Thế kỷ XXI là thế kỷ của biển và đại dương, hướng ra biển, tiến ra biển đã và đang trở thành xu thế chung của thế giới và khu vực. Việt Nam là một quốc gia nằm ven bờ Biển Đông có chiều dài bờ biển 3.260 km, cùng hàng nghìn hòn đảo ven biển. Vùng biển, đảo không những có tiềm năng to lớn về kinh tế mà còn là hướng phòng thủ đặc biệt quan trọng, xung yếu của quốc gia trong sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc.

Quân khu 7 là địa bàn chiến lược quan trọng trong nhiều lĩnh vực, có các tỉnh Bình Thuận, Bà Rịa - Vũng Tàu, Thành phố Hồ Chí Minh là những địa phương có biển, đảo với bờ biển dài trên 322 km, vùng lãnh hải 150.000 km2. Vùng biển, đảo trên địa bàn Quân khu có tiềm năng to lớn trong phát triển kinh tế - xã hội, hướng phòng thủ chiến lược đặc biệt quan trọng trong thế trận phòng thủ chung của vùng biển phía Nam đất nước.

Quán triệt Nghị quyết số 9 của Ban Chấp hành Trung ương khóa X về “Chiến lược biển Việt Nam đến năm 2020”, với mục tiêu “Phấn đấu đưa nước ta thành quốc gia mạnh về biển, làm giàu từ biển, bảo đảm vững chắc chủ quyền, quyền chủ quyền quốc gia trên biển”, nhận thức sâu sắc ý nghĩa, tầm quan trọng của nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền biển, đảo, những năm qua Đảng ủy - Bộ Tư lệnh Quân khu 7 đã cụ thể hóa và triển khai cho các cơ quan, đơn vị, địa phương tổ chức quán triệt, thực hiện các chủ trương, đường lối của Đảng và Nhà nước, thông tư hướng dẫn của Bộ Quốc phòng về kết hợp phát triển kinh tế với tăng cường củng cố quốc phòng, an ninh ở vùng biển, đảo. Bước đầu, đã có nhiều chuyển biến tích cực, kinh tế biển có sự thay đổi, xuất hiện nhiều ngành kinh tế biển theo hướng hiện đại, đó là khai thác dầu khí, công nghiệp đóng tàu quân sự, dân sự công suất lớn, vận tải biển, du lịch biển, đảo, nuôi trồng, đánh bắt hải sản và tìm kiếm cứu hộ, cứu nạn… Trên cơ sở phát triển kinh tế, đã chú trọng phát triển tiềm lực quốc phòng, an ninh như xây dựng lực lượng, cơ sở vật chất; bảo đảm vũ khí trang bị, phương tiện phù hợp cho các lực lượng… Chủ động chuẩn bị chu đáo các phương án tác chiến trên từng khu vực biển, đặc biệt là các đảo; tổ chức các cuộc diễn tập huy động tàu thuyền theo Nghị định số 30 của Chính phủ về đấu tranh bảo vệ chủ quyền biển, đảo. Đẩy mạnh xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân, an ninh nhân dân trên vùng biển, đảo. Tổ chức hợp đồng tác chiến giữa các lực lượng chặt chẽ, theo một kế hoạch thống nhất, nắm chắc tình hình, chủ động xử lý các tình huống hiệu quả, không để bị bất ngờ.

Tuy vậy, điều đáng quan tâm là nhận thức về kết hợp giữa phát triển kinh tế biển, đảo với tăng cường củng cố quốc phòng, an ninh trên địa bàn Quân khu vẫn còn không ít hạn chế, sự gắn kết giữa kinh tế với quốc phòng, an ninh chưa chặt chẽ. Một số địa phương xây dựng quy hoạch, kế hoạch, dự án phát triển kinh tế biển, đảo chưa thật chú trọng đến các phương án xây dựng lực lượng, thế trận quốc phòng, an ninh; việc ứng dụng khoa học - công nghệ trong phát triển kinh tế và củng cố quốc phòng, an ninh chưa được quan tâm đúng mức, phần nào làm ảnh hưởng đến hoạt động bảo vệ của lực lượng quốc phòng, an ninh trong phát triển kinh tế biển, đảo.

