Chuẩn bị kỹ lưỡng, bài bản

Những năm qua, thành phố Hà Nội luôn ưu tiên, tạo điều kiện thuận lợi về mọi mặt đưa khoa học, ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất nông nghiệp nhằm phát triển nền nông nghiệp hiện đại và bền vững. Để tạo tiền đề cho việc phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, trong các hoạt động sản xuất giống cây trồng, vật nuôi; sản xuất, sơ chế, chế biến, bảo quản và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp, Thành phố ban hành Nghị quyết số 03/2015/NQ-HĐND, ngày 8-7-2015, “về một số chính sách thực hiện chương trình phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao thành phố Hà Nội giai đoạn 2016 - 2020”. Theo đó, thành phố tập trung hỗ trợ có điều kiện cho các doanh nghiệp, hợp tác xã, tổ hợp tác, trang trại và các hộ gia đình có dự án về nông nghiệp ứng dụng cao được các cấp phê duyệt. Cùng với đó, thành phố cũng cam kết mạnh mẽ trong việc hỗ trợ đào tạo nghề; tập huấn kỹ thuật; đầu tư phát triển sản xuất và trong xây dựng mô hình trình diễn nếu các tổ chức, cá nhân có nguyện vọng và đạt được đầy đủ điều kiện. Đẩy mạnh ứng dụng khoa học - công nghệ phục vụ trong hoạt động sản xuất và phát triển nông nghiệp, ngày 8-12-2020, Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội ban hành Kế hoạch số 240/KH-UBND, về “Khuyến nông thành phố Hà Nội năm 2020” đặt ra 3 mục tiêu cụ thể: Thứ nhất, Tập huấn cho trên 12.600 lượt cộng tác viên, nông dân, người sản xuất tiếp cận, nắm bắt tiến bộ khoa học, nâng cao trình độ tay nghề trong quản lý, sản xuất đáp ứng yêu cầu phát triển sản xuất nông nghiệp theo hướng công nghệ cao, chất lượng cao, an toàn thực phẩm, nâng cao giá trị sản phẩm. Thứ hai, bám sát định hướng, chỉ đạo của Trung ương, của thành phố về nông nghiệp và phát triển nông thôn, tuyên truyền chủ trương chính sách phục vụ tái cơ cấu ngành nông nghiệp, giới thiệu các sản phẩm nông sản chủ lực, các sản phẩm theo chuỗi trên địa bàn thành phố. Thứ ba, chuyển giao công nghệ thông qua các mô hình trình diễn nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm, tăng năng suất, giảm chi phí sản xuất, hạ giá thành sản phẩm, hiệu quả kinh tế tăng 10 - 20% so với sản xuất ngoài mô hình.

Mới đây, để hoàn thành các mục tiêu của chương trình số 04-CTr/TU của Thành ủy Hà Nội, Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội ban hành quyết định số 2085/QĐ-UBND, ngày 11-5-2021, về “Ban hành kế hoạch phát triển nông nghiệp theo chuỗi giai đoạn 2021 - 2025”. Theo đó, Kế hoạch xác định thời gian tới để tăng cường ứng dụng khoa học công nghệ vào nông nghiệp, thành phố sẽ: ứng dụng đồng bộ các tiến bộ khoa học vào sản xuất, các thành tựu của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, công nghệ sinh học, cơ giới hóa, tự động hóa, công nghệ Nano,... trong quá trình sản xuất, sơ chế, đóng gói, chế biến, tiêu thụ sản phẩm nhằm tăng giá trị sản xuất; phát triển sản xuất theo hướng an toàn, GAP, hữu cơ. Từng bước hỗ trợ, đầu tư cơ sở hạ tầng, trang thiết bị kỹ thuật cho một số vùng sản xuất nông sản chất lượng trọng điểm tại các huyện, nhằm đẩy mạnh cơ giới hóa, hiện đại hóa các khâu trọng yếu trong quá trình: sản xuất, sơ chế, bảo quản, chế biến, nâng cao hiệu quả sản xuất tại các vùng sản xuất nông sản chủ lực; khuyến khích các đơn vị doanh nghiệp, cơ quan nghiên cứu khoa học, hợp tác với các hợp tác xã trong nghiên cứu, ứng dụng chuyển giao công nghệ sản xuất giống cây trồng, vật nuôi, bảo quản chế biến.

