Thực tiễn cho thấy, có giai đoạn, tình hình tham nhũng ở Việt Nam xảy ra hết sức phức tạp, ở hầu hết các ngành, các cấp, thậm chí ngay trong các cơ quan bảo vệ pháp luật. Không ít người coi việc hối lộ và nhận hối lộ của cán bộ, công chức, viên chức khi giải quyết công việc là “chuyện bình thường”. Quy mô các vụ, việc, vụ án tham nhũng ngày càng lớn. Tình trạng tham nhũng “vặt” diễn ra một cách tràn lan ở nhiều nơi, khiến người dân vô cùng bức xúc. Diễn biến của tội phạm tham nhũng cũng hết sức phức tạp, khó lường, khó dự đoán và đánh giá một cách đầy đủ. Một số vụ tham nhũng liên quan đến yếu tố nước ngoài có xu hướng gia tăng. Để thực hiện hành vi phạm tội, nhiều trường hợp, các đối tượng có sự câu kết chặt chẽ, với âm mưu, thủ đoạn ngày càng tinh vi, xảo quyệt.

Trước mức độ nguy hại của tình trạng tham nhũng, có ảnh hưởng đến sự tồn vong của chế độ, Đảng ta đã quyết tâm chính trị cao nhất, hành động quyết liệt trong công tác phòng, chống tham nhũng, với phương châm “không có vùng cấm”, “không có ngoại lệ”. Từ đầu nhiệm kỳ Đại hội XII của Đảng đến nay, công tác phòng, chống tham nhũng có bước tiến mạnh mẽ, với nhiều chủ trương, giải pháp đột phá, đi vào chiều sâu, đạt nhiều kết quả rất quan trọng, toàn diện, đồng bộ, rõ rệt hơn, được cán bộ, đảng viên và nhân dân đồng tình, hưởng ứng, đánh giá cao; tham nhũng được kiềm chế, từng bước ngăn chặn và có chiều hướng thuyên giảm; góp phần quan trọng giữ vững ổn định chính trị, phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao uy tín và vị thế của nước ta trên trường quốc tế. 

Với vai trò là lực lượng nòng cốt trong đấu tranh phòng, chống tội phạm, lực lượng Công an nhân dân đã được Đảng, nhân dân giao phó trọng trách “tổ chức hoạt động điều tra tội phạm tham nhũng”; tham mưu cho Đảng, Nhà nước về đấu tranh phòng, chống tội phạm tham nhũng; chủ trì, phối hợp với các cấp, các ngành trong trong đấu tranh phòng, chống tội phạm trên; thông tin, tuyên truyền, giáo dục về phòng, chống tham nhũng…

Thực hiện chức năng, nhiệm vụ đó, Đảng ủy Công an Trung ương, Bộ Công an luôn quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ quan trọng này và đạt những kết quả quan trọng. Lực lượng Công an nhân dân làm tốt công tác tham mưu chiến lược, xây dựng nhiều kế hoạch, biện pháp và giải pháp mang tính vĩ mô để tham mưu cho Đảng, Nhà nước, Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành trong công tác phòng, chống tội phạm tham nhũng. Đảng ủy Công an Trung ương, lãnh đạo Bộ Công an chủ động, sáng tạo, quyết tâm, quyết liệt và ráo riết trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo phát hiện kịp thời, điều tra xử lý nghiêm minh các đối tượng vi phạm, bất kể đối tượng phạm tội là ai. Ngành công an xây dựng, ban hành nhiều chủ trương, giải pháp mới khoa học, đồng bộ, toàn diện trong phòng ngừa tham nhũng mang lại hiệu quả cao; nhiều quy định, nghị quyết, chính sách liên quan đến công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng được quán triệt và thực hiện nghiêm túc, nhanh chóng đi vào cuộc sống, có tác dụng cảnh báo, răn đe, phòng ngừa, phát hiện, đấu tranh, xử lý theo quy định của pháp luật, qua đó góp phần kiềm tỏa, ngăn chặn một cách có hiệu quả tội phạm tham nhũng.

