Sáng 21-11, Hội nghị người Việt Nam ở nước ngoài lần thứ nhất đã khai mạc trọng thể tại Trung tâm Hội nghị quốc gia Mỹ Ðình (Hà Nội).

Tham dự Hội nghị có: Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết; Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Gia Khiêm; Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Huỳnh Ðảm; nhiều đồng chí nguyên là lãnh đạo cấp cao của Ðảng, Nhà nước; hơn 500 đại biểu là lãnh đạo các bộ, ngành và tỉnh, thành phố trong cả nước, cùng hơn 900 kiều bào từ 52 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới.

Phát biểu ý kiến tại Hội nghị, Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết gửi lời thăm hỏi tới gần bốn triệu kiều bào đang sinh sống ở khắp các quốc gia, vùng lãnh thổ trên thế giới và hoan nghênh các đại biểu trong và ngoài nước về tham dự Hội nghị. Chủ tịch nước đánh giá, đây là hội nghị đầu tiên có quy mô lớn, với sự tham gia rộng rãi của mọi tầng lớp kiều bào ở khắp bốn phương cùng với các cấp có thẩm quyền trong nước họp bàn về những vấn đề thiết thực trong xây dựng cộng đồng và phát triển đất nước. Bày tỏ vui mừng trước những thành tựu to lớn của đất nước trong hơn 20 năm tiến hành công cuộc đổi mới, Chủ tịch nước cho biết, Việt Nam đã bước vào giai đoạn đẩy mạnh sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa; kinh tế tăng trưởng khá nhanh, đời sống của các tầng lớp nhân dân ngày càng được cải thiện rõ rệt; hệ thống chính trị và khối đại đoàn kết toàn dân tộc không ngừng được củng cố và tăng cường; chính trị - xã hội ổn định; quốc phòng và an ninh được giữ vững; vị thế nước ta trên trường quốc tế không ngừng được nâng cao, tạo thế và lực mới cho đất nước tiếp tục phát triển. Thời gian qua, mặc dù chịu tác động trực tiếp của khủng hoảng tài chính và suy thoái kinh tế thế giới, nhưng dưới sự lãnh đạo của Ðảng, sự chỉ đạo điều hành của Chính phủ, của các cấp, các ngành và nhờ sự nỗ lực to lớn của toàn dân, nhịp độ tăng trưởng của nền kinh tế nước ta chỉ bị chậm lại mà không rơi vào khủng hoảng, suy thoái như một số nước khác. Tốc độ tăng trưởng GDP cả năm 2009 dự kiến đạt khoảng 5,2%. Kinh tế vĩ mô cơ bản ổn định, lạm phát được kiềm chế ở mức thấp, an sinh xã hội được chú trọng, đời sống nhân dân được bảo đảm; chính trị - xã hội tiếp tục ổn định. Về đối ngoại, Việt Nam đã thành công bước đầu trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế, thực thi các cam kết khi gia nhập Tổ chức Thương mại thế giới (WTO). Uy tín và vị thế Việt Nam ngày càng được nâng cao, nổi bật là việc Việt Nam đã đảm đương tốt nhiệm vụ Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2008-2009, hoàn thành xuất sắc vai trò là Chủ tịch luân phiên Hội đồng tháng 7-2009 và đang tích cực chuẩn bị để hoàn thành tốt vai trò Chủ tịch ASEAN vào năm 2010.

Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết khẳng định, những thành tựu đạt được hôm nay một lần nữa đã minh chứng về bản lĩnh, trí tuệ và ý chí quật cường của dân tộc Việt Nam, về sức mạnh của khối Ðại đoàn kết toàn dân tộc, sẵn sàng đương đầu với mọi khó khăn, thử thách để vươn lên. Trong những thành quả chung đó đều có sự đóng góp quan trọng của cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài (NVNONN). Chủ tịch nước hoan nghênh, mặc dù sống xa quê hương song đại đa số bà con kiều bào vẫn luôn nêu cao tinh thần tự tôn dân tộc, ý thức giữ gìn truyền thống và bản sắc văn hóa Việt Nam, luôn hướng về cội nguồn, gắn bó với gia đình, quê hương và mong muốn đóng góp cho sự phát triển của đất nước. Lòng tự hào dân tộc và tinh thần yêu nước của kiều bào ngày càng được củng cố bởi những thành quả đạt được của công cuộc đổi mới và sự lớn mạnh không ngừng của đất nước. Bà con hoan nghênh chính sách đại đoàn kết dân tộc của Ðảng và Nhà nước, ủng hộ sự nghiệp phát triển đất nước vì mục tiêu "dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh". Ðiều này đã trở thành xu thế chung trong cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài. Thời gian qua, ngày càng nhiều người về nước hợp tác, đóng góp công sức, trí tuệ trên các lĩnh vực khoa học - công nghệ, kinh tế, giáo dục - đào tạo, văn hóa - xã hội và tích cực hưởng ứng, tham gia các hoạt động từ thiện, nhân đạo, giúp đỡ đồng bào trong nước mỗi khi gặp khó khăn do thiên tai, dịch bệnh gây ra.

Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết khẳng định: Công tác đối với NVNONN luôn chiếm một vị trí quan trọng trong đường lối, chính sách xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Ðây là một nhiệm vụ có tính chất đặc thù trong công tác dân vận của Ðảng và Nhà nước, thể hiện tình cảm và trách nhiệm của toàn thể đồng bào trong nước đối với gần bốn triệu bà con ta ở nước ngoài nhằm phát huy sức mạnh tổng hợp vì sự nghiệp chung của dân tộc. Trong những năm qua, nhất là từ khi có Nghị quyết số 36-NQ/T.Ư của Bộ Chính trị (ngày 26-3-2004) về công tác đối với NVNONN, với quan điểm "Người Việt Nam ở nước ngoài là bộ phận không tách rời và là một nguồn lực của cộng đồng dân tộc Việt Nam, là nhân tố quan trọng góp phần tăng cường quan hệ hợp tác, hữu nghị giữa nước ta với các nước", công tác đối với NVNONN đã được tập trung triển khai trên cả ba lĩnh vực: thông tin tuyên truyền, hoạch định chính sách cũng như vận động cộng đồng và đã thu được nhiều kết quả tích cực, được dư luận cộng đồng đánh giá cao và nhiệt thành hưởng ứng. Tuy nhiên, thực tế thời gian qua cho thấy kiều bào ở một số nơi chưa thật sự có cuộc sống bảo đảm, địa vị pháp lý chưa ổn định; nhu cầu về giữ gìn bản sắc văn hoá và truyền thống dân tộc, trong đó có việc duy trì tiếng Việt đang trở nên hết sức bức xúc; công tác xây dựng và phát triển hội đoàn gặp không ít khó khăn, tính gắn kết trong nhiều khu vực cộng đồng không cao; một bộ phận nhỏ kiều bào do thiếu thông tin hoặc thông tin sai lệch nên còn có những việc làm đi ngược lại lợi ích của cộng đồng và dân tộc. Tiềm năng trí thức của kiều bào được đánh giá là một thế mạnh của cộng đồng, nhưng chưa được khai thác hiệu quả. Tiềm lực kinh tế của cộng đồng cũng rất lớn và lợi thế của doanh nghiệp kiều bào trong vai trò làm cầu nối cho quá trình hội nhập kinh tế quốc tế của đất nước cũng chưa thật sự phát huy hết tác dụng trong thời gian qua. Chủ tịch nước bày tỏ mong muốn bà con Việt kiều đoàn kết, phấn đấu học tập, thành đạt ở nơi đất khách, thực hiện nghiêm pháp luật của nước sở tại, tích cực học tập, làm ăn để cuộc sống ngày càng tốt hơn, kịp thời đấu tranh với những luận điệu, tuyên truyền xuyên tạc của các thế lực thù địch.

