Chuẩn bị chu đáo, phát huy dân chủ sâu rộng, bảo đảm sự chỉ đạo chặt chẽ, nhất định Đại hội Đảng bộ cơ sở theo chủ trương mới sẽ thành công

TCCS - Thí điểm tổ chức đại hội đảng bộ cơ sở bầu trực tiếp ban thường vụ, bí thư, phó bí thư cấp ủy được đánh giá là một bước quan trọng nhằm mở rộng dân chủ trực tiếp trong Đảng, đồng thời, nâng cao vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu cấp ủy và đề cao ý thức, trách nhiệm của đại biểu.

Và thực tiễn thí điểm ở ba miền trên cả nước đã cho thấy những kinh nghiệm hay, thiết thực, cũng như cần tiếp tục khắc phục những hạn chế, nhằm đạt hiệu quả toàn diện và cao hơn, đóng góp tích cực cho sự thành công của Đại hội Đảng bộ các cấp, trực tiếp là cơ sở, trong thời gian tới.

Ông Trần Thọ, Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Đà Nẵng - “Thí điểm bầu trực tiếp, vừa phải bảo đảm thực hiện các nguyên tắc, quy trình, vừa thực hiện phát huy dân chủ cao độ”

Thực hiện Thông báo số 210-TB/TW, ngày 22-12-2008, của Bộ Chính trị và Hướng dẫn số 24 -HD/BTCTW, ngày 06-3-2009, của Ban Tổ chức Trung ương, Đảng bộ thành phố Đà Nẵng đã chọn 14 tổ chức cơ sở đảng đại hội thí điểm bầu trực tiếp ban thường vụ, bí thư, phó bí thư. Đến nay, 14/14 đảng bộ cơ sở trên địa bàn thành phố đã hoàn thành đại hội thí điểm.

Đây là điểm mới trong quá trình tổ chức đại hội đảng bộ các cấp. ý thức được tầm quan trọng của chủ trương này, Ban Thường vụ Thành ủy chọn 14 đảng bộ cơ sở đại diện cho nhiều loại hình khác nhau để giao “nhiệm vụ kép”: vừa thí điểm thực hiện trực tiếp bầu ban thường vụ, bí thư, phó bí thư; vừa đại hội trước để ban thường vụ cấp ủy cấp trên trực tiếp rút kinh nghiệm chỉ đạo đại hội đảng bộ cơ sở trên diện rộng.

Quan điểm chỉ đạo của Thành ủy đối với đại hội điểm các đảng bộ cơ sở là vừa phải bảo đảm thực hiện các nguyên tắc, quy trình, vừa thực hiện phát huy dân chủ cao độ trong công tác chuẩn bị nội dung, nhân sự trước và trong đại hội. Việc chuẩn bị báo cáo chính trị phải đánh giá thực chất kết quả làm được cũng như những vướng mắc, hạn chế của nhiệm kỳ qua; đề ra được những mục tiêu cụ thể và giải pháp thiết thực phù hợp với tình hình thực tế của địa phương, đơn vị trong nhiệm kỳ tới. Về công tác nhân sự, chú trọng tiêu chuẩn cấp ủy viên, chọn những đồng chí có năng lực thực tiễn, có thành tích nổi trội, có phẩm chất đạo đức tốt, được đảng viên và quần chúng tín nhiệm cao, đồng thời coi trọng cán bộ trẻ, cán bộ nữ, cán bộ có trình độ đại học chính quy tập trung.

Từ kết quả đại hội điểm của các đảng bộ cơ sở, Thành ủy Đà Nẵng đã tổ chức sơ kết và rút ra một số kinh nghiệm sau:

Một là, quán triệt kỹ các văn bản của Trung ương và Thành ủy về chỉ đạo đại hội, nhất là những điểm mới về quy trình chuẩn bị nhân sự, về phát huy dân chủ trực tiếp trong Đảng, về Quy chế bầu cử trong Đảng đến các tổ chức cơ sở đảng và đảng viên đồng thời xây dựng kế hoạch chuẩn bị đại hội của từng cấp một cách cụ thể.

