Về đặc điểm chung và kết quả phát triển kinh tế - xã hội của huyện Ba Chẽ

Ba Chẽ là một huyện miền núi có diện tích tự nhiên là 606,5 km², huyện có 8 đơn vị hành chính gồm 7 xã và 1 thị trấn với 66 thôn, khu dân cư; dân số của huyện là trên 23 vạn người với 14 dân tộc cùng sinh sống, trong đó dân tộc thiểu số chiếm tỷ lệ trên 80,3%. Đảng bộ huyện có 27 tổ chức cơ sở đảng (13 đảng bộ, 14 chi bộ cơ sở), 132 chi bộ trực thuộc đảng bộ cơ sở với hơn 2.000 đảng viên. Toàn huyện có 5 cơ quan khối Đảng, 1 cơ quan khối Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội (6 tổ chức chính trị - xã hội); 11 phòng chuyên môn, 6 đơn vị sự nghiệp trực thuộc huyện, 2 đơn vị trực thuộc phòng chuyên môn; có 20 trường học, 1 tổ chức Hội chữ thập đỏ.

Về tình hình phát triển kinh tế - xã hội, huyện Ba Chẽ tập trung chỉ đạo quyết liệt kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội trong trạng thái bình thường mới, ứng phó với dịch bệnh COVID-19; theo đó, đến hết năm 2021 huyện đã đạt được nhiều kết quả quan trọng, toàn diện. Giá trị sản xuất các ngành kinh tế tăng trưởng ở mức cao, đạt 21%; tổng vốn đầu tư ngoài ngân sách ước đạt 380 tỷ đồng; đặc biệt đã thu hút được 3 doanh nghiệp lớn đi vào sản xuất (Công ty cổ phần sàn ANZ, Công ty Trường Sơn 36, Công ty cổ phần thủy sản BNA) sẽ tạo ra thay đổi lớn về cơ cấu kinh tế, thu ngân sách và tạo việc làm cho nhân dân địa phương. Tổng sản lượng lương thực hằng năm bình quân tăng trên 20%; công tác trồng rừng gỗ lớn, cây dược liệu tăng cao so với diện tích trồng rừng tập trung toàn huyện đạt 3.000ha; thu ngân sách đạt trên 50 tỷ đồng; an sinh xã hội tiếp tục được bảo đảm, đời sống của nhân dân được nâng lên; 100% số trường học đạt chuẩn quốc gia; công tác giảm nghèo vượt mục tiêu đề ra (tỷ lệ hộ nghèo còn 0,45%, cận nghèo còn 0,88%); thu nhập bình quân đầu người đạt 55 triệu đồng/năm; chương trình xây dựng nông thôn mới đạt mục tiêu đề ra, phấn đấu là huyện về đích nông thôn mới trong năm 2022; công tác an ninh trật tự được bảo đảm, quốc phòng - an ninh được giữ vững.

Thực hiện thống nhất các chủ trương, nghị quyết, chỉ thị

Trong nhiều năm qua, huyện Ba Chẽ đặc biệt quan tâm xây dựng đội ngũ cán bộ cấp cơ sở thực sự gần dân, sát dân, tâm huyết, có trách nhiệm với công việc, theo nguyên tắc “việc gì có lợi cho dân phải hết sức làm, việc gì có hại cho dân phải hết sức tránh” với một trong những trọng tâm là thực hiện mô hình bí thư chi bộ đồng thời là trưởng thôn, bản, khu phố thông qua quy trình nhân sự “Dân tin - Đảng cử”. Có 5 lý do chính để triển khai thực hiện mô hình này: 1- Cụ thể hóa nguyên tắc tổ chức, hoạt động của Đảng theo quy định Điều lệ Đảng, đó là “Đảng gắn bó mật thiết với nhân dân”, mọi lợi ích của Đảng đều vì nhân dân, dựa vào nhân dân để củng cố, xây dựng Đảng ngày càng trong sạch, vững mạnh; 2- Thống nhất đồng bộ vai trò lãnh đạo của Đảng với việc thực thi các hoạt động của chính quyền cơ sở, phát huy vai trò, đề cao vị trí “dân là gốc” trong công cuộc xây dựng, phát triển quê hương ngày càng giàu đẹp, văn minh; trong đó lấy nền tảng là các tổ dân phố, khu phố, yếu tố quan trọng của nền tảng xã hội; 3- Khắc phục những bất cập, hạn chế trong mối quan hệ ứng xử, điều hành của mô hình với chức danh bí thư chi bộ, trưởng thôn riêng biệt; 4- Quán triệt, cụ thể hóa chủ trương nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của tổ chức, bộ máy, tinh giản biên chế theo tinh thần các nghị quyết của Trung ương và sự đổi mới mạnh mẽ về tổ chức bộ máy của tỉnh Quảng Ninh trong thời gian vừa qua; 5- Thực tiễn đội ngũ cán bộ ở cơ sở của huyện Ba Chẽ hiện nay về cơ bản có uy tín, năng lực, trình độ, có thể đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ vừa là bí thư chi bộ, vừa là trưởng thôn, bản, khu phố.

