Đại hội VI của Đảng (tháng 12-1986), sau khi đánh giá những thắng lợi mà Đảng và nhân dân ta đã giành được, và thẳng thắn phân tích những sai lầm, khuyết điểm, trong đó có những sai lầm về chỉ đạo chiến lược và tổ chức thực hiện, đã quyết định phải tiến hành đổi mới toàn diện các lĩnh vực của đời sống xã hội. Trọng tâm của công cuộc đổi mới là lĩnh vực kinh tế, bao gồm bố trí lại cơ cấu sản xuất, cơ cấu đầu tư, phát triển nền kinh tế hàng hóa nhiều thành phần, kiên quyết xóa bỏ cơ chế quản lý tập trung quan liêu bao cấp, chuyển mạnh sang hạch toán kinh doanh xã hội chủ nghĩa, sử dụng đầy đủ và đúng đắn các đòn bẩy kinh tế trong kế hoạch hóa và quản lý kinh tế, v.v.. Về mặt chính trị - xã hội, Đại hội nhấn mạnh việc phát huy mọi khả năng của con người, lấy việc phục vụ con người làm mục đích cao nhất, do đó phải dân chủ hóa đời sống xã hội, đổi mới nội dung và phương thức hoạt động của Đảng, Nhà nước và các đoàn thể quần chúng theo tinh thần "lấy dân làm gốc".

Sau Đại hội VI, đồng chí Hà Xuân Trường, Ủy viên dự khuyết Trung ương Đảng, được cử làm Tổng biên tập tạp chí thay đồng chí Trần Hồng Chương nhận công tác khác.

Nhận thấy sự nghiệp đổi mới tạp chí là một công việc hết sức cấp bách nhưng cũng rất khó khăn, phức tạp, Ban Biên tập Tạp chí Cộng sản, được sự lãnh đạo, hướng dẫn của Ban Bí thư Trung ương Đảng, không ngừng suy nghĩ, tìm tòi để đổi mới đúng hướng. Ngày 10-1-1987, Ban Biên tập đã có dự án về đổi mới các mặt của tạp chí. Cuối 1987, đồng chí Đào Duy Tùng thay mặt Ban Bí thư đã làm việc với Ban Biên tập tạp chí.

Ngày 29-3-1988, Ban Bí thư Trung ương Đảng đã ra chỉ thị về công tác của Tạp chí Cộng sản. Chỉ thị viết : "Tạp chí Cộng sản phải góp phần làm sáng rõ những luận điểm, kết luận của Đại hội VI trên tất cả các lĩnh vực : kinh tế, chính trị, văn hóa, tư tưởng, an ninh, quốc phòng, đối ngoại và xây dựng Đảng ; giải thích sâu sắc những bài học quý báu của cách mạng nước ta mà Đại hội VI đã tổng kết ; lý giải những vấn đề mới do thực tiễn cách mạng nước ta đề ra. Tạp chí phải tích cực góp phần chuẩn bị Đại hội lần thứ VII của Đảng về mặt lý luận.

"Tạp chí Cộng sản cần phân tích một cách khoa học những quan điểm của Lê-nin về chủ nghĩa xã hội, vận dụng những nguyên lý cơ bản, nhất là phép biện chứng duy vật của chủ nghĩa Mác - Lê-nin mà phân tích tình hình thực tế nước ta một cách sâu sắc, từ đó làm sáng tỏ tính đặc thù của cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa và sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam. Nội dung biên tập của tạp chí cần tập trung vào các vấn đề : đổi mới tư duy, đổi mới tổ chức, cán bộ, phong cách và đổi mới cơ chế quản lý trong kinh tế, dân chủ hóa, xây dựng Đảng, xây dựng nền văn hóa mới và con người mới xã hội chủ nghĩa, đồng thời phê phán những quan điểm ấu trĩ, sai lệch về chủ nghĩa xã hội. Tạp chí Cộng sản phải tiên phong đấu tranh cho sự đổi mới tư duy theo tinh thần của Đại hội VI, kiên quyết chống mọi sự bảo thủ, trì trệ, mọi biểu hiện của khuôn sáo, đồng thời đấu tranh chống chủ nghĩa duy ý chí, chống mọi biểu hiện của nóng vội, chủ quan.

"... Tạp chí Cộng sản phải đổi mới cả nội dung và hình thức. Tạp chí phải kết hợp chặt chẽ lý luận với thực tế, hết sức coi trọng yêu cầu của đông đảo bạn đọc. Tạp chí cần có hình thức và biện pháp khuyến khích sự tìm tòi sáng tạo của các nhà khoa học, của những cán bộ quản lý có kinh nghiệm, mở ra những mục tranh luận dân chủ trên những vấn đề lớn mang tính lý luận và thực tiễn cao. Nói chung các bài cần ngắn gọn, súc tích, có hàm lượng thông tin lớn, có chất lượng lý luận. Tạp chí cần dành một tỷ lệ trang nhất định để đăng những ý kiến của bạn đọc góp phần xây dựng Đảng và hoàn chỉnh đường lối, chính sách của Đảng. Tạp chí có những mục giới thiệu kinh nghiệm của các nước anh em, đọc sách báo nước ngoài, thông tin kịp thời và có chọn lọc những vấn đề mới về lý luận cũng như về thực tiễn trong cộng đồng các nước xã hội chủ nghĩa cũng như trong phong trào cộng sản quốc tế. Tạp chí cần tiến tới mở mục điểm sách, báo trong nước có tác dụng thông tin và hướng dẫn bạn đọc theo đường lối của Đảng ...

"... Bộ biên tập Tạp chí Cộng sản cần cải tiến công tác bạn đọc và phát hành, cải tiến tổ chức và lề lối làm việc của mình, làm cho tạp chí gắn bó hơn nữa với cuộc sống, thường xuyên tiếp cận với bạn đọc, đặc biệt quan hệ mật thiết với các cấp ủy đảng địa phương".

Theo tinh thần của Đại hội VI và thi hành chỉ thị của Ban Bí thư, Bộ biên tập Tạp chí Cộng sản, qua nhiều cuộc họp đã nghiêm túc xem xét lại những ưu điểm và khuyết điểm của tạp chí, rút ra những bài học, mạnh dạn đổi mới. Tháng 8-1988, tạp chí đăng bài "Tạp chí Cộng sản trong quá trình đổi mới" của đồng chí Hà Xuân Trường, Tổng biên tập tạp chí, trình bày những dự định của Bộ biên tập nhằm thực hiện tốt chỉ thị của Ban Bí thư và mong muốn có sự cộng tác giúp đỡ của các cộng tác viên, các địa phương và đông đảo bạn đọc.

Để đổi mới thật sự và đúng hướng, một mặt tạp chí kiên quyết giữ gìn những truyền thống tốt đẹp của mình như bám chắc đường lối và các chính sách của Đảng và Nhà nước, kiên quyết bảo vệ các quan điểm của Đảng, đấu tranh chống những quan điểm sai trái, nâng cao vai trò lý luận của tạp chí, bám sát thực tế của đất nước và thế giới. Mặt khác, tạp chí cố vượt ra ngoài các khuôn sáo cũ cả về nội dung và hình thức, tạo nên một không khí cởi mở, tự do tư tưởng, dân chủ thảo luận trên tạp chí, dám nhìn thẳng vào sự thật, mạnh dạn phân tích, góp phần tích cực vào việc làm sáng tỏ đường lối và các quan điểm của Đảng.

Ngày 26-10-1989, Văn phòng Trung ương Đảng có công văn số 481/CV-VPTW thông báo ý kiến của Ban Bí thư cho phép Tạp chí Cộng sản là một đơn vị nghiên cứu khoa học, và giao cho tạp chí xem xét, kiến nghị có thể nghiên cứu được những đề tài gì, ở cấp độ nào thì trao đổi và đăng ký với Ban Khoa giáo Trung ương theo đúng quy chế hiện hành.

Thực hiện công văn nói trên, ngày 21-12-1989, tạp chí đã thành lập Hội đồng khoa học của cơ quan để giúp Ban Biên tập trong việc tổ chức, nghiên cứu và giám định những đề tài nghiên cứu, đồng thời góp phần thúc đẩy công tác nghiên cứu khoa học trong Bộ biên tập nhằm nâng cao chất lượng lý luận của tạp chí.

Trong hoạt động thực tế nhằm đổi mới tạp chí, từ đầu năm 1987, tạp chí đã từng bước thực hiện những điều sau đây :

Tăng thêm số lượng bài ở mục "Nghiên cứu - Trao đổi" ; mở thêm một số mục : "Thư gửi Bộ biên tập" ; "Đổi mới - ý kiến và kinh nghiệm" ; "Qua sách báo các nước anh em" (sau được đổi là "Qua sách báo nước ngoài"). Từ năm 1989 mở mục"Chủ nghĩa xã hội : nhìn lại và đổi mới".

Bài viết của tạp chí ngắn hơn, gọn hơn. Số xã luận cũng ít hơn, khi nào thật cần thiết tạp chí mới ra xã luận. Ngoài những bài viết của các đồng chí lãnh đạo Đảng có nội dung chỉ đạo đường lối, chỉ đạo quan điểm, tư tưởng, tạp chí phấn đấu để có nhiều bài của các nhà khoa học. (Cũng từ cuối năm 1987, tạp chí bắt đầu công bố chức danh, học hàm, học vị của các tác giả bài viết). Để mở rộng thông tin, ngoài việc cho đăng những ý kiến khác nhau trong tranh luận về các vấn đề khoa học, tạp chí còn dịch đăng hoặc tổng thuật một số bài của các tác giả nước ngoài trong mục "Qua sách báo nước ngoài".

Để tăng tính hấp dẫn của tạp chí, ngoài việc tăng cường các mục, làm cho bài viết ngắn hơn, sinh động hơn, tạp chí còn cố gắng tìm ra những hình thức hấp dẫn đề cập những vấn đề nóng hổi của thời cuộc. Các cuộc trao đổi, hội thảo, toạ đàm được tổ chức nhiều hơn. Ngoài mục "Sinh hoạt tư tưởng", tạp chí đã đăng một số tranh châm biếm, phê phán các hiện tượng tiêu cực trong xã hội.

Về hình thức, từ tháng 1-1991, tạp chí đổi khổ rộng hơn, sắp chữ bằng máy vi tính, cách trình bày cũng được cải tiến. Bìa in ốpxét bốn màu và có thêm tranh, ảnh phục vụ nội dung từng số.

Về nội dung biên tập, trước hết tạp chí rất coi trọng các bài lý luận về công cuộc đổi mới. Số 2-1987, tạp chí đăng bài "Mấy vấn đề về đổi mới tư duy" của đồng chí Đào Duy Tùng. Sau khi nêu rõ vì sao lúc này Đảng ta lại nhấn mạnh yêu cầu phải đổi mới tư duy, bài báo đã chỉ rõ : "Đổi mới tư duy không phải chỉ là đổi mới phương pháp, mà còn là đổi mới nội dung của tư duy, đổi mới quan niệm ; không phải chỉ trên một lĩnh vực nào, mà là trong mọi hoạt động của Đảng và Nhà nước ; không phải là phủ định tất cả mà theo quan điểm kế thừa và phát triển". Bài báo cũng đã nêu rõ những hướng cụ thể của việc đổi mới tư duy. Số 10-1987 đăng một loạt bài phát biểu trong hội nghị bàn tròn lần thứ nhất về "Tư duy và đổi mới tư duy" do Bộ biên tập tạp chí tổ chức. Trên các số 8 và 9-1988, tạp chí đã đăng tổng thuật hội nghị bàn tròn lần thứ hai về đổi mới tư duy do tạp chí tổ chức.

Cuối tháng 3-1989, Hội nghị Trung ương 6 (khóa VI) đã họp để kiểm điểm hai năm thực hiện Nghị quyết Đại hội VI và xác định phương hướng, nhiệm vụ ba năm tới. Hội nghị đã cụ thể hóa và phát triển thêm các quan điểm của Nghị quyết Đại hội VI trên một số lĩnh vực chủ yếu và đặc biệt quan trọng là đã khẳng định các nguyên tắc cơ bản chỉ đạo công cuộc đổi mới ở nước ta, bảo đảm cho sự nghiệp đổi mới không đi chệch hướng xã hội chủ nghĩa. Số 4-1989, tạp chí đăng thông báo của Hội nghị, bài phát biểu của đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh bế mạc Hội nghị, và xã luận "Trên những nguyên tắc cơ bản mà đổi mới mạnh mẽ".

Hội nghị Trung ương 7 (khóa VI) họp từ ngày 15-8 đến ngày 24-8-1989 đã bàn và ra nghị quyết một số vấn đề cấp bách về công tác tư tưởng trước tình hình trong nước và quốc tế. Số 9-1989 Tạp chí Cộng sản đã đăng thông báo của Hội nghị, bài phát biểu của đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh bế mạc Hội nghị. Tạp chí cũng đăng bài "Chúng ta khẳng định quyết tâm không gì lay chuyển nổi của toàn Đảng, toàn dân ta tiếp tục thực hiện con đường cách mạng vinh quang mà Chủ tịch Hồ Chí Minh, Đảng ta và dân tộc ta đã lựa chọn", diễn văn của đồng chí Nguyễn Văn Linh, Tổng Bí thư Ban chấp hành Trung ương Đảng đọc tại cuộc mít tinh kỷ niệm 44 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2-9.

Tháng 12-1990, nhân kỷ niệm 35 năm xuất bản Tạp chí Học tập - Tạp chí Cộng sản, đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh đã đến thăm và nói chuyện với Bộ biên tập tạp chí. Tạp chí số 1-1991 đã đăng bài nói chuyện quan trọng đó dưới nhan đề : "Lý luận - một trong những công tác cực kỳ quan trọng của Đảng".

Tạp chí đã dành nhiều bài nghiên cứu về đổi mới kinh tế, đã đề cập những vấn đề cụ thể của đổi mới kinh tế như phát triển các thành phần kinh tế ; các quy luật kinh tế trong thời kỳ quá độ ; vấn đề chuyển dịch cơ cấu kinh tế ; vấn đề cải tiến quản lý kinh tế, v.v.. Loại bài nghiên cứu - trao đổi ý kiến về các vấn đề kinh tế có tính thời sự của đất nước đã gây được không khí tranh luận, một hiện tượng cần thiết trong công tác báo chí.

Những vấn đề kinh tế cụ thể được tạp chí đặc biệt quan tâm là vấn đề chống lạm phát và vấn đề khoán trong nông nghiệp.

Về chống lạm phát, từ số 10-1988, tạp chí đã đăng một số bài trao đổi ý kiến. Số 4-1988 có bài sơ kết một bước "Về vấn đề lạm phát". Cuối tháng 12-1988, tạp chí đã phối hợp với Ban Kinh tế trung ương tổ chức hội nghị khoa học về "Vấn đề lạm phát và xây dựng phương án chống lạm phát ở nước ta". Từ trên 40 đề án, hàng trăm bài báo, kiến nghị và thư góp ý về chống lạm phát, ban tổ chức hội thảo đã tổng hợp những đề án và những ý kiến gần nhau thành bốn phương án chống lạm phát ở nước ta để đưa ra thảo luận. Bốn phương án đó, cùng những bài phát biểu trong hội nghị và bài tổng kết hội thảo đã được đăng tải trên tạp chí. Kết quả cuộc hội thảo đã góp phần đáng kể giúp Đảng và Nhà nước hoạch định những chủ trương và giải pháp về chống lạm phát có tác dụng thực tế rõ rệt.

Từ số 7-1987 đến số 10-1987, dưới mục "Nghiên cứu - Trao đổi", tạp chí đã đăng một loạt bài thảo luận về vấn đề khoán sản phẩm trong nông nghiệp. Các bài viết đã nêu lên quan điểm về thực chất của khoán sản phẩm đến nhóm và người lao động ; về đánh giá tình hình thực hiện khoán trong những năm qua và phương hướng hoàn thiện nó vào những năm tới. Số 12-1987, tạp chí đã có bài tổng hợp những ý kiến đã trao đổi.

Số 7 và số 8-1989, tạp chí đăng tổng thuật hội thảo khoa học về "Điều kiện và môi trường bảo đảm quyền tự chủ kinh doanh của các xí nghiệp quốc doanh" do Bộ biên tập tạp chí tổ chức. Hội thảo được tổ chức vào lúc các xí nghiệp quốc doanh đang đứng trước những thử thách nghiêm trọng. Những kiến nghị rút ra từ cuộc hội thảo cũng đã đóng góp một phần vào việc cải tiến chỉ đạo thực tiễn.

Trong hai ngày 16 và 17 tháng 3-1991, tại Nhà máy xi măng Bỉm Sơn, Tỉnh ủy Thanh Hóa và Tạp chí Cộng sản đã tổ chức hội thảo khoa học - thực tiễn với đề tài "Nhà máy xi măng Bỉm Sơn và Xí nghiệp liên hiệp thuốc lá Thanh Hóa - Xung quanh vấn đề vai trò và quyền tự chủ kinh doanh". Trong các số 4 và 5-1991, tạp chí đã đăng các báo cáo chính và bài tổng thuật cuộc hội thảo đó.

Về chính trị, đã có những bài về đổi mới bộ máy nhà nước, đổi mới hoạt động của Quốc hội, về tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa, tăng cường quốc phòng và an ninh, về đổi mới chính sách dân tộc, tăng cường đoàn kết, v.v..

Tháng 3-1987, nhân cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khóa VIII, tạp chí đăng xã luận "Xây dựng một Quốc hội thật sự có năng lực" và đăng bài "Quốc hội khóa VIII - Mấy vấn đề đổi mới" của luật sư Nguyễn Hữu Thọ.

Từ đầu năm 1989, tạp chí mở mục "Chủ nghĩa xã hội : nhìn lại và đổi mới" với "hy vọng góp phần tích cực vào việc tạo ra một hệ thống quan điểm lý luận có thể dùng làm cơ sở cho việc xây dựng Cương lĩnh cách mạng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam, trình bày một cách có hệ thống những ý kiến nghiên cứu của nhiều tác giả về con đường đi tới chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam trên cơ sở phân tích sâu sắc mang tính tổng kết những bài học thực tiễn của Việt Nam". Mục này đã được sự hưởng ứng tích cực của người viết. Trong năm 1989, tạp chí đã đăng một loạt bài về nội dung chủ nghĩa xã hội, về chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam, về đặc điểm và về những nội dung - nhiệm vụ cơ bản của thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam, về những mâu thuẫn và mâu thuẫn chủ yếu trong thời kỳ quá độ, v.v.. Tháng 12-1989, tạp chí đã có bài sơ kết "Một năm của mục "Chủ nghĩa xã hội : nhìn lại và đổi mới "", nói rõ kết quả đã đạt được, những vấn đề có nhiều ý kiến đóng góp nhất, những nội dung chính của các ý kiến đóng góp đó, đồng thời nêu lên những vấn đề của chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam đang cần có những tìm tòi mới. Năm 1990, trong mục này, tạp chí đăng tiếp các bài về tính tất yếu lịch sử và bản chất ưu việt của chủ nghĩa xã hội, về nền dân chủ xã hội chủ nghĩa, về vận dụng đúng đắn tư tưởng của Lê-nin về mô hình chủ nghĩa xã hội, v.v..

Số 2-1990, cũng trong mục "Chủ nghĩa xã hội : nhìn lại và đổi mới", tạp chí đăng tổng thuật hội thảo khoa học "Vấn đề dân chủ ở nước ta - thực trạng và kiến nghị". Cuộc hội thảo này do Bộ biên tập Tạp chí Cộng sản và ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tổ chức.

Về văn hóa, văn nghệ, ngày 28-11-1987, Bộ Chính trị Trung ương Đảng đã ra Nghị quyết "Đổi mới và nâng cao trình độ lãnh đạo, quản lý văn học, nghệ thuật và văn hóa, phát huy khả năng sáng tạo, đưa văn học, nghệ thuật và văn hóa phát triển lên một bước mới". Tạp chí số 1-1988 đã có bài bình luận "Đổi mới sự lãnh đạo của Đảng về văn học, nghệ thuật, văn hóa", nêu rõ những quan điểm cơ bản của Đảng làm cơ sở định hướng cho sự phát triển văn hóa và văn nghệ trong giai đoạn mới. Số 3-1988, tạp chí đăng xã luận "Văn hóa trong đời sống xã hội ta hiện nay" và từ số 3 đến số 5-1988 đăng tổng thuật và các ý kiến phát biểu trong hội nghị bàn tròn "Văn nghệ ta đổi mới trong sự nghiệp đổi mới của Đảng". Hội nghị đã khẳng định văn nghệ là một bộ phận trong toàn bộ sự nghiệp của Đảng cho nên văn nghệ chịu sự lãnh đạo của Đảng, phấn đấu vì đường lối, mục đích của Đảng là điều tất yếu. Trong đổi mới, cần tăng cường phê phán một cách sâu sắc những nhân vật tiêu cực, nhưng không thể coi nhẹ việc xây dựng những nhân vật trung tâm tích cực, nhất là những nhân vật chính diện của công cuộc đổi mới hôm nay. Đây là vấn đề khó, nhưng lại là mục đích cuối cùng của nền văn nghệ cách mạng nước ta.