Chuyển mình tích cực

Với cách làm bài bản cùng sự chuẩn bị kỹ lưỡng, bám sát kế hoạch của từng năm đề ra, trong những năm qua Hà Nội luôn hoàn thành vượt mức mục tiêu chung về phát triển nông nghiệp, xây dựng nông thôn mới, nâng cao đời sống nhân dân. Nhiều sản phẩm từ kết quả đề tài, dự án đã khẳng định được sức cạnh tranh mạnh mẽ trên thị trường, thay thế công nghệ, máy móc nhập khẩu và đáp ứng được nhu cầu thực tiễn của các doanh nghiệp, hợp tác xã. Các sản phẩm nghiên cứu xuất phát từ nhu cầu thực tế, hướng tới việc hoàn thiện các sản phẩm chính của doanh nghiệp, phát triển các sản phẩm mới có khả năng cạnh tranh và mở rộng thị trường. Nghiên cứu, chế tạo ra một số dây chuyền công nghệ thiết bị đồng bộ, hiện đại phục vụ phát triển các ngành công nghiệp, nông nghiệp, dịch vụ và sản xuất hàng tiêu dùng, nâng cao chất lượng sản phẩm hàng hoá đáp ứng nhu cầu trong nước, thay thế nhập khẩu⁽¹⁾. Nhiều nghiên cứu về kỹ thuật trồng trọt, bảo tồn, phát triển giống cây trồng đặc sản bản địa, những giống cây trồng được chọn tạo trong nước và nhập nội có chất lượng tốt, chọn tạo giống vật nuôi mới như gà lai 3 giống MZL; phát triển cây dược liệu có giá trị (sa nhân tím, khôi tía, gừng đen...). Hà Nội cũng ứng dụng công nghệ tiên tiến Biofloc trong nuôi trồng thủy sản; nghiên cứu sản xuất chế phẩm cung cấp dinh dưỡng cho cây trồng và bảo vệ thực vật; nghiên cứu bảo quản, chế biến nông sản; nghiên cứu về chuỗi liên kết trong chăn nuôi. Bên cạnh đó, các mô hình nông nghiệp gắn với du lịch sinh thái đã góp phần nâng cao chất lượng, giá trị của nông sản, hiệu quả sản xuất nông lâm nghiệp, tăng thu nhập cho người nông dân. Các kết quả nghiên cứu về công nghệ, tiến bộ kỹ thuật mới được chuyển giao tới hộ nông dân, cơ sở sản xuất bằng các phương thức khác nhau góp phần đào tạo, nâng cao trình độ, tay nghề của cán bộ kỹ thuật, người nông dân, đưa các tiến bộ kỹ thuật mới ứng dụng hiệu quả vào sản xuất. Chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP) của Hà Nội thời gian vừa qua cũng đã khẳng định được tầm quan trọng, nâng tầm vị thế nông sản của địa phương. Theo công bố của Văn phòng điều phối Chương trình xây dựng nông thôn mới Hà Nội, giai đoạn 2019 - 2020 Thủ đô đã có 1.054 sản phẩm được đánh giá và công nhận. Năm 2021, Hà Nội có thêm 541 sản phẩm của 26 đơn vị cấp huyện đăng ký tham gia Chương trình mỗi xã một sản phẩm.

Thành quả quan trọng trong công tác khuyến nông của thủ đô giai đoạn vừa qua cũng được khẳng định trong Chương trình khuyến nông thành phố Hà Nội giai đoạn 2020 - 2025. Thành phố luôn quan tâm đến phát triển nông nghiệp, thông qua hoạt động khuyến nông, thành phố đã xây dựng và thực hiện được nhiều mô hình trình diễn áp dụng giống mới, tiến bộ kỹ thuật mới vào sản xuất và bước đầu gắn với liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị mang lại hiệu quả cao, tích cực.

Đẩy mạnh tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng bền vững, hiệu quả

Trong thời gian tới, thành phố cũng đưa ra những mục tiêu quan trọng trong đó nhấn mạnh việc huy động nguồn lực từ các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước tham gia vào chuyển giao công nghệ trong nông nghiệp; từng bước mở rộng các mô hình có áp dụng công nghệ cao vào sản xuất, bảo quản, chế biến nông sản; tăng cường liên kết theo chuỗi giá trị; các mô hình thực hành sản xuất nông nghiệp tốt và cấp chứng nhận xây dựng các vùng sản xuất hàng hóa tập trung có năng suất, chất lượng cao, an toàn vệ sinh thực phẩm gắn với bảo vệ môi trường sinh thái;… Kế hoạch số 227/KH-UBND, ngày 11-10-2021, về “Thực hiện chương trình số 04-CTr/TU ngày 17-3-2021 của Thành ủy Hà Nội về “đẩy mạnh thực hiện hiệu quả chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới gắn với cơ cấu lại ngành nông nghiệp và phát triển kinh tế nông thôn, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nông dân giai đoạn 2021 - 2025”” đã đưa ra nhiều giải pháp cụ thể để mạnh việc đẩy mạnh nghiên cứu, chuyển giao, ứng dụng khoa học - công nghệ vào sản xuất, chế biến và kinh doanh nông nghiệp:

Một là, tăng cường khuyến khích phối hợp các thành phần kinh tế tham gia nghiên cứu, chuyển giao tiến bộ khoa học kỹ thuật về cây trồng, vật nuôi và công nghệ tiên tiến phục vụ sản xuất và chế biến sản phẩm hiệu quả. Xây dựng trung tâm nông nghiệp công nghệ cao để ứng dụng tiến bộ kỹ thuật và công nghệ mới trong nước và quốc tế. Thực hiện chính sách khuyến khích ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất và chế biến sâu. Đẩy mạnh phát triển cơ giới hóa, cơ giới hóa đồng bộ trong sản xuất nông nghiệp.

