Một số vấn đề chung về tổ chức cơ sở đảng

Trong những năm gần đây, thực hiện các chủ trương, nghị quyết của Đảng về đổi mới, kiện toàn, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, các loại hình tổ chức cơ sở đảng cũng được kiện toàn, sắp xếp lại cho phù hợp, bảo đảm sự đồng bộ, thống nhất với tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị. Các loại hình tổ chức cơ sở đảng có sự biến động, thay đổi tương đối lớn về số lượng⁽¹⁾, quy mô, hình thức tổ chức cũng như nội dung, phương thức hoạt động. Căn cứ vào yêu cầu nhiệm vụ chính trị, quy mô và tính chất hoạt động, nội dung và phương thức lãnh đạo của các tổ chức cơ sở đảng, Ban Bí thư Trung ương Đảng các khóa đã ban hành các quy định về chức năng, nhiệm vụ, mối quan hệ công tác của đảng bộ, chi bộ cơ sở để thực hiện, trong đó có một số loại hình tổ chức cơ sở đảng cơ bản và chủ yếu sau đây:

Một là, tổ chức cơ sở đảng xã, phường, thị trấn: Đây là các tổ chức cơ sở đảng được thành lập theo địa bàn, lãnh thổ, gắn với đơn vị hành chính nhà nước ở cấp xã; có chức năng lãnh đạo toàn diện trên các mặt chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh và công tác xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội. Đây là nơi tập trung đông đảng viên và gắn bó mật thiết với quần chúng nhân dân (số lượng tổ chức cơ sở đảng ở xã, phường, thị trấn chỉ chiếm khoảng 20% nhưng chiếm gần 70% tổng số đảng viên của toàn Đảng). Vì vậy, đây là nơi thể hiện toàn diện, đầy đủ, cụ thể, phong phú, sâu sắc nhất quyền làm chủ của nhân dân và mối quan hệ gắn bó mật thiết, máu thịt giữa Đảng, Nhà nước với nhân dân, góp phần quan trọng trong việc giữ vững ổn định chính trị - xã hội của đất nước.

Hai là, tổ chức cơ sở đảng trong cơ quan hành chính nhà nước: Là các tổ chức cơ sở đảng được thành lập ở các cơ quan hành chính của Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội từ cấp huyện đến cấp trung ương; có chức năng lãnh đạo cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức, người lao động trong cơ quan nghiên cứu, tham mưu để xây dựng, thực hiện nhiệm vụ chính trị của cơ quan (nghiên cứu, tham mưu, đề xuất với lãnh đạo cơ quan trong việc ban hành các chủ trương, nghị quyết, chỉ thị, quy định, quy chế, hướng dẫn... trên các lĩnh vực); đồng thời, lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng và các tổ chức trong hệ thống chính trị ở cơ quan trong sạch, vững mạnh.

Ba là, tổ chức cơ sở đảng trong đơn vị sự nghiệp công lập: Là các tổ chức cơ sở đảng được thành lập ở các trường học, bệnh viện, viện nghiên cứu,... của Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội các cấp; có chức năng lãnh đạo toàn diện các mặt công tác của đơn vị, trong đó tập trung lãnh đạo xây dựng và thực hiện nhiệm vụ chính trị, công tác tổ chức cán bộ của đơn vị; lãnh đạo thực hiện công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị ở đơn vị trong sạch, vững mạnh. Nơi tập trung đông đội ngũ trí thức, cán bộ khoa học - kỹ thuật có trình độ chuyên môn cao trên các lĩnh vực và có học hàm, học vị, góp phần quan trọng trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc.

Bốn là, tổ chức cơ sở đảng trong doanh nghiệp nhà nước: Là các tổ chức cơ sở đảng được thành lập trong các doanh nghiệp nhà nước (doanh nghiệp nhà nước nắm giữ 100% vốn và doanh nghiệp cổ phần mà Nhà nước nắm giữ trên 50% vốn điều lệ); có chức năng lãnh đạo toàn diện các mặt hoạt động của doanh nghiệp, trong đó tập trung lãnh đạo xây dựng và thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp, hoàn thành nghĩa vụ đối với Nhà nước, bảo toàn và phát triển vốn của Nhà nước; bảo đảm quyền và lợi ích chính đáng, hợp pháp và không ngừng nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của người lao động; xây dựng, chỉnh đốn Đảng và các tổ chức trong hệ thống chính trị ở doanh nghiệp trong sạch, vững mạnh; không ngừng nâng cao đời sống của người lao động; giữ vững và phát huy vai trò chủ đạo trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở nước ta.

