1. Thị xã Đông Triều có nguồn tài nguyên khoáng sản phong phú. Trữ lượng than lớn (khoảng >600 triệu tấn), phân bố chủ yếu trên địa bàn các xã Hồng Thái Tây, Hồng Thái Đông, Hoàng Quế, Yên Thọ, Tràng Lương, Bình Khê và phường Mạo Khê; Vùng Đông Triều là một trong những trung tâm khai thác lớn của tỉnh Quảng Ninh. Đông Triều cũng có một nguồn lớn vật liệu xây dựng, như đất sét làm gạch, cát, đá xây dựng. Đất sét được sử dụng để sản xuất gốm, sành sứ và làm gạch phân bổ tập trung chủ yếu ở các xã Bình Dương, Việt Dân, Tràng An, Yên Thọ, Bình Khê, Yên Đức, Kim Sơn, Hoàng Quế. Trữ lượng đá vôi được phân bố chủ yếu ở xã Hồng Thái Tây, Yên Đức và chủ yếu sử dụng để sản xuất xi măng. Mỏ đá vôi Tân Yên có trữ lượng lên đến 350 triệu m³. Kết hợp với vị trí nằm ở giao lộ của vùng tam giác kinh tế trọng điểm Bắc Bộ: Hà Nội - Hải Phòng - Quảng Ninh, những năm qua, Đông Triều được biết đến với các ngành công nghiệp xi măng, gốm sứ, vật liệu xây dựng và sản xuất điện...

Nhìn lại giai đoạn phát triển trước, có thể thấy rõ quan điểm phát triển dựa vào tài nguyên khoáng sản của thị xã. Các ngành công nghiệp, dịch vụ dựa vào tài nguyên khoáng sản đóng vai trò quan trọng trong thúc đẩy tốc độ tăng trưởng kinh tế của Đông Triều, giúp thị xã trở thành một trong những địa phương phát triển nhanh nhất ở Quảng Ninh. Giai đoạn 2016 - 2020 tốc độ tăng trưởng bình quân đạt 15,6%/năm, cơ cấu kinh tế tiếp tục có sự chuyển dịch tích cực, đúng hướng, theo hướng tăng công nghiệp, thương mại dịch vụ, giảm dần sản xuất nông nghiệp. Năm 2020, tỷ trọng ngành công nghiệp chiếm 62,93%, dịch vụ 30,03% và nông lâm nghiệp chiếm 7,03%. Tổng sản phẩm trên địa bàn bình quân đầu người đạt 2.220 USD tăng 12,3% so với năm 2014. Giai đoạn 2021 - 2023, giá trị sản xuất công nghiệp - xây dựng ước tăng bình quân 15,66%/năm, vượt chỉ tiêu 14%/năm mà Đại hội đề ra; tổng giá trị sản xuất ngành xây dựng ước đạt 12.594 tỷ đồng, trong đó, nguồn vốn ngân sách đạt 3.077 tỷ đồng, nguồn vốn ngoài ngân sách đạt 9.517 tỷ đồng. Động lực của tốc độ tăng trưởng này chính là sự phát triển của các tiểu ngành khai thác than, nhiệt điện và vật liệu xây dựng. Ngành dịch vụ chiếm 27,3% tổng giá trị sản xuất của nền kinh tế và đang phát triển mạnh mẽ trong những năm gần đây với tốc độ tăng trưởng hàng năm là 16%. Tuy nhiên, tốc độ tăng trưởng của ngành dịch vụ cũng chủ yếu có được từ hoạt động kinh doanh vật liệu xây dựng và vật liệu khai thác mỏ. Ngành du lịch mới đang được tích cực đầu tư nhằm tăng chất lượng dịch vụ, loại hình du lịch, lượng khách cả trong và ngoài nước đến với Đông Triều.

2. Đông Triều nằm ở phía tây tỉnh Quảng Ninh, cách thành phố Hạ Long khoảng 60 km, cách trung tâm thủ đô Hà Nội khoảng 100 km, là cửa ngõ kết nối tỉnh Quảng Ninh với vùng Thủ đô Hà Nội, có hệ thống giao thông thuận lợi cả đường bộ, đường thủy, đường sắt, là một trong những địa bàn quan trọng trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Quảng Ninh. Đây là nơi có tiềm năng phát triển văn hóa tâm linh thuộc hàng đầu Quảng Ninh với lịch sử quê gốc của nhà Trần - một trong những triều đại vang danh bậc nhất trong lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc Việt Nam; với núi Ngọa Vân - nơi Phật hoàng Trần Nhân Tông viên tịch. Quần thể di tích kiến trúc tôn giáo, tín ngưỡng linh thiêng này vẫn hiện hữu và luôn có một sức hấp dẫn đặc biệt trong đời sống tinh thần của người dân cả nước. Năm 2013 quần thể Khu di tích đã được xếp hạng Di tích cấp Quốc gia đặc biệt; Thủ tướng Chính phủ cũng đã ban hành Quyết định số 307/QĐ-TTg về quy hoạch tổng thể bảo tồn và phát huy giá trị của Khu di tích lịch sử nhà Trần tại Đông Triều.