Về khoa học, kỹ thuật, tạp chí đăng bài của các nhà khoa học : Đào Thế Tuấn, Lê Quý An, Nguyễn Lân Dũng, Đào Văn Tiến, v.v..

Tháng 5-1989, Tạp chí Cộng sản đã phối hợp với tạp chí Người cộng sản (Liên Xô) tổ chức hội thảo khoa học tại Việt Nam về "Vai trò của nhân tố con người trong sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội". Đoàn đại biểu Liên Xô sang dự gồm 4 đồng chí do Phó tổng biên tập X.V. Côlexnhicốp dẫn đầu. Mục đích cuộc hội thảo là đi sâu vào vấn đề làm thế nào để con người lao động thật sự là động lực mạnh mẽ phát triển kinh tế - xã hội, và hai phía Việt Nam - Liên Xô cùng trao đổi, học tập kinh nghiệm của nhau trên lĩnh vực mang tầm chiến lược này. Trong số 7 và 8-1989, tạp chí đã đăng tổng thuật và các ý kiến trao đổi trong cuộc hội thảo. Một số bản tham luận cũng đã được đăng toàn văn trong các số tiếp theo.

Trước những biến động của Liên Xô và các nước Đông Âu, trong lĩnh vực văn hóa, văn nghệ ở nước ta đã xuất hiện những biểu hiện muốn phủ định quá khứ, phủ định nền văn hóa và văn học cách mạng, phủ nhận sự lãnh đạo của Đảng. Đồng thời cũng xuất hiện khuynh hướng "thương mại hóa" các hoạt động văn hóa, văn nghệ, hướng các hoạt động đó chạy theo những thị hiếu thấp hèn của một số người. Trước tình hình đó, tạp chí đã có những bài uốn nắn những lệch lạc trong hoạt động văn hóa, văn nghệ.

Về xây dựng Đảng, ngay sau Đại hội VI, tạp chí đã liên tiếp ra hai xã luận, đăng trên các số 1 và 2-1987 về phấn đấu thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội VI của Đảng. Tạp chí cũng đã thường xuyên có bài đề cập đến các vấn đề trong công tác xây dựng Đảng như đổi mới Đảng, đổi mới tổ chức, cán bộ, đổi mới phong cách làm việc, nâng cao phẩm chất cán bộ, đảng viên ; chống tham nhũng, quan liêu và các hiện tượng tiêu cực khác. Đổi mới sự lãnh đạo của Đảng đối với Nhà nước và đối với các tổ chức quần chúng cũng là đề tài được tạp chí đặc biệt quan tâm.

Ngày 12-9-1987, Bộ Chính trị Trung ương Đảng ra Nghị quyết 04/NQ-TW về cuộc vận động làm trong sạch và nâng cao sức chiến đấu của tổ chức Đảng và bộ máy nhà nước, làm lành mạnh các quan hệ xã hội. Số 10-1987, tạp chí đăng bài "Nâng cao phẩm chất cán bộ và đảng viên, giữ gìn sự trong sạch và tăng cường sức chiến đấu của Đảng" của đồng chí Đỗ Mười. Tạp chí số 2 và số 3-1988 đăng trả lời phỏng vấn của một số cán bộ Đảng xung quanh một số vấn đề cơ bản mà nghị quyết đã nêu ra.

Vấn đề đảng viên làm kinh tế cũng được đề cập trên tạp chí, đặc biệt là trong các số 9, 10-1988. Số 11-1988 đăng tổng thuật hội nghị khoa học - thực tiễn về vấn đề "Đảng viên làm kinh tế" do Ban Tổ chức Trung ương Đảng cùng một số cơ quan có liên quan tổ chức. Số 11-1989, tạp chí đăng ý kiến của một số đồng chí bí thư huyện ủy và thị ủy ngoại thành Hà Nội xung quanh vấn đề tổ chức cơ sở Đảng và đảng viên ở nông thôn.

Kỷ niệm 60 năm thành lập Đảng, số 1-1990 đăng xã luận "Phát huy những truyền thống tốt đẹp của Đảng trong công cuộc đổi mới". Số 2-1990 đăng bài "Phát huy truyền thống vẻ vang, tiếp tục xứng đáng là đội tiên phong chính trị của toàn xã hội" - diễn văn của đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh đọc tại Lễ kỷ niệm lần thứ 60 ngày thành lập Đảng, và bài "Nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của các tổ chức cơ sở Đảng".

Từ đầu năm 1990, chuẩn bị kỷ niệm lần thứ 100 ngày sinh của Chủ tịch Hồ Chí Minh, tạp chí đã có những bài nghiên cứu quan điểm của Bác Hồ về : "Vấn đề Đảng cầm quyền" ; "Vấn đề xây dựng nền văn hóa mới Việt Nam" ; "Việc lựa chọn mục tiêu xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam". Số 2-1990, đăng bài "Một con người, một miền quê - sức mạnh cội nguồn và tinh thần thời đại", tổng thuật hội thảo khoa học "Bác Hồ với quê hương Nghệ Tĩnh - Quê hương Nghệ Tĩnh với Bác Hồ" do tỉnh Nghệ Tĩnh tổ chức vào tháng 9 năm 1989. Số4-1990, tạp chí đăng bài "Biến những tư tưởng cao cả của Chủ tịch Hồ Chí Minh thành hiện thực sinh động trong cuộc sống hôm nay" của đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh. Số 5-1990 đăng bài "Hồ Chí Minh - Lý luận và hành động cách mạng" của đồng chí Phạm Văn Đồng. Số 6-1990 đăng bài "Chủ tịch Hồ Chí Minh với sự nghiệp xây dựng con người mới" của đồng chí Võ Nguyên Giáp.

Về quốc tế, ngoài những đề tài thường xuyên về chủ nghĩa đế quốc, về chủ nghĩa tư bản hiện đại, về thành tựu và kinh nghiệm của các nước anh em, về phong trào không liên kết, về cuộc đấu tranh cho hòa bình thế giới, v.v.. tạp chí đã có những bài về đổi mới tư duy đối ngoại, về đường lối đối ngoại của Đảng và Nhà nước ta.

Kỷ niệm lần thứ 70 Cách mạng Tháng Mười, từ tháng 4-1987, tạp chí đăng nhiều bài giới thiệu về Liên Xô, về Cách mạng Tháng Mười. Tạp chí đã dành toàn bộ số 11-1987 (được phát hành từ đầu tháng 10-1987) đăng các bài viết về các chủ đề xoay quanh Cách mạng Tháng Mười. Trong số đặc biệt về Cách mạng Tháng Mười này, có bài "Cách mạng Tháng Mười và cách mạng Việt Nam" của đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh ; bài "Tháng Mười vĩ đại và thời đại" của đồng chí V.Đônghích, Bí thư ủy ban Trung ương Đảng Cộng sản Liên Xô viết riêng cho Tạp chí Cộng sản. Ngoài ra, còn các bài về Cách mạng Tháng Mười của các đồng chí Nguyễn Cơ Thạch, Nguyễn Đức Bình, Hoàng Bích Sơn, Hoàng Minh Thảo, Nguyễn Khánh Toàn, Hà Huy Giáp, Lê Văn Hiến, v.v..

Kỷ niệm lần thứ 170 ngày sinh của C. Mác (5-5-1818 --- 5-5-1988), tạp chí đăng bài "Chủ nghĩa Mác sáng tạo - ngọn nguồn và cơ sở của sự đổi mới có tính cách mạng" của đồng chí Nguyễn Đức Bình.

Kỷ niệm lần thứ 120 ngày sinh của V.I. Lê-nin (21-4-1870 --- 21-4-1990), tạp chí số 3-1990 đăng xã luận "Vận dụng đúng đắn tư tưởng của Lê-nin về mô hình chủ nghĩa xã hội" và bài "Chủ nghĩa Lê-nin, ngọn đuốc soi đường của Việt Nam và các dân tộc phương Đông".

Từ cuối năm 1989, trước những biến động ở các nước Đông Âu, và tiếp theo là những biến động ở Liên Xô, tạp chí đã có những bài cắt nghĩa nguyên nhân những biến động đó, khẳng định rõ sự sụp đổ của một số chế độ xã hội chủ nghĩa không thể coi là sự sụp đổ của chủ nghĩa xã hội ; chủ nghĩa xã hội vẫn là lý tưởng và niềm tin của đông đảo những người lao động trên thế giới.

Từ số 5-1987, tạp chí mở mục "Qua sách báo các nước anh em", sau đổi thành "Qua sách báo nước ngoài". Mục này đã cung cấp cho bạn đọc những thông tin lý luận cần thiết trong hoạt động lý luận của các Đảng anh em và của một số nước trên thế giới. Khi công cuộc cải tổ ở Liên Xô bắt đầu bộc lộ những sai lầm, qua mục này, tạp chí đã trích đăng những ý kiến của các báo chí trên thế giới đề cập đến những sai lầm đó. Được chọn lọc một cách kỹ càng, các bài trong mục này đã có tác dụng tích cực trong việc nâng cao nhận thức, xác định đúng phương pháp tư tưởng của bạn đọc trước tình hình diễn biến phức tạp của thế giới.

Từ tháng 1-1991, chuẩn bị cho Đại hội VII của Đảng, tạp chí đã mở mục "Tiến tới Đại hội VII", đăng một số bài góp ý xây dựng Cương lĩnh và Chiến lược của Đảng. Tháng 2-1991, tạp chí đăng tổng thuật và các ý kiến phát biểu trong cuộc toạ đàm về "Nội dung thời đại" do Ban quốc tế tạp chí tổ chức. Tháng 3-1991, đăng tổng thuật và các ý kiến phát biểu trong cuộc tọa đàm "Về Dự thảo Cương lĩnh và Dự thảo Chiến lược" do Ban Kinh tế tạp chí tổ chức. Trong cuộc toạ đàm này, có một số ý kiến không xác đáng khi nói về chủ nghĩa Mác - Lê-nin. Vì vậy, trong số 4-1991, tạp chí đăng bài "Vài điều cần nói lại", trong đó Ban Biên tập tạp chí biểu thị sự không đồng tình với các ý kiến nói trên và trình bày rõ quan điểm của mình. Trong số 5 và số 6-1991, tạp chí đăng tổng thuật và những ý kiến phát biểu trong cuộc toạ đàm "Quan hệ kinh tế với văn hóa" do Ban Văn xã tạp chí tổ chức, và cuộc toạ đàm "Quá độ bỏ qua giai đoạn phát triển tư bản chủ nghĩa" do Ban Chính trị - triết học tạp chí tổ chức.

Như vậy, từ 1987 cho đến nửa đầu nâm 1991, Tạp chí Cộng sản đã có những đổi mới đáng kể về cả nội dung, hình thức. Qua quá trình tìm tòi, các mục trên tạp chí được định hình. Các bài viết đã bớt được tính kinh viện, đã bám sát các vấn đề của cuộc sống, có thêm nhiều hàm lượng thông tin. Các cuộc toạ đàm và các mục Nghiên cứu - Trao đổi đã thu hút được nhiều ý kiến, đôi khi trái ngược nhau, nhưng đều có ích cho việc nghiên cứu lý luận và chỉ đạo thực tiễn. Tạp chí đã sử dụng nhiều thể loại bài vở nhằm thể hiện một cách hấp dẫn những nội dung lý luận. Tạp chí Đảng, nhìn chung, có bước đi vững vàng trong đổi mới và có những đóng góp đáng kể trong việc thúc đẩy đổi mới.

Tuy nhiên, do tính chất khó khăn của nó, những tìm tòi trong đổi mới đôi lúc không tránh khỏi những va vấp. Trên một vài số tạp chí, có lúc số bài xã luận và các bài chuyên luận trình bày một cách chính diện các quan điểm của Đảng về các vấn đề chính trị, kinh tế, xã hội, còn ít so với yêu cầu. Các cuộc toạ đàm, hội thảo do tạp chí tổ chức đáp ứng được yêu cầu tự do tư tưởng, đổi mới tư duy theo tinh thần của Đại hội VI. Tuy nhiên có một ít cuộc thiếu sự chuẩn bị và thiếu sự hướng dẫn chu đáo, có bài tổng thuật đăng trên tạp chí còn để lọt những ý kiến sai trái mà không được phản bác kịp thời.

Ngày 28-9-1990 Ban Bí thư Trung ương đã họp để bàn về đổi mới, nâng cao chất lượng Tạp chí Cộng sản, và về phương hướng, biện pháp cải tiến báo Nhân dân. Các đồng chí Nguyễn Thanh Bình, Đào Duy Tùng, Nguyễn Đức Tâm, Lê Phước Thọ, Trần Kiên đã đến dự. Tham dự có các đồng chí : Hà Xuân Trường, Nguyễn Văn Đặng, Nguyễn Phú Trọng, Nguyễn Thiện Nhân (Tạp chí Cộng sản), Hữu Thọ, Trần Kiên (báo Nhân dân), Trần Trọng Tân (Ban Tư tưởng văn hóa Trung ương), Lưu Văn Mẫn (Ban Tài chính quản trị Trung ương), Phan Hiền (Bộ Văn hóa, Thông tin, Thể thao và Du lịch), ...

Thông báo số 224/TB-TW ngày 24-1-1990 của Ban Bí thư về cuộc họp này nói rõ : "Cần tiếp tục đổi mới nội dung, nâng cao chất lượng và sức hấp dẫn của tạp chí. Trong quá trình đổi mới phải nắm vững chức năng của tạp chí là cơ quan lý luận và chính trị của Đảng. Nhiệm vụ chủ yếu của tạp chí là tuyên truyền những quan điểm, đường lối của Đảng ; nâng cao tính lý luận, tính chiến đấu, liên hệ chặt chẽ với thực tiễn, đi sát yêu cầu cuộc sống. Tạp chí có phần đăng những bài nghiên cứu, trao đổi. Việc trao đổi, thảo luận trên tạp chí là cần thiết, nhưng có mức độ, nhằm làm sáng tỏ quan điểm, đường lối của Đảng, khuyến khích tìm tòi, sáng tạo, góp phần hoàn thiện và phát triển các quan điểm của Đảng. Trong quá trình thảo luận, nếu có ý kiến trái với quan điểm của Đảng thì Ban Biên tập cần cân nhắc kỹ. Trong trường hợp thấy cần đăng những loại ý kiến như thế, Ban Biên tập phải có bài phân tích có tính thuyết phục những ý kiến không đúng đó, bảo vệ quan điểm của Đảng. Ban Bí thư cũng xác định tên tạp chí vẫn giữ nguyên là Tạp chí Cộng sản.

Những ý kiến hướng dẫn trên đây của Ban Bí thư Trung ương Đảng đã được Bộ biên tập nghiên cứu quán triệt để chuẩn bị tốt hơn cho nhiệm vụ phục vụ các nghị quyết của Đại hội VII của Đảng.

Cuối tháng 6-1991, Đại hội VII của Đảng đã nhất trí cao thông qua các văn kiện : Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội ; Chiến lược ổn định và phát triển kinh tế - xã hội đến năm 2000 ; Báo cáo chính trị ; Báo cáo xây dựng Đảng và sửa đổi điều lệ Đảng ; Điều lệ Đảng (sửa đổi) và bầu Ban chấp hành Trung ương (khóa VII) do đồng chí Đỗ Mười làm Tổng Bí thư. Tư tưởng xuyên suốt các văn kiện của Đại hội là sự khẳng định toàn Đảng, toàn dân tiếp tục thực hiện đổi mới, đưa công cuộc đổi mới đi vào chiều sâu, nhằm xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội trên đất nước Việt Nam. Nếu Đại hội VI là đại hội khởi xướng công cuộc đổi mới với những nét phác thảo cơ bản ban đầu, thì Đại hội VII là đại hội bổ sung, phát triển và hoàn thiện thêm đường lối đổi mới do Đại hội VI khởi xướng, bước đầu hình thành một hệ thống các quan điểm chỉ đạo công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta. Cùng với việc khẳng định phải tiến hành đổi mới trong định hướng xã hội chủ nghĩa, Đại hội VII đã chỉ rõ quan niệm về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta, khẳng định phương hướng, nhiệm vụ về các mặt kinh tế, xã hội, văn hóa, thể chế chính trị, đối ngoại, quốc phòng, v.v.. trong chặng đường đầu tiên của thời kỳ quá độ.

Các nghị quyết, các quan điểm của đại hội có ý nghĩa quyết định chỉ đạo nội dung biên tập của tạp chí.

Đầu năm 1992, Bộ Chính trị Trung ương Đảng ra nghị quyết 01/NQ-TW "Về công tác lý luận trong giai đoạn hiện nay" nhằm nâng cao trình độ lý luận của toàn Đảng, thúc đẩy công tác lý luận của Đảng lên một bước mới. Nghị quyết đó là văn kiện đặc biệt quan trọng soi sáng hoạt động của tạp chí.

Ngày 3-2-1993, nhân Kỷ niệm lần thứ 63 ngày thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam, đồng chí Tổng Bí thư Đỗ Mười đến thăm Bộ biên tập tạp chí. Đồng chí đã cho nhiều ý kiến quan trọng về công tác của tạp chí (bài nói đó đã đăng trên tạp chí số 3-1993).

Ngày 19-5-1993, nhân Kỷ niệm lần thứ 103 ngày sinh của Chủ tịch Hồ Chí Minh, đồng chí Phạm Văn Đồng, cố vấn Ban Chấp hành Trung ương Đảng đã đến thăm và làm việc với Bộ biên tập tạp chí. Đồng chí nhấn mạnh vai trò của lý luận, chức năng, nhiệm vụ của Tạp chí Cộng sản trong tình hình hiện nay và đã góp nhiều ý kiến về việc cải tiến nội dung tạp chí.

Cùng với việc phấn đấu quán triệt các quan điểm của Đại hội VII của Đảng, Bộ biên tập tạp chí đã nghiêm túc nghiên cứu Nghị quyết của Bộ Chính trị "Về công tác lý luận trong giai đoạn hiện nay", những lời căn dặn của đồng chí Tổng Bí thư và đồng chí cố vấn, và đã tìm cách thể hiện vào công tác của tạp chí.

Tháng 8-1991, đồng chí Hà Xuân Trường thôi giữ chức Tổng biên tập, đồng chí Nguyễn Phú Trọng, sau đó là ủy viên Trung ương Đảng được cử làm Tổng biên tập tạp chí.

Để triển khai việc tuyên truyền Nghị quyết Đại hội VII, từ số 8-1991, tạp chí mở thêm mục "Đại hội VII - Lý luận và thực tiễn" đăng các bài phục vụ việc quán triệt và thực hiện nghị quyết đại hội. Đến số 1-1992, mục này được thay thế bằng mục "Chủ nghĩa xã hội - Lý luận và thực tiễn" và từ số 11-1993, đổi thành mục "Chủ nghĩa Mác - Lê-nin và thời đại chúng ta". Các mục đã có như "Nghiên cứu - Trao đổi" ; "ý kiến và kinh nghiệm" ; "Sinh hoạt tư tưởng" ; Thư gửi Bộ biên tập" ; "Thế giới : vấn đề, sự kiện" ; "Qua sách báo nước ngoài", v.v.. vẫn được duy trì đều đặn trên các số tạp chí. Từ tháng 10-1992, tạp chí mở thêm mục "Tìm hiểu khái niệm" giúp bạn đọc nắm lại các khái niệm lý luận cơ bản, và mục "Tin hoạt động lý luận" ; cả hai mục đều nhằm phục vụ việc thực hiện Nghị quyết 01 của Bộ Chính trị về công tác lý luận.