Năm là, tổ chức cơ sở đảng trong lực lượng vũ trang: Là các tổ chức cơ sở đảng được thành lập tại các đơn vị cơ sở trong quân đội nhân dân và công an nhân dân; có chức năng lãnh đạo toàn diện, trực tiếp mọi mặt công tác của đơn vị; lãnh đạo công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng và các tổ chức trong đơn vị trong sạch, vững mạnh gắn với xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện; xây dựng quân đội tinh, gọn, mạnh, tiến lên hiện đại; xây dựng công an nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại; hoàn thành xuất sắc các nhiệm vụ chính trị được giao, thực sự là công cụ mạnh mẽ, sắc bén để bảo vệ Đảng, Nhà nước, nhân dân và bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa ở nước ta.

Sáu là, tổ chức cơ sở đảng ở doanh nghiệp khu vực ngoài nhà nước: Đây là các tổ chức cơ sở đảng được thành lập ở các doanh nghiệp cổ phần có vốn của Nhà nước (Nhà nước nắm giữ dưới 50% vốn điều lệ), doanh nghiệp tư nhân, doanh nghiệp cổ phần tư nhân, doanh nghiệp 100% vốn đầu tư nước ngoài và trong các trường học, bệnh viện ngoài công lập...; có chức năng lãnh đạo cán bộ, đảng viên, người lao động Việt Nam và tuyên truyền, vận động, thuyết phục chủ doanh nghiệp, các thành viên trong doanh nghiệp thực hiện đúng chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; tích cực xây dựng tổ chức đảng và các tổ chức chính trị - xã hội trong doanh nghiệp khu vực ngoài nhà nước trong sạch, vững mạnh, góp phần xây dựng doanh nghiệp ngày càng phát triển, hoàn thành nghĩa vụ đối với Nhà nước, không ngừng nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của người lao động.

Tựu chung lại, các quy định của Ban Bí thư về chức năng, nhiệm vụ của các loại hình tổ chức cơ sở đảng đều xác định: “Tổ chức cơ sở đảng là nền tảng của Đảng, hạt nhân chính trị, cầu nối giữa Ðảng với nhân dân, bảo đảm sự lãnh đạo của Đảng ở cơ sở”⁽²⁾; đồng thời, cụ thể hóa nhiệm vụ của tổ chức cơ sở đảng được quy định trong Điều lệ Đảng thành 5 nhiệm vụ: (i) Lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ chính trị của cơ sở; (ii) Lãnh đạo công tác chính trị tư tưởng; (iii) Lãnh đạo công tác tổ chức, cán bộ; (iv) Lãnh đạo xây dựng các tổ chức trong hệ thống chính trị ở cơ sở; (v) Thực hiện công tác xây dựng đảng bộ, chi bộ trong sạch, vững mạnh.

Trước yêu cầu ngày càng cao của công tác kiểm tra, giám sát và kỷ luật của Đảng, trong một số quy định mới ban hành gần đây, Ban Bí thư đã tách công tác kiểm tra, giám sát và kỷ luật của Đảng (vốn nằm trong nhiệm vụ xây dựng đảng bộ, chi bộ) thành nhiệm vụ riêng, nên tổ chức cơ sở đảng có 6 nhiệm vụ⁽³⁾.

Về đổi mới phương thức lãnh đạo của tổ chức cơ sở đảng

Đảng ta là Đảng duy nhất cầm quyền, lãnh đạo Nhà nước và xã hội. Để thực hiện vai trò lãnh đạo của Đảng đối với Nhà nước và toàn xã hội, các tổ chức cơ sở đảng được thành lập ở tất cả các cấp, các ngành, các lĩnh vực hoạt động của đời sống xã hội, bảo đảm các chủ trương, đường lối của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước được triển khai, tổ chức thực hiện nghiêm túc ở cơ sở và đi vào cuộc sống.

