Đổi mới phương thức lãnh đạo của các cấp ủy đảng

Ban Thường vụ Tỉnh ủy Tiền Giang xác định rõ, điều đầu tiên quyết định kết quả của việc thực hiện dân chủ là phải chỉ đạo các cấp ủy tăng cường công tác giáo dục chính trị tư tưởng, tạo sự đồng thuận trong nhận thức về vai trò của phát huy dân chủ trong sinh hoạt đảng. Nâng cao trách nhiệm của đảng viên và tổ chức cơ sở đảng trong việc thực hiện đúng thời gian quy định sinh hoạt cấp ủy, chi bộ đi đôi với việc đẩy mạnh giáo dục nâng cao nhận thức cho cấp ủy viên về việc phát huy dân chủ trong sinh hoạt; triển khai kịp thời các quy định, quy chế của Trung ương và của Tỉnh ủy. Cấp ủy và chi bộ thường xuyên giáo dục cho đảng viên nhận thức sâu sắc về thực chất, nội dung và hình thức của nguyên tắc tập trung dân chủ; nguyên tắc tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách. Để có sự thống nhất ý chí và hành động trong Đảng, thì mọi quyết định của cấp ủy, của tổ chức cơ sở đảng phải được xây dựng trên cơ sở thảo luận dân chủ. Trong sinh hoạt cũng như thảo luận, mỗi đảng viên cần đề cao tinh thần trách nhiệm, tham gia thảo luận thẳng thắn, nói rõ ý kiến của mình. Kết luận của người chủ trì phải thể hiện được tinh thần và trí tuệ tập thể, trở thành nghị quyết của cấp ủy.

Dưới sự chỉ đạo của Tỉnh ủy, sau mỗi kỳ đại hội, các cấp ủy đảng trong toàn tỉnh đã tiến hành rà soát, điều chỉnh, bổ sung quy chế lãnh đạo; phân công ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy phụ trách các huyện và tương đương; ủy viên ban thường vụ và cấp ủy viên cấp huyện phụ trách cụm, xã,... nhằm sâu sát cơ sở, gần gũi với nhân dân để phát hiện, xử lý kịp thời những vấn đề nảy sinh trong quá trình tổ chức thực hiện, nhằm sớm đưa nghị quyết vào cuộc sống. Các cấp ủy đã tiến hành đồng bộ các bước:

- Đổi mới quy trình ra nghị quyết của các cấp ủy, vận dụng các nghị quyết của cấp trên vào thực tiễn địa phương, nhằm đưa ra một nghị quyết phù hợp với điều kiện địa lý, kinh tế tại địa bàn. Các cấp ủy nêu vấn đề để tập thể cán bộ, đảng viên đóng góp, thảo luận, biểu quyết thông qua theo nguyên tắc đa số. Do vậy, các nghị quyết của cấp ủy ngày càng được nâng cao về chất lượng, có tính khả thi cao. Đặc biệt, những nghị quyết phát triển kinh tế đều có sự huy động trí tuệ của các chuyên gia và kết nối với các dự án trong cả khu vực. Chương trình hoạt động hằng quý với nội dung công việc, cơ quan phụ trách và thời gian hoàn thành cụ thể, được xem là cơ sở điều hành chủ yếu trong hoạt động của Đảng bộ.

- Đổi mới cách tổ chức triển khai thực hiện các nghị quyết, chỉ thị của Đảng. Căn cứ kế hoạch, hướng dẫn của cấp trên, cấp ủy các cấp xây dựng chương trình, giải pháp cụ thể để thực hiện theo từng giai đoạn. Chú trọng phát huy vai trò tiên phong gương mẫu của đảng viên, làm tốt công tác vận động quần chúng, thực hiện quy chế dân chủ, bảo đảm công khai, công bằng đối với các vấn đề có liên quan đến quyền lợi và nghĩa vụ của công dân; phát huy vai trò chủ động của hội đồng nhân dân, ủy ban nhân dân, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể, cùng trách nhiệm từng cấp ủy viên được phân công phụ trách địa bàn, lĩnh vực; các nghị quyết đã có chương trình hành động và kế hoạch, thì phân công các bộ phận và đảng viên phụ trách cụ thể.