Về nội dung biên tập, trước sự trỗi dậy của những luận điểm chống chủ nghĩa Mác - Lê-nin, chống chủ nghĩa xã hội, đặc biệt là sau khi Liên Xô sụp đổ, tạp chí có một loạt bài khẳng định vai trò của chủ nghĩa Mác - Lê-nin, khẳng định con đường đi lên chủ nghĩa xã hội của nhân dân ta, kết hợp phê phán những luận điểm sai trái, phản động của các thế lực thù địch của chủ nghĩa xã hội. Có thể kể các bài : "Chủ nghĩa Mác trước bước ngoặt hiện nay của thời đại" (số 11-1991) ; "Sức sống của chủ nghĩa xã hội" (số 12-1991) ; "Bản chất cách mạng và khoa học của chủ nghĩa Mác - Lê-nin" (số 3-1992) ; "Công tác lý luận với nhiệm vụ bảo vệ sự trong sáng của chủ nghĩa Mác - Lê-nin" (số 9-1993) ; "Bảo vệ và phát triển chủ nghĩa Mác - Lê-nin" (số 11-1993) ; "Những giá trị bền vững của chủ nghĩa Mác - Lê-nin" (1-1994) ... Tạp chí số 11-1994 đăng bài "Không có chuyện chủ nghĩa Mác - Lê-nin sụp đổ hay lỗi thời" của đồng chí Nguyễn Đức Bình. Nét đặc sắc của bài báo là đã trình bày một cách nhìn biện chứng về sức sống của chủ nghĩa Mác qua các biến động những năm gần đây trên thế giới. Từ thực tế tình hình của Liên Xô và của công cuộc cải tổ ở Liên Xô trước đây, từ đường lối xét lại, phản bội chủ nghĩa Mác - Lê-nin ở một số người lãnh đạo cao nhất đã từng bước khống chế ban lãnh đạo của Đảng Cộng sản Liên Xô, và từ sự phá hoại của chủ nghĩa đế quốc, bài báo đã phân tích kỹ nguyên nhân sâu xa và những nguyên nhân chủ yếu và trực tiếp khiến Liên Xô bị sụp đổ, để từ đó đi đến kết luận : tuy một mảng quan trọng của chủ nghĩa xã hội hiện thực đã bị sụp đổ, nhưng tuyệt nhiên điều đó không nói lên rằng chủ nghĩa Mác sai lầm và phá sản. Bài báo chỉ rõ : Chủ nghĩa Mác vẫn tiếp tục sống ở các nước xã hội chủ nghĩa còn lại, ở ngay những nước mà chế độ xã hội chủ nghĩa vừa bị sụp đổ và ở trong phong trào cách mạng của giai cấp công nhân, nhân dân lao động và các dân tộc bị áp bức trên toàn thế giới. Cuối cùng, bài báo khẳng định thực tiễn cách mạng Việt Nam là một trong những minh chứng đầy sức thuyết phục về sức sống của chủ nghĩa Mác - Lê-nin. Tạp chí số 11-1994 còn đăng bài "Đi lên chủ nghĩa xã hội là một tất yếu khách quan" của Trường Mậu. Bằng sự phân tích cụ thể, khoa học, với những luận cứ xác đáng, bài báo đã làm rõ tính tất yếu của việc đi lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta, và mặc dù kinh tế nước ta còn lạc hậu, mặc dù hiện nay ở nhiều nước, chế độ xã hội chủ nghĩa đã bị sụp đổ, nhưng sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội ở nước ta nhất định thành công. Tạp chí số 11 (tháng 9-1995) đăng bài "Vì sao Đảng ta kiên định chủ nghĩa Mác - Lê-nin ?" của đồng chí Nguyễn Phú Trọng.

Tạp chí đã có nhiều bài nghiên cứu về tư tưởng Hồ Chí Minh. Kỷ niệm ngày sinh của Chủ tịch Hồ Chí Minh, tạp chí số 5-1992 đăng bài "Góp phần tìm hiểu tư tưởng Hồ Chí Minh" của đồng chí Đào Duy Tùng ; bài "Một vài suy nghĩ về tư tưởng Hồ Chí Minh" của đồng chí Hà Huy Giáp và bài "Hạt nhân biện chứng trong phương pháp tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh". Tạp chí số 5-1993 đăng bài "Làm theo lời dạy của Bác Hồ, nâng cao lòng yêu nước thương dân, kiên quyết chống những biểu hiện tiêu cực trong Đảng" của đồng chí Nguyễn Văn Linh ; và bài "Tầm cao trí tuệ của Hồ Chí Minh". Tạp chí số 5-1994 đăng các bài : "Tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh" ; "Tư tưởng Hồ Chí Minh về mục tiêu và con đường phát triển kinh tế - xã hội ở nước ta", v.v.. Tạp chí số 5-1995 đăng bài "Hồ Chí Minh với việc vận dụng sáng tạo và phát triển chủ nghĩa Mác - Lê-nin" và bài "Điều kiện lịch sử xã hội và nguồn gốc tư tưởng Hồ Chí Minh". Tạp chí còn có các bài đề cập nhiều khía cạnh khác của tư tưởng Hồ Chí Minh.

Trong tình hình mới, tạp chí coi việc đấu tranh kịp thời chống âm mưu diễn biến hòa bình của các thế lực thù địch, bảo vệ ổn định chính trị của đất nước là một trong những nhiệm vụ quan trọng hàng đầu. Bằng nhiều bài đăng ở các mục khác nhau, tạp chí đã đề cập nhiều khía cạnh của các vấn đề : nội dung, mục tiêu của chiến lược diễn biến hòa bình ; sự phá hoại về tư tưởng của các thế lực phản động trong chiến lược đó ; những luận điệu mới của các thế lực chống đảng cộng sản ; nội dung và mục tiêu của cuộc đấu tranh chống diễn biến hòa bình, v.v..

Vấn đề nhân quyền là một trong những nội dung mà kẻ địch mưu toan lợi dụng để chống phá ta. Số 5-1993, tạp chí đăng bài "Bàn về quyền con người" của đồng chí Nguyễn Thị Bình. Tạp chí cũng đã có nhiều bài khác phân tích thực chất của vấn đề nhân quyền, vạch trần những luận điểm sai trái, những mưu mô đen tối của các thế lực thù địch như bài "Gương mặt nhân quyền (số 7-1995) ; "50 năm bảo vệ và phát triển quyền con người ở Việt Nam" (số 10 - tháng 8-1995) ; "Quyền con người trong sự nghiệp đổi mới của nước ta" (số 12 - tháng 9-1995).

Một nét nổi bật trong nội dung biên tập là tạp chí đã tuyên truyền kịp thời, có hệ thống và khá tập trung các nghị quyết các kỳ họp của Trung ương Đảng, và cố gắng đi vào những vấn đề nổi cộm trong cuộc sống.

Hội nghị Trung ương 3 (khóa VII) đã quyết định phương hướng, nhiệm vụ và những biện pháp cụ thể của việc đổi mới và chỉnh đốn Đảng. Tạp chí số 7-1992 đăng thông báo của hội nghị và bài "Những nhiệm vụ cấp bách đổi mới và chỉnh đốn Đảng" của đồng chí Lê Phước Thọ. Liên tục trong nhiều số tiếp theo, tạp chí đăng nhiều bài về chủ đề đổi mới và chỉnh đốn Đảng.

Một năm sau khi triển khai nghị quyết nói trên, Bộ biên tập tạp chí đã phối hợp với Tỉnh ủy Thái Bình tổ chức "Hội nghị trao đổi ý kiến về đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng ở Thái Bình". Tạp chí số 6-1993 đăng tổng thuật nội dung hội nghị.

Sau hai năm triển khai Nghị quyết Trung ương 3 (khóa VII), tạp chí số 8-1994 đăng bài của đồng chí Lê Huy Ngọ nhằm sơ kết một bước kết quả thực hiện nghị quyết đó về các mặt : chính trị và tư tưởng ; tổ chức ; cán bộ và phương thức lãnh đạo của Đảng.

Hội nghị Trung ương 4 (khóa VII) họp đầu tháng 1-1993 đã thảo luận và ra các nghị quyết : Về công tác giáo dục và đào tạo ; Một số nhiệm vụ văn hóa, văn nghệ những năm trước mắt ; Những vấn đề cấp bách về chăm sóc và bảo vệ sức khỏe nhân dân trong tình hình hiện nay ; Chính sách dân số và kế hoạch hóa gia đình ; Về công tác thanh niên trong tình hình mới.

Trước khi Hội nghị Trung ương 4 họp, tạp chí đã đăng nhiều bài phục vụ các vấn đề thảo luận trong hội nghị : "Con người - vấn đề trung tâm của chính sách xã hội" (số 1-1992) ; "Vấn đề dân số và giáo dục dân số ở Việt Nam" (số 1-1992) ; "Văn hóa trong sự phát triển kinh tế" (số 5-1992) ; "Đổi mới và phát triển nền y tế nước ta" (số 7-1992) ; "Quản lý văn hóa, văn nghệ trong điều kiện kinh tế thị trường" (số 9-1992) ; "Cơ cấu dân số sinh viên và chính sách giáo dục, đào tạo đối với nông thôn" (số 11-1992).

Trong hai số 11-1991 và 12-1991, tạp chí đăng tổng thuật cuộc toạ đàm "Văn học : đổi mới và phát triển". Tháng 12-1992, đăng tổng thuật cuộc toạ đàm "Về văn học nước ta từ sau 1975 đến nay" (cả hai cuộc toạ đàm đều do Ban Văn xã tạp chí tổ chức), nhằm góp phần vào việc tổng kết thực hiện Nghị quyết 05 của Bộ Chính trị (khóa VI) và chuẩn bị cho Hội nghị Trung ương 4 (khóa VII).

Sau Hội nghị Trung ương 4, tạp chí số 2-1993 đã phát biểu xã luận "Xây dựng nền tảng tinh thần vững chắc của chế độ mới" và đăng các bài viết của các đồng chí Đỗ Mười và Nguyễn Khánh về các vấn đề cốt lõi của hội nghị. Số 3-1993 đăng bài "Vấn đề thanh niên - vị trí trung tâm trong chiến lược con người" của đồng chí Vũ Oanh, và bài bình luận "Nắm vững tư tưởng chỉ đạo của Đảng về văn hóa, văn nghệ trong những năm trước mắt". Tạp chí số 4-1993 đăng bài "Con người Việt Nam trên con đường dân giàu nước mạnh", trích từ tác phẩm "Hồ Chí Minh và con người Việt Nam trên con đường dân giàu nước mạnh" của đồng chí Phạm Văn Đồng. Nhằm đánh giá những kết quả đạt được sau hai năm thực hiện Nghị quyết Trung ương 4, tạp chí số 11-1994 đăng bài "Nghị quyết về văn hóa, văn nghệ của Đảng qua hai năm thực hiện" của đồng chí Hà Đăng, nêu rõ những chuyển biến đáng ghi nhận và những khuyết điểm, những sai sót trong việc thực hiện nghị quyết cùng một số vấn đề mới nảy sinh cần giải quyết.

Hội nghị Trung ương 5 (khóa VII) họp vào đầu tháng 6-1993 đã thảo luận và ra Nghị quyết về "Tiếp tục đổi mới và phát triển kinh tế - xã hội ở nông thôn".

Để góp phần chuẩn bị cho nội dung hội nghị đó, từ nhiều tháng trước, tạp chí đã có bài thuộc nhiều thể loại khác nhau đề cập đến các vấn đề trong phát triển nông nghiệp, như : công tác khuyến nông ; vai trò của nông nghiệp trong phát triển kinh tế - xã hội ; sự phân hóa giàu nghèo ở nông thôn hiện nay ; thực trạng các nông trường quốc doanh ; kinh tế hộ gia đình ; phương hướng phát triển của các hợp tác xã nông nghiệp, v.v.. Số 6-1993, đăng bài "Đổi mới quản lý kinh tế nông nghiệp và phát triển nền nông nghiệp hàng hóa ở nước ta" của đồng chí Võ Chí Công.

Tạp chí số 7-1993 đăng thông báo của Hội nghị Trung ương 5 và nhiều bài góp phần vào việc nghiên cứu và triển khai nghị quyết của hội nghị, trong đó có bài "Tiếp tục đổi mới và phát triển mạnh mẽ kinh tế - xã hội ở nông thôn", bài nói của đồng chí Tổng Bí thư Đỗ Mười tại hội nghị ; bài "Một số vấn đề quan trọng của Nghị quyết Hội nghị Trung ương 5". Tiếp tục tuyên truyền cho Nghị quyết Trung ương 5, tạp chí số 8-1993 có xã luận "Định hướng xã hội chủ nghĩa trong phát triển kinh tế - xã hội nông thôn", các bài về những giải pháp vĩ mô xóa đói giảm nghèo, về chính sách bảo trợ nông sản ; về vấn đề sản lượng lương thực ở đồng bằng sông Cửu Long. Tháng 10-1993, tạp chí đăng bài "Một số vấn đề chủ yếu trong chương trình phát triển kinh tế - xã hội nông thôn" của đồng chí Trần Đức Lương.

Từ số 2-1994, tạp chí tập trung tuyên truyền cho Hội nghị đại biểu toàn quốc giữa nhiệm kỳ của Đảng. Trong hai số 2-1994 và 3-1994, dưới đề mục "Phấn đấu thực hiện Nghị quyết Hội nghị đại biểu toàn quốc giữa nhiệm kỳ của Đảng", tạp chí đăng một số văn kiện của hội nghị, đăng xã luận và một số bài viết chung quanh các vấn đề cốt lõi của hội nghị.

Từ số 7-1994, tạp chí đã có những bài về công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, góp phần chuẩn bị nội dung Hội nghị Trung ương 7.

Số 8-1994, đăng thông báo của hội nghị và xã luận "Nắm vững các quan điểm cơ bản chỉ đạo quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa ở nước ta", bài phát biểu của đồng chí Tổng Bí thư Đỗ Mười tại hội nghị và một số bài về công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Từ số 9-1994, tạp chí tiếp tục đăng nhiều bài phục vụ việc triển khai Nghị quyết Trung ương 4, của các đồng chí Phan Văn Khải, Đặng Hữu, Nguyễn Cơ Thạch, v.v.. Số 11-1994, dưới đầu đề "Tin tưởng và quyết tâm giữ vững độc lập tự chủ, thực hiện dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, văn minh", tạp chí trích đăng một phần bản báo cáo quan trọng của Thủ tướng Võ Văn Kiệt trình bày tại kỳ họp thứ 6 của Quốc hội khóa IX, nêu rõ những vấn đề lớn trong toàn bộ công việc của năm 1995.

Hội nghị Trung ương 8 (khóa VII) họp từ ngày 16 đến 23 tháng 1 năm 1995 đã ra nghị quyết về việc "Tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam - Cải cách một bước nền hành chính nhà nước". Triển khai nghị quyết đó, tạp chí số 3-1995 đã có xã luận "Xây dựng Nhà nước xã hội chủ nghĩa vững mạnh, thực sự của dân, do dân và vì dân", và đăng bài "Xây dựng và hoàn thiện chính quyền ngang tầm phát triển của đất nước, xứng đáng với lòng tin yêu của nhân dân" của Tổng Bí thư Đỗ Mười, cùng nhiều bài khác nói về cải cách nền hành chính quốc gia ; về nhà nước pháp quyền của dân, do dân và vì dân ; về tăng cường tính thống nhất của pháp chế v.v..

Ngoài các bài trực tiếp tuyên truyền cho các nghị quyết của Trung ương, trên từng lĩnh vực biên tập cụ thể, tạp chí có những bài đi sát cuộc sống thực tiễn, giải đáp những vấn đề mà cuộc sống đương đặt ra.

Về kinh tế, tiếp tục làm rõ các vấn đề về kinh tế thị trường và về chế độ sở hữu. Về kinh tế thị trường đã đề cập đến các nội dung kinh tế hàng hóa, kinh tế thị trường với chủ nghĩa xã hội ; kinh tế thị trường và nền dân chủ ổn định ; kinh tế thị trường có sự quản lý của Nhà nước ; cơ chế kết hợp kế hoạch và thị trường ; công bằng xã hội và nền kinh tế thị trường ; thông tin trong nền kinh tế thị trường ; vai trò của Nhà nước trong quản lý nền kinh tế thị trường ; các vấn đề pháp lý của kinh tế thị trường v.v.. Về chế độ sở hữu, đã đề cập đến cách tiếp cận hệ thống, vấn đề đa dạng hóa các hình thức sở hữu ; sở hữu Nhà nước và kinh tế nhà nước ; quyền sở hữu và quyền sử dụng ruộng đất. Ngoài ra, tạp chí còn có những bài về chống lạm phát, công tác quản lý thị trường, quản lý xí nghiệp quốc doanh, kinh tế cổ phần, thị trường tiền tệ tín dụng, về chủ nghĩa tư bản nhà nước, về thành phần kinh tế tư nhân ở nước ta v.v.. Tạp chí số 3-1992 đăng tổng thuật cuộc hội thảo Khoa học - thực tiễn về tổ chức liên hiệp xí nghiệp quốc doanh, tập trung vào các vấn đề : đánh giá thực trạng liên hiệp xí nghiệp ở nước ta trong thời gian qua ; mô hình liên hiệp xí nghiệp và vị trí, chức năng của nó trong nền kinh tế, phương hướng và giải pháp sắp xếp liên hiệp xí nghiệp. Tạp chí cũng đã có những bài về tình hình kinh tế các địa phương. Tháng 1-1993, đăng bài “Sự phân hóa giàu nghèo ở nông thôn vùng đồng bằng sông Cửu Long”, tháng 3-1993 đăng bài “Kinh tế hộ gia đình ở An Giang”. Ngoài ra còn có các bài "Long An với việc chinh phục Đồng Tháp Mười" (số 5-1993), "Sông Bé chuyển dịch cơ cấu kinh tế, chú ý phát triển công nghiệp" (số 7-1993). Tháng 6-1995, tạp chí đăng bài tổng thuật cuộc hội thảo khoa học về đề tài "Đổi mới hợp tác xã và phát triển các hình thức kinh tế hợp tác trong nông nghiệp, nông thôn Thanh Hóa".

Về chính trị, tạp chí có những bài về các vấn đề giữ vững ổn định chính trị và đổi mới hệ thống chính trị ; cải cách bộ máy nhà nước ; nhà nước pháp quyền ; tiếp tục hoàn thiện nền dân chủ, xây dựng pháp luật ; đấu tranh chống tham nhũng và chống chủ nghĩa quan liêu, phát huy quyền làm chủ của nhân dân ; đấu tranh chống âm mưu diễn biến hòa bình của các thế lực thù địch.

Kỳ họp thứ 11 Quốc hội khóa VIII đã thông qua Hiến pháp. Cùng với xã luận "Hiến pháp năm 1992 - Hiến pháp của sự nghiệp đổi mới", tạp chí số 5-1995 đăng bài nói của Tổng Bí thư Đỗ Mười tại kỳ họp đó của Quốc hội : "Sửa đổi Hiến pháp, xây dựng Nhà nước pháp quyền Việt Nam, đẩy mạnh sự nghiệp đổi mới".

Tạp chí tiếp tục tuyên truyền chính sách dân tộc của Đảng. Tháng 8-1992, đăng bài "Mấy vấn đề bức thiết đối với các vùng dân tộc thiểu số hiện nay" của đồng chí Nông Đức Mạnh và bài điều tra "Đời sống và việc làm của đồng bào các dân tộc thiểu số ở nước ta".

Kỷ niệm 50 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2-9 (1945-1995), số 10 (tháng 8-1995) đăng xã luận "Nửa thế kỷ thắng lợi vẻ vang của sự nghiệp cách mạng Việt Nam" và bài "Dựa vào nhân dân, tăng cường vai trò lãnh đạo của Đảng, tiếp tục đưa công cuộc đổi mới đến thắng lợi hoàn toàn" của đồng chí Nguyễn Văn Linh ; tạp chí số 11 (tháng 9-1995) đăng bài "Nửa thế kỷ chiến đấu và xây dựng của Nhà nước Việt Nam độc lập trong thời đại Hồ Chí Minh" của Chủ tịch nước Lê Đức Anh, bài "Tầm vóc và ý nghĩa của cuộc Cách mạng Tháng Tám và sự ra đời của nước Việt Nam mới" của cố vấn Phạm Văn Đồng. Ngoài ra, có các bài "50 năm xây dựng và hoàn thiện chính quyền nhân dân" ; "Tổng quan kinh tế Việt Nam sau 50 năm xây dựng và phát triển" ; "Góp phần đánh giá 50 năm nửa sau thế kỷ của văn hóa Việt Nam" ; "50 năm bảo vệ và phát triển quyền con người ở Việt Nam" v.v..

Về quốc phòng tạp chí đề cập đến các vấn đề : quan hệ giữa tiềm lực kinh tế và quốc phòng ; tư duy mới về nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc ; quân đội với hoạt động kinh tế v.v.. Số 12-1992, đăng bài "Kết hợp kinh tế với quốc phòng để xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới", số 12-1993 đăng bài "Quán triệt quan điểm quốc phòng toàn dân, tăng cường quản lý nhà nước về quốc phòng" của Đại tướng Đoàn Khuê. Số 5-1994, kỷ niệm 40 năm chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ (7-5-1954 - 7-5-1994), tạp chí đăng bài "Điện Biên Phủ 40 năm sau nhìn lại" của Đại tướng Võ Nguyên Giáp, bài "Phát huy tinh thần Điện Biên Phủ trong công cuộc đổi mới" của đồng chí Lê Khả Phiêu, và đưa tin Đại tướng Võ Nguyên Giáp đến thăm Bộ biên tập tạp chí. Kỷ niệm lần thứ 50 ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam - Ngày hội quốc phòng toàn dân (22-12-1944 - 22-12-1994), tạp chí đã đăng các bài viết về chủ đề quân sự và quốc phòng của Đại tướng Võ Nguyên Giáp, Đại tướng Đoàn Khuê, Thượng tướng Lê Khả Phiêu, Thượng tướng Hoàng Minh Thảo, Trung tướng Phan Thu, Trung tướng Hoàng Phương v.v.. và bài "Từ những bà mẹ anh hùng càng ngời sáng thêm gương mặt của mẹ Việt Nam". Kỷ niệm 20 năm ngày giải phóng miền Nam (30-4-1975 - 30-4-1995), tạp chí số 4-1995 đăng các bài có tính tổng kết chiến tranh của Đại tướng Văn Tiến Dũng, Thượng tướng Hoàng Minh Thảo, Thượng tướng Đào Đình Luyện v.v..