Các tổ chức cơ sở đảng cũng là một tổ chức đảng và nằm trong hệ thống tổ chức của Đảng, nên phương thức lãnh đạo của các tổ chức cơ sở đảng cũng có 5 phương thức, đó là: (i) Đảng bộ, chi bộ lãnh đạo bằng việc ban hành nghị quyết để lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện (nghị quyết đại hội đảng bộ, chi bộ cơ sở; nghị quyết của đảng ủy; nghị quyết của chi bộ); (ii) Đảng bộ, chi bộ lãnh đạo bằng công tác chính trị, tư tưởng (phổ biến, quán triệt các chủ trương, nghị quyết của cấp ủy cấp trên và cấp mình; nắm và giải quyết tình hình tư tưởng của cán bộ, đảng viên và quần chúng); (iii) Đảng bộ, chi bộ lãnh đạo công tác tổ chức, cán bộ theo chức năng, nhiệm vụ và thẩm quyền được phân cấp theo quy định; (iv) Đảng bộ, chi bộ lãnh đạo bằng công tác kiểm tra, giám sát hoạt động của các tổ chức đảng, đảng viên của đảng bộ, chi bộ trong việc thực hiện Cương lĩnh, Điều lệ Đảng, các chủ trương, đường lối của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước; (v) Đảng bộ, chi bộ lãnh đạo thông qua việc nêu gương và phát huy vai trò tiên phong, gương mẫu của đội ngũ đảng viên. Tuy nhiên, phương thức lãnh đạo của tổ chức cơ sở đảng chỉ thực hiện trong phạm vi lãnh đạo của đảng bộ, chi bộ và được cụ thể hóa cho phù hợp với chức năng, nhiệm vụ, tính chất đặc thù của mỗi loại hình tổ chức cơ sở đảng.

Từ phương thức lãnh đạo chung của Đảng đối với Nhà nước và xã hội, do chức năng, nhiệm vụ, phạm vi và tính chất hoạt động của mỗi loại hình tổ chức cơ sở đảng có điểm khác nhau, nên phương thức lãnh đạo của các tổ chức cơ sở đảng về cơ bản là giống nhau, nhưng cũng có một số điểm khác nhau. Cụ thể đối với một số loại hình cơ sở sau:

(1) Đối với tổ chức cơ sở đảng ở khu vực xã, phường, thị trấn: Đây là một trong những loại hình tổ chức cơ sở đảng cơ bản của Đảng, có vị trí quan trọng trong hệ thống tổ chức của Đảng. Do vậy, phương thức lãnh đạo của tổ chức cơ sở đảng cần đặc biệt chú ý một số nội dung sau:

Thứ nhất, việc xây dựng, ban hành các chủ trương, nghị quyết của đảng bộ, chi bộ phải bám sát và vận dụng sáng tạo các chủ trương, nghị quyết của cấp trên vào tình hình cụ thể của địa phương; phản ánh đúng tâm tư, nguyện vọng và bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của nhân dân; tập trung giải quyết những vấn đề bức xúc trên địa bàn, nhất là những vấn đề liên quan đến đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân, không để xảy ra các “điểm nóng”.

Thứ hai, thông qua Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội làm tốt công tác chính trị, tư tưởng, coi trọng việc tuyên truyền, vận động, thuyết phục các tầng lớp nhân dân, để nhân dân nắm vững, tích cực tham gia và tự giác thực hiện các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, biến chủ trương, đường lối của Đảng thành phong trào cách mạng của quần chúng nhân dân ở cơ sở; phát huy vai trò của nhân dân trong việc tích cực tham gia xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền và xây dựng đội ngũ cán bộ.