Bước vào thời kỳ mới, trong bối cảnh tình hình quốc tế và khu vực có nhiều diễn biến phức tạp, bên cạnh những thuận lợi, đất nước gặp nhiều khó khăn, thách thức lớn, chúng ta cần có những giải pháp đồng bộ, kết hợp giữa phát triển kinh tế biển, đảo gắn với tăng cường củng cố quốc phòng, an ninh tạo nên sức mạnh tổng hợp nhằm đáp ứng kịp thời yêu cầu xử lý mọi tình huống tranh chấp, xung đột, cướp biển, buôn lậu, thiên tai… có thể xảy ra. Đây là vấn đề có ý nghĩa quan trọng và cấp thiết cả trước mắt và lâu dài. Để góp phần đưa nước ta trở thành quốc gia mạnh lên về biển, làm giàu từ biển, bảo vệ vững chắc chủ quyền lãnh thổ quốc gia trên vùng biển, đảo thiêng liêng của Tổ quốc nói chung, địa bàn Quân khu nói riêng, theo chúng tôi, Quân khu 7 cần tăng cường những giải pháp chủ yếu sau:

Trước hết, đẩy mạnh tuyên truyền về kết hợp phát triển kinh tế với tăng cường củng cố quốc phòng, an ninh trên vùng biển, đảo. Đây là nhiệm vụ quan trọng, thường xuyên của cả hệ thống chính trị, trong đó lực lượng vũ trang Quân khu làm nòng cốt, nhằm tạo sự thống nhất cao trong cán bộ, đảng viên, nhân dân và lực lượng vũ trang về mục tiêu chiến lược biển, đảo đến năm 2020 trên tất cả các lĩnh vực chính trị, kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh, đối ngoại, khoa học - công nghệ... Trong công tác tuyên truyền, cần thông tin kịp thời, đầy đủ những chủ trương của Đảng, chính sách của Nhà nước về các lĩnh vực liên quan đến biển, đảo. Trong đó, chú trọng các tài liệu khoa học đã được kết luận về biển, đảo, quy hoạch phát triển kinh tế biển; các tài liệu, chứng cứ lịch sử, pháp lý khẳng định chủ quyền, quyền chủ quyền, quyền tài phán đối với các vùng biển, đảo của nước ta trên cơ sở Luật Biển Việt Nam và Công ước của Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982. Coi trọng cụ thể hóa quan điểm chỉ đạo của Đảng về “Kết hợp chặt chẽ giữa phát triển kinh tế - xã hội với bảo đảm quốc phòng, an ninh biển, đảo”, đây là vấn đề hết sức quan trọng trong quá trình tổ chức thực hiện. Đồng thời, thường xuyên quán triệt, thông tin kịp thời, chính xác những quan điểm, lập trường, chủ trương của Đảng trong đấu tranh bảo vệ chủ quyền biển, đảo, vùng đặc quyền kinh tế của nước ta nhằm định hướng tư tưởng, tạo sự đồng thuận cao trong nhận thức và hành động của cán bộ, đảng viên, nhân dân và lực lượng vũ trang, từ đó, xây dựng thế trận lòng dân, thế trận quốc phòng, an ninh biển, đảo vững chắc; xây dựng ý chí, quyết tâm bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo; bảo vệ chế độ chính trị, lợi ích quốc gia dân tộc; góp phần giữ vững môi trường hòa bình, ổn định để phát triển kinh tế đất nước và hội nhập quốc tế.