Chủ tịch nước biểu dương và đánh giá cao sáng kiến của Bộ Ngoại giao và Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài đã phối hợp với một số bộ, ngành tổ chức Hội nghị. Chủ tịch nước mong rằng, trong khuôn khổ Hội nghị, các đại biểu sẽ trao đổi, thảo luận thẳng thắn trên tinh thần xây dựng. Lãnh đạo các cơ quan trung ương và địa phương cần chú ý lắng nghe để thật sự thấu hiểu được tâm tư, nguyện vọng của kiều bào, tiếp thu mọi ý kiến đóng góp, từ đó làm tốt hơn nữa công tác đối với người Việt Nam ở nước ngoài. Yêu cầu đặt ra trong hội nghị lần này là cần phát huy cao nhất tinh thần đại đoàn kết toàn dân tộc, thực hiện nhất quán quan điểm của Ðảng và Nhà nước ta luôn coi "người Việt Nam ở nước ngoài là bộ phận không tách rời của dân tộc"; tăng cường lòng tin và sự gắn bó của kiều bào đối với đất nước bằng những chính sách và cơ chế thông thoáng để bà con được thực hiện các quyền lợi cũng như nghĩa vụ đối với quê hương, đất nước; nêu cao vai trò, trách nhiệm của Nhà nước trong việc bảo vệ quyền lợi chính đáng của kiều bào; hỗ trợ kiều bào củng cố địa vị pháp lý, phát triển các tổ chức cộng đồng, giúp đỡ nhau xây dựng cuộc sống ổn định, thành đạt, đồng thời giữ gìn và phát huy bản sắc, truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt Nam; khuyến khích và tạo mọi thuận lợi cho bà con hợp tác, làm ăn với trong nước trên tinh thần "lợi nhà, ích nước".

Chủ tịch nước nhấn mạnh: Hội nghị người NVNONN lần thứ nhất diễn ra trong thời điểm rất có ý nghĩa, đặc biệt là đất nước đang chuẩn bị cho Ðại hội lần thứ XI của Ðảng nhằm đưa ra những quyết sách quan trọng cho sự phát triển đất nước trong 5 - 10 năm tới. Sự có mặt đông đảo các đại biểu kiều bào cho thấy bà con rất quan tâm đến vận mệnh nước nhà và mong muốn đóng góp sức mình cho Tổ quốc. Chủ tịch nước kêu gọi tất cả đồng bào Việt Nam ở trong và ngoài nước tiếp tục phát huy cao độ tinh thần đại đoàn kết, yêu nước, chung sức, chung lòng cùng nhau đưa đất nước vượt qua mọi khó khăn, thử thách để vươn lên trở thành một quốc gia vững mạnh trong khu vực, có vị trí xứng đáng trên trường quốc tế.

Phát biểu ý kiến tại Hội nghị, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Gia Khiêm nhấn mạnh, đất nước ta đang đứng trước những thời cơ và vận hội mới đòi hỏi chúng ta phải phát huy cao độ mọi tiềm năng, nguồn lực của đất nước, trong đó có cộng đồng người NVNONN, để cùng nhau xây dựng Tổ quốc Việt Nam hùng cường, sánh vai với các nước trong khu vực và trên thế giới. Ðể đáp ứng nhu cầu phát triển đất nước và nguyện vọng đóng góp của cộng đồng, Bộ Ngoại giao đã tích cực phối hợp các bộ, ngành liên quan tổ chức Hội nghị mang chủ đề "Vì một cộng đồng đoàn kết vững mạnh, tích cực góp phần vào sự nghiệp xây dựng đất nước", với hy vọng sẽ tạo ra một diễn đàn rộng rãi để các đại biểu ngoài nước và trong nước cùng nhau trao đổi những vấn đề thiết thân của cộng đồng và đất nước. Phó Thủ tướng cho biết, công tác đối với người Việt Nam ở nước ngoài đã có những bước tiến và đạt được nhiều thành tựu quan trọng. Ðặc biệt, từ khi có Nghị quyết số 36-NQ/T.Ư của Bộ Chính trị, công tác đối với NVNONN đã thật sự chuyển sang giai đoạn mới, đã trở thành nhiệm vụ của toàn bộ hệ thống chính trị. Hầu hết các chính sách liên quanđến người Việt Nam ở nước ngoài như đầu tư, kiều hối, quốc tịch, nhà ở, nhập xuất cảnh, cư trú, hồi hương... đã được ban hành và thực hiện theo hướng ngày càng tạo thuận lợi cho bà con người Việt Nam ở nước ngoài. Chủ trương đại đoàn kết dân tộc từng bước được triển khai có hiệu quả. Ngày càng có nhiều bà con kiều bào về thăm quê hương, đầu tư, kinh doanh, hợp tác khoa học - kỹ thuật, tham gia hoạt động từ thiện giúp đỡ đồng bào trong nước, v.v..