Thứ ba, thường xuyên xây dựng, chỉnh đốn Đảng và các tổ chức trong hệ thống chính trị ở cơ sở trong sạch, vững mạnh, bảo đảm sự lãnh đạo toàn diện của Đảng ở cơ sở; kiện toàn tổ chức các loại hình chi bộ cho phù hợp với tình hình mới; chăm lo xây dựng đội ngũ cấp ủy viên, nhất là bí thư cấp ủy đủ phẩm chất, năng lực, uy tín lãnh đạo tổ chức thực hiện có hiệu quả nhiệm vụ chính trị của tổ chức cơ sở đảng; được nhân dân tín nhiệm.

Thứ tư, tăng cường công tác kiểm tra, giám sát hoạt động của các chi bộ và cán bộ, đảng viên trong việc thực hiện các chủ trương, nghị quyết của cấp ủy cấp trên và cấp mình, nhất là quy định về những điều đảng viên không được làm; phát huy quyền làm chủ của nhân dân, tôn trọng và lắng nghe ý kiến góp ý của cán bộ, đảng viên và nhân dân; đẩy mạnh đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, xử lý kịp thời, nghiêm minh, dứt điểm những cán bộ, đảng viên vi phạm.

Thứ năm, đề cao trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, nhất là cấp ủy, người đứng đầu các tổ chức trong hệ thống chính trị; chi bộ cần phân công đảng viên phụ trách, theo dõi, giúp đỡ các hộ gia đình và phải thực sự gần dân, sát dân, hiểu dân, gắn bó mật thiết với nhân dân; qua đó nắm bắt tâm tư, nguyện vọng chính đáng của nhân dân để kịp thời báo cáo với chi bộ, cấp ủy cấp trên xem xét, giải quyết, củng cố niềm tin của nhân dân đối với Đảng, Nhà nước và chế độ.

(2) Đối với tổ chức cơ sở đảng trong cơ quan hành chính nhà nước: Để thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ của mình, phương thức lãnh đạo của tổ chức cơ sở đảng trong cơ quan hành chính nhà nước cần chú ý một số nội dung chủ yếu sau:

Thứ nhất, tiếp tục kiện toàn, sắp xếp tổ chức cơ sở đảng trong các cơ quan hành chính cho đồng bộ, thống nhất với việc đổi mới, kiện toàn, sắp xếp tổ chức của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả. Bổ sung, sửa đổi quy định về chức năng, nhiệm vụ của tổ chức cơ sở đảng trong cơ quan; thực hiện thống nhất chủ trương đồng chí bí thư cấp ủy đồng thời là thủ trưởng cơ quan, đơn vị, bảo đảm tổ chức cơ sở đảng lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ chính trị và công tác tổ chức, cán bộ; gắn công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng với xây dựng, chỉnh đốn các tổ chức trong hệ thống chính trị.

Thứ hai, tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ làm công tác nghiên cứu, tham mưu, giúp việc trong các cơ quan của Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức của hệ thống chính trị ở cơ sở có bản lĩnh chính trị vững vàng; tuyệt đối trung thành với mục tiêu, lý tưởng, đường lối đổi mới và các nguyên tắc tổ chức, hoạt động của Đảng. Nắm vững Cương lĩnh, Điều lệ Đảng, Hiến pháp, pháp luật của Nhà nước và vận dụng sáng tạo vào tình hình thực tiễn của ngành, địa phương, cơ quan, đơn vị.

Thứ ba, mỗi cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức trong cơ quan nhà nước phải làm tốt công tác tuyên truyền, vận động quần chúng và gương mẫu, tự giác trong thực hiện chủ trương, đường lối, các nghị quyết, chỉ thị, quy định của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và các quy định, quy chế của cơ quan; có phẩm chất đạo đức cách mạng và lối sống trong sạch; không tham nhũng, tiêu cực và hăng hái đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, thực sự là tấm gương để quần chúng học tập, noi theo.