- Tăng cường đổi mới công tác kiểm tra, với phương châm dựa vào nhân dân, tôn trọng, lắng nghe ý kiến của nhân dân, các cơ quan chức năng của tỉnh đã tìm ra bản chất của nhiều vấn đề, đi đến kết luận chính xác nhiều vụ việc phức tạp, kéo dài. Công tác kiểm tra của Đảng được phối hợp thường xuyên với Thanh tra Nhà nước, các ngành có liên quan, tập trung vào các vấn đề: Thực hiện chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước; các chỉ thị, nghị quyết của cấp trên; việc chấp hành nguyên tắc tập trung dân chủ, quy chế làm việc, củng cố đoàn kết nội bộ,... qua đó đã phát hiện nhiều vụ việc tiêu cực hoặc có dấu hiệu vi phạm, giúp cơ quan chức năng có biện pháp xử lý và ngăn chặn kịp thời.

Thực hiện tốt nguyên tắc tập trung dân chủ trong các tổ chức cơ sở đảng

Trong quá trình xây dựng nghị quyết, các cấp ủy giao nhiệm vụ cho cơ quan tham mưu đưa ra những định hướng, sau đó tổ chức lấy ý kiến góp ý của cán bộ, đảng viên, đội ngũ trí thức và tổ chức đảng từ cấp cơ sở đến tỉnh với tinh thần dân chủ, cởi mở, bảo đảm để mỗi nghị quyết thực sự là sản phẩm của trí tuệ tập thể. Trong quá trình triển khai thực hiện nghị quyết, cấp ủy các cấp phải thông báo tình hình hoạt động của mình đến tổ chức đảng trực thuộc, thực hiện tốt việc kiểm điểm, tự phê bình và phê bình hằng năm; báo cáo và chịu trách nhiệm về hoạt động của mình trước cấp ủy cấp trên và cấp dưới.

Tỉnh ủy rất quan tâm mối quan hệ giữa cấp trên và cấp dưới, mạnh dạn phân cấp công tác cán bộ cho cấp dưới, nhưng vẫn bảo đảm sự lãnh đạo tập trung của Tỉnh ủy, qua đó phát huy tính chủ động, sáng tạo của cấp ủy cấp dưới trong thực hiện nhiệm vụ. Các cấp ủy luôn tăng cường kỷ luật, kỷ cương trong Đảng, thường xuyên tiến hành kiểm tra, giám sát, thực hiện sự chỉ đạo của ủy ban kiểm tra cùng cấp về việc thực hiện các nguyên tắc tổ chức và sinh hoạt đảng, việc giữ gìn phẩm chất đạo đức cách mạng của đảng viên; xem xét, xử lý kỷ luật các tổ chức đảng và đảng viên vi phạm theo đúng quy định của Điều lệ Đảng. Trong quy chế hoạt động của các cấp ủy đảng, cần tránh những quy định quá chung chung, dẫn đến sự bất cập trong mối quan hệ chỉ đạo với các cơ quan quản lý nhà nước.

Để nâng cao chất lượng sinh hoạt của cấp ủy và các chi bộ đảng, Ban Thường vụ Tỉnh ủy chỉ đạo mỗi cấp ủy, tổ chức đảng phải xây dựng và thực hiện quy chế làm việc của cấp mình; qua hoạt động thực tiễn có điều chỉnh, bổ sung và hoàn thiện quy chế. Mọi đảng viên đều được thảo luận, tham gia xây dựng nghị quyết, chương trình công tác và được ứng cử, đề cử, bầu cử; đảng viên có quyền phát biểu ý kiến, thẳng thắn thảo luận, khuyến khích tư duy độc lập, để đóng góp vào quá trình ra nghị quyết, đề án, chương trình công tác, phát huy cao trách nhiệm của từng cấp ủy viên, cũng như của cá nhân đảng viên. Trong sinh hoạt chi bộ, các cấp ủy luôn tôn trọng, lắng nghe ý kiến của đảng viên và cấp dưới; chống mọi biểu hiện gia trưởng, độc đoán, nể nang, thiếu trung thực, không dám đấu tranh với những quan điểm sai trái.

Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã chỉ đạo các cấp ủy đổi mới phong cách, lề lối làm việc, xây dựng chương trình hoạt động toàn khóa, chương trình công tác hằng năm, quý, tháng, tuần của cấp ủy; đồng thời, xác định đúng nhiệm vụ trọng tâm, trọng điểm và công tác cấp bách trong từng giai đoạn.