Ngày 28-12-2016, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Quảng Ninh ban hành Chỉ thị số 12-CT/TU, về “Thống nhất nhiệm kỳ đại hội chi bộ trực thuộc đảng bộ cơ sở với bầu trưởng thôn, bản, khu phố, nhiệm kỳ 2017 - 2020”; trong đó, đặt ra mục tiêu thực hiện 100% số bí thư chi bộ đồng thời là trưởng thôn, bản, khu phố, với phương châm lựa chọn nhân sự theo phương thức “Dân có tin rồi Đảng mới cử”. Cụ thể là, chọn những đảng viên vừa được nhân dân tín nhiệm bầu làm trưởng thôn, bản, khu phố để giới thiệu cho chi bộ bầu làm bí thư chi bộ.

Để thực hiện, cấp ủy các cấp chủ động kết nạp vào Đảng những quần chúng có năng lực, uy tín với nhân dân, có khả năng làm trưởng thôn, bản, khu phố; đồng thời, rà soát, đánh giá thực trạng trình độ, năng lực, uy tín của đội ngũ cán bộ đang đảm nhiệm các chức danh ở thôn, bản, khu phố và đội ngũ đảng viên trong chi bộ để lựa chọn nhân sự phù hợp, nhất là với các thôn, bản ở vùng sâu, vùng xa, vùng biên giới. Thực hiện quy trình Đảng giới thiệu nhân sự để nhân dân lựa chọn, bầu vào các chức danh trưởng thôn, bản, khu phố; sau đó, cấp ủy mới giới thiệu những người đó để bầu các chức danh trong chi bộ; các bước giới thiệu nhân sự trưởng thôn, bản, khu phố đều được thông qua ban công tác mặt trận để đàm thoại, lấy ý kiến rộng rãi của người dân, đảng viên.

Kết quả thực hiện mô hình “Dân tin - Đảng cử”

Ngày 5-6-2022, đồng loạt 66/66 thôn, bản, khu phố trên địa bàn huyện Ba Chẽ đã tổ chức cuộc bầu cử trưởng thôn, bản, khu phố, nhiệm kỳ 2022 - 2025. Theo đó, trưởng thôn, bản, khu phố được bầu đều là những người đủ điều kiện, tiêu chuẩn về đạo đức, phẩm chất, có uy tín trong cộng đồng dân cư, nhiệt tình, tâm huyết với công tác ở cơ sở và được giới thiệu để bầu bí thư chi bộ tại đại hội chi bộ nhiệm kỳ 2022 - 2025. Đặc biệt, trong tháng 6-2022, có 8/8 chi bộ thôn, bản, khu phố được chọn làm điểm đã hoàn thành công tác tổ chức đại hội và 100% đồng chí trưởng thôn, bản, khu đều được bầu làm bí thư chi bộ theo đúng tinh thần “Dân tin - Đảng cử”. Đến ngày 3-7-2022, có 58/58 chi bộ thôn, bản, khu phố còn lại đồng loạt tổ chức đại hội, trực tiếp bầu bí thư chi bộ tại đại hội. Kết quả là 100% các chi bộ thôn, khu phố trên địa bàn huyện đã hoàn thành đại hội chi bộ nhiệm kỳ 2022 - 2025. Đặc biệt, 100% các đồng chí trưởng thôn, bản, khu phố đều được đảng viên tín nhiệm bầu làm bí thư chi bộ với tỷ lệ phiếu bầu cao. Trong đó có 15 bí thư chi bộ được bầu mới, 51 bí thư chi bộ tái cử.