(3) Đối với tổ chức cơ sở đảng trong lực lượng vũ trang: Phải bảo đảm sự lãnh đạo trực tiếp, toàn diện, tuyệt đối về mọi mặt của Đảng để quân đội, công an là lực lượng nòng cốt bảo vệ Đảng, Nhà nước, bảo vệ nhân dân và chế độ xã hội chủ nghĩa ở nước ta. Vì vậy, phương thức lãnh đạo của tổ chức cơ sở đảng trong lực lượng vũ trang cần đặc biệt coi trọng công tác giáo dục chính trị, tư tưởng và phát huy bản chất cách mạng, truyền thống tốt đẹp của quân đội, công an; thường xuyên đẩy mạnh việc thực hiện những điều Bác Hồ dạy quân đội nhân dân và công an nhân dân; tuyệt đối trung thành, sẵn sàng chiến đấu, hy sinh vì mục tiêu, lý tưởng của Đảng, vì hạnh phúc của nhân dân; tăng cường kỷ luật, kỷ cương của Đảng, xây dựng tổ chức cơ sở đảng trong sạch, vững mạnh và đơn vị vững mạnh toàn diện, xứng đáng với lòng tin yêu của nhân dân.

(4) Đối với tổ chức cơ sở đảng trong doanh nghiệp nhà nước: Tiếp tục kiện toàn, sắp xếp mô hình tổ chức cơ sở đảng phù hợp với quá trình phát triển, đổi mới, hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, bảo đảm tổ chức cơ sở đảng lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ sản xuất, kinh doanh và công tác tổ chức, cán bộ của doanh nghiệp. Chú trọng công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, nâng cao bản lĩnh chính trị, ý thức tổ chức kỷ luật, các nguyên tắc tổ chức, hoạt động của Đảng và nâng cao tính đảng cho đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý doanh nghiệp, nhất là người đứng đầu; chăm lo bồi dưỡng kỹ năng, nghiệp vụ công tác đảng cho cán bộ làm công tác đảng, công tác quần chúng trong doanh nghiệp. Thực hiện thống nhất chủ trương bí thư cấp ủy đồng thời là chủ tịch hội đồng thành viên, hội đồng quản trị hoặc tổng giám đốc, giám đốc và thực hiện nguyên tắc: Khi một trong hai chức danh không đáp ứng yêu cầu thì phải thay đổi chức danh kia. Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát của cấp trên đối với hoạt động sản xuất, kinh doanh và công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng, các tổ chức chính trị - xã hội trong doanh nghiệp, xử lý kịp thời, nghiêm minh những cán bộ, đảng viên vi phạm Điều lệ Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước.

(5) Đối với tổ chức cơ sở đảng trong doanh nghiệp khu vực ngoài nhà nước: Cần tiếp tục đẩy mạnh xây dựng, phát triển tổ chức cơ sở đảng trong khu vực ngoài nhà nước, nhất là trong doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, doanh nghiệp tư nhân, đơn vị sự nghiệp ngoài công lập. Cần đặc biệt chú trọng việc tuyên truyền, phổ biến chủ trương, đường lối của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước cho người lao động, nhất là đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý và người đứng đầu. Qua đó, các thành viên lãnh đạo, quản lý và người lao động trong đơn vị nắm vững, tự giác chấp hành đúng chính sách, pháp luật của Nhà nước. Cấp ủy cấp trên quan tâm, chăm lo xây dựng, phát triển tổ chức đảng; chú trọng bồi dưỡng, tạo nguồn phát triển đảng viên, nhất là trong đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý của đơn vị; đồng thời, rà soát, chuyển những đảng viên đang làm việc trong đơn vị, nhưng vẫn sinh hoạt Đảng ở nơi cư trú để góp phần xây dựng tổ chức đảng và phát huy vai trò, trách nhiệm của người đảng viên; kịp thời động viên, khen thưởng đối với những đơn vị làm tốt công tác xây dựng Đảng và những cán bộ, đảng viên gương mẫu.