Về văn hóa giáo dục, ngoài những bài phục vụ việc nghiên cứu và triển khai Nghị quyết Trung ương 4, còn có những bài đề cập những vấn đề lý luận cơ bản như "Phương pháp luận về vấn đề văn hóa và phát triển" của giáo sư Trần Văn Giầu (số 2-1993) ; "Về chức năng văn học và thuyết phản ánh" của nhà thơ đã quá cố Chế Lan Viên (số 3-1993) ; "Văn hóa và phát triển - sinh thái" (số 10-1993) v.v.. Tạp chí cũng có một số bài phê phán kịp thời những biểu hiện không lành mạnh trong đời sống văn học. Nhân kỷ niệm 40 năm ngày mất của Hải Triều (1954-1994), tạp chí số 9-1994 đăng bài "Hải Triều, một chiến sĩ văn hóa mác xít dũng cảm và đầy tài năng". Về khoa học kỹ thuật, số 6-1993 đăng bài "Khoa học và công nghệ trong sự nghiệp đổi mới" của đồng chí Nguyễn Đình Tứ.

Về Xây dựng Đảng, ngoài những bài trực tiếp phục vụ việc nghiên cứu và triển khai Nghị quyết Trung ương 3, còn có những bài về vấn đề lý luận như "Kinh tế thị trường và vai trò lãnh đạo của Đảng", "Đảng với vai trò lãnh đạo nhà nước" ; "Chung quanh vấn đề Đảng lãnh đạo báo chí" ; "Tư tưởng Hồ Chí Minh về Đảng cầm quyền" v.v.. Kỷ niệm lần thứ 65 ngày thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam (3-2-1930 -- 3-2-1995), tạp chí số 2-1995 đăng bài "Phát huy truyền thống vẻ vang của Đảng, phấn đấu mãi mãi xứng đáng với lòng tin yêu của nhân dân, đưa đất nước bước vào thời kỳ phát triển mới" của Tổng bí thư Đỗ Mười, bài "Sự kiện lịch sử và tác dụng lịch sử của nó" của cố vấn Phạm Văn Đồng, và các bài về bản lĩnh chính trị, về sự lãnh đạo kiên định và sáng tạo của Đảng. Kỷ niệm lần thứ 105 ngày sinh của Chủ tịch Hồ Chí Minh (19-5-1890 -- 19-5-1995), tạp chí số 5-1995 đăng bài "Hồ Chí Minh với việc vận dụng sáng tạo và phát triển chủ nghĩa Mác - Lê-nin" của Đặng Xuân Kỳ và bài "Giải quyết quan hệ dân tộc và giai cấp theo tư tưởng Hồ Chí Minh" của Trần Xuân Trường.

Mục "Sinh hoạt tư tưởng" được duy trì đều kỳ, với những bài có nội dung và đầu đề hấp dẫn như "Bắn chỉ thiên" ; "Hạ cánh" ; "Cơ chế nói ngược" ; "Đổi màu" ; "Lại quả" ; "Học người xưa" ; "Chịu chơi" ; "Của chùa" ; "Ông từ điển" ; "Vi nhân nan, vi nhân nan" ; "Cái khó của nghề làm sếp" ; "Đế vương chui", v.v..

Các bài về địa phương, các cơ sở thì hầu như số tạp chí nào cũng có, và đã đề cập mọi miền của đất nước. Đặc biệt số bài về các địa phương miền Nam tăng rất nhiều so với những năm trước. Đó là kết quả của việc tăng cường cán bộ biên tập cho Ban thường trú của tạp chí ở miền Nam từ đầu 1992. Kỷ niệm 40 năm ngày giải phóng Thủ đô, tạp chí số 10-1994 đăng bài "Hà Nội trong sự nghiệp đổi mới" của đồng chí Phạm Thế Duyệt, và các bài về quản lý xây dựng đô thị, về phong trào "Xây dựng người tốt, việc tốt" ở Thủ đô Hà Nội. Kỷ niệm 20 năm ngày giải phóng miền Nam (30-4-1975 -- 30-4-1995), tạp chí số 4-1995 đăng bài "Thành phố Hồ Chí Minh sau 20 năm giải phóng" của đồng chí Trương Tấn Sang.

Về quốc tế, Tạp chí đã có nhiều bài làm rõ những vấn đề quốc tế mà bạn đọc quan tâm. Đó là các vấn đề : nguyên nhân sụp đổ của chủ nghĩa xã hội hiện thực ở Đông Âu và Liên Xô ; nguyên nhân tan rã của Đảng Cộng sản Liên Xô ; thế giới sau Liên Xô sụp đổ ; tư duy chính trị mới là gì ; tình hình trật tự thế giới mới ; có thể học tập gì ở chủ nghĩa tư bản ; bài học phát triển của các nước ASEAN ; cục diện cạnh tranh và xu thế của kinh tế thế giới ; nội dung cuộc cách mạng khoa học kỹ thuật hiện đại trên thế giới ; Việt Nam và ASEAN.

Tạp chí số 12-1992 đăng bài "Tình hình thế giới và chính sách đối ngoại của ta" của đồng chí Hồng Hà. Số 4-1993, đăng bài "Trên đường triển khai chính sách đối ngoại theo định hướng mới" của đồng chí Nguyễn Mạnh Cầm. Số 7-1993, đăng bài "Châu á - Thái Bình Dương - một hướng lớn trong chính sách đối ngoại của nhà nước ta".

Kỷ niệm Cách mạng tháng Mười Nga, tạp chí số 11-1991 đăng bài "Sáng mãi Cách mạng Tháng Mười" và bài "Lê-nin với cuộc khủng hoảng của nước Nga năm 1921" ; số 11-1993 đăng các bài "Chân lý Cách mạng Tháng Mười" ; "Quan điểm của Lê-nin về vấn đề dân tộc và Cách mạng Tháng Mười" ; "Cách mạng Tháng Mười với sự chuyển biến tư tưởng của Hồ Chí Minh và Cách mạng Việt Nam". Số 11-1994, đăng bài "Những giá trị và bài học của Cách mạng Tháng Mười". Khi đồng chí Êrích Hônếchcơ qua đời, tạp chí đăng bài "Êrích Hônếchcơ - một người cộng sản kiên cường" (số 7-1994). Nhân Đại hội lần thứ 20 của Đảng Cộng sản Nhật Bản họp tháng 7-1994, tạp chí số 9-1994 có bài giới thiệu những nội dung chủ yếu các văn kiện của Đại hội đó. Số 12-1994, đăng bài "Bước phát triển mới của Trung Quốc và mối quan hệ Việt - Trung" nhân chuyến thăm Việt Nam của đồng chí Giang Trạch Dân. Kỷ niệm lần thứ 125 ngày sinh V.I. Lê-nin, tạp chí số 4-1995 đăng bài "Lê-nin với báo chí cách mạng" ; "Lê-nin và khoa học tự nhiên", số 5-1995 đăng bài "Tư tưởng của V.I. Lê-nin sống mãi trong sự nghiệp của chúng ta" của giáo sư Nguyễn Đức Bình.

Để đáp ứng yêu cầu của công tác tư tưởng và lý luận trong giai đoạn mới, thực hiện quyết định của Thường trực Bộ Chính trị - Ban Bí thư, bắt đầu từ tháng 7-1995, Tạp chí Cộng sản ra hai kỳ một tháng. Đây là một quyết định đúng đắn và cần thiết, bởi vì trong giai đoạn phát triển mới của đất nước, trong điều kiện bùng nổ thông tin, trình độ dân trí ngày càng cao, đòi hỏi của bạn đọc ngày càng lớn, yêu cầu của công tác lý luận rất nặng nề, nếu Tạp chí ra mỗi tháng 1 kỳ như trước thì không còn thích hợp. Cuộc sống đòi hỏi Tạp chí phải có những thông tin nhanh hơn, phong phú hơn, kịp thời hơn.

Trong bài "Cùng bạn đọc thân mến" nhằm thông báo sự kiện trên, Ban Biên tập Tạp chí Cộng sản một lần nữa lại khẳng định Tạp chí Cộng sản ra hai kỳ một tháng và tiếp tục đổi mới nhưng trên cơ sở theo đúng tôn chỉ, mục đích và chức năng là cơ quan lý luận và chính trị của Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam, bảo đảm không ngừng nâng cao chất lượng mọi mặt của tạp chí. Tạp chí đổi mới nhưng kế thừa những truyền thống tốt đẹp và giữ đúng bản sắc của mình.

Từ khi ra hai kỳ một tháng, Tạp chí có điều kiện đăng nhiều bài hơn, chuyển tải kịp thời hơn đến bạn đọc những thông tin lý luận cần thiết, những quan điểm đường lối của Đảng, tăng thêm những bài nghiên cứu lý luận, tổng kết thực tiễn, giới thiệu những nhân tố mới, những điển hình tiên tiến cùng nhiều nội dung khác theo chức năng của tạp chí.

Tạp chí số 1 năm 1996 đăng tường thuật lễ kỷ niệm 65 năm Tạp chí lý luận - chính trị của Đảng ra số đầu (1930-1995) và 40 năm ra đều kỳ (12-1955 -- 12-1995). Trong bài phát biểu tại lễ kỷ niệm này, thay mặt Bộ Chính trị, đồng chí Đào Duy Tùng, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư thường trực đã nhận định : "Trong công cuộc đổi mới do Đảng ta khởi xướng và lãnh đạo, Tạp chí Cộng sản đã tiếp tục phát huy được truyền thống và những ưu điểm đã có, đồng thời có những bước tiến mới. Nội dung của tạp chí được chuyển hướng để bắt kịp những yêu cầu của giai đoạn mới. Nhiều lĩnh vực quan trọng của công cuộc đổi mới đã được tạp chí đề cập dưới ánh sáng của tư duy mới đúng đắn. Tạp chí đã tập trung làm sáng tỏ và tuyên truyền rộng rãi những quan điểm của Đại hội VI, Đại hội VII và của Hội nghị đại biểu giữa nhiệm kỳ ; các nghị quyết của Ban chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư ; các chủ trương, chính sách của Nhà nước. Vận dụng chủ nghĩa Mác - Lê-nin và tư tưởng Hồ Chí Minh vào hoàn cảnh cụ thể của nước ta, tạp chí đã lý giải, phân tích và bước đầu tổng kết một số vấn đề nóng hổi của công cuộc đổi mới, đã nghiên cứu và giới thiệu kinh nghiệm của các điển hình tiên tiến. Tạp chí đã phê phán những quan điểm sai trái và những hiện tượng tiêu cực trong xã hội, bảo vệ chủ nghĩa Mác - Lê-nin, bảo vệ quan điểm và đường lối của Đảng, củng cố niềm tin và định hướng chính trị, tăng cường đoàn kết thống nhất trong Đảng và trong nhân dân. Tạp chí đã góp phần trang bị cho cán bộ, đảng viên và đông đảo bạn đọc những nhận thức mới đúng đắn ... Trung ương Đảng đánh giá cao những thành tựu của tạp chí trong sự nghiệp đổi mới". Đồng chí Đào Duy Tùng cũng đã chỉ ra rằng bên cạnh những mặt tốt nói trên, Tạp chí cũng còn một số hạn chế và nhược điểm. "Nhìn chung, chất lượng lý luận và tính chiến đấu của Tạp chí chưa cao, chưa ngang tầm nhiệm vụ. Không ít vấn đề nóng hổi của cuộc sống chưa được Tạp chí đề cập kịp thời. Các bài tổng kết thực tiễn, điều tra phát hiện nhân tố mới chưa nhiều. Việc phê phán các nhận thức lệch lạc, chống lại những luận điệu xuyên tạc có lúc chưa kịp thời và chưa có sức thuyết phục cao".

Ngày 17-2-1996 (tức 29 Tết Bính Tý), đồng chí Lê Đức Anh, ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch nước đã đến trụ sở Bộ Biên tập Tạp chí Cộng sản chúc tết anh chị em cán bộ tạp chí.

Hội nghị Trung ương 9 (khóa VII) họp từ ngày 6 đến ngày 14-11-1995 đã thông qua dự thảo báo cáo của Ban chấp hành Trung ương chuẩn bị trình Đại hội VIII của Đảng. Tạp chí Cộng sản số 17 (tháng 12-1995) đăng bài phát biểu bế mạc Hội nghị của đồng chí Tổng Bí thư Đỗ Mười và mở mục "Tiến tới Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VIII của Đảng". Mục này đăng các bài góp ý vào Dự thảo văn kiện trình Đại hội VIII.

Để thiết thực góp phần chuẩn bị Đại hội VIII của Đảng, tháng 1-1996, Bộ Biên tập Tạp chí Cộng sản đã tổ chức cuộc hội thảo "Một số vấn đề về định hướng xã hội chủ nghĩa ở nước ta". Đây là một chủ đề quan trọng, có ý nghĩa cả trên phương diện lý luận và thực tiễn, được toàn Đảng, toàn dân ta rất quan tâm. Từ số 4 (tháng 2-1996), tạp chí đã giới thiệu một số bài tham gia hội thảo của các đồng chí Đặng Xuân Kỳ, Bùi Ngọc Thanh, Nguyễn Khắc Hiền, Nguyễn Văn Oánh, Vũ Hiền, Khổng Doãn Hợi, Nguyễn Duy Quý, Hà Xuân Trường, Tô Huy Rứa, Đào Duy Quát, Trần Xuân Trường v.v .. Các bài đó đã góp phần khẳng định sáu đặc trưng của chủ nghĩa xã hội và bảy giải pháp lớn xây dựng chủ nghĩa xã hội ở nước ta mà Đại hội VII của Đảng đã nêu lên trong Cương lĩnh chính trị là định hướng rất đúng đắn đưa đất nước ta vượt qua khủng hoảng, đi vào thế ổn định và phát triển, thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Một số bài đã đi vào những nội dung lớn như Độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội ; Chủ nghĩa Mác - Lê-nin và tư tưởng Hồ Chí Minh với định hướng xã hội chủ nghĩa ; Vai trò của chính trị trong việc bảo đảm định hướng xã hội chủ nghĩa ; và kết hợp phê phán những quan điểm sai trái đối với định hướng xã hội chủ nghĩa.

Tạp chí số 12 (tháng 6-1996) với đề mục "Trước thềm Đại hội VIII của Đảng" đã tổng hợp các ý kiến của bạn đọc gửi qua Bộ biên tập Tạp chí Cộng sản đóng góp vào Dự thảo báo cáo chính trị trình Đại hội VIII của Đảng và đăng các bài : "Hồi âm vang vọng của một văn kiện dự thảo" ; "Mấy cảm nhận về đại hội các cấp vừa qua của Đảng" ; "Suy nghĩ trước thềm Đại hội", v.v..

*

Từ ngày 28-6 đến ngày 1-7-1996, Đại hội VIII của Đảng họp tại Hà Nội. Đại hội không chỉ kiểm điểm việc thực hiện Nghị quyết Đại hội VII, đề ra phương hướng nhiệm vụ trong 5 năm tới, bổ sung, sửa đổi Điều lệ Đảng, bầu ra Ban chấp hành Trung ương khóa mới mà còn tổng kết 10 năm đổi mới, đề ra mục tiêu, phương hướng, giải pháp thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước đến năm 2020. Trên cơ sở phân tích đặc điểm tình hình thế giới và trong nước, xuất phát từ kết quả 10 năm đổi mới, từ những tiền đề đã được tạo ra, Đại hội nhận định : Nước ta đã chuyển sang thời kỳ phát triển mới, thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Đại hội đã thông qua Chiến lược ổn định và phát triển kinh tế - xã hội đến năm 2000, tạo tiền đề vững chắc cho bước phát triển cao hơn vào đầu thế kỷ sau.

Tạp chí số 13 (tháng 7-1996) đăng các văn kiện của Đại hội VIII, và xã luận "Nỗ lực phấn đấu đưa Nghị quyết Đại hội VIII của Đảng vào cuộc sống".

Ngày 26-8-1996, đồng chí Hà Đăng, nguyên Trưởng ban Tư tưởng-Văn hóa Trung ương, được cử làm Tổng biên tập Tạp chí Cộng sản thay cho đồng chí Nguyễn Phú Trọng đi nhận công tác khác.

Thực hiện chức năng của mình, từ tháng 7-1996 Tạp chí Cộng sản lấy việc góp phần triển khai nghị quyết Đại hội VIII của Đảng là nhiệm vụ trung tâm hàng đầu. Từ số 13 (tháng 7-1996), tạp chí mở chuyên mục "Phấn đấu thực hiện nghị quyết Đại hội VIII của Đảng" đăng bài của các đồng chí lãnh đạo ở Trung ương và địa phương, và của các nhà nghiên cứu lý luận viết về các vấn đề phục vụ việc quán triệt nghị quyết Đại hội VIII. Nội dung của các bài viết này nhằm khẳng định con đường đi lên chủ nghĩa xã hội của đất nước ta, tiếp tục cụ thể hóa mô hình xây dựng chủ nghĩa xã hội trong thời kỳ quá độ ở Việt Nam dựa trên nền tảng chủ nghĩa Mác - Lê-nin và tư tưởng Hồ Chí Minh, và bàn về các vấn đề xoay quanh việc tiếp tục sự nghiệp đổi mới, đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Phục vụ trực tiếp việc triển khai Nghị quyết Đại hội VIII, về những vấn đề chung, ngay trong những tháng sau Đại hội, tạp chí đã đăng các bài : "Về bốn nguy cơ và các giải pháp phòng tránh" của đồng chí Lê Xuân Tùng, số 15 (tháng 8-1996) ; "Những bài học của 10 năm đổi mới" của đồng chí Nguyễn Phú Trọng, số 16 (tháng 8-1996) ; "Thống nhất ý chí và hành động theo định hướng tư tưởng chính trị của Đại hội VIII" của đồng chí Trần Xuân Trường, số 19 (tháng 10-1996) ; "Đại đoàn kết dân tộc là sức mạnh để công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước" của đồng chí Vũ Oanh, số 17 (tháng 9-1996) ; "Những giải pháp lớn nhằm phát huy sức mạnh toàn dân thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa" của đồng chí Võ Văn Kiệt, số 21 (tháng 11-1996). Tạp chí số 3 (2-1997) ra xã luận "Nâng cao năng lực tổ chức thực hiện, phấn đấu đưa nhanh Nghị quyết Đại hội VIII vào cuộc sống" ; số 11 (tháng 6-1997) đăng bài "Làm sáng tỏ hơn nữa lý luận về chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam" của đồng chí Nguyễn Đức Bình. Tạp chí còn có các bài "Phát triển con người, tạo nguồn nhân lực cho sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa ở nước ta" của đồng chí Nguyễn Duy Quý, số 19 (tháng 10-1998) ; "Tiếp tục đổi mới tư duy, nâng cao tư tưởng trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa" của đồng chí Đặng Xuân Kỳ, số 8 (tháng 4-1999) ; "Lược đồ Mác với nhận thức về vùng quá độ và cơ chế thị trường" của đồng chí Vũ Đình Cự, số 2 (tháng 1-1999) v.v..

Ngày 24 tháng 12 năm 1996, Hội nghị Trung ương 2 (khóa VIII) ra Nghị quyết "Về định hướng chiến lược phát triển giáo dục - đào tạo trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa và nhiệm vụ đến năm 2000", và Nghị quyết "Về định hướng chiến lược phát triển khoa học và công nghệ trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa và nhiệm vụ đến năm 2000".

Ngày 18 tháng 6-1997, Hội nghị Trung ương 3 ra nghị quyết "Về chiến lược cán bộ thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước" và Nghị quyết "Về Phát huy quyền làm chủ của nhân dân, tiếp tục xây dựng Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong sạch, vững mạnh".

Trong năm 1997, cùng với việc triển khai Nghị quyết Đại hội VIII, tạp chí đã tập trung tuyên truyền cho các nghị quyết nói trên của Ban chấp hành Trung ương Đảng. Tạp chí số 1 (1-1997) đăng bài "Tập trung mọi cố gắng, dành ưu tiên cao nhất cho phát triển giáo dục, đào tạo và khoa học, công nghệ" của Tổng Bí thư Đỗ Mười, bài "Phát triển giáo dục và đào tạo nhân tài để thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước" của đồng chí Nguyễn Văn Hiệu. Ngoài ra, trong việc tuyên truyền cho Nghị quyết Trung ương 2, còn có các bài : "Chủ nghĩa xã hội và văn minh trí tuệ" của đồng chí Vũ Đình Cự, số 2 (tháng 1-1997) ; "Phấn đấu đưa nghị quyết Trung ương 2 vào cuộc sống" của đồng chí Phạm Gia Khiêm, số 5 ( tháng 3-1997) ; "Giáo dục Việt Nam - mười năm đổi mới và chặng đường trước mắt" của đồng chí Trần Hồng Quân, và nhiều bài khác của các nhà nghiên cứu khoa học thuộc hai lĩnh vực giáo dục - đào tạo và khoa học - công nghệ. Các bài viết nói trên đã tập trung làm sáng tỏ những tư tưởng chỉ đạo việc phát triển giáo dục- đào tạo và khoa học - công nghệ. Mục tiêu cơ bản của giáo dục là nhằm xây dựng những con người và thế hệ thiết tha gắn bó với lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, có đạo đức trong sáng, có ý chí kiên cường xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước ; giữ gìn và phát huy các giá trị văn hóa của dân tộc ; có năng lực tiếp thu tinh hoa văn hóa của nhân loại ; phát huy tiềm năng của dân tộc và con người Việt Nam... Mục tiêu của khoa học và công nghệ là nâng cao mặt bằng khoa học và dân trí để tiếp thu và vận dụng các thành tựu khoa học, tiến bộ kỹ thuật trong tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội, phát triển mạnh mẽ tiềm lực khoa học và công nghệ của đất nước.