Việc “nhất thể hóa” chức danh bí thư chi bộ đồng thời là trưởng thôn, bản, khu phố trên địa bàn huyện đã giúp cơ cấu bộ máy gọn nhẹ, tạo sự thống nhất, đồng thuận từ việc ban hành chủ trương cho đến công tác lãnh đạo, chỉ đạo, triển khai thực hiện bảo đảm trực tiếp và toàn diện, giảm thời gian hội họp. Nội dung sinh hoạt chi bộ được cụ thể, đúng và trúng hơn với yêu cầu thực tiễn; đồng thời, triển khai các công việc được thuận lợi và nhanh hơn, những vấn đề “nóng” được đưa ra bàn bạc ngay trong cấp ủy, chi bộ và đưa ra hướng giải quyết, xử lý kịp thời, không để kéo dài.

Mô hình bí thư chi bộ đồng thời là trưởng thôn, bản, khu phố tuy phát huy được nhiều ưu điểm, như tính thống nhất, đồng bộ, hiệu quả, tiết kiệm; tuy nhiên, số lượng công việc của bí thư chi bộ đồng thời là trưởng thôn, bản, khu phố nhiều hơn, áp lực công việc nhiều, phụ cấp còn thấp, chưa bảo đảm nhu cầu sinh hoạt, nên có đồng chí bí thư chi bộ đồng thời là trưởng thôn, bản, khu hoạt động còn cầm chừng, không phát huy hết vai trò của mình dẫn đến hiệu quả thực hiện đạt thấp. Việc thực hiện nhiệm vụ của thôn, bản, khu phố dễ xảy ra va chạm, do trong thôn liên quan tới yếu tố dòng tộc, thân thuộc, nên có lúc việc triển khai và chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ, hiệu quả còn chưa cao…

Mô hình “nhất thể hóa” chức danh bí thư chi bộ đồng thời là trưởng thôn, bản, khu phố theo mô hình “Dân tin - Đảng cử” ở huyện Ba Chẽ được triển khai thực hiện tại 100% thôn, bản, khu phố từ năm 2020 đến nay. Qua thực tiễn triển khai cho thấy, đây là chủ trương đúng đắn, phù hợp, góp phần nâng cao chất lượng công tác xây dựng Đảng ở cơ sở; xây dựng mối quan hệ gắn bó mật thiết giữa Đảng với nhân dân; tăng cường niềm tin của nhân dân đối với Đảng, chính quyền; tạo sự chuyển biến rõ nét trong công tác vận động nhân dân thực hiện các nhiệm vụ chính trị của địa phương, nhất là thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia trên địa bàn huyện, như Chương trình 135, Chương trình xây dựng nông thôn mới, Chương trình giảm nghèo... Từ những kết quả đạt được trong thời gian qua, có đủ cơ sở để khẳng định việc triển khai thực hiện mô hình “Dân tin - Đảng cử” là một giải pháp đúng đắn, phù hợp, nhằm cụ thể hóa một cách sáng tạo các chủ trương, đường lối của Đảng, không chỉ tạo ra đợt sinh hoạt chính trị rộng khắp, ngày hội của toàn dân, mà quan trọng hơn, còn là nhằm thúc đẩy, làm tốt hơn nữa việc thực hiện Quy chế Dân chủ ở cơ sở; khẳng định việc thực hiện mô hình bí thư chi bộ đồng thời là trưởng thôn, bản, khu phố là đúng đắn, phù hợp với thực tiễn.