Tiếp tục đổi mới phương thức lãnh đạo của tổ chức cơ sở đảng trong thời gian tới

Đổi mới nội dung, phương thức lãnh đạo của tổ chức cơ sở đảng; nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ là một trong những nhiệm vụ, giải pháp trong nhóm nhiệm vụ, giải pháp về củng cố, nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng đã đề ra trong Nghị quyết số 21-NQ/TW, ngày 16-6-2022, của Hội nghị lần thứ năm Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII, về “Tăng cường củng cố, xây dựng tổ chức cơ sở đảng và nâng cao chất lượng đội ngũ đảng viên trong giai đoạn mới”. Nghị quyết chỉ rõ: “Đổi mới nội dung, phương thức, phong cách lãnh đạo, lề lối làm việc, nâng cao tinh thần trách nhiệm, năng lực của cấp ủy, bí thư cấp ủy ở cơ sở, bảo đảm vai trò hạt nhân và lãnh đạo toàn diện của Đảng ở cơ sở; thực hiện nghiêm nguyên tắc tập trung dân chủ, tự phê bình và phê bình, giữ vững kỷ luật, kỷ cương, đoàn kết trong Đảng. Kịp thời cụ thể hóa chủ trương của cấp trên phù hợp với thực tiễn và nhiệm vụ chính trị của tổ chức cơ sở đảng, giải quyết kịp thời những vấn đề phát sinh”⁽⁴⁾.

Để góp phần đổi mới phương thức lãnh đạo của tổ chức cơ sở đảng trong tình hình hiện nay, cần chú ý thực hiện một số giải pháp sau:

Một là, tiếp tục kiện toàn, sắp xếp mô hình tổ chức cơ sở đảng trong các loại hình cơ sở cho đồng bộ, thống nhất với các tổ chức trong hệ thống chính trị ở cơ sở, bảo đảm sự lãnh đạo toàn diện của tổ chức đảng. Kết hợp chặt chẽ công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng với xây dựng, chỉnh đốn cơ quan nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội ở cơ sở. Khắc phục tình trạng tổ chức đảng và tổ chức chính quyền trực thuộc các cấp trên khác nhau, thiếu thống nhất trong lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ chính trị và công tác tổ chức, cán bộ; hoặc tổ chức đảng và các tổ chức chính trị - xã hội trực thuộc các cấp trên khác nhau.

Hai là, tiếp tục bổ sung, sửa đổi và hoàn thiện các quy định của Ban Bí thư về chức năng, nhiệm vụ của tổ chức cơ sở đảng, bảo đảm sự lãnh đạo tập trung thống nhất của Đảng trong thực hiện nhiệm vụ chính trị và công tác tổ chức, cán bộ. Hiện nay, trong 5 loại hình tổ chức cơ sở cơ bản của Đảng là: xã, phường, thị trấn; cơ quan hành chính nhà nước; đơn vị sự nghiệp công lập; doanh nghiệp nhà nước và trong lực lượng vũ trang, trong đó 4 loại hình cơ sở quy định tổ chức đảng lãnh đạo xây dựng, thực hiện nhiệm vụ chính trị và công tác cán bộ. Riêng loại hình tổ chức cơ sở đảng ở cơ quan hành chính nhà nước chưa quy định, trong khi Điều lệ Đảng quy định và đã thực hiện thống nhất chủ trương đồng chí bí thư cấp ủy đồng thời là thủ trưởng cơ quan, đơn vị. Do đó, tổ chức cơ sở đảng ở cơ quan hành chính nhà nước cần được quy định rõ trách nhiệm lãnh đạo xây dựng, thực hiện nhiệm vụ chính trị và công tác tổ chức, cán bộ. Mặt khác, trong 28 quy định của Ban Bí thư về chức năng, nhiệm vụ của tổ chức cơ sở đảng, có nhiều quy định có nội dung giống nhau, chỉ có một số nội dung khác nhau do tính đặc thù của từng loại hình cơ sở, nhất là trong lực lượng vũ trang, vì vậy, cần nghiên cứu, ban hành một quy định chung cho các loại hình cơ sở này, bảo đảm vừa thể hiện được những vấn đề chung, vừa thể hiện được những nét đặc thù của mỗi loại hình cơ sở. Đồng thời, giao cho các cấp ủy trực thuộc Trung ương ban hành quy định về chức năng, nhiệm vụ của tổ chức cơ sở đảng cho sát với thực tiễn và chủ động, kịp thời bổ sung, sửa đổi khi cần thiết; mặt khác, bảo đảm sự đồng bộ trong việc ban hành các quy định về chức năng, nhiệm vụ đối với các cấp ủy.