Hai là, tăng cường xây dựng, củng cố các lực lượng vũ trang đáp ứng yêu cầu quản lý, khai thác và bảo vệ chủ quyền biển, đảo trong tình hình mới. Đây là giải pháp quan trọng, trực tiếp quyết định đến việc hoàn thành nhiệm vụ bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo. Vì vậy, cần phải xây dựng bộ đội địa phương, bộ đội Biên phòng và lực lượng dân quân tự vệ biển, đảo đủ mạnh, có số lượng hợp lý, chất lượng tổng hợp cao, lấy chất lượng chính trị làm cơ sở. Chú trọng nâng cao trình độ kỹ thuật, chiến thuật, hợp đồng tác chiến trên biển, đảo đủ khả năng xử lý các tình huống có thể xảy ra trên biển. Quan tâm đúng mức đến công tác bảo đảm vũ khí trang bị, phương tiện, cơ sở vật chất cho các lực lượng nòng cốt, phù hợp với yêu cầu nhiệm vụ của từng lực lượng; đối với lực lượng của các đảo phải bảo đảm bám trụ độc lập tác chiến được lâu dài. Hợp đồng chặt chẽ với lực lượng Hải quân, Biên phòng, Cảnh sát biển, Không quân, Kiểm ngư, với lực lượng quân sự, dân sự tại chỗ trong xây dựng và luyện tập, diễn tập các phương án tác chiến đấu tranh bảo vệ chủ quyền biển, đảo; nhằm phát huy sức mạnh tổng hợp của các lực lượng trong xây dựng, quản lý, khai thác và bảo vệ chủ quyền biển, đảo.

Ba là, tiếp tục củng cố thế trận quốc phòng, an ninh kết hợp phát triển kinh tế phù hợp với yêu cầu nhiệm bảo vệ chủ quyền biển, đảo trong tình hình mới ở cấp độ cao hơn. Củng cố thế trận quốc phòng, an ninh vùng biển, đảo phù hợp với địa hình, địa thế, khả năng, sở trường, cách đánh là cơ sở để vận dụng các hình thức chiến thuật, thủ đoạn tác chiến trên chiến trường biển, đảo. Đồng thời, tạo ra thế trận quốc phòng toàn dân, an ninh nhân dân trong đấu tranh, đàm phán khẳng định chủ quyền quốc gia trên biển, đảo cũng như đảm bảo an ninh hợp tác liên doanh, liên kết kinh tế, khai thác tài nguyên, nghiên cứu khoa học và bảo vệ môi trường biển. Kết hợp phát triển kinh tế biển, đảo với xây dựng thế trận quốc phòng, an ninh đủ khả năng bảo vệ chủ quyền quốc gia trên biển.

Chiến lược biển Việt Nam đến năm 2020 đã chỉ rõ: Thực hiện quá trình dân sự hóa trên biển, đảo gắn với tổ chức dân cư, tổ chức sản xuất và khai thác biển. Có chính sách đặc biệt để khuyến khích mạnh mẽ nhân dân ra định cư ổn định và làm ăn dài ngày trên biển; thí điểm xây dựng các khu kinh tế quốc phòng tại các đảo, quần đảo Trường Sa, vùng biển, đảo của Tổ quốc. Đây là chủ trương chiến lược của Đảng ta có ý nghĩa rất quan trọng đối với sự nghiệp bảo vệ chủ quyền biển, đảo của đất nước. Dân sự hóa vùng biển, đảo vừa là cơ sở để khai thác các nguồn tài nguyên phát triển kinh tế biển, vừa là tiền đề để xây dựng, củng cố lực lượng, thế trận quốc phòng, an ninh, phát huy sức mạnh tại chỗ bảo vệ chủ quyền biển, đảo. Để thực hiện chủ trương trên, trước mắt cần nghiên cứu vận dụng mô hình khu kinh tế quốc phòng của Quân khu trên biên giới để xây dựng các khu kinh tế quốc phòng trên các đảo; vừa phát triển kinh tế - xã hội gắn với bảo đảm quốc phòng, an ninh làm cơ sở để quân và dân vừa tham gia phát triển kinh tế - xã hội, tạo điều kiện thu hút ngày càng nhiều dân cư đến làm ăn sinh sống, vừa kết hợp tăng cường củng cố quốc phòng, an ninh, quản lý, khai thác, bảo vệ chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc. Trong đó, chú trọng đầu tư xây dựng hạ tầng cơ sở, lực lượng một số lĩnh vực cho hai huyện đảo Côn Đảo và Phú Qúy như cảng cá, cơ sở chế biến hải sản, bảo đảm nhiên liệu, nước ngọt, bệnh viện, tìm kiếm cứu hộ, cứu nạn, bảo đảm thông tin liên lạc, viễn thông… để ngư dân yên tâm làm ăn lâu dài ở các vùng biển, đảo xa; đồng thời sẵn sàng chuyển sang làm nhiệm vụ quốc phòng, an ninh khi có yêu cầu. Tăng cường triển khai thực hiện chủ trương đóng các tàu công suất lớn, đánh bắt xa bờ kết hợp bảo vệ chủ quyền biển, đảo; đồng thời thực hiện đồng bộ các biện pháp bao tiêu sản phẩm, bảo đảm hậu cần, dịch vụ nghề cá; bảo đảm an ninh, phòng chống buôn lậu, cướp biển; tìm kiếm cứu hộ, cứu nạn cho ngư dân, tàu thuyền khi có thiên tai.