Hai là, phát huy cao nhất trí tuệ, trách nhiệm của các cấp ủy, tổ chức đảng, các thành viên trong hệ thống chính trị, của cán bộ, đảng viên và nhân dân trong tham gia góp ý nội dung các văn kiện đại hội. Văn kiện phải ngắn gọn, tập trung vào những vấn đề lớn, bức xúc, thiết thực của địa phương và phải thể hiện cho được những điểm mới trong nhiệm kỳ tới.

Ba là, thực hiện đúng quy trình và phát huy dân chủ trong công tác chuẩn bị nhân sự trước và trong đại hội, trong đó chú trọng đến tiêu chuẩn, chất lượng cấp ủy viên; cán bộ trẻ và đặc biệt là lựa chọn số cán bộ dự nguồn trẻ, có năng lực, phẩm chất đạo đức để giới thiệu ứng cử cấp ủy. Việc chuẩn bị nhân sự trước đại hội chu đáo thì kết quả bầu cử tại đại hội sẽ đạt yêu cầu đề ra.

Bốn là, phải đẩy mạnh công tác tuyên truyền trước, trong và sau đại hội; chuẩn bị chặt chẽ, chu đáo các điều kiện, bảo đảm cho việc tổ chức đại hội diễn ra thuận lợi.

Ông Nguyễn Văn út, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy Bạc Liêu - “Đảng viên phấn khởi hơn khi tham dự Đại hội, vì quyền dân chủ trong Đại hội được phát huy”

Quán triệt Chỉ thị 37 của Bộ Chính trị, Đảng bộ tỉnh Bạc Liêu nhận thức việc thí điểm tổ chức đại hội đảng ở cơ sở bầu trực tiếp ban thường vụ, bí thư, phó bí thư cấp ủy được coi là một bước tiến quan trọng nhằm mở rộng dân chủ trực tiếp trong Đảng, đồng thời nâng cao vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu cấp ủy, góp phần nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của các tổ chức đảng và đề cao ý thức trách nhiệm của đại biểu dự Đại hội Đảng bộ các cấp. Tỉnh Bạc Liêu chọn 21 tổ chức cơ sở đảng làm điểm chỉ đạo, chọn 17 tổ chức cơ sở đảng khác thực hiện chủ trương thí điểm đại hội bầu trực tiếp ban thường vụ, bí thư, phó bí thư cấp ủy.

Về ưu điểm, Đại hội tạo được không khí dân chủ, đoàn kết, tin tưởng và phấn khởi trong đảng bộ, chi bộ. Công tác nhân sự được chuẩn bị chặt chẽ, dân chủ (thăm dò nhiều người: giới thiệu, lấy ý kiến của Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể và nhân dân...). Đảng viên phấn khởi hơn khi tham dự Đại hội vì quyền dân chủ trong Đại hội được phát huy. Nếu trước đây chỉ tham gia bầu ban chấp hành rồi hết trách nhiệm thì lần này còn trực tiếp bầu ban thường vụ, bí thư, phó bí thư. Có tác động tốt đối với cán bộ quy hoạch trong việc rèn luyện đạo đức, phẩm chất; học tập nâng cao trình độ của mình để giữ gìn uy tín cá nhân trong công việc.

Tuy nhiên thực tế cho thấy, việc tổ chức thảo luận đóng góp văn kiện đại hội cấp trên chưa sâu, chưa nhiều, ít ý kiến đóng góp; việc chuẩn bị văn kiện đại hội của cấp mình có mặt chưa sát, chưa cụ thể nhất là việc xác định các mục tiêu, chỉ tiêu chủ yếu, các nhiệm vụ và giải pháp đột phá, công tác nhân sự có nơi chuẩn bị chưa thật tốt, nên dẫn đến bầu không trúng dự kiến,... Khi triển khai đại trà, cần ngăn chặn việc chạy chức, chạy quy hoạch của cán bộ, đảng viên.

Ông Đặng Tuấn Liệt, ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Trưởng Ban Tổ chức Thành ủy Cần Thơ - “Đại hội trực tiếp bầu ban thường vụ, bí thư và phó bí thư, tạo được sự chuyển biến, đổi mới, dân chủ trong Đảng”

Đảng bộ thành phố Cần Thơ đã chọn 14 đảng bộ cơ sở thực hiện thí điểm chủ trương đó (chiếm 6,76% tổng số đảng bộ cơ sở). Kết quả cho thấy, trong 167 cấp ủy viên khóa mới, tỷ lệ nữ chiếm 15,82%; có 2 nữ là bí thư cấp ủy, tỷ lệ trẻ chiếm 24,55%; các chức danh bí thư, phó bí thư trúng cử với tỷ lệ phiếu bình quân trên 80%).

