Ngãi đang triển khai các dự án tái chế tuần hoàn, sử dụng năng lượng hiệu quả, giảm thiểu rác thải công nghiệp, đồng thời khuyến khích doanh nghiệp tham gia thị trường tín chỉ carbon quốc tế. Hướng tới năm 2035, Dung Quất sẽ trở thành “trung tâm công nghiệp xanh” của miền Trung, vừa là đầu tàu phát triển, vừa là hình mẫu quản trị bền vững trong bối cảnh Việt Nam thực hiện Quyết định số 1658/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, ngày 1-10-2021: Phê duyệt Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn 2050.

Thứ ba, du lịch xanh được xem là cầu nối giữa kinh tế và văn hóa, giữa tự nhiên và con người. Tỉnh Quảng Ngãi đang từng bước hình thành trục du lịch xanh “Măng Đen - Ba Tơ - Trà Bồng - Lý Sơn - Sa Huỳnh”, kết nối rừng và biển, di sản và hiện đại, tạo nên một tuyến du lịch mang tính biểu tượng của miền Trung mở rộng. Măng Đen được định vị là “Đà Lạt thứ hai” của khu vực, phát triển mạnh du lịch nghỉ dưỡng, chăm sóc sức khỏe, nông nghiệp sinh thái và du lịch học đường. Khu vực Ba Tơ - Trà Bồng gắn kết giá trị lịch sử cách mạng với văn hóa dân tộc Hrê, Co, tạo nên không gian văn hóa bản địa đậm đà sắc thái vùng cao. Trong khi đó, Lý Sơn - Sa Huỳnh trở thành cực phát triển du lịch biển đảo, khảo cổ học biển và văn hóa Sa Huỳnh cổ xưa - nơi hội tụ di sản vật thể và phi vật thể độc đáo của miền Trung.

Trục du lịch xanh không chỉ mở ra cơ hội phát triển ngành du lịch bền vững, mà còn là hành lang lan tỏa các giá trị văn hóa - sinh thái, góp phần quảng bá hình ảnh Quảng Ngãi như một vùng đất của thiên nhiên hài hòa, con người thân thiện và bản sắc văn hóa phong phú. Tại đây, kinh tế và văn hóa không tách rời nhau mà cùng vận động, tương hỗ, tạo ra sức mạnh tổng hợp cho phát triển bền vững. Như vậy, “kinh tế xanh - du lịch xanh” vừa là trục phát triển vật chất, vừa là trục phát triển tinh thần - nơi các giá trị kinh tế, văn hóa, môi trường và con người hòa quyện trong cùng một hệ sinh thái phát triển.

Từ góc độ quản trị phát triển, việc hình thành trục “kinh tế xanh - du lịch xanh” còn có ý nghĩa sâu sắc trong việc cụ thể hóa các mục tiêu của Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng về phát triển nhanh và bền vững trên nền tảng khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số; phát huy giá trị văn hóa, con người Việt Nam là trung tâm, chủ thể, mục tiêu và động lực của phát triển⁽³⁾. Đối với tỉnh Quảng Ngãi, đây là hướng đi chiến lược nhằm chuyển đổi mô hình phát triển từ “đơn ngành sang liên ngành”, từ “khai thác sang sáng tạo”, từ “tăng trưởng kinh tế” sang “phát triển hài hòa - bền vững - nhân văn”.

Nhìn rộng hơn, trục “kinh tế xanh - du lịch xanh” của tỉnh Quảng Ngãi có thể trở thành mô hình mẫu của phát triển vùng trong thời kỳ đổi mới mô hình tăng trưởng quốc gia, góp phần thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững (SDGs) của Liên hợp quốc và các cam kết của Việt Nam trong tiến trình chuyển đổi xanh toàn cầu. Khi kinh tế xanh trở thành động lực, du lịch xanh trở thành cầu nối và “con người xanh” trở thành chủ thể sáng tạo, tỉnh Quảng Ngãi sẽ khẳng định vị thế là “vùng xanh kiểu mẫu” của miền Trung - Tây Nguyên, nơi phát triển kinh tế gắn liền với bảo tồn văn hóa, bảo vệ môi trường và nâng cao chất lượng cuộc sống của nhân dân.

Phát triển xanh - nền tảng cho chiến lược phát triển văn hóa, con người ­­mới

Thứ nhất, mối quan hệ giữa phát triển xanh và phát triển văn hóa, con người.