Ba là, tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ và cấp ủy viên cơ sở, trước hết là bí thư đảng ủy cơ sở và bí thư các chi bộ có phẩm chất, năng lực, uy tín, thực sự gương mẫu và thành thạo nghiệp vụ công tác xây dựng Đảng. Thực tiễn chứng minh rằng, muốn nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của Đảng, trước hết phải nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của từng tổ chức cơ sở đảng. Muốn nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng, trước hết phải nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của các chi bộ. Muốn nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của chi bộ thì phải nâng cao chất lượng hoạt động của các cấp ủy viên, mà trước hết là bí thư chi bộ. Vì vậy, phải đặc biệt coi trọng giáo dục, nâng cao bản lĩnh chính trị và phẩm chất, đạo đức cách mạng, phát huy vai trò tiền phong, gương mẫu của người đứng đầu cấp ủy, chính quyền cơ sở. Thường xuyên đào tạo, bồi dưỡng, cập nhật kiến thức mới về lý luận chính trị và nghiệp vụ công tác đảng cho đội ngũ cấp ủy viên cơ sở, nhất là bí thư các chi bộ và người đứng đầu cơ quan nhà nước, các tổ chức chính trị - xã hội.

Bốn là, tiếp tục thực hiện mô hình đảng bộ cơ sở khối ở cấp huyện (khối đảng, đoàn thể và khối chính quyền). Cần “nghiên cứu, xây dựng mô hình tổ chức cơ sở đảng đặc thù về chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy để bảo đảm phù hợp với nguyên tắc chung và thực tiễn của lĩnh vực hoạt động, địa phương, cơ quan, đơn vị”⁽⁵⁾. Việc thành lập đảng bộ cơ sở khối dân - đảng và khối cơ quan chính quyền ở cấp huyện được xem là phù hợp và cần thiết, nhất là trong tình hình hiện nay. Việc thành lập đảng bộ cơ sở theo các khối sẽ tạo sự gắn bó chặt chẽ trong phối hợp thực hiện nhiệm vụ chính trị; khắc phục tình trạng các chi bộ cơ sở có quá ít đảng viên, chưa dành sự quan tâm, coi trọng công tác kiểm tra, giám sát và kỷ luật của Đảng.../.

---------------------

(1) Tính đến ngày 31-12-2020, toàn Đảng có 51.960 tổ chức cơ sở đảng (24.707 đảng bộ cơ sở và 27.253 chi bộ cơ sở), trong đó có 2.468 đảng bộ bộ phận, 252.223 chi bộ trực thuộc đảng ủy cơ sở, với tổng số hơn 5,2 triệu đảng viên. Qua sắp xếp mô hình tổ chức của Đảng ở cơ sở, số lượng tổ chức cơ sở đảng cuối năm 2020 giảm 3.863 so với cuối năm 2010
(3) Xem: Quy định số 138-QĐ/TW, ngày 1-12-2023, của Ban Bí thư, về chức năng, nhiệm vụ, mối quan hệ công tác của đảng bộ, chi bộ cơ sở cơ quan, https://tulieuvankien.dangcongsan.vn/he-thong-van-ban/van-ban-cua-dang/quy-dinh-so-138-qdtw-ngay-01122023-cua-ban-bi-thu-ve-chuc-nang-nhiem-vu-moi-quan-he-cong-tac-cua-dang-bo-chi-bo-10062
(2), (4), (5) Xem: Nghị quyết số 21-NQ/TW, ngày 16-6-2022, Hội nghị lần thứ năm Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII, về “Tăng cường củng cố xây dựng tổ chức cơ sở đảng và nâng cao chất lượng đội ngũ đảng viên trong giai đoạn mới”, https://tulieuvankien.dangcongsan.vn/he-thong-van-ban/van-ban-cua-dang/nghi-quyet-so-21-nqtw-ngay-1662022-hoi-nghi-lan-thu-nam-ban-chap-hanh-trung-uong-dang-khoa-xiii-ve-tang-cuong-cung-co-xay-8631