Bốn là, đẩy mạnh nghiên cứu ứng dụng tiến bộ khoa học, công nghệ trong phát triển kinh tế và củng cố quốc phòng, an ninh vùng biển, đảo. Sự phát triển như vũ bão của khoa học, công nghệ ngày nay đang tác động mạnh mẽ trên tất các các lĩnh vực của đời sống xã hội nói chung và trong lĩnh vực kinh tế, quốc phòng, an ninh nói riêng, do đó việc quan tâm đẩy mạnh nghiên cứu, ứng dụng thành tựu khoa học, công nghệ sẽ mang lại hiệu quả thiết thực trong hoạt động phát triển kinh tế và quốc phòng, an ninh vùng biển, đảo. Cần quan tâm nghiên cứu, ứng dụng tiến bộ khoa học, công nghệ đối với phát triển các ngành kinh tế và xây dựng các công trình phòng thủ ở các vùng biển, đảo, các khu vực phòng thủ địa phương, nhất là các địa phương trọng điểm. Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các sở, ban, ngành, đoàn thể trong việc nghiên cứu, ứng dụng những thành tựu khoa học, công nghệ nhằm bảo đảm sức khỏe của nhân dân đi biển dài ngày và bộ đội đóng quân trên những vùng biển, đảo, nhà giàn, nhất là những đảo tiền tiêu, xa đất liền, chịu tác động lớn của khí hậu. Đẩy mạnh việc phối hợp nghiên cứu, ứng dụng, chuyển giao công nghệ, nhằm mục đích thay đổi các nguyên liệu, vật liệu, năng lượng mới sử dụng trong các lĩnh vực hoạt động kinh tế, quốc phòng, an ninh để giảm tác động, ảnh hưởng tiêu cực của khí hậu biển với các trang thiết bị, vũ khí, phương tiện, khí tài quân sự hiện đại. Nghiên cứu cải tiến trang thiết bị, vũ khí, khí tài, cơ sở vật chất cho lực lượng vũ trang địa phương hoạt động trên biển cả trong thời bình và thời chiến. Trong thời bình, cần thiết phải nghiên cứu cải tiến trang bị cho lực lượng vũ trang địa phương theo hướng “lưỡng dụng” có thể phục vụ cho phát triển kinh tế biển và có thể sử dụng cho chiến đấu và phục vụ chiến đấu khi có tình huống xảy ra. Các loại tàu thuyền hoạt động trên biển cần được nghiên cứu cải tiến trang thiết bị trước mắt phục vụ cho phát triển kinh tế, khi có chiến tranh cải tiến chuyển sang vận chuyển người, vũ khí, lương thực, thực phẩm bảo đảm cho yêu cầu tác chiến trên biển theo một kế hoạch cụ thể. Cần chú trọng phát triển các loại tàu thuyền nhỏ tốc độ cao trang bị cho lực lượng vũ trang địa phương trước mắt phục vụ cho huấn luyện, sản xuất, bảo vệ, tìm kiếm, cứu hộ, cứu nạn, khi có chiến tranh có thể là phương tiện luồn, lách để tiến công địch trên biển; phát triển các phương tiện thông tin thu phát; phương tiện nghe nhìn cho lực lượng dân quân tự vệ biển, thời bình bảo đảm nắm và thông báo tình hình biển, đảo, phục vụ cho chỉ huy, điều hành tìm kiếm, cứu hộ, cứu nạn trên biển, khi có chiến tranh sử dụng cho hoạt động trinh sát nắm địch và bảo đảm cho chỉ huy, điều hành tác chiến trên biển, đảo./.