Sáng 24-7-2019, bệnh nhân N.V.G (39 tuổi, quê ở Bắc Giang), khi đang làm việc đã bị ngã từ tầng 4, đập toàn bộ lưng xuống bãi cát. Sau ngã, bệnh nhân tỉnh, đau lưng nhiều, không ngồi dậy được. Bệnh nhân G đã được chuyển lên Bệnh viện Trung ương Quân đội 108. Bệnh nhân nhập viện trong tình trạng mất vững cột sống, hai chân không có tổn thương.

Sau khi thăm khám, các bác sĩ Khoa Ngoại thần kinh chẩn đoán thấy có chấn thương cột sống vỡ thân đốt sống L1 thành nhiều mảnh, mất vững cột sống. Rất may mắn, bệnh nhân đã được sơ cứu đúng cách nên phần cột sống không bị tổn thương thêm. Các bác sĩ đã tiến hành phẫu thuật nắn chỉnh, cố định lại cột sống cho người bệnh.

Sau phẫu thuật 1 ngày, bệnh nhân tỉnh, lưng đỡ đau nhiều, bệnh nhân có thể nghiêng mình, chân co duỗi bình thường.

Có rất nhiều nguyên nhân gây nên chấn thương cột sống. Hàng đầu là các nguyên nhân do tai nạn giao thông, tai nạn lao động như ngã từ trên cao xuống gây vỡ, lún, xẹp đốt sống. Các nguyên nhân do chấn thương ở các môn thể thao (đua xe đạp, đua ngựa...), các vết thương cột sống do hỏa khí như đạn bắn, gãy cột sống cổ như ở các nạn nhân tự tử bằng thắt cổ... Các nguyên nhân này gây ra tổn thương tại các đốt sống như di lệch, vỡ, lún, chèn ép, chảy máu, phù nề, thậm chí làm đứt ngang dây sống.

Cột sống có cấu tạo bởi nhiều đốt sống ghép lại, bên trong có ống sống chứa tủy sống. Cột sống đảm bảo hai chức năng chính: chức năng cơ học - cột sống là điểm tựa, là “trụ cột” chịu sức nặng của toàn bộ cơ thể và chức năng thần kinh của tủy sống. Tủy sống là một bộ phận của hệ thần kinh trung ương tiếp nối với tiểu não và hành tủy để chi phối toàn bộ các chức năng vận động, cảm giác... của cơ thể từ cổ trở xuống theo phân vùng của các khoanh tủy. Vì là một xương lớn, phải chịu tải trọng cao nên cột sống rất dễ bị chấn thương và khi đã bị chấn thương thường ảnh hưởng rất lớn đến chức năng chịu tải cơ học cũng như chức năng thần kinh. Khi tủy sống đã bị thương tổn, khả năng bệnh nhân bị tàn phế sẽ rất cao như phải thở máy hoàn toàn, liệt tứ chi trong tổn thương tủy cổ, liệt hai chi dưới phải ngồi xe lăn suốt đời trong tổn thương cột sống ngực, cột sống thắt lưng.

Vì vậy, khuyến cáo về tầm quan trọng của sơ cứu, cố định ban đầu trong cấp cứu chấn thương cột sống tủy sống, bác sĩ chuyên khoa I Nguyễn Đức Tùng, Khoa Ngoại thần kinh, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 cho biết, khi nghi ngờ có chấn thương cột sống tủy sống, nguyên tắc hàng đầu là để bệnh nhân nằm bất động, tránh di lệch đoạn cột sống đã bị tổn thương vì sẽ gây thêm tổn thương, thậm chí gây đứt ngang tủy sống.

Việc chú ý cố định cột sống phải được làm ngay từ đầu khi tiếp xúc với bệnh nhân nghi ngờ bị chấn thương cột sống chứ không nhất thiết phải phát hiện được triệu chứng của chấn thương cột sống.

Quá trình vận chuyển phải cho bệnh nhân nằm thẳng trên ván cứng, nếu là cáng mềm phải có dụng cụ chuyên biệt cố định cột sống và có vật đệm đỡ để tránh cột sống di động trong quá trình vận chuyển như bao cát... Tránh khiêng, xốc, vác nạn nhân trên vai, cõng trên lưng, khiêng bằng cáng mềm, võng, chở bệnh nhân bằng xe đạp, xe máy, bẻ gập lưng trong xe taxi... dễ làm tăng tổn thương cột sống của bệnh nhân./.