Đánh giá chung, các đại hội điểm đều đạt yêu cầu về xây dựng và thảo luận văn kiện, các cấp ủy đều quan tâm đổi mới quy trình xây dựng văn kiện, tổ chức lấy ý kiến rộng rãi trong toàn đảng bộ, tham khảo ý kiến của các ban, ngành cấp trên. Tại Đại hội, các đại biểu tiếp tục thảo luận, đóng góp (bình quân từ 3 - 7 ý kiến). Văn kiện bám sát chức năng, nhiệm vụ và tình hình thực tế của địa phương, có so sánh, đối chiếu với nghị quyết nhiệm kỳ trước; kiểm điểm nghiêm túc, thẳng thắn vai trò lãnh đạo của cấp ủy.

Công tác chuẩn bị nhân sự được các cấp ủy chỉ đạo chặt chẽ và có sự đổi mới theo hướng mở rộng dân chủ, phát huy vai trò, trách nhiệm của các tổ chức đảng cấp dưới, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể nhân dân trong việc tham gia đóng góp ý kiến, nhận xét về nhân sự cấp ủy. Chú trọng yêu cầu cơ cấu, đổi mới không dưới 1/3 cấp ủy viên; tất cả những trường hợp có vướng mắc về tiêu chuẩn cấp ủy viên đều được xem xét, thẩm tra, xác minh giải quyết thấu đáo tạo sự thống nhất, đồng thuận trước khi đưa ra ứng cử, đề cử.

Tuy nhiên, ở một vài cơ sở, cách làm chưa thật sự đổi mới, chưa làm rõ được bước tiến trong việc mở rộng dân chủ; Báo cáo chính trị còn dài, không đi vào trọng tâm. Công tác điều hành còn lúng túng, nhất là trong khâu thảo luận về tiêu chuẩn, cơ cấu, số lượng cấp ủy viên và kiểm phiếu bầu cử; có nơi chưa thực hiện đúng quy trình nhân sự.

Ông Trần Minh Tổng, Tỉnh ủy viên, Phó Trưởng Ban Tổ chức Tỉnh ủy tỉnh Hậu Giang - “Quy trình bầu trực tiếp ban thường vụ, bí thư và phó bí thư góp phần nâng lên một bước về chất lượng văn kiện, nhân sự cấp ủy”

Tính đến cuối tháng 3-2010, Hậu Giang đã tiến hành thí điểm đại hội 5 đảng bộ cơ sở, có 3 đảng bộ đại hội bầu trực tiếp ban thường vụ, bí thư, phó bí thư. Qua thực tiễn, đại hội không chỉ phát huy dân chủ trong Đảng mà chất lượng văn kiện, nhân sự cấp ủy cũng được nâng lên.

Nghị quyết đại hội đã bám sát vào chức năng, nhiệm vụ của loại hình tổ chức cơ sở đảng của các đơn vị; nhân sự cấp ủy, phần lớn đều đạt theo yêu cầu đề ra, tỷ lệ trẻ, nữ trên 15%; hầu hết, các đồng chí dự kiến vào ban chấp hành, ban thường vụ, bí thư, phó bí thư đều được Đại hội tín nhiệm với tỷ lệ đạt khá cao từ 84,2% trở lên.

Những hạn chế cần khắc phục là: Tuyên truyền trước, trong và sau Đại hội thiếu bề rộng lẫn chiều sâu. Thời gian tổ chức Đại hội cả trù bị và thời gian đại hội chính thức còn ít (chỉ hơn một buổi) nên rất cập rập, nhất là phần thảo luận văn kiện, nhân sự và bầu cử. Do hạn chế về thời gian, nên phần thảo luận tại hội trường chỉ tập trung cho những bài tham luận đã chuẩn bị trước mà không có những ý kiến trực tiếp của đại biểu phản ánh những vấn đề tâm đắc, bức xúc cần thảo luận.

Về điều hành, một vài nơi lúng túng, dễ nhầm lẫn. Gợi ý thảo luận còn gò bó. Một số tham luận dài dòng, kể lể thành tích của lĩnh vực mình phụ trách mà ít tập trung tham gia vào đóng góp văn kiện đại hội.