Một số giải pháp và bài học kinh nghiệm rút ra

Thứ nhất, tiếp tục phát huy vai trò, trách nhiệm của cấp ủy, chính quyền, đặc biệt là người đứng đầu cơ quan, đơn vị trong quán triệt, triển khai thực hiện Kết luận số 21-KL/TW, ngày 25-10-2021, của Ban Chấp hành Trung ương, về “Đẩy mạnh xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị; kiên quyết ngăn chặn, đẩy lùi, xử lý nghiêm cán bộ, đảng viên suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hoá””; Kết luận số 01-KL/TW, ngày 18-5-2021, của Bộ Chính trị, Về tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW ngày 15-5-2016 của Bộ Chính trị khóa XII “Về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”, coi đây là một nhiệm vụ thường xuyên trong công tác xây dựng Đảng.

Thứ hai, tăng cường công tác tuyên truyền, vận động đội ngũ cán bộ, đảng viên và nhân dân tạo sự đồng thuận trong thực hiện chủ trương chung; tiếp tục phát huy tốt vai trò của nhân dân trong thực hiện mô hình “Dân tin - Đảng cử”; lấy sự đồng thuận của nhân dân trong việc giới thiệu nhân sự ứng cử trưởng thôn, bản, khu phố, sau khi bầu xong thì tiếp tục giới thiệu để bầu làm bí thư chi bộ.

Thứ ba, tăng cường công tác kiểm tra, giám sát của các tổ chức đảng, nhất là tổ chức đảng ở cơ sở trong kiểm tra, giám sát việc tổ chức triển khai, thực hiện “nhất thể hóa” chức danh bí thư chi bộ đồng thời là trưởng thôn, bản, khu phố; giám sát quyền lực ở chi bộ để ngăn chặn, xỷ lý khi có dấu hiệu độc đoán, chuyên quyền trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo triển khai thực hiện nhiệm vụ ở cơ sở, hạn chế việc mất dân chủ là nguy cơ gây ra mất đoàn kết, chia rẽ nội bộ trong tổ chức đảng, nhất là tổ chức đảng ở nông thôn.

Thứ tư, tiếp tục đề xuất, kiến nghị tới các cấp có thẩm quyền để mở rộng cơ chế, chính sách về nâng mức phụ cấp cho các đồng chí bí thư chi bộ đồng thời là trưởng thôn, bản, khu phố, cũng như các chức danh trong thôn, bản, khu phố; qua đó, bảo đảm cuộc sống cho các đồng chí thư chi bộ đồng thời là trưởng thôn, bản, khu phố, giúp họ yên tâm công tác, toàn tâm, toàn ý với công việc chung.

Thứ năm, duy trì việc phân công đồng chí thường trực, ban thường vụ đảng ủy, đảng ủy viên cấp trên và cán bộ cơ quan về sinh hoạt tại các chi bộ nông thôn; là cầu nối trực tiếp của cấp ủy, chính quyền đến cơ sở và nhân dân; phát huy vai trò giám sát, hướng dẫn chi bộ thôn, bản, khu phố trong triển khai thực hiện các nhiệm vụ chính trị của địa phương.

Thứ sáu, đưa nội dung thực hiện Kết luận số 21-KL/TW, gắn với tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW vào sinh hoạt chi bộ; hằng năm, các chi bộ xây dựng và tổ chức thực hiện các nội dung nêu trên gắn với sinh hoạt chuyên đề, lựa chọn nội dung về tấm gương về tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh phù hợp để tham luận, thảo luận, sinh hoạt; phát hiện và biểu dương những tập thể, cá nhân tiêu biểu, điển hình tiên tiến có cách làm hay, hiệu quả trong học tập và làm theo tư tưởng, tấm gương, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh.

Thứ bảy, thực hiện tốt việc tiếp nhận thông tin của nhân dân thông qua tiếp xúc cử tri, giải quyết đơn, thư, kiến nghị, phản ánh, tố cáo của nhân dân; trong đó, chú ý các nội dung liên quan đến sự suy thoái, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” của đội ngũ cán bộ, đảng viên để xử lý và thông báo kết quả cho nhân dân. Lãnh đạo thực hiện tốt Quy chế Dân chủ ở cơ sở với phương châm “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng” nhằm phát huy quyền làm chủ của nhân dân, thu hút nhân dân tham gia quản lý nhà nước, khắc phục tình trạng quan liêu, mất dân chủ và đẩy lùi nạn tham nhũng, lãng phí, tiêu cực./.