Phát triển xanh không chỉ là định hướng kinh tế mới mà còn là một lựa chọn văn hóa, thể hiện tư duy phát triển nhân văn, toàn diện và bền vững. Tư tưởng này phù hợp với tinh thần Nghị quyết số 33-NQ/TW, ngày 9-6-2014, Hội nghị Trung ương 9 khóa XI, “Về xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước”, trong đó nhấn mạnh: “Văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, vừa là mục tiêu, vừa là động lực thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội”⁽⁴⁾.

Trong bối cảnh mới, sự phát triển kinh tế xanh gắn với du lịch xanh của tỉnh Quảng Ngãi không chỉ là bước đi tất yếu để tái cấu trúc nền kinh tế theo hướng bền vững, mà còn là điều kiện quan trọng để xây dựng con người mới Quảng Ngãi - giàu tri thức, giàu bản sắc, thân thiện với môi trường và có năng lực thích ứng với thay đổi toàn cầu. Phát triển xanh vì thế không chỉ là một quá trình kỹ thuật - kinh tế, mà là một cuộc chuyển hóa văn hóa sâu sắc trong nhận thức, hành vi và hệ giá trị xã hội.

Mối quan hệ giữa phát triển xanh và phát triển văn hóa - con người mang tính hai chiều. Một mặt, văn hóa và con người là chủ thể của phát triển xanh - bởi chính con người là người sáng tạo, lựa chọn và gìn giữ mô hình phát triển hài hòa với tự nhiên. Mặt khác, phát triển xanh lại là môi trường nuôi dưỡng văn hóa và con người mới, góp phần hình thành các chuẩn mực mới về đạo đức, lối sống, tiêu dùng, ứng xử và trách nhiệm xã hội. Khi các giá trị như lối sống xanh, tiêu dùng bền vững, ý thức sinh thái, tinh thần cộng đồng trở thành chuẩn mực xã hội, thì phát triển xanh không chỉ dừng ở kinh tế, mà đã trở thành văn hóa phát triển - một hình thái mới của văn minh nhân loại trong thời đại chuyển đổi xanh.

Như vậy, phát triển xanh hướng tới tăng trưởng GDP vật chất đồng thời thúc đẩy “GDP văn hóa” - phát triển tri thức, đạo đức, hạnh phúc và nhân phẩm con người. Đó là giá trị sâu xa, bền vững của chiến lược phát triển tỉnh Quảng Ngãi trong giai đoạn mới, khi văn hóa không chỉ là nền tảng tinh thần mà còn là nguồn lực nội sinh, là “chất keo mềm” gắn kết các lĩnh vực phát triển của xã hội.

Thứ hai, xây dựng hệ giá trị văn hóa Quảng Ngãi thời kỳ mới.

Tỉnh Quảng Ngãi sở hữu không gian văn hóa đặc biệt đa dạng, nơi giao thoa giữa văn hóa biển đảo, đồng bằng, miền núi và cao nguyên. Văn hóa vùng biển Lý Sơn - Sa Huỳnh hòa quyện với văn hóa rừng núi Ba Tơ - Trà Bồng - Kon Plông, tạo nên bản hòa ca độc đáo của các dân tộc Kinh, Hrê, Co, Ba-na, Xơ-đăng… Chính sự đa dạng đó là nền tảng để hình thành hệ giá trị văn hóa mới, phản ánh bản sắc, bản lĩnh và khát vọng phát triển của con người Quảng Ngãi trong thời kỳ hội nhập.

Hệ giá trị văn hóa này cần được xác lập với ba tầng nấc cơ bản. Tầng giá trị truyền thống là nền tảng bền vững của bản sắc địa phương - đó là tinh thần yêu nước, kiên trung, đoàn kết, trọng nghĩa trọng tình, kết tinh qua “Ba Tơ khởi nghĩa”, qua truyền thống “Đội Hoàng Sa kiêm quản Bắc Hải” và bản lĩnh kiên cường của nhân dân vùng đất “sông Trà, núi Ấn”. Cùng với đó là truyền thống cần cù, giản dị, hiếu học, trọng đạo lý - những giá trị đã hun đúc nên sức mạnh nội sinh của con người Quảng Ngãi qua các thời kỳ lịch sử.