Hai là, hướng dẫn ứng dụng chuyển giao tiến bộ kỹ thuật về sản xuất công nghệ cao, chế biến sâu; sản xuất theo vùng quy hoạch và nhu cầu của thị trường nhằm nâng cao giá trị, chất lượng nông sản phục vụ bền vững thị trường trong nước và quốc tế.

Ba là, phát triển mô hình nghiên cứu, lai tạo, ứng dụng giống mới về các lĩnh vực trồng trọt, chăn nuôi, thủy sản, vườn ươm công nghệ cao. Xây dựng kế hoạch phát triển nông nghiệp đô thị ứng dụng công nghệ cao nhằm nâng cao giá trị gia tăng, bảo vệ môi trường tại các huyện ven đô.

Bốn là, ứng dụng công nghệ thông tin, thành tựu của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư trong quản lý chất lượng, an toàn thực phẩm, kết nối tiêu thụ sản phẩm nông sản. Phát triển, duy trì Hệ thống truy xuất nguồn gốc nông lâm thủy sản thực phẩm thành phố Hà Nội góp phần minh bạch thông tin, nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp, đáp ứng yêu cầu quản lý, bảo đảm 100% sản phẩm nông lâm sản, thủy sản, thực phẩm chế biến tham gia hệ thống truy xuất nguồn gốc nông sản thực phẩm thành phố Hà Nội.

Bên cạnh đó, để thực hiện hiệu quả việc đẩy mạnh ứng dụng khoa học - công nghệ phục vụ sản xuất và phát triển nông nghiệp, thành phố cũng cần ưu tiên triển khai đồng bộ thêm những biện pháp biện pháp:

Thứ nhất, các cấp uỷ, chính quyền từ Trung ương đến địa phương cần tập trung nghiên cứu các cơ chế và ban hành các chính sách nhằm huy động tối đa mọi nguồn lực xã hội, tạo điều kiện thuận lợi cho các thành phần kinh tế tiếp cận được với nguồn lực (từ nguồn vốn đến việc tích tụ, tập trung ruộng đất) để phát triển khoa học công nghệ, ứng dụng công nghệ cao trong nông nghiệp. Khuyến khích người dân, doanh nghiệp đầu tư vốn nghiên cứu phát triển, chuyển giao công nghệ, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ cao trong phát triển nông nghiệp. Tạo điều kiện thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp trong việc nâng cao nâng lực nghiên cứu, nắm bắt được những công nghệ tiên tiến, công nghệ cốt lõi và những thành quả khác về khoa học và công nghệ mà cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư đem lại.

Thứ hai, thành phố cần có kế hoạch, chiến lược cụ thể trong việc hoạch định và phát triển đào tạo, đào tạo lại nguồn nhân lực chất lượng cao nhất là nguồn nhân lực phục vụ sản xuất nông nghiệp. Tạo hành lang thông thoáng nhằm khuyến khích sự phối hợp giữa các cơ sở đào tạo, doanh nghiệp, các cơ quan chức năng trong tổ chức đào tạo, cập nhật, hoàn thiện nội dung giáo trình đảm bảo bắt kịp được những thay đổi trong bối cảnh cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư đang diễn ra mạnh mẽ, từng bước trang bị cho người nông dân những kiến thức, kỹ năng để phát triển sản xuất nông nghiệp hiện đại, dần hình thành tư duy thị trường, năng lực tiếp nhận và ứng dụng tiến bộ khoa học công nghệ trong sản xuất nông nghiệp. Đồng thời, khuyến khích các mô hình vườn ươm khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo trong các nhà trường trên địa bàn thành phố.

Thứ ba, khuyến khích các cơ sở sản xuất nông nghiệp công nghệ cao hợp tác với các nhà khoa học, các chuyên gia xây dựng thương hiệu nông sản, liên kết thực hiện đồng bộ từ khâu sản xuất, chế biến đến tiêu thụ, qua đó nâng cao giá trị, tạo thương hiệu bền vững cho sản phẩm. Giúp cho người nông dân nâng cao khả năng dự báo của thị trường, tạo sân chơi lành mạnh, ổn định trong tiêu thụ sản phầm nông nghiệp công nghệ cao./.

---------------------

(1) Sở Khoa học và Công nghệ, Báo cáo “kết quả hoạt động khoa học và công nghệ năm 2020 và phương hướng nhiệm vụ năm 2021”.