Công tác điều tra tội phạm tham nhũng có một bước tiến mạnh mẽ, đạt được nhiều kết quả tích cực, rõ rệt, được coi là điểm sáng trong công tác phòng, chống tham nhũng trong thời gian gần đây. Nhiều vụ án tham nhũng lớn, phức tạp được điều tra làm rõ. Đồng thời, lực lượng Công an nhân dân còn chú trọng phát hiện, điều tra các vụ án tham nhũng xảy ra trong chính nội bộ ngành. Phần lớn các sai phạm trong nội bộ là do Công an nhân dân chủ động phát hiện, khởi tố, điều tra, xử lý nghiêm minh, tuyệt đối không bao che.

Lực lượng Công an nhân dân chú trọng xây dựng, củng cố mối quan hệ hợp tác với các cấp, ngành, địa phương trong phòng ngừa, phát hiện, đấu tranh, xử lý các vụ án tham nhũng; chú trọng công tác hợp tác quốc tế về phòng, chống tham nhũng bước đầu đạt những kết quả tích cực.

Việc kê biên, thu hồi tài sản trong các vụ án tham nhũng có những bước chuyển tích cực. Công tác thu hồi tài sản được các đơn vị nghiệp vụ trong ngành thực hiện quyết liệt, đã thu hồi đạt tỷ lệ cao, trong đó có vụ việc thu được số tài sản rất lớn, đạt tỷ lệ 100%. Đồng thời, chú trọng thực hiện công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục về phòng, chống tham nhũng, góp phần huy động sức mạnh của cả hệ thống chính trị, của nhân dân vào công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng. Công tác nghiên cứu khoa học, tổng kết thực tiễn được chú trọng, từ đó đúc rút ra nhiều bài học kinh nghiệm quý, vạch rõ những phương thức, thủ đoạn hoạt động mới, tinh vi của đối tượng phạm tội, xây dựng nhiều giải pháp khoa học để đấu tranh phòng, chống tham nhũng có hiệu quả…

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, hoạt động đấu tranh phòng, chống tham nhũng của lực lượng Công an nhân dân vẫn còn một số hạn chế. Dù việc phát hiện, khởi tố, điều tra số lượng các vụ việc đã tăng lên đáng kể, nhưng vẫn còn ít so với tình hình thực tế của tội phạm tham nhũng. Một số vụ án tham nhũng, đặc biệt là một số vụ án lớn, phức tạp còn chậm so với mục tiêu, yêu cầu được đề ra. Chất lượng điều tra một số vụ còn hạn chế; tình trạng trả hồ sơ để điều tra bổ sung vẫn diễn ra; số lượng án tồn đọng vẫn tồn tại. Các biện pháp phát hiện tham nhũng chưa được thực hiện đồng bộ, nên số các vụ, việc, vụ án tham nhũng được phát hiện phải thông qua đơn tố cáo và qua hoạt động của các cơ quan chức năng khác, các cơ quan báo chí còn nhiều. Ở nhiều địa phương, công tác nghiệp vụ cơ bản vẫn chưa được triển khai sâu rộng, chưa đáp ứng đúng mục tiêu, yêu cầu đã đề ra…

Mặc dù tình hình tội phạm tham nhũng đã bị ngăn chặn, đẩy lùi một bước, tuy nhiên, đây là cuộc đấu tranh không khoan nhượng, lâu dài, không có điểm dừng; tội phạm tham nhũng sẽ ngày càng hoạt động tinh vi, phức tạp. Vì vậy, để góp phần tiếp tục đẩy lùi tham nhũng trong thời gian tới, lực lượng Công an nhân dân cần nêu cao quyết tâm chính trị, đồng thời làm tốt một số nội dung sau:

Một là, nâng cao chất lượng công tác tham mưu, xây dựng và hoàn thiện các văn bản có liên quan đến đấu tranh phòng, chống tham nhũng. Cục Điều tra tội phạm về tham nhũng, kinh tế, buôn lậu, Bộ Công an là đầu mối nghiên cứu, rà soát, sửa đổi, bổ sung một số văn bản quy phạm pháp luật còn bất cập liên quan đến công tác phòng, chống tham nhũng, bảo đảm chặt chẽ, đồng bộ; đề xuất những giải pháp phòng, chống tham nhũng hiệu quả, phù hợp với điều kiện mới, loại bỏ những giải pháp còn mang tính hình thức, hiệu quả thấp, cũng như khắc phục những sơ hở trong quản lý kinh tế - xã hội, nhất là các lĩnh vực dễ xảy ra tham nhũng. Qua đó, tạo điều kiện thuận lợi cho việc điều tra các vụ án tham nhũng bảo đảm tính đồng bộ, hiệu lực, hiệu quả; đề xuất giải pháp để thu hồi tài sản và các biện pháp khắc phục hạn chế trong xử lý tin báo tố giác tội phạm… Hình thành hệ thống các nguyên tắc và chuẩn mực đạo đức áp dụng đối với cán bộ, đảng viên, nhất là người đứng đầu trong việc giữ gìn phẩm chất, đạo đức, sự liêm chính, gương mẫu đi đầu trong phòng, chống tham nhũng.