Tầng giá trị hiện đại thể hiện tinh thần hội nhập, sáng tạo và tự cường trong kỷ nguyên kinh tế tri thức và chuyển đổi số. Con người Quảng Ngãi mới cần có năng lực đổi mới sáng tạo, làm chủ công nghệ, thích ứng với xu thế toàn cầu hóa, song vẫn giữ vững cốt cách văn hóa dân tộc. Tinh thần hội nhập phải đi đôi với bản lĩnh tự cường; đổi mới sáng tạo phải gắn liền với trách nhiệm xã hội và đạo đức nghề nghiệp.

Tầng giá trị sinh thái - nhân văn là lớp giá trị mới được hình thành từ chính yêu cầu của phát triển xanh. Đó là lối sống xanh, tiêu dùng bền vững, tinh thần tôn trọng thiên nhiên, hành vi ứng xử thân thiện với môi trường và ý thức trách nhiệm đối với cộng đồng. Đây chính là “DNA văn hóa” của giai đoạn mới (những giá trị cốt lõi, đặc trưng nhất định hình và định hướng cho một giai đoạn phát triển mới) - nơi con người phát triển cùng thiên nhiên, không đối lập mà hài hòa, cùng hướng tới mục tiêu hạnh phúc, bền vững.

Để hệ giá trị ấy thực sự đi vào đời sống, cần đưa nội dung văn hóa xanh vào giáo dục, truyền thông và quản lý xã hội, từ trường học đến doanh nghiệp, từ cộng đồng đến chính quyền. Các thiết chế văn hóa cơ sở phải trở thành nơi lan tỏa tư duy phát triển bền vững; công tác tuyên truyền, văn học, nghệ thuật và báo chí phải gắn chặt hơn với mục tiêu “phát triển vì con người và vì môi trường sống”. Từng người dân, từng cộng đồng cần được khuyến khích trở thành chủ thể sáng tạo và lan tỏa văn hóa xanh, để văn hóa xanh thực sự trở thành bản sắc và “sức mạnh mềm” của tỉnh Quảng Ngãi trong kỷ nguyên mới.

Thứ ba, du lịch xanh - cầu nối giữa kinh tế và văn hóa, giữa tự nhiên và con người.

Nếu kinh tế xanh là “động cơ” của phát triển bền vững, thì du lịch xanh chính là “cánh cửa văn hóa” mở ra thế giới của tỉnh Quảng Ngãi trong thời kỳ hội nhập. Phát triển du lịch xanh không chỉ để thu hút du khách, mà còn nhằm lan tỏa hình ảnh con người và bản sắc văn hóa địa phương ra cả nước và quốc tế.

Trục du lịch xanh “Măng Đen - Ba Tơ - Trà Bồng - Lý Sơn - Sa Huỳnh” được xem là xương sống của ngành du lịch Quảng Ngãi, hội tụ ba đặc trưng lớn: đa dạng sinh thái - phong phú văn hóa - đậm đà bản sắc nhân văn. Rừng nguyên sinh Măng Đen - Kon Plông, thác Ba Tơ, suối Trà Bồng, bãi biển Mỹ Khê, miệng núi lửa Lý Sơn, cánh đồng muối Sa Huỳnh,... tạo nên quần thể sinh thái phong phú hiếm có. Bên cạnh đó, các di sản như văn hóa Sa Huỳnh, không gian cồng chiêng, di tích Ba Tơ khởi nghĩa, đội Hoàng Sa, lễ hội dân tộc Hrê, Co, Ba-na cùng nghề truyền thống (dệt thổ cẩm, đan lát, làm gốm) và ẩm thực bản địa là nguồn tài nguyên văn hóa quý giá để phát triển du lịch xanh.

Theo thống kê của Sở Du lịch tỉnh Quảng Ngãi, tổng lượng khách du lịch đến địa phương năm 2024 đạt khoảng 1,45 triệu lượt, đạt 111% so với kế hoạch và tăng 36% với cùng kỳ năm trước. Năm nay, tổng thu du lịch của tỉnh Quảng Ngãi ước đạt 1.434 tỷ đồng, đạt 155% so với kế hoạch và tăng 30% so với năm trước. Sản phẩm du lịch từng bước được đa dạng, trong đó du lịch biển, đảo tiếp tục giữ vai trò mũi nhọn cùng với du lịch văn hoá, du lịch sinh thái, du lịch gắn với các sự kiện thể thao⁽⁵⁾.