Xuất phát từ những lợi thế, tiềm năng này, một trong các giải pháp được Đại hội Đảng bộ Thị xã Đông Triều xác định trong nhiệm kỳ là kết hợp chặt chẽ giữa phát triển kinh tế nhanh, bền vững với phát triển văn hóa, con người, xây dựng nền văn hóa giàu bản sắc Quảng Ninh; đẩy mạnh phát triển du lịch văn hóa, trong đó trọng tâm là du lịch văn hóa tâm linh.

Từ định hướng này, những năm gần đây, thị xã Đông Triều đã tập trung đầu tư, hỗ trợ các nguồn lực cả về hệ thống hạ tầng kết cấu giao thông, công tác tu bổ, tôn tạo di tích đến công tác tổ chức, quản lý, vận hành. Năm 2016, Ban Quản lý Khu di tích nhà Trần thị xã Đông Triều được thành lập, hệ thống giao thông kết nối các điểm di tích được đầu tư nâng cấp với tổng số vốn đầu tư gần 500 tỷ đồng, hệ thống dịch vụ cáp treo Ngọa Vân cũng được đầu tư xây dựng giai đoạn I đưa vào vận hành phục vụ du khách. Riêng đối với Khu di tích lịch sử Quốc gia đặc biệt nhà Trần tại Đông Triều, công tác trùng tu, tôn tạo, phát huy giá trị di tích được đặc biệt quan tâm, thực hiện có hiệu quả thông qua hình thức xã hội hóa, tổng cộng các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp, nhà hảo tâm đã công đức, đầu tư với tổng số vốn trên 571 tỷ đồng. Từ năm 2020 đến nay, thị xã đã đã huy động nguồn vốn xã hội hóa để đầu tư tu bổ, tôn tạo 11 di tích với số tiền trên 199 tỷ đồng. Bên cạnh đó, hệ thống các di tích, dnah lam thắng cảnh, các lễ hội,… cũng được thị xã quan tâm đầu tư bảo tồn, phục dựng và phát huy giá trị.

Thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XV về lĩnh vực văn hóa, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ thị xã Đông Triều lần thứ XXV nhiệm kỳ 2020 - 2025, tháng 9-2023, Ban Chấp hành Đảng bộ thị xã đã ban hành Nghị quyết số 15-NQ/TU, về phát triển du lịch thị xã Đông Triều đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2040. Theo đó, một trong những mục tiêu được đặt ra là phục hồi nhanh và đẩy mạnh phát triển du lịch, xây dựng Đông Triều trở thành trung tâm du lịch văn hóa tâm linh cấp quốc gia, nghỉ dưỡng cao cấp, có hệ thống cơ sở vật chất đồng bộ, kết nối với các tỉnh, thành lân cận, là địa bàn trọng điểm du lịch tâm linh của tỉnh. Nghị quyết số 15-NQ/TU được ban hành cũng trên cơ sở nhận thấy thực tiễn là những năm gần đây hiệu quả tăng cường đẩy mạnh tuyên truyền, quảng bá về giá trị lịch sử, văn hóa của các điểm di tích trên địa bàn nói chung và Khu di tích Quốc gia đặc biệt nhà Trần nói riêng đã đạt những kết quả tích cực. Thể hiện qua số lượng khách tham quan Khu di tích nhà Trần tăng dần theo các năm, trong đó tập trung chủ yếu vào dịp tết Nguyên đán và dịp lễ hội tại di tích đền An Sinh, Thái miếu nhà Trần, chùa am Ngọa Vân, chùa Quỳnh Lâm… Để tiếp tục phát triển đồng bộ và bền vững với mục têu lưu giữ chân du khách qua đêm, thị xã tạo điều kiện, cơ chế thuận lợi trong thu hút các nguồn lực đầu tư, chủ trương hoàn thiện hệ thống kết cấu hạ tầng, phát triển đồng bộ các dịch vụ cơ bản của du khách, thúc đẩy xây dựng kế hoạch và tổ chức các chương trình tham quan, trải nghiệm, đẩy mạnh quảng bá thông tin du lịch của Đông Triều trên các trang thông tin về du lịch lớn, như Google map, Trip Advisor, Agoda…, nhằm thu hút, hấp dẫn du khách, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao và đa dạng của khách tham quan.