Hai là, nâng cao hiệu quả công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát; giải quyết khiếu nại, tố cáo; phát hiện, điều tra, xử lý hành vi tham nhũng trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ của Công an nhân dân. Thường trực Ban Chỉ đạo phòng, chống tham nhũng, lãng phí, Bộ Công an chủ trì kiểm tra việc thực hiện các quy định của pháp luật về phòng, chống tham nhũng tại công an một số đơn vị, địa phương. Ủy ban Kiểm tra Đảng ủy Công an Trung ương chỉ đạo, hướng dẫn cấp ủy và ủy ban kiểm tra các cấp trong Đảng bộ Công an Trung ương chủ động kiểm tra chuyên đề, tập trung vào một số lĩnh vực nhạy cảm, dễ phát sinh tham nhũng, tiêu cực; phối hợp chặt chẽ với cơ quan tổ chức cán bộ, cơ quan thanh tra để tiếp nhận các thông tin, phản ánh, đơn thư tố cáo để xem xét kiểm tra, xác minh theo quy định. Nâng cao chất lượng, hiệu quả xác minh, kết luận tố cáo tham nhũng, bảo đảm kịp thời, đúng quy định của pháp luật; theo dõi, xử lý, giải quyết kịp thời tố cáo hành vi tham nhũng của cán bộ, chiến sĩ công an đăng tải trên báo chí và các phương tiện thông tin đại chúng.

Tiếp tục duy trì và nâng cao chất lượng hoạt động của Ban Chỉ đạo phòng, chống tham nhũng, lãng phí của Bộ Công an và của công an các đơn vị, địa phương theo Quy chế tổ chức và hoạt động của Ban Chỉ đạo phòng, chống tham nhũng, lãng phí, thực hành tiết kiệm, chống lãng phí của Công an nhân dân. Cấp ủy, lãnh đạo công an các cấp tổ chức kiểm điểm, đánh giá thực trạng tình hình và kết quả công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí thời gian qua tại đơn vị, địa phương mình; kiểm điểm trách nhiệm của tập thể, cá nhân trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ phòng, chống tham nhũng, lãng phí; tăng cường quản lý, kiểm tra, giám sát cán bộ, đảng viên trong cơ quan, đơn vị để kịp thời phát hiện, giải quyết từ sớm, ngăn chặn từ đầu, không để vi phạm nhỏ tích tụ thành sai phạm lớn. Cán bộ, chiến sĩ vi phạm phải có hình thức xử lý kịp thời, nghiêm minh, công khai, làm nghiêm từ trên xuống dưới. Tiến hành kiểm tra, chấn chỉnh, nâng cao hiệu quả việc thực hiện nhiệm vụ điều tra, xử lý tội phạm tham nhũng đối với công an các đơn vị, địa phương. Thủ trưởng cơ quan điều tra các cấp chủ động chỉ đạo xử lý công việc trong quá trình điều tra, xác minh các vụ việc do cơ quan mình thụ lý; nếu có khó khăn, vướng mắc thì kịp thời báo cáo với cơ quan điều tra cấp trên và trao đổi với cơ quan tiến hành tố tụng cùng cấp để tháo gỡ, đẩy nhanh tiến độ, nâng cao chất lượng công tác, nhất là các vụ, việc, vụ án nghiêm trọng, phức tạp, dư luận xã hội quan tâm, theo đúng yêu cầu của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng. Tập trung đấu tranh vào các lĩnh vực trọng điểm, như tài chính, ngân hàng, xây dựng cơ bản, quản lý sử dụng đất đai, tài nguyên... Đồng thời, nâng cao hiệu quả công tác phát hiện, xử lý “tham nhũng vặt”, tình trạng nhũng nhiễu của cán bộ, công chức để tăng hiệu quả phòng, chống tham nhũng.