Tuyên truyền cho Nghị quyết Trung ương 3, Tạp chí đăng bài "Tăng cường xây dựng nhà nước và đội ngũ cán bộ vững vàng, thực hiện thắng lợi sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước", số 13 (tháng 7-1997) và bài "Phát huy dân chủ xã hội chủ nghĩa - một giải pháp cơ bản, cấp thiết để xây dựng nhà nước trong sạch vững mạnh" của Tổng Bí thư Đỗ Mười, số 14 (tháng 7-1997). Tạp chí còn đăng các bài "Tăng cường và đổi mới công tác kiểm tra của Đảng" của đồng chí Nguyễn Thị Xuân Mỹ, số 17 (tháng 9-1997) ; "Chiến lược cán bộ" của đồng chí Hà Đăng, số 19 (tháng 10-1997). Các bài viết đều chỉ rõ : Cán bộ là nhân tố quyết định sự thành bại của cách mạng gắn liền với vận mệnh của Đảng và chế độ, là khâu then chốt trong công tác xây dựng Đảng. Chiến lược cán bộ là chiến lược cụ thể trong chiến lược tổng thể của Đảng ta "đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước". Tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là một nhiệm vụ vừa cơ bản vừa cấp bách. Tiếp đó, vào dịp Quốc hội khóa X họp kỳ thứ nhất, tạp chí đăng các bài "Xây dựng nhà nước và Quốc hội thật sự của dân, do dân và vì dân, hoạt động có hiệu lực và hiệu quả" của Tổng Bí thư Đỗ Mười, số 19 (tháng 10-1997) ; "Định hướng chương trình hành động của Chính phủ trong nhiệm kỳ mới" của Thủ tướng Phan Văn Khải, số 20 (tháng 10-1997), cùng các bài "Tăng cường bản chất cách mạng của Nhà nước ta trong tình hình mới" ; "Mở rộng dân chủ trực tiếp, thiết thực, đúng hướng và có hiệu quả" v.v.. Tạp chí số 6 (tháng 3-1998) đăng bài "Lực lượng công an nhân dân quyết tâm thực hiện tốt 6 điều Bác Hồ dạy" của đồng chí Lê Minh Hương và số 7 (tháng 4-1998) đăng bài "Kiện toàn và nâng cao chất lượng hoạt động các cơ quan nội chính" của đồng chí Trần Đức Lương.

Ngày 29 tháng 12 năm 1997, Hội nghị Trung ương 4 (khóa VIII) ra nghị quyết "Về tiếp tục đẩy mạnh công cuộc đổi mới, phát huy nội lực, nâng cao hiệu quả hợp tác quốc tế, cần kiệm để công nghiệp hóa, hiện đại hóa, phấn đấu hoàn thành các mục tiêu kinh tế - xã hội đến năm 2000". Hội nghị cũng đã quyết định một số vấn đề quan trọng về nhân sự cấp cao của Đảng, trong đó có việc Ban chấp hành Trung ương chấp nhận đề nghị của đồng chí Tổng Bí thư Đỗ Mười về việc chuyển giao chức vụ Tổng Bí thư, và đã bầu đồng chí Lê Khả Phiêu, ủy viên Thường vụ, Thường trực Bộ Chính trị, giữ chức vụ Tổng Bí thư Ban chấp hành Trung ương Đảng.

Ngày 18 tháng 2 năm 1998, vào dịp kỷ niệm 69 năm ngày thành lập Đảng, đồng chí Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu tới thăm và làm việc với Tạp chí Cộng sản. Tạp chí số 5 (tháng 3-1998) đăng lược ghi bài nói chuyện của đồng chí Tổng Bí thư với Bộ biên tập dưới đầu đề "Nâng cao hơn nữa chất lượng lý luận và chính trị của Tạp chí Cộng sản".

Ngày 16 tháng 7 năm 1998, Hội nghị Trung ương 5 ra nghị quyết "Về xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc", và xác định những giải pháp lớn nhằm triển khai thắng lợi các nhiệm vụ kinh tế xã hội năm 1998 và kế hoạch 5 năm 1996-2000.

Trong năm 1998, Tạp chí tiếp tục phấn đấu đưa nhanh các nghị quyết Đại hội VIII, các nghị quyết Hội nghị Trung ương 2, Hội nghị Trung ương 3 vào cuộc sống, đồng thời tập trung tuyên truyền cho Nghị quyết Hội nghị Trung ương 4 và Hội nghị Trung ương 5.

Phục vụ Nghị quyết Hội nghị Trung ương 4, tạp chí số 2 (tháng 1-1998) đăng các bài "Động viên mọi nguồn lực của nhân dân, nêu cao ý thức độc lập tự chủ, tự lực, tự cường, cần kiệm, phấn đấu hoàn thành các mục tiêu kinh tế - xã hội đến năm 2000" của đồng chí Đỗ Mười ; "Đồng tâm nhất trí, đoàn kết chặt chẽ, phát huy truyền thống vẻ vang của Đảng, của dân tộc, quyết tâm phấn đấu vươn lên, hoàn thành thắng lợi sự nghiệp công nghiệp hóa đất nước" của đồng chí Lê Khả Phiêu ; "Tạo thế và lực cần thiết cho việc đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa" của đồng chí Phạm Văn Đồng v.v.. Tạp chí còn đăng các bài "Quán triệt sâu sắc tinh thần của Nghị quyết Trung ương 4 để đưa nền kinh tế nước ta lên bước phát triển mới" của đồng chí Phạm Thế Duyệt, số 7 (tháng 4-1998) ; "Nâng cao hiệu lực và hiệu quả chỉ đạo, điều hành kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 1998" của đồng chí Nguyễn Tấn Dũng, số 9 (tháng 5-1998) và nhiều bài khác bàn về các vấn đề kinh tế quan trọng của đất nước. Các bài viết về Nghị quyết Trung ương 4 đã nêu bật tư tưởng chỉ đạo xuyên suốt "khơi dậy và phát huy tối đa nội lực", phân tích một cách khoa học nội lực là gì và làm thế nào để khơi dậy và phát huy tối đa nội lực, đồng thời cũng chỉ rõ sự cần thiết khách quan của việc "nâng cao hiệu quả hợp tác quốc tế", mối quan hệ khăng khít giữa nội lực và ngoại lực, sự kết hợp nội lực với ngoại lực và chuyển ngoại lực thành nội lực để tạo ra sức mạnh tổng hợp xây dựng đất nước.

Phục vụ Nghị quyết Hội nghị Trung ương 5, tạp chí số 14 (tháng 7-1998) đăng bài "Xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc" và số 15 (8-1998) đăng bài "Đưa dân tộc ta đến một tầm cao văn minh mới, đủ sức làm chủ và bảo đảm sự nghiệp cách mạng thắng lợi" của đồng chí Lê Khả Phiêu. Tạp chí còn đăng các bài "Văn hóa Việt Nam - Truyền thống và cốt cách dân tộc" của Đại tướng Võ Nguyên Giáp, số 15 (tháng 8-1998) ; "Bản sắc văn hóa dân tộc và quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước" của đồng chí Phạm Xuân Nam, số 11 (tháng 6-1998) ; "Vai trò của văn hóa trong sự nghiệp phát triển kinh tế xã hội ở nước ta" của đồng chí Phạm Quang Nghị, số 13 (tháng 7-1998). Tạp chí số 16 (tháng 8-1998) đăng bài "Mấy vấn đề lớn trong Nghị quyết Trung ương 5 về văn hóa" của đồng chí Nguyễn Đức Bình, và bài "Hệ tư tưởng yêu nước Việt Nam" của giáo sư Trần Văn Giàu ; số 18 (tháng 9-1998) đăng bài "Nắm vững các quan điểm cơ bản của Đảng chỉ đạo sự nghiệp văn hóa ở nước ta" của đồng chí Nguyễn Phú Trọng v.v..

Ngày 2 tháng 2 năm 1999, Hội nghị Trung ương 6 (lần 2) ra nghị quyết "Về một số vấn đề cơ bản và cấp bách trong công tác xây dựng Đảng hiện nay", đồng thời phát động cuộc vận động chính trị lớn, sâu rộng trong toàn Đảng xây dựng, chỉnh đốn Đảng, thực hiện tự phê bình và phê bình. Cuộc vận động đó nhằm tạo thêm nguồn lực mới cho Đảng, tăng thêm niềm tin của nhân dân với Đảng. Ba nội dung quan trọng nhất của nghị quyết là : 1) Tăng cường sự thống nhất trong Đảng về nhận thức, ý chí và hành động, kiên trì đấu tranh đẩy lùi bốn nguy cơ ; đảng viên phải nói và làm theo nghị quyết, thực hiện đúng Cương lĩnh, Điều lệ Đảng và pháp luật Nhà nước ; kiên định những vấn đề về quan điểm có tính nguyên tắc của Đảng. 2) Tăng cường giáo dục, rèn luyện phẩm chất, đạo đức, lối sống của cán bộ, đảng viên. Tiến hành cuộc đấu tranh chống tham nhũng, lãng phí, quan liêu có hiệu quả. 3) Củng cố tổ chức, tăng cường sức chiến đấu và năng lực lãnh đạo của các tổ chức đảng. Cải tiến việc ra nghị quyết và tổ chức thực hiện nghị quyết của Đảng. Phục vụ nghị quyết này, tạp chí đã đăng các bài "Nâng cao sức chiến đấu và vai trò lãnh đạo của Đảng ; tăng cường mối quan hệ máu thịt với nhân dân, Đảng - Dân một ý chí" của đồng chí Lê Khả Phiêu, số 4 (tháng 2-1999) ; "Xây dựng Đảng về tư tưởng và chính trị" của đồng chí Nguyễn Đức Bình, số 15 (tháng 3-1999) ; "Nêu cao danh hiệu Đảng Cộng sản Việt Nam, đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam" của đồng chí Phạm Văn Đồng, số 10 (tháng 5-1999) ; "Kiện toàn đội tiên phong của cách mạng, củng cố khối đoàn kết toàn dân, xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội" của đồng chí Hoàng Tùng, số 10 (tháng 5-1999) v.v.. Tạp chí cũng đã đăng các bài khác của đồng chí Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu nói về học tập, rèn luyện tư tưởng và đạo đức cách mạng ; chuẩn bị tốt việc tự phê bình và phê bình của các cơ quan trung ương và tỉnh thành v.v.. và các bài của các đồng chí Nguyễn Phú Trọng, Nguyễn Văn An, Nguyễn Thị Xuân Mỹ, Hà Đăng, Tiến Hải v.v.. nhằm phục vụ công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng.

Ngày 16 tháng 8 năm 1999, Hội nghị Trung ương 7 ra Nghị quyết "Một số vấn đề về tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị và tiền lương, trợ cấp xã hội thuộc ngân sách Nhà nước". Tạp chí số 17 (tháng 9-1999) đăng Thông báo của Hội nghị và bài phát biểu của đồng chí Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu bế mạc Hội nghị. Số 18 (tháng 9-1999) đăng toàn văn Nghị quyết của Hội nghị.

Ngày 11 tháng 11 năm 1999, Hội nghị Trung ương 8 đưa ra kết luận "Về nhiệm vụ kinh tế - xã hội và ngân sách Nhà nước năm 2000". Tạp chí số 23 (tháng 12-1999) đăng Thông báo Hội nghị và bài phát biểu của Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu bế mạc Hội nghị với nhan đề "Phát huy cao độ mọi nguồn lực, đưa đất nước vượt qua khó khăn, tiếp tục phát triển". Bài phát biểu chỉ rõ : "Nhiệm vụ của năm 2000 rất nặng nề, đòi hỏi toàn Đảng, toàn dân ta phải nỗ lực phấn đấu cao hơn nữa nhằm mục tiêu : đẩy mạnh phát triển kinh tế với tốc độ cao hơn năm 1999, phấn đấu thực hiện cho được các chỉ tiêu đã đề ra trong Chiến lược 10 năm (1991-2000) và kế hoạch 5 năm (1996-2000).

Từ ngày 10-4 đến 19-4-2000, Hội nghị Trung ương 9 đã họp để thảo luận về các dự thảo văn kiện Đại hội IX, nghe báo cáo về kết quả bước hai cuộc vận động xây dựng, chỉnh đốn Đảng và bàn phương hướng, nhiệm vụ bước ba của cuộc vận động. Tạp chí số 9 (tháng 5-2000) đã đăng Thông báo của Hội nghị và sau đó, lần lượt nêu lên nhiều vấn đề thuộc nội dung dự thảo Báo cáo chính trị.

Từ ngày 26-6 đến 4-7-2000, Hội nghị Trung ương 10 tiếp tục thảo luận sâu hơn bốn vấn đề lớn trong các dự thảo văn kiện Đại hội IX, nghe Bộ Chính trị báo cáo kết quả thực hiện Nghị quyết Trung ương 6 (lần 2) về xây dựng, chỉnh đốn Đảng. Hội nghị Trung ương 10 đã giao cho Bộ Chính trị căn cứ vào các ý kiến đóng góp của Trung ương, chỉ đạo hoàn chỉnh các dự thảo văn kiện Đại hội IX để gửi đến Đại hội Đảng các cấp. Dưới đề mục mới "Tiến tới Đại hội IX của Đảng", Tạp chí số 14 (tháng 7-2000) đã đăng Thông báo Hội nghị và bài phát biểu của Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu phiên bế mạc Hội nghị : "Với tinh thần cách mạng tiến công, vững tin vào thắng lợi của sự nghiệp cách mạng, đưa đất nước vững bước tiến vào thế kỷ XXI". Dưới đề mục này, các số tạp chí tiếp theo lần lượt giới thiệu nội dung của Báo cáo chính trị và các văn kiện khác trình Đại hội IX. Cũng dưới đề mục này, từ số 16 (tháng 8-2000) đến số 7 (tháng 4-2001), tạp chí đã đăng nhiều bài viết đóng góp ý kiến xây dựng Dự thảo Báo cáo chính trị trình Đại hội IX của Đảng. Tạp chí số 6 (tháng 3-2001) đã đăng Tổng quan những ý kiến đóng góp của nhiều nhà khoa học, giáo sư, tiến sĩ trong cuộc tọa đàm do Tạp chí tổ chức về phần III của Dự thảo Báo cáo Chính trị : Về con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta.

Trong khi triển khai Nghị quyết Đại hội VIII và nghị quyết các kỳ Hội nghị của Trung ương Đảng, tạp chí đã cố gắng làm sáng tỏ nội dung tư tưởng Hồ Chí Minh và chứng minh rằng quyết định của Đảng lấy chủ nghĩa Mác - Lê-nin và tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng tư tưởng và kim chỉ nam cho hành động của Đảng là một bước phát triển trong tư duy lý luận của Đảng ta. Tạp chí có nhiều bài đề cập tư tưởng Hồ Chí Minh về các lĩnh vực hoạt động nhằm làm sáng tỏ thêm các nghị quyết của Đảng. Trong số đó, có các bài "Quan điểm thực tiễn trong phương pháp cách mạng của Hồ Chí Minh" của đồng chí Đặng Xuân Kỳ, số 17 (tháng 9-1996) ; "Quan điểm của Hồ Chí Minh về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam" của đồng chí Nguyễn Duy Quý, số 6 (tháng 3-1997) ; "Một số nội dung trong tư tưởng nhân văn, đạo đức, văn hóa Hồ Chí Minh" của Đại tướng Võ Nguyên Giáp ; "Bác Hồ đem mùa xuân về cho dân tộc" của đồng chí Hà Huy Giáp ; "Hồ Chí Minh - nhân cách tiêu biểu của con người văn hóa tương lai" của đồng chí Tô Huy Rứa, số 10 (tháng 5-1997) ; "Tư tưởng Hồ Chí Minh về kết hợp sức mạnh dân tộc và sức mạnh thời đại với việc phát huy nội lực trong xây dựng đất nước hiện nay" của Phạm Ngọc Liên và Đỗ Thanh Bình, số 8 (tháng 4-1998) ; "Dân và công tác dân vận trong tư tưởng Hồ Chí Minh" của Tiến Hải, số 10 (tháng 5-1998) ; "Chủ tịch Hồ Chí Minh - tấm gương sáng ngời về tự phê bình và phê bình" của Song Thành ; "Tư tưởng Hồ Chí Minh về văn hóa mãi mãi soi sáng con đường xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam" của đồng chí Nguyễn Phú Trọng, số 14 (tháng 7-1999) v.v.. Kỷ niệm 110 năm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19-5-1890 -- 19-5-2000), tạp chí số 10 (tháng 5-2000) đăng bài “Hồ Chí Minh - cái nhìn văn hóa xuyên thế kỷ” của Hà Xuân Trường ; “Tư tưởng Hồ Chí Minh về khoa học và công nghệ” của Vũ Đình Cự ; “Tư duy chính trị Hồ Chí Minh, tiếp cận từ góc độ văn hóa” của Quang Cận. Số 11 (tháng 6-2000) đăng bài “Tư tưởng Hồ Chí Minh soi sáng con đường Đảng ta và nhân dân ta tiến vào thế kỷ XXI” của đồng chí Lê Khả Phiêu ; “Nguồn gốc tư tưởng Hồ Chí Minh” của đồng chí Nguyễn Đức Bình ; “Tư tưởng Hồ Chí Minh với công cuộc đổi mới hiện nay” của Văn Tạo. Nét mới trong các bài viết về tư tưởng Hồ Chí Minh là ở chỗ không chỉ phục vụ việc nghiên cứu, mà còn nhằm làm sáng tỏ các nghị quyết của Đảng và soi sáng cho hoạt động thực tiễn.

Bên cạnh các bài đề cập một cách trực tiếp các vấn đề chủ yếu trong Nghị quyết Đại hội VIII và nghị quyết các kỳ hội nghị của Trung ương Đảng, từ tháng 7-1996, các lĩnh vực biên tập cụ thể của Tạp chí cũng lấy việc phục vụ Nghị quyết Đại hội VIII và các nghị quyết của Trung ương, và việc tuyên truyền kịp thời các sự kiện chính trị nổi bật trong và ngoài nước làm nội dung biên tập.

Về lĩnh vực kinh tế, tạp chí có bài về vai trò chủ đạo của kinh tế nhà nước, vai trò của các nhà doanh nghiệp, về chủ nghĩa tư bản nhà nước, về bảo hộ sản xuất nội địa, về vai trò của kinh tế hộ v.v.. Năm 1997 đã đề cập đến các vấn đề năng lực và hiệu quả quản lý vĩ mô của Nhà nước trong nền kinh tế thị trường, trong công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Tạp chí cũng đã có những bài bàn về các vấn đề cụ thể như cổ phần hóa, đầu tư nước ngoài vào Việt Nam, huy động vốn cho đầu tư phát triển, phát triển doanh nghiệp vừa và nhỏ, công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp và nông thôn, phát triển kinh tế rừng v.v.. Số 4 (tháng 2-1997) đăng bài "Tiếp tục thực hiện tốt cổ phần hóa một bộ phận doanh nghiệp nhà nước" của đồng chí Nguyễn Tấn Dũng ; số 7 (tháng 4-1997) đăng bài "Vấn đề sản xuất kinh doanh của các tổ chức đảng trong doanh nghiệp nhà nước ở Hà Nội" của đồng chí Lê Xuân Tùng. Số 8 (tháng 4-1997) đăng tổng thuật Hội thảo khoa học : "Hoàn thiện môi trường thể chế cho phát triển bền vững các hoạt động dịch vụ và sản xuất phi nông nghiệp ở nông thôn đồng bằng sông Hồng" do Tạp chí Cộng sản phối hợp với các cơ quan hữu quan phụ trách. Năm 1998, tạp chí tiếp tục có bài về đầu tư trực tiếp nước ngoài ; phát triển kinh tế biển, đầu tư và sử dụng có hiệu quả vốn phát triển nông nghiệp và nông thôn, về quan hệ giữa chính sách kinh tế và chính sách xã hội. Tạp chí số 14 (tháng 7-1998) đăng tổng thuật Hội thảo khoa học "Nghị quyết trung ương 4 (khóa VIII) và vấn đề tín dụng nông nghiệp, nông thôn" do Tạp chí Cộng sản phối hợp với Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tổ chức. Năm 1999, tạp chí đề cập đến nhiều khía cạnh khác nhau chung quanh vấn đề lý luận kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa, cơ chế thị trường có sự quản lý của nhà nước, quan hệ kinh tế và phát triển xã hội, tăng trưởng và phát triển. Tạp chí số 15 và số 16 (tháng 8-1999) đã đăng dưới đề mục "Kinh tế thị trường và định hướng xã hội chủ nghĩa" bản tóm lược những nội dung chủ yếu nhất của bốn cuộc hội thảo do Hội đồng lý luận Trung ương tổ chức về hai chủ đề : Kinh tế thị trường và định hướng xã hội chủ nghĩa ; vấn đề sở hữu và thành phần kinh tế. Tạp chí cũng có những bài bàn về chính sách tiền tệ, giảm mức lạm phát, cải cách doanh nghiệp nhà nước, quản lý và sử dụng đất đai, tài nguyên v.v.. Năm 2000, tạp chí có nhiều bài viết về các vấn đề : Kích cầu để phục hồi tăng trưởng kinh tế ; chính sách và chiến lược phát triển năng lượng ; thuế giá trị gia tăng ; hội nhập kinh tế với thế giới ; tổ chức lại doanh nghiệp nhà nước ; kinh tế trang trại ; xóa đói giảm nghèo v.v. Nét mới trong lĩnh vực kinh tế là từ sau Đại hội VIII, tạp chí đã có nhiều bài viết về thực trạng kinh tế các địa phương, các ngành và các cơ sở, làm cho nội dung tạp chí gắn bó chặt chẽ hơn với cuộc sống thực tế.