Quan trọng hơn, du lịch xanh đang tạo cầu nối giữa phát triển kinh tế và phát triển văn hóa - con người. Mỗi điểm đến, mỗi sản phẩm du lịch không chỉ là hàng hóa dịch vụ, mà còn là thông điệp văn hóa; mỗi du khách không chỉ là người tiêu dùng mà còn là người truyền thông giá trị. Khi người dân địa phương trở thành chủ thể của du lịch cộng đồng, họ không chỉ bảo tồn văn hóa, gìn giữ môi trường, mà còn trực tiếp thụ hưởng lợi ích từ thiên nhiên. Chính sự gắn bó này giúp lan tỏa lối sống xanh, xây dựng cộng đồng gắn kết và phát triển hài hòa.

Thứ tư, phát triển con người Quảng Ngãi - trọng tâm của phát triển xanh.

Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: “Muốn xây dựng chủ nghĩa xã hội, trước hết cần có những con người xã hội chủ nghĩa”⁽⁶⁾. Do đó, trong chiến lược phát triển kinh tế xanh, con người Quảng Ngãi chính là trung tâm, chủ thể sáng tạo và là người thụ hưởng thành quả của phát triển.

Để xây dựng “con người xanh”, cần triển khai đồng bộ nhiều chính sách. Trước hết, trong lĩnh vực giáo dục - đào tạo, đưa các nội dung về sinh thái học, tư duy bền vững, kỹ năng số và đạo đức môi trường vào chương trình học phổ thông, đại học và dạy nghề. Việc hình thành các “trường học xanh”, “làng học xanh” ở vùng cao và ven biển sẽ góp phần giáo dục thế hệ trẻ ý thức bảo vệ môi trường và trách nhiệm cộng đồng. Trong lĩnh vực kinh tế - xã hội, khuyến khích người dân tham gia trực tiếp vào chuỗi giá trị xanh như du lịch cộng đồng, nông nghiệp hữu cơ, công nghiệp tuần hoàn, qua đó vừa tạo việc làm, vừa nâng cao thu nhập gắn với bảo tồn tài nguyên. Ở lĩnh vực văn hóa - truyền thông, đẩy mạnh các chiến dịch vận động về lối sống xanh, tiêu dùng bền vững, ứng xử văn minh với môi trường; tôn vinh các tập thể, cá nhân tiên phong trong phát triển xanh, hình thành phong trào xã hội rộng khắp vì môi trường và văn hóa xanh.

Con người Quảng Ngãi mới không chỉ là người lao động giỏi, doanh nhân sáng tạo, mà còn là “công dân sinh thái” - sống có trách nhiệm với thiên nhiên, với xã hội và với tương lai. Đây chính là phẩm chất mới, làm nên bản lĩnh, sức sống và tầm vóc Quảng Ngãi trong kỷ nguyên chuyển đổi xanh./.

--------------------------

(1) Xem:  Trần Mai: “Hợp nhất Quảng Ngãi và Kon Tum, tỉnh Quảng Ngãi mới rộng thứ 5 cả nước”, Báo Tuổi trẻ online, ngày 28-4-2025, https://tuoitre.vn/hop-nhat-quang-ngai-va-kon-tum-tinh-quang-ngai-moi-rong-thu-5-ca-nuoc-20250428105041037.htm?utm_source
(2) Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Quảng Ngãi lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 - 2030, https://quangngai.dcs.vn/tin-tuc-su-kien/nghi-quyet-dai-hoi-dai-bieu-dang-bo-tinh-quang-ngai-lan-thu-i-nhiem-ky-2025-2030.html
(3) Xem: Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, https://tulieuvankien.dangcongsan.vn/ban-chap-hanh-trung-uong-dang/dai-hoi-dang/lan-thu-xiii/nghi-quyet-dai-hoi-dai-bieu-toan-quoc-lan-thu-xiii-cua-dang-3663
(4) Xem: Nghị quyết số 33-NQ/TW, ngày 9-6-2014, Hội nghị Trung ương 9 khóa XI, “Về Xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước”, https://tulieuvankien.dangcongsan.vn/van-kien-tu-lieu-ve-dang/hoi-nghi-bch-trung-uong/khoa-xi/nghi-quyet-so-33-nqtw-ngay-962014-hoi-nghi-lan-thu-9-ban-chap-hanh-trung-uong-dang-khoa-xi-ve-xay-dung-va-phat-trien-590
(5) Xem: Thanh Hương “Du lịch Quảng Ngãi đón 1,45 triệu lượt khách”, Báo Quảng Ngãi điện tử, ngày 31-12-2024, https://baoquangngai.vn/van-hoa/202412/du-lich-quang-ngai-don-145-trieu-luot-khach-ad708e1/-14761.htm
(6) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2011, t. 13, tr. 66