Ba là, xây dựng và thực hiện tốt cơ chế phối hợp giữa Công an nhân dân với các cơ quan, đơn vị hữu quan trong hoạt động đấu tranh phòng, chống tham nhũng. Xây dựng và thực hiện tốt quy chế phối hợp giữa lực lượng Công an nhân dân với các cơ quan, nhất là với Ủy ban Kiểm tra Trung ương, Ban Nội chính Trung ương, để thực hiện tốt các quy định của Đảng, Nhà nước trong việc phòng ngừa và đấu tranh những vụ, việc có dấu hiệu vi phạm pháp luật, bảo vệ quyền lợi hợp pháp của công dân, bảo đảm cho pháp luật được thực thi nghiêm trong toàn quốc. Đặc biệt, giải quyết thấu đáo các đơn thư khiếu nại, tố cáo, góp phần nâng cao hiệu quả phòng, chống tham nhũng. Trong thời gian tới, lực lượng Công an nhân dân chú trọng xây dựng và thực hiện có hiệu quả mối quan hệ phối hợp với viện kiểm sát nhân dân, tòa án nhân dân các cấp… trong việc tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo; việc chuyển cơ quan điều tra sau khi phát hiện dấu hiệu của tội phạm; hỗ trợ bảo vệ chính trị nội bộ và phối hợp đào tạo cán bộ, trao đổi kinh nghiệm nhằm tăng cường việc phát hiện, điều tra, xử lý các vụ, việc có dấu hiệu tội phạm, bảo đảm khách quan, chặt chẽ, đồng bộ, thống nhất, hạn chế tối đa việc thiếu sót, viện dẫn pháp luật chưa thống nhất, dẫn tới đình chỉ điều tra, thay đổi tội danh khởi tố.

Bốn là, xây dựng, củng cố bộ máy và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ trực tiếp làm công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng. Trong thời gian tới, lực lượng Công an nhân dân cần tăng cường công tác quản lý, giáo dục, rèn luyện đội ngũ cán bộ làm công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng về mọi mặt, từ chuyên môn, nghiệp vụ đến trình độ lý luận chính trị, pháp luật, tâm lý, tin học, ngoại ngữ, khoa học, công nghệ. Kiên quyết đưa ra khỏi cơ quan đấu tranh phòng, chống tham nhũng những cán bộ có phẩm chất đạo đức kém, năng lực yếu, vi phạm kỷ luật, không gương mẫu. Đồng thời, thường xuyên nghiên cứu, rà soát, thông qua công tác nhận xét, đánh giá đúng cán bộ để lựa chọn, điều động những cán bộ có năng lực và kinh nghiệm, phẩm chất đạo đức tốt, có tư duy nhạy bén, sáng tạo, “dám nghĩ, dám làm” sang làm công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng. Xây dựng đội ngũ cán bộ làm công tác cán bộ có trình độ chuyên môn giỏi, phẩm chất đạo đức cách mạng trong sáng, tác phong làm việc khoa học, tận tụy, khách quan, công tâm. Cán bộ, chiến sĩ công an hơn ai hết phải gương mẫu thực hiện nghiêm các quy định của Đảng và Nhà nước về phòng, chống tham nhũng. Kiên trì rèn luyện đức tính liêm khiết, xây dựng văn hoá tiết kiệm, không tham nhũng trong cán bộ, chiến sĩ.

Năm là, Công an nhân dân chú trọng phát huy vai trò của nhân dân trong đấu tranh phòng, chống tham nhũng. Trong từng hành động cán bộ, chiến sĩ phải luôn nhận thức rõ nhân dân có vai trò to lớn trong công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm nói chung và phòng, chống tham nhũng nói riêng. Mỗi cán bộ, chiến sĩ công an phải thật sự gần gũi nhân dân, lắng nghe ý kiến nhân dân, coi trọng việc phát huy vai trò và sự tham gia của nhân dân trong công tác phòng, chống tham nhũng. Thực hiện tốt cơ chế, chính sách động viên, khen thưởng, bảo vệ người tố cáo; tích cực xác minh, điều tra, giải quyết thấu đáo đến cùng, đúng quy định của pháp luật đơn thư tố cáo của quần chúng nhân dân về các vụ, việc tham nhũng./.