Việc điều hành giới thiệu đề cử, ứng cử chưa dành thời gian thỏa đáng để đại biểu, đảng viên thấy rõ đây thật sự là dân chủ trong Đảng. Phần bầu cử, hướng dẫn còn lúng túng, chưa dành thời gian để đại biểu suy nghĩ có nên chọn giới thiệu thêm đại biểu hay không, việc lựa chọn người xứng đáng bầu vào cấp ủy còn hạn chế.

Ông Nguyễn Phúc Lâm, Tỉnh ủy viên, Phó Trưởng Ban Tổ chức Tỉnh ủy tỉnh Bình Dương - “Bầu trực tiếp ban thường vụ, bí thư và phó bí thư sẽ hạn chế được các biểu hiện dân chủ hình thức hay tư tưởng cục bộ, bè phái...”

Tỉnh ủy Bình Dương đã chọn chọn 13/182 đảng bộ cơ sở, thực hiện đại hội thí điểm (chiếm 7% tổng số đảng bộ cơ sở của tỉnh).

Về bầu bí thư, phó bí thư, các đồng chí được cấp ủy khóa trước giới thiệu ứng cử đều trúng cử và đạt số phiếu khá cao. Những trường hợp bầu có số dư, số phiếu bầu phân tán, tỷ lệ trúng cử không cao. Việc tổ chức đại hội đảng bộ cơ sở trực tiếp bầu ban thường vụ, bí thư, phó bí thư đã đạt mục đích, yêu cầu đã đề ra; đem lại không khí đổi mới trong Đảng, phát huy tốt quyền và nghĩa vụ của đảng viên.

Tuy vậy, vẫn còn một số biểu hiện như thiếu sâu sát, còn sự gượng ép, máy móc trong cơ cấu nhân sự. ở một số đại hội, việc đóng góp vào văn kiện, vào nhân sự còn chung chung. Chương trình đại hội có nơi chưa sát với quy định, hướng dẫn của Trung ương; việc sắp xếp trình tự các bước còn thiếu tính hợp lý. Do không nghiên cứu kỹ tài liệu, một số nơi còn lúng túng trong điều hành. Do không nắm vững các điểm mới của Quy chế bầu cử trong Đảng, nên còn sai sót trong tính kết quả bầu cử. Việc bố trí thời gian của một số đảng bộ còn ngắn (chỉ hơn 1 buổi) làm ảnh hưởng đến chất lượng, tính trang trọng của Đại hội. Bên cạnh đó, do đoàn chủ tịch còn chủ quan, làm mất thời gian khi điều hành.

Ông Nguyễn Khắc Hưng, ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Bí thư Thành ủy Nam Định - “Phải hài hòa và thiết thực, bảo đảm đúng quy trình Đại hội”

Thực hiện kế hoạch số 83-KH/TU, ngày 29-9-2009, của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về việc thực hiện Chỉ thị số 37-CT/TW, của Bộ Chính trị, ngày 01-2-2010, Ban Thường vụ Thành ủy thành phố Nam Định ra Quyết định số 464-QĐ/TU, thực hiện thí điểm chủ trương Đại hội Đảng bộ cơ sở tại hai Đảng bộ phường Trần Tế Xương và xã An Lộc.

Đây là hai cơ sở có đặc thù riêng trong phát triển kinh tế, xã hội. Trần Tế Xương là phường trong năm 2009 vừa qua có sự phát triển nhanh trong thu ngân sách; đang thực hiện Dự án WB về nâng cấp cơ sở hạ tầng với số vốn đầu tư 8,7 tỉ đồng; công tác quản lý đô thị vẫn gặp nhiều khó khăn, vướng mắc. Riêng xã An Lộc, trong những năm qua, cơ cấu kinh tế, cơ cấu lao động chuyển dịch nhanh dẫn đến tình trạng giảm nhiều diện tích trồng lúa, các vấn đề bức thiết đang được đặt ra như: giải quyết lao động, việc làm, chuyển đổi cây trồng vật nuôi, quản lý đất đai, môi trường.