Đối với du lịch văn hóa - lịch sử, với những di tích, di sản của một thời kỳ được chọn làm căn cứ địa của Đệ tứ Chiến khu, nơi ghi dấu của  phong trào đấu tranh của công nhân mỏ Mạo Khê, nơi ra đời chi bộ Đảng đầu tiên của tỉnh Quảng Ninh. Ngày 23-2-1930, chi bộ Đảng Cộng sản Việt Nam ở Mạo Khê ra đời trước sự chứng kiến của đồng chí Nguyễn Văn Cừ và đồng chí Nguyễn Đức Cảnh thay mặt Xứ uỷ và Thành uỷ Hải Phòng. Đây là chi bộ Đảng Cộng sản Việt Nam đầu tiên ở tỉnh Quảng Ninh. Các di tích này đã được coi là những di sản vô giá của Thị xã, tuyến du lịch Đệ tứ Chiến khu Đông Triều với điểm du lịch lịch sử Trung tâm chiến khu Đông Triều (chùa Bắc Mã, xã Bình Dương), điểm du lịch Cụm di tích lịch sử cách mạng khu mỏ Mạo Khê (phường Mạo Khê),… cùng các điểm du lịch văn hóa - lịch sử  khác đã và đang góp phần vào quá trình chuyển mình đến với các giá trị tài nguyên văn hóa của Đồng Triều.

Hiện, Đông Triều đã có 4 tuyến (Tuyến du lịch tâm linh di tích nhà Trần, Tuyến du lịch tâm linh kết hợp sinh thái, Tuyến du lịch khám phá miền quê Đông Triều, Tuyến du lịch Đệ tứ Chiến khu Đông Triều) và 14 điểm du lịch đã được UBND tỉnh công nhận, trong đó nhiều tuyến, điểm đã và đang được khai thác khá hiệu quả. Những năm gần đây, ngành du lịch của Đông Triều đã có sự tăng trưởng mạnh mẽ, chiếm tỷ trọng ổn định trong cơ cấu kinh tế của thị xã.

Để phát triển đồng bộ toàn bộ không gian phát triển của thị xã, Đông Triều đang tập trung mọi nguồn lực thúc đẩy quá trình đô thị hóa, trong đó, tập trung đầu tư cho các công trình hạ tầng giao thông, kỹ thuật, gắn với xây dựng và phát triển đô thị theo hướng xanh, văn minh, hiện đại. Về hạ tầng giao thông, do đặc thù vị trí địa lý, Thị xã quan điểm phát triển giao thông hướng tâm: nội vùng - nội tỉnh - nội thị xã. Thực tế, nhiều công trình giao thông quan trọng được đầu tư, hoàn thiện và đưa vào khai thác, như: Dự án nâng cấp, mở rộng tuyến quốc lộ18; nâng cấp các tuyến đường tỉnh 333, 332, 345 và các tuyến đường vào khu lăng mộ nhà Trần... Các tuyến giao thông cũng được ưu tiên như đường dẫn với các khu công nghiệp, cụm công nghiệp như: Khu công nghiệp Đông Triều 1, 2; Cụm công nghiệp Kim Sen, Cụm công nghiệp Tràng An, Cụm công nghiệp Yên Thọ... Thị xã cũng đã quy hoạch và xây dựng một số khu dân cư đô thị mới gắn liền với phát triển thương mại - dịch vụ.

Nửa đầu nhiệm kỳ thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng bộ thị xã Đông Triều lần thứ XXV, nhiệm kỳ 2020 - 2025, Ban Chấp hành Đảng bộ thị xã Đông Triều đã đạt được nhiều kết quả khá toàn diện trên các lĩnh vực. Đạt và vượt chỉ tiêu Nghị quyết Đại hội đảng bộ thị xã đề ra. Tốc độ tăng trưởng kinh tế bình quân 3 năm (2021 - 2023) ước đạt 13,6%/năm, dự kiến đến cuối nhiệm kỳ đạt 14,1%; tổng giá trị sản xuất ước đạt 32.266 tỷ đồng, tăng 50% so với năm 2020, dự kiến đến cuối nhiệm kỳ đạt 42.396 tỷ đồng, đạt chỉ tiêu Nghị quyết Đại hội đảng bộ thị xã đề ra; tổng sản phẩm bình quân đầu người ước đạt 7.800 USD, tăng 49% so với năm 2020, dự kiến đến cuối nhiệm kỳ đạt 10.080 USD; tổng thu ngân sách trung bình hằng năm tăng 13,1%/năm; tốc độ tăng năng suất lao động xã hội bình quân tăng thêm đạt 12%/năm; 100% số xã đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu.

Những kết quả này cho thấy định hướng phát triển của thị xã là đúng đắn, phù hợp, đáp ứng yêu cầu phát triển, cho thấy hình dung về một thị xã phát triển đồng bộ, hài hòa cả kinh tế - văn hóa - xã hội./.