Về lĩnh vực chính trị - triết học, đã tập trung vào các vấn đề bản chất của Nhà nước, đổi mới hệ thống chính trị, đổi mới hoạt động của Quốc hội, cải cách nền hành chính quốc gia, đổi mới hoạt động xây dựng pháp luật, mở rộng đại đoàn kết toàn dân, chống tham nhũng, chống âm mưu diễn biến hòa bình của các thế lực thù địch v.v.. Tạp chí có những bài bàn về các vấn đề phát huy yếu tố con người trong lực lượng sản xuất, phát huy nội lực, quan hệ giữa tăng trưởng kinh tế và phát triển xã hội, mở rộng dân chủ xã hội chủ nghĩa, xây dựng và thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở. Tạp chí còn có những bài đi sâu vào các khía cạnh triết học của các vấn đề : tính chất, nội dung của thời đại, phạm trù lịch sử và biện chứng, đổi mới và cách mạng, thống nhất và đấu tranh, dân tộc và giai cấp, dân chủ và tập trung v.v.. Số bài viết về các mặt hoạt động chính trị của các địa phương chiếm một tỷ lệ không nhỏ, trong đó có các bài : "300 năm thành phố mang tên Bác Hồ" của đồng chí Trương Tấn Sang, số 15 (tháng 8-1998) và bài "Hà Nội với 45 năm giải phóng thủ đô" của đồng chí Lê Xuân Tùng, số 19 (tháng 10-1999). Chào mừng kỳ họp thứ nhất Quốc hội khóa X, tạp chí số 18 (tháng 9-1997) có xã luận "Chào mừng Quốc hội khóa X" và các bài "Quốc hội trong điều kiện phát triển mới của đất nước" ; "Một số giải pháp nâng cao chất lượng giám sát của Quốc hội". Kỷ niệm 30 năm cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Tết Mậu Thân (1968-1998), tạp chí đăng bài "Mậu Thân - một cái Tết đi vào lịch sử" của Đại tướng Văn Tiến Dũng và các bài "Một mùa xuân lịch sử" ; "Tết Mậu Thân 1968 - Cột mốc lớn trong sự nghiệp kháng chiến chống Mỹ của nhân dân Việt Nam". Kỷ niệm 45 năm chiến thắng Điện Biên Phủ, tạp chí số 9 (tháng 5-1999) đăng bài "Lừng lẫy Điện Biên, chấn động địa cầu" của Đại tướng Võ Nguyên Giáp, và bài "Lai Châu - 45 năm truyền thống Điện Biên" của đồng chí Lò Văn Puốn, ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Lai Châu. Kỷ niệm 55 năm ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam (22-12-1944 -- 22-12-1999) và 10 năm ngày Hội quốc phòng toàn dân, tạp chí số 23 (tháng 12-1999) đăng bài "Xây dựng quân đội vững mạnh về chính trị trong thời kỳ phát triển mới của đất nước" của Thượng tướng Phạm Thanh Ngân ; số 24 (tháng 12-1999) đăng bài "Phát huy truyền thống vẻ vang, quân đội nhân dân phấn đấu thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị trong thời kỳ mới" của Thượng tướng Phạm Văn Trà, và bài "Tư tưởng Hồ Chí Minh với quá trình trưởng thành và chiến thắng của quân đội ta" của Đại tướng Võ Nguyên Giáp.

Năm 2000, tạp chí tiếp tục bàn về các vấn đề : Bài học của sự nghiệp đổi mới ; sự lãnh đạo của Đảng đối với hệ thống chính trị ; xây dựng khối đại đoàn kết dân tộc ; cải cách hành chính và lập pháp, mở rộng dân chủ ở cơ sở ; đấu tranh chống diễn biến hòa bình v.v. Kỷ niệm 55 năm Cách mạng tháng Tám và Quốc khánh 2-9 (1945 - 2000), tạp chí số 17 (tháng 9-2000) đăng bài “Phát huy cao độ truyền thống cách mạng kiên cường của dân tộc, vì độc lập, vì tự do và phồn vinh của Tổ quốc, vững bước tiến vào thế kỷ XXI” của Chủ tịch nước Trần Đức Lương.

Từ ngày 19 đến 21-9-2000, Trung tâm Khoa học xã hội và Nhân văn quốc gia cùng Đại học quốc gia Hà Nội tổ chức Hội thảo quốc tế “Việt Nam trong thế kỷ XX”. Tạp chí số 19 (tháng 10-2000) đăng bài phát biểu của đồng chí Tổng bí thư Lê Khả Phiêu trong cuộc gặp mặt của đồng chí với các đại biểu quốc tế dự Hội thảo - Tạp chí số 20 (tháng 10-2000) đã trích đăng các báo cáo của ngài Rô-mét Chan-đra, Chủ tịch danh dự Hội đồng hòa bình thế giới ; của giáo sư, tiến sĩ A-lếch-xăng Li-lốp (đại biểu Bun-ga-ri) và của đồng chí Hê-xút Ai-xê Xô-tô-lông-gô (đại biểu Cu Ba) tại cuộc hội thảo trên.

Về lĩnh vực văn hóa, xã hội đã bám sát những định hướng lớn của Đại hội VIII, của Nghị quyết Trung ương 2 và của Nghị quyết Trung ương 5, lý giải những vấn đề mà cuộc sống đặt ra như giáo dục, văn hóa, thông tin trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa, truyền thống dân tộc và tính hiện đại của truyền thống ; giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc ; hội nhập quốc tế trong lĩnh vực văn hóa, độc lập tự chủ trong phát triển khoa học và công nghệ ; bảo vệ môi trường sinh thái ; bảo vệ di sản văn hóa, phát huy và phát triển nguồn nhân lực trẻ ; trí thức với sự nghiệp xây dựng đất nước v.v.. Tạp chí cũng có những bài bàn về tình hình văn học, về đạo đức của người thầy thuốc, về công tác báo chí, về thể dục thể thao, về thay đổi việc cưới, việc tang, về xóa đói giảm nghèo, nâng cao đời sống văn hóa tinh thần của nhân dân, về "diễn biến hòa bình" nhìn từ góc độ văn hóa v.v.. Tạp chí cũng đã có nhiều bài giới thiệu hoạt động văn hóa xã hội ở các địa phương, các cơ sở v.v.. Tạp chí số 14 (7-1999) tường thuật cuộc tọa đàm về Nghị quyết Trung ương 5 và văn hóa giao thông ; tạp chí số 20 (tháng 10-1999) tường thuật Hội thảo khoa học và thực tiễn "Những giải pháp tăng cường nguồn lực thực hiện mục tiêu xóa đói giảm nghèo". Cuộc tọa đàm và cuộc hội thảo đó do Ban Biên tập tạp chí phối hợp với các bộ hữu quan tổ chức. Tạp chí cũng đã có một số bài viết về các vấn đề cụ thể như các lễ hội truyền thống, luật tục Tây Nguyên, sử thi Việt Nam, văn hóa Nam Bộ v.v.. Đáng chú ý là từ giữa năm 1998 đến cuối năm 1999, Tạp chí mở "Diễn đàn Dân số và Phát triển" trình bày một cách toàn diện quan điểm của Đảng, các chủ trương, chính sách và giải pháp của Nhà nước ta trong Chiến lược dân số và phát triển, góp một phần quan trọng vào việc giáo dục toàn dân thực hiện chiến lược này.

Năm 2000, tiếp tục triển khai Nghị quyết Trung ương 2, tạp chí đăng bài “Nhìn lại ba năm thực hiện Nghị quyết Trung ương 2 về khoa học và công nghệ” của Đặng Hữu, số 4 (tháng 2-2000) ; “Khoa học công nghệ và toàn cầu hóa” của Vũ Đình Cự, số 4 (tháng 2-2000) ; “Kiên Giang thực hiện Nghị quyết Trung ương 2 (khóa VIII) về Khoa học và công nghệ” của Hồ Văn Vĩnh, số 6 (tháng 3-2000) v.v. Tạp chí còn có những bài viết về chính sách xã hội, xóa đói giảm nghèo, về văn hóa và quan hệ văn hóa với chính trị, về phẩm chất, năng lực của nhà báo, về bảo vệ di sản văn hóa, về hoạt động của ngành y tế, về bảo vệ môi trường, về kinh tế tri thức. Nhân kỷ niệm 990 năm Thăng Long - Hà Nội, tạp chí đăng bài “Sức sống 990 năm Thăng Long - Hà Nội” của đồng chí Nguyễn Phú Trọng, Bí thư Thành ủy Hà Nội, số 19 (tháng 10-2000) và bài “Thăng Long - Hà Nội ngàn năm mưu toan nghiệp lớn, tính kế muôn đời” của nhà sử học Dương Trung Quốc, số 18 (tháng 9-2000).

Về lĩnh vực xây dựng Đảng, đã tập trung làm rõ hơn những quan điểm cơ bản của Đảng về quá trình đổi mới xây dựng đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa ; về xây dựng Đảng trong công cuộc đổi mới. Một số bài viết đã đi sâu luận giải cơ sở lý luận Mác - Lê-nin và tư tưởng Hồ Chí Minh của công tác xây dựng Đảng, vấn đề tăng cường bản chất giai cấp công nhân của Đảng ; giữ vững các nguyên tắc cơ bản trong xây dựng Đảng như nguyên tắc tập trung dân chủ, tự phê bình và phê bình, đoàn kết thống nhất trong Đảng ; vấn đề xây dựng đội ngũ cán bộ, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của các loại hình tổ chức cơ sở của Đảng, đấu tranh chống chủ nghĩa quan liêu. Tạp chí số 3 (tháng 2-1997) đăng bài "Đánh giá tổng quát và kinh nghiệm của 4 năm đổi mới, chỉnh đốn Đảng" của đồng chí Nguyễn Văn An ; số 19 (tháng 10-1997) đăng bài "Mấy vấn đề về xây dựng tổ chức cơ sở đảng ở nông thôn" của đồng chí Tiến Hải ; số 9 (tháng 5-1999) đăng bài "Nghị quyết và cuộc sống" ; số 19 (tháng 10-1999) đăng bài "Vấn đề của xây dựng, chỉnh đốn Đảng" của đồng chí Hà Đăng. Nhằm nâng cao nhận thức cho cán bộ đảng viên trong hoạt động thực tiễn, tạp chí có những bài bàn về xây dựng trí tuệ, phẩm chất của người cán bộ hiện nay, về đảng viên làm kinh tế tư nhân. Tạp chí đã dành khá nhiều bài viết về công tác xây dựng Đảng ở các địa phương và cơ sở. Tạp chí số 4 (tháng 2-1999) đăng bài "Bài học từ sự kiện Thái Bình" của đồng chí Đỗ Mười. Kỷ niệm 50 năm bài viết của Bác Hồ về "Dân vận", tạp chí đăng bài "Nhớ ngày 15 tháng 10" của Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu và nhiều bài về hoạt động của các tổ chức quần chúng như Công đoàn, Đoàn Thanh niên cộng sản, Hội Phụ nữ, Hội Cựu chiến binh v.v.. Tạp chí số 19 (tháng 10-2000) đăng bài “Phát huy truyền thống 70 năm công tác dân vận của Đảng”, của đồng chí Trương Quang Được. Trong hai ngày 10 và 11-11-2000, tại Hà Nội diễn ra cuộc Hội thảo khoa học Việt Nam - Trung Quốc với chủ đề “Chủ nghĩa xã hội - kinh nghiệm của Việt Nam, kinh nghiệm của Trung Quốc”, Tạp chí Cộng sản số 23 (tháng 12-2000) đã đăng bài giới thiệu những nội dung chính trong bản tham luận của đồng chí Nguyễn Đức Bình, Trưởng đoàn đại biểu Việt Nam dưới nhan đề “Đảng Cộng sản Việt Nam trong công cuộc đổi mới xây dựng chủ nghĩa xã hội”.

Trong lĩnh vực xây dựng Đảng, Tạp chí không chỉ viết những bài lý luận chính diện mà còn rất chú ý phê phán và bác bỏ những luận điệu chống chủ nghĩa xã hội, chống đường lối, chủ trương của Đảng. Tháng 4 và tháng 5-1998, góp phần chuẩn bị Hội nghị Trung ương 5 bàn về vấn đề xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, Tạp chí Cộng sản đã cùng với các cơ quan lý luận, báo chí khác của Đảng mở cuộc đấu tranh bác bỏ luận điệu của một nhóm người chống lại đường lối xây dựng chủ nghĩa xã hội, đòi xóa bỏ định hướng xã hội chủ nghĩa trong kinh tế thị trường, đòi Đảng từ bỏ nguyên tắc tập trung dân chủ và thi hành kiểu dân chủ tư sản, đòi đa nguyên chính trị mà thực chất là đòi xóa bỏ sự lãnh đạo của Đảng. Các bài "Cách nhìn và cái biết" của Nhạn Đà, số 7 (tháng 4-1998) ; "Chế độ một Đảng và việc thực thi dân chủ" của Tiến Hải, số 8 (tháng 4-1998) ; "Một số vấn đề về đường lối quan điểm hiện nay" của Đặng Xuân Kỳ và "Kinh tế thị trường theo định hướng nào" của Việt Xuân, số 9 (tháng 5-1998) là những bài viết có trọng lượng và tính thuyết phục cao trong cuộc đấu tranh này.

Viết về các đồng chí lãnh đạo của Đảng cũng là một mảng đề tài được Tạp chí coi trọng trong việc giáo dục về truyền thống của Đảng. Kỷ niệm lần thứ 90 ngày sinh đồng chí Trường Chinh (9-2-1907 -- 9-2-1997), tạp chí số 3 (tháng 2-1997) đăng bài "Những cống hiến xuất sắc của đồng chí Trường Chinh đối với cách mạng Việt Nam" của Đức Vượng, và bài "Trường Chinh, một tư duy văn hóa sáng tạo" của Hà Xuân Trường. Kỷ niệm lần thứ 90 ngày sinh đồng chí Lê Duẩn (7-4-1907 -- 7-4-1997) tạp chí số 7 (tháng 4-1997) đăng bài "Lê Duẩn, nhà chiến lược chính trị quân sự có tầm cỡ" của đồng chí Hoàng Tùng và bài "Làm chủ, một tư tưởng cao đẹp" của Vũ Hiền. Kỷ niệm lần thứ 85 ngày sinh đồng chí Nguyễn Văn Linh (1-7-1915 -- 1-7-2000), tạp chí số 13 (tháng 7-2000) đăng bài “Đồng chí Nguyễn Văn Linh, người cộng sản kiên cường, nhà lãnh đạo có uy tín lớn” của Phạm Hồng Chương. Kỷ niệm lần thứ 95 ngày sinh đồng chí Phạm Văn Đồng (1-3-1906 -- 1-3-2001), tạp chí số 6 (tháng 3-2001) đăng bài “Đồng chí Phạm Văn Đồng, nhà lãnh đạo có uy tín lớn của Đảng và nhân dân ta” của đồng chí Lê Hữu Nghĩa.

Tạp chí còn có các bài viết về các đồng chí lãnh đạo khác của Đảng đã quá cố như các đồng chí Nguyễn Văn Cừ, Lê Hồng Phong, Ngô Gia Tự, Châu Văn Liêm, Tôn Đức Thắng, Nguyễn Chí Thanh, Đào Duy Tùng v.v..

Mục "Sinh hoạt tư tưởng" vẫn được duy trì hầu như đều kỳ mặc dù tạp chí ra mỗi tháng hai kỳ, đòi hỏi một khối lượng bài khá nhiều. Mục này tập trung phê phán những căn bệnh tư tưởng, lối sống không phù hợp, với cách viết ngày càng hấp dẫn. Có thể tìm thấy ở mục này nhiều bài với đầu đề có sức hấp dẫn, ví dụ : "Phức tạp của phức tạp", "Cơ chế thiện chí", "Tự hào hay kiêu ngạo cộng sản", "Chuyện không đề", "Cái thuyết vay dân chủ", "Đối mặt với ... chính mình", "Đầu tư quan hệ", "Quanh chuyện cái phong bì", "Con voọc quần đùi trắng", "Nghịch lý đói nghèo", "Nghiện phê bình", "Dân trí thấp ?", “Ngũ chứng nan y”, “Khó vào, khó ra”, “Chuyện nghe được ở quán “mộc tồn””, “Oan thị kính”, “Của để dành”, “Dốt” v.v...

Về lĩnh vực quốc tế, đã có những bài viết về những xu thế của thế giới và tính chất của thời đại, về toàn cầu hóa, về thế giới thứ ba trong cục diện chính trị mới, về ASEAN ; về đường lối đối ngoại của Đảng ta. Chỉ trong hai năm 1998 và 1999, Tạp chí đã đăng hơn 20 bài đề cập vấn đề toàn cầu hóa và hội nhập kinh tế quốc tế dưới nhiều khía cạnh và góc nhìn khác nhau, chỉ rõ toàn cầu hóa là một xu thế khách quan đã và đang cuốn hút ngày càng nhiều quốc gia tham gia, đồng thời đó cũng là quá trình đang bị chủ nghĩa tư bản thế giới chi phối cho nên chứa đầy mâu thuẫn, vừa có mặt tích cực vừa có mặt tiêu cực, vừa có hợp tác vừa có đấu tranh. Tạp chí cũng chỉ rõ hội nhập kinh tế quốc tế cũng là một yêu cầu khách quan, ta phải chủ động hội nhập để tranh thủ thêm thế và lực cho đất nước nhưng hội nhập kinh tế quốc tế phải bảo đảm được độc lập, chủ quyền và bảo vệ văn hóa dân tộc. Các kiến thức về nền kinh tế tri thức và xã hội thông tin cũng được trình bày khá sắc nét trên nhiều số tạp chí mà tác giả là những nhà khoa học hàng đầu như Đặng Hữu, Vũ Đình Cự, v.v.. Tạp chí đã kịp thời phản ánh và bình luận những vấn đề quốc tế và khu vực đáng quan tâm như tình hình Trung Đông, tình hình châu Phi, sự kiện I-rắc, cuộc khủng hoảng tiền tệ ở châu á, tình hình In-đô-nê-xi-a, Hội nghị cấp cao lần thứ 7 của cộng đồng các nước có sử dụng tiếng Pháp, v.v.. Kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Mười Nga (7-11-1917 -- 7-11-1997) tạp chí số 22 (tháng 11-1997) đăng bài "Cách mạng Tháng Mười và công cuộc đổi mới của nhân dân ta" của đồng chí Lê Khả Phiêu, và bài "Cách mạng Tháng Mười tiếp tục soi sáng con đường chúng ta đi" của đồng chí Nguyễn Đức Bình. Tạp chí số 21 (tháng 11-1997) đăng bài "Đại hội XV Đảng cộng sản Trung Quốc - một đại hội xuyên thế kỷ" của Đại sứ Trung Quốc Lý Gia Trung. Tạp chí số 24 (tháng 12-1997) đăng bài "Đại hội V Đảng Cộng sản Cuba - đại hội của sự đoàn kết và kiên định xã hội chủ nghĩa".