Trong phiên khai mạc Hội nghị, Thứ trưởng Ngoại giao, Chủ nhiệm Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài Nguyễn Thanh Sơn đã trình bày báo cáo về tình hình cộng đồng NVNONN hiện nay, và cho biết, hiện gần bốn triệu người Việt Nam đang sinh sống, lao động và học tập tại 101 nước và vùng lãnh thổ, trong đó khoảng 400.000 người có trình độ đại học trở lên. Hằng năm có khoảng 500.000 lượt kiều bào về thăm quê hương, đóng góp chuyên môn, đầu tư, kinh doanh, giao lưu văn hóa, nghệ thuật, từ thiện, nhân đạo... Hiện có khoảng 3.000 dự án của kiều bào đầu tư về nước với tổng vốn gần hai tỉ USD, trong đó hai phần ba số dự án làm ăn có hiệu quả. Kiều hối những năm gần đây do bà con gửi về tăng trung bình từ 10 đến 15%. Năm 2008 đạt 7,4 tỉ USD...

Thay mặt cộng đồng người Việt Nam tại Thái Lan, ông Cao Văn San bày tỏ phấn khởi khi về nước tham dự Hội nghị cũng như được chứng kiến những thành quả của Ðảng, Nhà nước và nhân dân Việt Nam đã đạt được. Ông San cho biết, mặc dù cộng đồng Việt kiều tại Thái Lan còn gặp nhiều khó khăn nhưng luôn hướng về đất nước bằng những hành động thiết thực như ủng hộ đồng bào bị thiên tai, bão lụt, nạn nhân bị ảnh hưởng chất độc da cam... Ông khẳng định, Hội nghị người Việt Nam ở nước ngoài lần đầu được tổ chức đã góp phần động viên, khích lệ tinh thần cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài cũng như lòng tự hào dân tộc, tình yêu quê hương đất nước. Cộng đồng người Việt Nam tại Thái Lan cam kết xây dựng cộng đồng ngày càng vững mạnh, tôn trọng pháp luật nước sở tại, tăng cường tình hữu nghị hợp tác giữa nhân dân hai nước...

* Sáng cùng ngày, Ðoàn đại biểu kiều bào đã dự Lễ đặt vòng hoa tại Ðài tưởng niệm các Anh hùng Liệt sĩ và vào Lăng viếng Bác Hồ.

* Với chủ đề "Vì một cộng đồng đoàn kết, vững mạnh, góp phần tích cực vào sự nghiệp xây dựng đất nước", trong thời gian từ ngày 21 đến 23-11, các đại biểu sẽ tập trung thảo luận bốn chuyên đề, gồm: "Giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa và truyền thống dân tộc trong cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài"; "Xây dựng cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài đoàn kết vững mạnh, thành đạt và hướng về đất nước"; "Chuyên gia trí thức kiều bào góp phần vào sự nghiệp xây dựng đất nước"; và "Doanh nhân kiều bào góp phần vào sự nghiệp xây dựng đất nước".

* Tối cùng ngày, Ðảng ủy ngoài nước trực thuộc Ðảng bộ Khối các cơ quan trung ương có cuộc gặp đại diện các đoàn đại biểu Việt kiều tiêu biểu về dự Hội nghị./.