Chúng tôi chọn hai đơn vị làm thí điểm vừa để khích lệ tinh thần của đảng bộ, nhân dân vừa nhằm tập trung sự quan tâm, chỉ đạo cơ sở xây dựng phương hướng nhiệm vụ, chỉ tiêu phát triển kinh tế, xã hội sao cho sát thực, phù hợp với đặc điểm tình hình, thế mạnh địa phương.

Đối với việc chỉ đạo Đại hội, Ban Thường vụ Thành ủy chú trọng và chỉ đạo các cơ sở đặc biệt lưu ý và tập trung đến phần thảo luận văn kiện trong Đại hội. Các đại biểu nỗ lực góp ý kiến, bàn những nhiệm vụ, giải pháp cụ thể, thiết thực như quản lý đô thị, thu, chi ngân sách, giảm hộ nghèo, tạo điều kiện cho người dân làm giàu chính đáng, xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư, phòng chống tệ nạn xã hội... Nhưng, vẫn chưa thực sự phong phú; thậm chí chưa có tranh luận, đa phần ý kiến xuôi chiều, đọc văn bản sẵn.

Một trong những nguyên nhân chính là, do phải bầu cử nhiều lần, thời gian kiểm phiếu tương đối dài. Đây là vấn đề cần rút kinh nghiệm để bảo đảm hài hòa, nhịp nhàng các công việc của Đại hội. Mặt khác, để tránh tình trạng các đơn vị chỉ quan tâm đến điểm mới là bầu cử, coi công việc Đại hội chỉ đơn thuần như một cuộc bầu cử, cần làm thật tốt việc chuẩn bị nhân sự, thông tin đầy đủ về cán bộ và bộ máy dự kiến thật sớm. Qua thực tiễn, có thể ghép bầu bí thư và phó bí thư vào một lần, để rút ngắn thời gian bầu cử.

Ông Vũ Quang Hạnh - Đại biểu Đại hội Đảng bộ phường Trần Tế Xương, thành phố Nam Định - “Bầu trực tiếp, người trúng cử vinh dự lớn nhưng trách nhiệm cũng càng cao”

Với 41 tuổi Đảng, ba kỳ là đại biểu Đại hội Đảng bộ phường, tôi nhận thấy, so với các kỳ Đại hội trước, Đại hội Đại biểu Đảng bộ phường lần thứ VIII này tính dân chủ được phát huy cao độ. Đại biểu chúng tôi được tham khảo, tham gia đóng góp ý kiến vào dự thảo văn kiện trình Đại hội và đề án nhân sự được chuẩn bị kỹ từ cơ sở. Đặc biệt, các đồng chí lãnh đạo phường xuống tham dự họp trực tiếp từng chi bộ, nghe tâm tư, nguyện vọng của cán bộ, đảng viên và quần chúng nhân dân. Trong phần bầu cử, Đại hội chia ra các tổ thảo luận và đã dành thời gian tương đối nhiều cho đại biểu chúng tôi trao đổi, lựa chọn nhân sự. Từ đó, không chỉ tôi mà hầu hết các đảng viên đều rất phấn khởi, khi Đảng có chủ trương này. Đây là việc làm khẳng định tính dân chủ trực tiếp và sâu rộng trong Đảng, đồng thời phát huy quyền dân chủ và trách nhiệm của đại biểu tham dự Đại hội trong việc lựa chọn người lãnh đạo cấp ủy.

Chúng tôi mong rằng, sau Đại hội, Đảng ủy khóa mới cần xây dựng ngay quy chế, phân công nhiệm vụ cho từng đồng chí ủy viên, lập kế hoạch triển khai thực hiện nghị quyết thật nhanh chóng và cụ thể. Mặt khác, Đảng ủy khóa mới nên ra những nghị quyết chuyên đề để giải quyết có hiệu quả nhiều vấn đề rất cấp thiết hiện nay trên địa bàn phường như: quản lý đô thị, chuyển dịch cơ cấu kinh tế, chất lượng sinh hoạt của các chi bộ, đoàn thể, giải quyết việc làm, đào tạo nghề...

Tôi nghĩ, khi được toàn thể đại biểu có mặt tại Đại hội bầu trực tiếp, các đồng chí trúng cử sẽ có niềm vinh dự hơn, vì vậy, chúng tôi hy vọng các đồng chí cũng sẽ thể hiện vai trò, tinh thần trách nhiệm cao hơn với đảng bộ, nhân dân trong những quyết sách, việc làm tới đây./.