Kỷ niệm 150 năm "Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản" ra đời (1848-1998), tạp chí đã có một loạt bài về giá trị bền vững và ý nghĩa thời sự của Tuyên ngôn, trong đó số 5 (tháng 3-1998), có bài "Sống mãi tư tưởng vĩ đại của Tuyên ngôn" của đồng chí Nguyễn Đức Bình, số 6 (tháng 3-1998) có bài "Tuyên ngôn Đảng cộng sản và sự nghiệp của chúng ta" của đồng chí Tố Hữu. Kỷ niệm 180 năm ngày sinh Các Mác (5-5-1818 -- 5-5-1998), tạp chí số 9 (tháng 5-1998) đăng bài "Nhân cách, thiên tài và sự nghiệp vĩ đại của Các Mác". Tháng 2-1998, tạp chí đăng bài "Đối ngoại Việt Nam năm 1998" của đồng chí Nguyễn Mạnh Cầm. Khi cuộc chiến ở Nam Tư nổ ra, tạp chí đã kịp thời có bài lên án âm mưu và hành động của chủ nghĩa đế quốc như các bài “Cuộc hủy diệt lớn nhân danh đạo lý”, số 8 (tháng 4-1999) ; “NATO với cuộc sắp đặt trật tự thế giới mới” ; “Một kiểu chiến tranh xâm lược thời toàn cầu hóa”, số 9 (tháng 5-1999) ; “Cô-xô-vô và hệ quả”, số 10 (tháng 5-1999) ; “Chiến tranh Nam Tư : Bước ngoặt trong quan hệ quốc tế”, số 18 (tháng 9-1999) v.v.. Kỷ niệm 50 năm thành lập nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa, tạp chí số 18 (tháng 9-1999) đăng bài “50 năm Cộng hòa nhân dân Trung Hoa” ; số 19 (tháng 10-1999) đăng bài “Công cuộc cải cách mở cửa và giải phóng tư tưởng ở Trung Quốc” của Đại sứ Lý Gia Trung.

Năm 2000, bên cạnh những bài đề cập các sự kiện quốc tế quan trọng, tạp chí còn có những bài về quan hệ Việt-Trung, về quan hệ Việt Nam và Liên minh châu Âu, về kinh tế ASEAN v.v. Về các vấn đề lý luận chung, tạp chí có bài về thách thức của nền kinh tế tri thức đối với các nước đang phát triển ; về hội nhập kinh tế quốc tế ; về những mâu thuẫn cơ bản của thời đại trong giai đoạn hiện nay ; về phương pháp luận tiếp cận triết học vấn đề toàn cầu hóa v.v.

Các mục Qua sách báo nước ngoài và Tìm hiểu khái niệm đã bám sát tình hình thời sự và nhu cầu bạn đọc, cho nên ngày càng có tính hiệu quả thiết thực, được bạn đọc hoan nghênh, coi đó là một phần không thể thiếu để nâng cao trình độ nhận thức.

Nhân kỷ niệm lần thứ 70 ngày Tạp chí lý luận và chính trị của Đảng ra số đầu tiên, ngày 22-12-2000, Bộ Chính trị Trung ương Đảng đã ra Chỉ thị về công tác của Tạp chí Cộng sản trong tình hình mới. Chỉ thị nhận định : "Trong công cuộc đổi mới, Tạp chí Cộng sản đã có nhiều cố gắng trong công tác lý luận, đưa đường lối, quan điểm của Đảng vào cuộc sống, tham gia tổng kết thực tiễn, góp phần thúc đẩy sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Trong bối cảnh chủ nghĩa xã hội trên thế giới tạm thời lâm vào thoái trào, tình hình thế giới đã có nhiều biến động phức tạp, Tạp chí đã kiên định đấu tranh chống các quan điểm, tư tưởng sai trái và các luận điệu thù địch, bảo vệ chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh và đường lối, quan điểm của Đảng. Tuy vậy, Tạp chí Cộng sản cũng còn có một số nhược điểm cần khắc phục, nhất là trình độ lý luận và tính chiến đấu chưa cao ; việc phân tích và tổng kết những vấn đề mới, phức tạp do thực tiễn cách mạng trong nước và thế giới đặt ra chưa kịp thời và sắc bén ...". Bản chỉ thị đã nêu rõ nhiệm vụ cơ bản và quan trọng của Tạp chí Cộng sản trong thời gian tới là : “trên cơ sở phân tích đúng tình hình thế giới và cục diện mới của đất nước, góp phần hướng dẫn về lý luận và hoạt động thực tiễn cho cán bộ, đảng viên trong việc thực hiện tốt hai nhiệm vụ chiến lược xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Cùng các cơ quan lý luận của Đảng đi tiên phong trong công tác lý luận, bảo vệ, vận dụng sáng tạo và phát triển chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, bảo vệ chủ nghĩa xã hội, làm nổi bật những cống hiến về lý luận và thực tiễn của Đảng ta vào kho tàng lý luận cách mạng của thế giới". Bản chỉ thị cũng đã vạch ra những nhiệm vụ cụ thể trước mắt của tạp chí là góp phần cùng toàn Đảng tổng kết thực tiễn 5 năm thực hiện Nghị quyết Đại hội VIII, 10 năm thực hiện Chiến lược ổn định và phát triển kinh tế - xã hội đến năm 2000 và 15 năm đổi mới ; tổ chức tổng kết kinh nghiệm làm Tạp chí, rút ra những bài học bổ ích phục vụ thiết thực chặng đường mới.

Tạp chí số 2 (tháng 1-2001) đã đăng toàn văn chỉ thị này, coi đó là chỗ dựa quan trọng để tạp chí có hướng đi đúng khi bước vào thiên niên kỷ mới.

*

Từ ngày 19-4 đến 22-4-2001, Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX của Đảng, Đại hội của Trí tuệ, Dân chủ, Đoàn kết, Đổi mới được long trọng tiến hành tại thủ đô Hà Nội và đã thành công tốt đẹp, Đại hội khẳng định : Với những thắng lợi đã giành được, đất nước ta đã bước vào thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Đại hội một lần nữa khẳng định Đảng và nhân dân ta quyết tâm xây dựng đất nước Việt Nam theo con đường xã hội chủ nghĩa trên nền tảng chủ nghĩa Mác - Lê-nin và tư tưởng Hồ Chí Minh.

Xuất phát từ tình hình thực tế và yêu cầu phát triển đất nước trong thời kỳ mới, Đại hội đã đề ra đường lối kinh tế là : Đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, xây dựng nền kinh tế độc lập tự chủ, đưa đất nước ta trở thành một nước công nghiệp ; ưu tiên phát triển lực lượng sản xuất, đồng thời xây dựng quan hệ sản xuất phù hợp theo định hướng xã hội chủ nghĩa, phát huy cao độ nội lực, đồng thời tranh thủ nguồn lực bên ngoài và chủ động hội nhập quốc tế để phát triển nhanh, có hiệu quả và bền vững, tăng trưởng kinh tế đi liền với phát triển văn hoá, từng bước cải thiện đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân, thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội, bảo vệ và cải thiện môi trường, kết hợp phát triển kinh tế - xã hội với tăng trưởng quốc phòng - an ninh.

Để thực hiện những nhiệm vụ và định hướng phát triển nêu trên, Đại hội đã xác định : Động lực chủ yếu để phát triển đất nước là đại đoàn kết toàn dân trên cơ sở liên minh giữa công nhân với nông dân và trí thức do Đảng lãnh đạo, kết hợp hài hòa các lợi ích cá nhân, tập thể và xã hội, phát huy mọi tiềm năng và nguồn lực của các thành phần kinh tế, của toàn xã hội.

Tại Đại hội IX, đồng chí Vũ Văn Hiền, Phó tổng biên tập Tạp chí Cộng sản được bầu vào Ban Chấp hành Trung ương Đảng. Tháng 5 năm 2001, đồng chí Vũ Văn Hiền được cử giữ chức Tổng biên tập thay đồng chí Hà Đăng được chuyển sang công tác khác.

Tháng 5-2002, đồng chí Vũ Văn Hiền được chuyển sang công tác khác. Đồng chí Trần Quang Nhiếp, Phó tổng biên tập được cử giữ chức Phó Tổng biên tập phụ trách Tạp chí.

Tháng 5-2003, đồng chí Lê Hữu Nghĩa, ủy viên Trung ương Đảng, được cử giữ chức Tổng biên tập Tạp chí.

Thực hiện chức năng của mình, Tạp chí Cộng sản đã nhanh chóng triển khai việc tuyên truyền Nghị quyết Đại hội IX. Số 9 (tháng 5-2001) đã đăng các văn kiện của Đại hội kèm theo bài Xã luận "Phát huy truyền thống vẻ vang của Đảng, của dân tộc, vững bước vào thời kỳ mới". Số 18 (tháng 9-2001) đăng bài "Tạo sự thống nhất cao về tư tưởng và hành động, quyết tâm biến Nghị quyết thành hiện thực cuộc sống" của đồng chí Tổng bí thư Nông Đức Mạnh. Phục vụ trực tiếp việc triển khai Nghị quyết Đại hội IX, về những vấn đề chung, ngay trong những tháng sau Đại hội, Tạp chí đã đăng các bài : "Đẩy mạnh công tác tư tưởng - văn hóa, góp phần thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội IX của Đảng" của đồng chí Nguyễn Khoa Điềm, số 11 (tháng 6-2001) ; "Đoàn kết chung quanh Đảng ta, tiếp tục đưa đất nước vững bước đi lên" của đồng chí Nguyễn Văn An, số 14 (tháng 7-2001) ; "Một số vấn đề về con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta" của đồng chí Nguyễn Phú Trọng, số 15 (tháng 8-2001) ; "Phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh" của đồng chí Trương Quang Được, số 16 (tháng 8-2001) : "Về đường lối và chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của Đảng tại Đại hội IX" của đồng chí Nguyễn Tấn Dũng, số 21 (tháng 11-2001) ; "Đổi mới : sự lựa chọn cách mạng nhằm mục tiêu phát triển của Việt Nam" của đồng chí Trần Đức Lương, số 4+5 (tháng 2-2002). "Phát triển nền kinh tế thị trường xã hội chủ nghĩa, thực hiện đại đoàn kết toàn dân và phát huy dân chủ trong đời sống kinh tế" của đồng chí Phan Văn Khải, số 6 (tháng 3-2002) ; "Tạo bước chuyển biến mạnh mẽ hơn nữa tiến trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn" của đồng chí Phan Diễn, số 28 (tháng 10-2002) v.v..

Hội nghị lần thứ hai Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa IX đã họp trong hai ngày 9 và 10 tháng 6-2001. Tạp chí số 12 (tháng 6-2002) đăng Thông báo của Hội nghị và bài phát biểu của đồng chí Tổng bí thư Nông Đức Mạnh dưới nhan đề "Toàn Đảng, toàn dân đoàn kết một lòng, nỗ lực phấn đấu thực hiện tốt Nghị quyết Đại hội IX của Đảng".

Hội nghị lần thứ ba Ban Chấp hành Trung ương Đảng họp từ ngày 13-8 đến ngày 22-8-2001 đã dành nhiều thời gian thảo luận Đề án "Tiếp tục sắp xếp, đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả doanh nghiệp nhà nước". Tạp chí số 17 (tháng 9-2001) đã đăng Thông báo của Hội nghị và bài phát biểu của đồng chí Tổng bí thư Nông Đức Mạnh bế mạc Hội nghị, dưới nhan đề "Việc sắp xếp, đổi mới các doanh nghiệp nhà nước phải hướng tới hiệu quả cao để kinh tế nhà nước giữ vững vai trò chủ đạo trong nền kinh tế nhiều thành phần".

Hội nghị lần thứ tư Ban Chấp hành Trung ương Đảng họp từ ngày 5-11 đến ngày 13-11-2001 đã thảo luận nhiều vấn đề quan trọng, trong đó có phương hướng, biện pháp tiếp tục thực hiện cuộc vận động xây dựng, chỉnh đốn Đảng theo tinh thần Nghị quyết Trung ương 6 (lần 2) khóa VIII, ngăn chặn, đẩy lùi tệ tham nhũng, lãng phí". Tạp chí số 23 (tháng 12-2001) đăng Thông báo của Hội nghị và bài phát biểu của đồng chí Tổng bí thư Nông Đức Mạnh bế mạc Hội nghị dưới nhan đề "Tiếp tục thực hiện có hiệu quả cuộc vận động xây dựng, chỉnh đốn Đảng gắn liền với cải cách hành chính nhà nước, đẩy lùi một bước tình trạng tham nhũng, lãng phí, tệ nạn xã hội".

Hội nghị lần thứ năm Ban Chấp hành Trung ương Đảng họp từ ngày 18-2 đến ngày 2-3-2002 đã thảo luận, thông qua 5 nghị quyết quan trọng : "Về tiếp tục đổi mới phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể". "Về tiếp tục đổi mới cơ chế, chính sách, khuyến khích, tạo điều kiện phát triển kinh tế tư nhân" ; "Về đẩy nhanh công nghiệp hoá, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn thời kỳ 2001-2010", "Về đổi mới và nâng cao hệ thống chính trị ở cơ sở xã, phường, thị trấn", "Về nhiệm vụ chủ yếu của công tác tư tưởng, lý luận trong tình hình mới". Tạp chí số 11 (tháng 4-2002) đăng toàn văn Nghị quyết "Về nhiệm vụ chủ yếu của công tác tư tưởng - lý luận trong tình hình mới".

Hội nghị lần thứ sáu Ban Chấp hành Trung ương Đảng họp từ ngày 4 đến ngày 15-7-2002 đã thảo luận và quyết định nhiều vấn đề quan trọng về phát triển giáo dục - đào tạo, khoa học và công nghệ, về công tác tổ chức cán bộ, v.v.. Tạp chí số 21 (tháng 7-2002) đăng Thông báo của Hội nghị. Tạp chí số 25 (tháng 9-2002) đăng kết luận của Hội nghị về tiếp tục thực hiện Nghị quyết Trung ương 2 khóa VIII, phương hướng phát triển giáo dục đào tạo, khoa học và công nghệ đến năm 2005 và đến năm 2010. Tạp chí số 26 (tháng 9-2002) đăng kết luận của Hội nghị về tiếp tục thực hiện Nghị quyết Trung ương 3 khóa VII ; Nghị quyết Trung ương 3 và Nghị quyết Trung ương 7 khóa VIII về công tác tổ chức và cán bộ.

Hội nghị lần thứ bảy Ban chấp hành Trung ương Đảng họp từ ngày 7 đến 9 tháng 11-2002 đã thảo luận báo cáo về "Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2003" và một số vấn đề quan trọng khác. Tạp chí số 33 (tháng 11-2002) đăng Thông báo của Hội nghị.

Hội nghị lần thứ bảy (phần 2) Ban Chấp hành Trung ương Đảng họp từ ngày 13 đến ngày 21-1-2003. Tạp chí số 6 (tháng 2-2003) đăng Thông báo của Hội nghị. Tạp chí số 10 (tháng 4-2003) đăng toàn văn Nghị quyết của Hội nghị "Về phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc vì "dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh" ; số 11 (4-2003) đăng toàn văn Nghị quyết "Về công tác dân tộc", số 12 (tháng 4-2003) đăng toàn văn Nghị quyết "Về công tác tôn giáo", số 13 (tháng 5-2003) đăng toàn văn Nghị quyết "Tiếp tục đổi mới chính sách, pháp luật về đất đai trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước".

Cùng với việc tuyên truyền Nghị quyết Đại hội IX, Tạp chí Cộng sản lấy việc góp phần triển khai các nghị quyết của các kỳ họp của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá IX là nhiệm vụ trung tâm hàng đầu. Từ tháng 1-2002, tạp chí xuất bản mỗi tháng 3 số, điều đó càng tạo thuận lợi cho việc chuyển tải kịp thời những thông tin lý luận cập nhật đến bạn đọc.

Ngoài các bài về các vấn đề chung, việc triển khai các nghị quyết của Đảng được gắn với việc nghiên cứu, vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh và được thể hiện trên các lĩnh vực biên tập cụ thể.

Về lĩnh vực kinh tế, tạp chí có các bài về thành tựu 15 năm phát triển kinh tế, về chiến lược phát triển kinh tế - xã hội, về luật doanh nghiệp, về cổ phần hóa doanh nghiệp, về điều chỉnh cơ cấu đầu tư nông nghiệp, về quản lý đất đai, về phát triển thương nghiệp v.v. Tạp chí cũng có những bài bàn về các hoạt động kinh tế cụ thể của kinh tế biển, của xuất nhập khẩu, của hoạt động ngân hàng v.v.. Kinh tế tri thức là một khái niệm còn mới mẻ đối với nước ta, tạp chí đã bước đầu có những bài đi sâu vào khái niệm đó, trong đó có bài "Phát triển kinh tế tri thức, rút ngắn quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hóa" của đồng chí Đặng Hữu số 12 (tháng 8-2002). Đặc biệt tạp chí đã có nhiều bài viết về kinh tế các địa phương, từ các vùng kinh tế, các tỉnh đến các huyện. ở mỗi địa phương, bài viết khai thác những khía cạnh nổi bật làm cho bức tranh kinh tế toàn cảnh của nước ta thêm rõ nét. Trong số các bài viết về các địa phương, có bài "Xây dựng Thủ đô ngày càng giàu đẹp, văn minh, hiện đại" của đồng chí Nguyễn Phú Trọng, và bài "Thành phố Hồ Chí Minh, mùa xuân đầu thiên niên kỷ" của đồng chí Nguyễn Minh Triết, số Đặc biệt +2, (tháng 1-2002).

Ngày 5-3-2002, Tạp chí Cộng sản cùng với Phòng Thương mại và công nghiệp Việt Nam tổ chức Hội thảo khoa học "Doanh nghiệp Việt Nam với công cuộc xây dựng nền kinh tế độc lập tự chủ và hội nhập kinh tế quốc tế". Tạp chí số 9 (tháng 3-2002) đăng Báo cáo đề dẫn và Tổng quan Hội thảo. Cũng về đề tài này, tạp chí đã đăng các bài "Tiếp tục đẩy nhanh, mạnh cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước" của đồng chí Nguyễn Thị Doan, số 1 (tháng 1-2002) ; "Doanh nghiệp nhà nước trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa theo định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam" của đồng chí Tô Huy Rứa, số ĐB+2 (tháng 1-2002) ; "Để doanh nghiệp Nhà nước giữ vai trò then chốt trong kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa" của đồng chí Đoàn Duy Thành, số 3 (tháng 1-2002) ; "Tiếp tục sắp xếp, đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả doanh nghiệp nhà nước" của đồng chí Trương Tấn Sang, số 10 (tháng 4-2002).

Ngày 25-6-2002, Tạp chí Cộng sản phối hợp với Bộ Giao thông vận tải và Tỉnh ủy Quảng Ninh tổ chức Hội thảo khoa học - thực tiễn "Cảng biển vùng Đông Bắc với hội nhập kinh tế quốc tế". Tạp chí số 20 (tháng 7-2002) đăng Báo cáo đề dẫn và Tổng quan Hội thảo. Cũng về đề tài hội nhập kinh tế, tạp chí có các bài "Quán triệt và triển khai thực hiện Nghị quyết của Bộ Chính trị về hội nhập kinh tế quốc tế" của đồng chí Nguyễn Mạnh Cầm, số 17 (tháng 6-2002) ; "Nâng cao vị thế tài chính đối ngoại của Việt Nam trong hội nhập kinh tế quốc tế" của đồng chí Tào Hữu Phùng, số 3 (tháng 1-2003) ; "Kinh tế thế giới và kinh tế Việt Nam" của đồng chí Vũ Khoan, số 4-5 (tháng 2-2003).

Về lĩnh vực chính trị, triết học, tạp chí tiếp tục có những bài về chủ nghĩa xã hội, về thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, về hoạt động của Quốc hội, của Nhà nước, của Mặt trận Tổ quốc, về đại đoàn kết dân tộc, về quy chế dân chủ, về chính sách dân tộc, chính sách tôn giáo, về quyền con người, về quốc phòng, an ninh, về đấu tranh chống tham nhũng v.v..

Phát triển công tác lý luận của Đảng là một đề tài được tạp chí đặc biệt quan tâm. Tạp chí số 1 (tháng 1-2002) đăng bài "Gắn nghiên cứu lý luận với tổng kết thực tiễn và nghiên cứu khoa học nhằm không ngừng phát triển công tác lý luận của Đảng" của đồng chí Trần Đình Hoan. Ngày 16-1-2002, Bộ Biên tập Tạp chí Cộng sản tổ chức Hội thảo khoa học - thực tiễn "Công tác tư tưởng, lý luận - thực trạng và giải pháp". Tạp chí số đặc biệt 4-5 (tháng 2-2002) đăng Báo cáo đề dẫn, Tổng quan hội thảo, và bài "Vấn đề trọng yếu của công tác lý luận hiện nay" của đồng chí Hà Đăng ; "Thực tiễn và lý luận" của đồng chí Hữu Thọ. Tạp chí còn đăng bài "Đôi điều về cuộc đấu tranh tư tưởng, lý luận" của đồng chí Trần Xuân Trường, số 8 (tháng 3-2002) ; "Nghiêm túc triển khai thực hiện Nghị quyết Trung ương 5 về nhiệm vụ chủ yếu của công tác tư tưởng, lý luận trong tình hình mới" của đồng chí Nguyễn Khoa Điềm, số 13 (tháng 5-2002) ; "Thấm nhuần hơn nữa quan điểm thực tiễn, phát triển sáng tạo lý luận, đưa đất nước tiến lên nhanh hơn, vững mạnh hơn" của Đại tướng Võ Nguyên Giáp, số 15 (tháng 5-2002). Tạp chí số 3 (tháng 1-2003) đăng bài "Đẩy mạnh tổng kết thực tiễn và nghiên cứu lý luận" của đồng chí Nông Đức Mạnh.