Thường xuyên, nghiêm túc thực hiện tốt nguyên tắc tự phê bình và phê bình; tăng cường đoàn kết thống nhất trong cấp ủy, chi bộ. Toàn Đảng bộ tỉnh Tiền Giang xem đây là biện pháp hữu hiệu để rèn luyện và nâng cao sức chiến đấu trong Đảng. Thực hiện lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Trong Đảng thực hành dân chủ rộng rãi, thường xuyên và nghiêm chỉnh tự phê bình và phê bình là cách tốt nhất để củng cố sự đoàn kết thống nhất trong Đảng”, Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã chỉ đạo các tập thể, từng cán bộ, đảng viên phải tự đánh giá một cách trung thực, khách quan về những ưu điểm, khuyết điểm, chỉ rõ nguyên nhân, nhất là nguyên nhân chủ quan của những khuyết điểm trong chỉ đạo, phong cách làm việc và đề ra giải pháp khắc phục. Trong tự phê bình và phê bình, yêu cầu cán bộ lãnh đạo cấp trên gương mẫu tự phê bình trước cấp dưới; cán bộ chủ chốt, cấp ủy viên gương mẫu phê bình trước tập thể cán bộ, đảng viên và có kế hoạch sửa chữa, phát hiện, xử lý dứt điểm những tiêu cực xuất hiện trong đội ngũ cấp ủy và đề ra các biện pháp phòng ngừa tiêu cực.

Đối với những tổ chức đảng, cấp ủy có dấu hiệu vi phạm quy chế làm việc, nguyên tắc tập trung dân chủ, kéo bè cánh, gây mất đoàn kết nội bộ, Ban Thường vụ Tỉnh ủy chỉ đạo kiểm điểm để làm rõ đúng, sai và xử lý nghiêm minh. Qua đó, kịp thời uốn nắn những lệch lạc, thúc đẩy việc thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị; kiên quyết xử lý những cán bộ, đảng viên lợi dụng thực hiện dân chủ trong tự phê bình và phê bình để vu khống, xuyên tạc, chia rẽ nội bộ. Thường xuyên kiểm điểm từ người đứng đầu cấp ủy đảng, chính quyền và đoàn thể để vừa phát huy năng lực cá nhân cán bộ lãnh đạo, vừa nâng cao yếu tố gương mẫu cho cả tập thể đơn vị.

Coi trọng các ý kiến phản biện xã hội mang tính xây dựng từ lực lượng cán bộ lão thành và đội ngũ trí thức, từ khối Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể, từ trưng cầu ý kiến của cơ quan dân vận và tuyên giáo, từ các đơn vị truyền thông đến các hòm thư góp ý. Đây chính là “nhiệt kế” đo mức độ lòng tin của nhân dân đối với đường lối, chủ trương của Đảng, thể hiện sức mạnh của quần chúng trong việc thực hiện các quyết sách của Đảng và Nhà nước ta.

Với nhận thức phát huy dân chủ trong công tác cán bộ là cơ sở quan trọng để xây dựng khối đoàn kết trong Đảng, nhất là từ khi Nghị quyết Trung ương 3 khóa VIII về “Chiến lược cán bộ thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước” được ban hành, Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã cụ thể hóa thành quy chế, quy định và quy trình trong công tác cán bộ ở địa phương để thực hiện: nội dung và phương pháp có đổi mới, phát huy dân chủ, công khai, bảo đảm nguyên tắc Đảng thống nhất lãnh đạo công tác cán bộ và quản lý đội ngũ cán bộ; đồng thời đề cao trách nhiệm các tổ chức thành viên trong hệ thống chính trị. Chính vì vậy, việc phân cấp quản lý cán bộ theo hướng tăng cường cho cấp dưới; thực hiện nghiêm túc quy trình bổ nhiệm, giới thiệu quy chế bầu cử, ứng cử trong đại hội đảng, bầu cử đại biểu Quốc hội, hội đồng nhân dân các cấp thời gian qua của tỉnh Tiền Giang đã thể hiện tính dân chủ, công khai trong công tác cán bộ.

Phát huy dân chủ trong Đảng gắn với thực hiện Quy chế Dân chủ ở cơ sở nhằm huy động tối đa sức mạnh của toàn Đảng, toàn dân và toàn quân để thực hiện thắng lợi sự nghiệp cách mạng. Để đạt được điều đó, Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã tập trung chỉ đạo công tác tuyên truyền, giáo dục cho cán bộ, đảng viên và nhân dân học tập các nghị quyết của Đảng, Quy chế Dân chủ ở cơ sở, Pháp lệnh Thực hiện dân chủ ở xã, phường, thị trấn cũng như quan tâm kiện toàn, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của các chi ủy, đặc biệt là những chi bộ còn yếu kém; nâng cao chất lượng sinh hoạt đảng, tổ chức tốt tự phê bình và phê bình; từng đảng viên đều thường xuyên nghiêm túc tự kiểm điểm về nhận thức chính trị, tư tưởng, phẩm chất đạo đức và lối sống.

Có thể khẳng định rằng, những kết quả đạt được trong công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng ở tỉnh Tiền Giang thời gian qua là do làm tốt việc phát huy nguyên tắc dân chủ trong nội bộ Đảng và ngoài xã hội. Trong việc lựa chọn nhân sự giới thiệu bổ nhiệm, ứng cử các chức danh lãnh đạo, quản lý đều được lấy ý kiến nhận xét của tất cả đảng viên, đại diện nhân dân ở cơ sở thông qua các hình thức lấy ý kiến tín nhiệm nơi cư trú, nơi làm việc và trong chi, đảng bộ.

Những việc làm thiết thực nêu trên đã góp phần nâng cao vai trò, năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của các cấp ủy cũng như của các tổ chức đảng. Cán bộ, đảng viên đã thể hiện được tính tiền phong, gương mẫu trong thực hiện nhiệm vụ, thông qua đó giáo dục, rèn luyện đạo đức, tác phong, năng lực công tác, lối sống của người cán bộ, đảng viên; tích cực đấu tranh phòng, chống những biểu hiện tiêu cực, tham nhũng, gây ảnh hưởng xấu đến đời sống xã hội, góp phần ngăn chặn và đẩy lùi tình trạng suy thoái đạo đức, quan liêu, tham nhũng của một bộ phận cán bộ, đảng viên.

Mô hình tổ chức cơ sở đảng hiện nay cần được tiếp tục nghiên cứu kiện toàn, để hoạt động của các cấp ủy cơ sở đảng phải mang tính gắn bó hữu cơ, đồng bộ, phát huy được sự chủ động và vai trò hạt nhân lãnh đạo.

Một số kinh nghiệm

Một là, để phát huy dân chủ, xây dựng khối đoàn kết thống nhất trong Đảng, các cấp ủy đảng đã lấy Chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, Cương lĩnh chính trị, Điều lệ Đảng, đường lối, chủ trương, chính sách đúng đắn của Đảng làm nền tảng và kim chỉ nam cho hành động. Đây là cơ sở để tạo sự thống nhất về chính trị, tư tưởng, tổ chức, để tập hợp, đoàn kết, phát huy sức mạnh của toàn Đảng bộ và nhân dân nhằm đưa đường lối, chủ trương của Đảng vào cuộc sống.

Hai là, các cấp ủy đảng phải thường xuyên tự chỉnh đốn, tự đổi mới; tập trung nghiên cứu hoàn thiện các cơ chế, quy chế, chính sách của Đảng về phát huy dân chủ, trên cơ sở tuân thủ nguyên tắc tập trung dân chủ, thường xuyên và nghiêm túc tự phê bình và phê bình, đồng thời tăng cường công tác kiểm tra của cấp ủy; xử lý nghiêm minh đối với tổ chức đảng và đảng viên vi phạm; kịp thời khen thưởng những tổ chức đảng và đảng viên thực hiện tốt.

Ba là, cấp ủy cấp trên, cán bộ lãnh đạo chủ chốt cấp trên phải luôn gương mẫu thực hiện các quan điểm, nguyên tắc, quy trình, quy chế, chính sách của Đảng, Pháp lệnh Thực hiện Quy chế Dân chủ ở cơ sở xã, phường, thị trấn; tổ chức các hoạt động làm cho cán bộ, đảng viên và nhân dân thấy được quyền dân chủ và tổ chức đúng quyền dân chủ của mình quyết định những vấn đề quan trọng trong mọi lĩnh vực của đời sống xã hội, cuộc sống của nhân dân.

Bốn là, quan tâm đào tạo, bồi dưỡng, giáo dục cán bộ, đảng viên nâng cao bản lĩnh, phẩm chất chính trị, trình độ, giữ gìn đạo đức, lối sống trong sạch, lành mạnh, đề cao tinh thần đoàn kết xây dựng nội bộ; đẩy mạnh đào tạo nâng cao trình độ dân trí, kiến thức về pháp luật cho nhân dân là cơ sở để nâng cao chất lượng trong việc xây dựng, thực hành dân chủ trong Đảng và trong xã hội./.