Ngày 21-5-2002, Bộ Biên tập Tạp chí Cộng sản tổ chức cuộc tọa đàm "Đấu tranh phê phán những quan điểm, tư tưởng sai trái, phản động". Tạp chí số 16 (tháng 6 năm 2002) đăng Tổng quan cuộc tọa đàm.

Chào mừng kỳ họp thứ nhất Quốc hội khóa 9 khai mạc ngày 19-7-2002, tạp chí số 22 (tháng 8-2002) có xã luận "Quốc hội đầu thế kỷ" và đăng bài phát biểu của Tổng bí thư Nông Đức Mạnh và Diễn văn khai mạc kỳ họp của đồng chí Nguyễn Văn An. Kỷ niệm 58 năm Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam, tạp chí số 35 (tháng 12-2002) đăng bài "Phát huy truyền thống quyết chiến quyết thắng của quân đội ta" của Trung tướng Phùng Quang Thanh ; số 36 (tháng 12-2002) đăng bài "Quân đội nhân dân Việt Nam tích cực góp phần xây dựng hệ thống chính trị cơ sở vững mạnh" của Thượng tướng Phạm Văn Trà và bài "Hội Cựu chiến binh Việt Nam mãi mãi xứng đáng với niềm tin của Đảng" của Thượng tướng Trần Văn Quang.

Kỷ niệm ngày sinh của Chủ tịch Hồ Chí Minh, tạp chí số 10 (tháng 5-2001) đăng bài "Về tư tưởng Hồ Chí Minh" của đồng chí Lê Xuân Lựu ; số 14 (tháng 5-2002) đăng bài "Tư duy biện chứng Hồ Chí Minh" của đồng chí Hoàng Tùng ; số 14 (tháng 5-2003) đăng bài "Bác bắt nhịp bài ca kết đoàn" của đồng chí Lê Xuân Vũ v.v.

Kỷ niệm 30 năm Ký kết Hiệp định Pa-ri về Việt Nam (27-1-1973 - 27-1-2003) và 35 năm cuộc Tổng tiến công và nổi dậy, tạp chí đã có nhiều bài ôn lại những thắng lợi vẻ vang đó của nhân dân ta.

Về lĩnh vực văn hóa, xã hội, tạp chí có những bài đi sâu vào nhiều mặt, nhiều khía cạnh của hoạt động văn hóa, giáo dục, y tế, bảo vệ môi trường, chiến lược dân số, lao động và việc làm, xóa đói giảm nghèo, xuất khẩu lao động và chuyên gia v.v.. Về văn hóa, tạp chí có các bài "Bản sắc dân tộc trong văn học nghệ thuật" của đồng chí Hà Xuân Trường số 1, (tháng 1-2001) ; "Hãy xứng đáng là những chiến sĩ tiên phong trên mặt trận tư tưởng - văn hóa của Đảng" của đồng chí Phan Diễn, số 22 (tháng 11-2001) ; "Đại hội đồng UNESCO lần thứ 31 với vấn đề đa dạng hóa văn hóa và lòng khoan dung" của đồng chí Phạm Gia Khiêm, số 24 (tháng 12-2001) ; "Tiếp tục bồi đắp cho văn hóa Việt Nam thêm giàu đẹp" của đồng chí Phạm Quang Nghị, số 7 (tháng 3-2003).

Về giáo dục, có các bài "Chống mù chữ và phổ cập giáo dục - sự nghiệp to lớn và lâu dài của toàn xã hội" của đồng chí Nguyễn Minh Hiển, số 7 (tháng 4-2001) ; "Xây dựng xã hội học tập theo định hướng Nghị quyết Đại hội IX của Đảng" của đồng chí Vũ Oanh, số 8 (tháng 3-2002) ; "Tiếp tục nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện" của đồng chí Phạm Minh Hạc, số 25 (tháng 9-2002) v.v..

Báo chí và hoạt động báo chí - xuất bản là một đề tài được tạp chí đề cập một cách tập trung. Tạp chí đã đăng các bài : "Viết về Đảng, trách nhiệm và vinh dự của người làm báo" của đồng chí Hà Đăng, số 12 (tháng 6-2002) ; "Nâng cao chất lượng báo chí và công tác quản lý báo chí" của đồng chí Phạm Quang Nghị, số 18 (tháng 9-2001) ; "Quán triệt sâu sắc hơn nữa các nội dung Nghị quyết Đại hội IX của Đảng, đưa sự nghiệp báo chí xuất bản tiến lên một bước mới" của đồng chí Nguyễn Khoa Điềm, số 22 (tháng 11-2001). Ngày 26-3-2002, Bộ Biên tập Tạp chí Cộng sản phối hợp với Tạp chí Kinh tế và Phát triển tổ chức Hội thảo khoa học - thực tiễn về đề tài "Báo chí trong cuộc đấu tranh chống quan liêu, tham nhũng ở nước ta hiện nay". Tạp chí số 11 (tháng 4-2002) đăng Báo cáo đề dẫn và Tổng quan Hội thảo. Tạp chí còn có các bài "Báo chí trong cuộc đấu tranh chống tham nhũng" của đồng chí Vũ Hiền, số 17 (tháng 6-2002) ; "Các tạp chí khoa học xã hội và nhân văn với việc nghiên cứu tuyên truyền lý luận, tổng kết thực tiễn" của đồng chí Hồng Vinh, số 10 (tháng 4-2003) v.v.. Tạp chí số 11 (tháng 4-2003) đăng bài phát biểu của đồng chí Tổng bí thư Nông Đức Mạnh khi tới thăm và làm việc với Báo Nhân Dân, dưới nhan đề "Báo chí dưới sự lãnh đạo của Đảng là bộ phận xung kích trên mặt trận tư tưởng".

Tạp chí cũng đã đăng nhiều bài viết về khoa học và công nghệ, trong đó có các bài "Chính quyền điện tử", yêu cầu của thời đại" của đồng chí Vũ Đình Cự, số 12 (tháng 6-2001) "Để khoa học và công nghệ thực sự trở thành nền tảng và động lực của sự phát triển" của đồng chí Chu Tuấn Nhã, số 13 (tháng 7-2001) v.v..

Về lĩnh vực xây dựng Đảng, tạp chí tiếp tục triển khai nghị quyết Trung ương 6 (lần 2) khóa VIII và nghị quyết Trung ương 4 khóa IX, tập trung vào chủ đề xây dựng và chỉnh đốn Đảng. Tạp chí đã đăng các bài : "Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh trong xây dựng và chỉnh đốn Đảng" của đồng chí Nguyễn Thế Nghĩa, số 11 (tháng 6-2001) "Xây dựng, chỉnh đốn Đảng và đẩy mạnh cải cách tổ chức hoạt động của Nhà nước" của đồng chí Trần Đình Hoan, số 17 (tháng 9-2001) ; "Đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng và sự quản lý của chính quyền ở cơ sở" của đồng chí Lê Hữu Nghĩa, số 19 (tháng 10-2001) ; "Tăng cường mối quan hệ mật thiết giữa Đảng, Nhà nước với nhân dân" của đồng chí Trương Quang Được, số 4+5 (tháng 2-2002) ; "Bác Hồ nói về quan hệ giữa Đảng với nhân dân" của đồng chí Trần Quang Nhiếp, số 4+5 (tháng 2-2002) ; "Một số vấn đề về công tác kiểm tra của Đảng trong tình hình hiện nay" của đồng chí Lê Hồng Anh, số 19 (tháng 7-2002). "Thực hành tiết kiệm, chống tham ô, lãng phí, chống bệnh quan liêu theo tư tưởng Hồ Chí Minh" của đồng chí Nguyễn Thị Doan, số 20 (tháng 7-2002). "Một số vấn đề quan trọng về công tác tổ chức và cán bộ của Đảng hiện nay" của đồng chí Phan Diễn, số 31 (tháng 11-2002).

Ngày 26-6-2001, Đảng ủy khối các cơ quan Trung ương về công tác tư tưởng phối hợp cùng Ban Biên tập và Đảng ủy cơ quan Tạp chí Cộng sản tổ chức hội thảo khoa học về "Nâng cao chất lượng, hiệu quả nghiên cứu, quán triệt Nghị quyết Đại hội IX của Đảng và đưa Nghị quyết vào cuộc sống". Tạp chí số 14 (tháng 7-2001) đăng một số tham luận tại hội thảo của các đồng chí : Vũ Hiền, Lê Hữu Nghĩa, Hà Xuân Trường, Vũ Văn Hiến. Tạp chí số 15 (tháng 8-2001) tiếp tục đăng tóm tắt nội dung một số ý kiến phát biểu và tham luận trong hội thảo.

Trong năm 2002, về xây dựng Đảng, tạp chí đã phối hợp tổ chức các cuộc hội thảo khoa học - thực tiễn về : "Xây dựng đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý cấp tỉnh, huyện" ; "Xây dựng hệ thống chính trị và đội ngũ cán bộ cơ sở" ; "Nâng cao chất lượng hoạt động của Ban Cán sự Đảng các cơ quan Trung ương". Tháng 2-2003 là cuộc Hội thảo "Xây dựng đội ngũ cán bộ cơ sở". Về mỗi cuộc hội thảo, Tạp chí đều đăng Báo cáo đề dẫn và Tổng quan Hội thảo.

Ngoài chủ đề xây dựng và chỉnh đốn Đảng, tạp chí còn có những bài đề cập các mặt công tác cụ thể của Đảng như : công tác kiểm tra, công tác chính trị tư tưởng, công tác tổ chức và các hoạt động của các đoàn thể quần chúng, Tạp chí số 30 (tháng 10-2002) đăng bài "Công tác dân vận - một bộ phận gắn bó mật thiết với sự nghiệp cách mạng của Đảng và của dân tộc ta" của đồng chí Tòng Thị Phóng.

Mục "Sinh hoạt tư tưởng" vẫn được duy trì đều kỳ, với các đề tài bám sát các Nghị quyết của Đảng nhằm phê phán những tư tưởng, thái độ không phù hợp với các nghị quyết đó. Có thể kể các bài : "Vậy là vậy", "Khoảng cách", "Cái sàng", "Ba nhiều, ba ít", "Phong bì và cái bì không phong", "Chuyện ... không nhỏ", "Chết mau, chết lâu" ; "Xin miễn "Quy hoạch" cho em" ; "Ba bài học nhỏ" ; "Nghe được dân nói" ; "Tiếp xúc cử tri" ; "Bốn cần, ba chọn" v.v...

Về lĩnh vực quốc tế, Tạp chí tiếp tục có những bài bàn về toàn cầu hóa, về phản toàn cầu hóa, về hợp tác quốc tế, hội nhập kinh tế quốc tế, về trật tự thế giới mới, về dân số và phát triển, bảo vệ môi trường trái đất, về quyền con người, về chống tham nhũng trên thế giới v.v. Tạp chí cũng đã đề cập kịp thời các sự kiện quốc tế nổi bật như tình hình Áp-ga-ni-xtan, tình hình Trung Đông, cuộc chiến ở I-rắc, chủ nghĩa khủng bố và chống khủng bố v.v. Tạp chí cũng có những bài về chính sách đối ngoại của Tổng thống Mỹ Bu-sơ, của Tổng thống Nga Pu-tin, của Thủ tướng Nhật Bản J.Côi-dư-mi và về quan hệ Nga - Trung - Mỹ v.v. Về Trung Quốc, tạp chí có các bài "Đảng Cộng sản Trung Quốc trên chặng đường lịch sử 80 năm" số 14 (tháng 7-2001). "Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XVI Đảng Cộng sản Trung Quốc" của đồng chí Nguyễn Huy Quý, số 34 (tháng 12-2002). Tạp chí số Đặc biệt+2 (tháng 1-2002) đăng bài "Trung - Việt : tình hữu nghị đời đời bền vững" của Đại sứ Trung Quốc tại Việt Nam Tề Kiến Quốc. Về Lào, Tạp chí số 21 (tháng 11-2001) đăng bài "Đảng Nhân dân Cách mạng Lào tăng cường giáo dục lý luận trong thời kỳ đổi mới" của đồng chí Phăn-Đuông-Chít Vông-Sa, Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Thông tin - Văn hóa CHDCNDLào ; số 24 (tháng 8-2002) đăng bài "Đường lối đổi mới của Đảng nhân dân Cách mạng Lào" của Đại sứ CHDCND Lào tại Việt Nam Vi-Lay-van Phôm-khê v.v.. Về tình hình ASEAN, Tạp chí số 16 (tháng 8 năm 2001) đăng bài "Thu hẹp khoảng cách phát triển giữa các nước thành viên ASEAN" của đồng chí Nguyễn Mạnh Cầm. Tạp chí còn có những bài viết về Liên Hiệp quốc, về tình hình Ba Lan, Nhật Bản, Cu Ba, khu vực châu Á - Thái Bình Dương v.v..

Về chính sách đối ngoại của Đảng và Nhà nước ta và kết quả của nó, tạp chí đăng bài "Nền tảng tư tưởng và kim chỉ nam cho đối ngoại Việt Nam" của đồng chí Nguyễn Dy Niên, số 21 (tháng 7-2002); "Quan hệ Việt Nam - Trung Quốc : mười năm khôi phục và phát triển (1991-2001) của đồng chí Nguyễn Huy Quý, số 21 (tháng 11-2001) ; "Các nước Châu Phi - Trung Đông trong quan hệ với Việt Nam thời gian qua" của đồng chí Nguyễn Văn Du, số 16 (tháng 8-2001) ; "30 năm quan hệ Việt Nam - Ô-xtrây-lia" của đồng chí Vũ Tuyết Loan, số 6 (tháng 2-2003) v.v..

Các mục Qua sách báo nước ngoài ; Tìm hiểu khái niệm ; Đọc sách ; Tin hoạt động lý luận - Thực tiễn tiếp tục phát huy tác dụng thiết thực, cung cấp những thông tin lý luận bổ ích và cập nhật, được bạn đọc hoan nghênh. Ngoài những chuyên mục và các số bình thường như đã nêu, vào dịp xuân mới và ngày thành lập Đảng 3-2 của năm 2002 và năm 2003, Tạp chí đều ra các số đặc biệt mừng Đảng, mừng xuân, mừng đất nước với nội dung gồm những bài và chuyên mục tốt, có chiều sâu lý luận, có hình thức đẹp, gây ấn tượng tốt với bạn đọc.

Ngoài Tạp chí Cộng sản (bản in), từ ngày 2-9-2001, Bộ biên tập Tạp chí Cộng sản, thực hiện Chỉ thị của Bộ Chính trị Trung ương Đảng khóa VIII về công tác của Tạp chí Cộng sản trong giai đoạn mới, đã phát hành thử nghiệm Tạp chí Cộng sản điện tử trên mạng In-tơ-nét. Sau 5 tháng phát hành thử nghiệm, vào dịp kỷ niệm 72 năm thành lập Đảng (3-2-2002) và đón xuân Nhâm Ngọ, Tạp chí Cộng sản điện tử phát hành chính thức bằng tiếng Việt trên mạng. Và một năm sau, vào dịp kỷ niệm 73 năm ngày thành lập Đảng (3-2-2003) và đón xuân Quý Mùi, Tạp chí Cộng sản điện tử chính thức phát hành trên mạng bằng hai thứ tiếng Việt và Anh.

Tạp chí Cộng sản điện tử được Bộ Văn hóa - Thông tin cấp giấy phép hoạt động số 420 ngày 20-8-2001 và được Tổng cục Bưu điện chính thức cấp phát tên miền In-tơ-nét là w.w.w.tapchicongsan.org.vn.

Tạp chí Cộng sản điện tử là tạp chí lý luận và chính trị trên mạng In-tơ-nét, là "cánh tay nối dài" của Tạp chí Cộng sản (bản in). Tạp chí có nhiệm vụ tuyên truyền có định hướng những vấn đề lý luận chính trị trong nước và quốc tế, tuyên truyền, phổ biến các quan điểm, chính sách của Đảng và Nhà nước ta, mở rộng thông tin đối ngoại, giới thiệu về đất nước, con người, truyền thống lịch sử và văn hóa Việt Nam, nhằm tăng cường sự hiểu biết và tình cảm của bạn bè quốc tế đối với đất nước và con người Việt Nam. Tạp chí Cộng sản điện tử còn có nhiệm vụ đấu tranh chống lại những luận điểm xuyên tạc của các thế lực thù địch đối với chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đối với Đảng, Nhà nước và nhân dân ta.

Nội dung của Tạp chí Cộng sản điện tử gồm các trang chính sau:

Trang 1 : Tiêu điểm vấn đề : Giới thiệu tiêu điểm chính của số báo.

Trang 2 : Lý luận và thực tiễn xây dựng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam : Tập trung giới thiệu các bài viết chọn lọc về những nội dung cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh và những vấn đề lý luận, tổng kết thực tiễn quá trình vận dụng chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh vào cách mạng Việt Nam.

Trang 3 : Việt Nam trên đường đổi mới và phát triển : Tập trung giới thiệu phân tích những sự kiện, những điển hình nổi bật về xây dựng Đảng, xây dựng Nhà nước, phát triển kinh tế, văn hoá, xã hội ... của Việt Nam trong tiến trình đổi mới.

Trang 4 : Thế giới : sự kiện, vấn đề : Tập trung giới thiệu bình luận các vấn đề, sự kiện quốc tế nổi bật trong tháng.

Trang 5 : Bình luận : Bình luận những vấn đề nổi bật, nóng bỏng mà xã hội quan tâm.

Trang 6 : Giới thiệu các số Tạp chí Cộng sản in trong tháng.

Trang 7 : Bản tin

Trang 8 : Chính sách mới

Ngoài 8 trang trên, Tạp chí Cộng sản điện tử còn có các dịch vụ tiện ích khác như : tra cứu thông tin lý luận, thư góp ý, tra cứu các số đã xuất bản, đặt mua Tạp chí Cộng sản (bản in), quảng cáo, tự giới thiệu.

Nguồn bài chính của Tạp chí Cộng sản điện tử được chọn lọc từ Tạp chí Cộng sản (bản in) và một số tạp chí lý luận trong nước, đặc biệt là bản tin của Hội đồng lý luận Trung ương. Ngoài ra còn nhiều bài viết của các tác giả, bao gồm các đồng chí lãnh đạo, các nhà khoa học, các nhà báo có uy tín, có kinh nghiệm do Tạp chí Cộng sản điện tử trực tiếp đặt.

Sau hơn một năm chính thức phát hành, tính đến tháng 7-2003, Tạp chí Cộng sản điện tử đã phát hành 43 số, trong đó có 17 số tiếng Anh, với dung lượng trên máy chủ gần 40MB, khoảng gần 4000 trang điện tử với trên 800 bài đăng. Cũng đến thời điểm đó đã có 120 000 người truy cập thường xuyên Tạp chí Cộng sản điện tử. Đối tượng truy cập thường xuyên, ổn định là những nhà khoa học, người làm công tác đối ngoại, lực lượng vũ trang, giáo viên, sinh viên các trường đại học, kiều bào Việt Nam và một số người nước ngoài.

Vào dịp kỷ niệm 73 năm ngày xuất bản số tạp chí đầu tiên của Đảng (5-8-1930 -- 5-8-2003), một niềm vui lớn đến với Tạp chí Cộng sản. Tạp chí được Chủ tịch nước tặng thưởng Huân Chương Sao Vàng, Huân chương cao quý nhất của Đảng và Nhà nước ta "vì đã có công lao to lớn đóng góp vào sự nghiệp cách mạng của Đảng và của dân tộc". Vinh dự này không chỉ là của lớp lớp thế hệ cán bộ, phóng viên, biên tập viên, nhân viên của Tạp chí đảng trong suốt 73 năm qua, mà còn là của các thế hệ cộng tác viên và bạn đọc của Tạp chí khắp cả nước. Có được vinh dự này trước hết là nhờ có sự quan tâm lãnh đạo trực tiếp, thường xuyên của Đảng và Nhà nước, sự phối hợp giúp đỡ chặt chẽ của Bộ, Ban, ngành, các địa phương.

Lễ trao tặng và đón nhận Huân chương cao quý đó được tiến hành trọng thể. Tự hào với vinh dự to lớn đó, toàn thể cán bộ, nhân viên Bộ biên tập và Công ty in Tạp chí Cộng sản quyết tâm phấn đấu vươn lên mạnh mẽ hơn, giành được những thành tích ngày càng to lớn hơn nữa để xứng đáng với truyền thống vẻ vang của Tạp chí.