Những kết quả đáng ghi nhận

Trong nhiệm kỳ 2015 - 2020, tốc độ tăng trưởng GRDP của tỉnh đạt 7,2%, cao hơn mức bình quân chung cả nước. Quy mô nền kinh tế tăng gấp 1,68 lần so với giai đoạn trước. Chất lượng tăng trưởng được cải thiện; GRDP bình quân đầu người năm 2020 đạt 3.135 USD, cao gấp 1,51 lần so với năm 2015. Cơ cấu kinh tế chuyển dịch theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa; tỷ trọng công nghiệp và dịch vụ chiếm 76,9% trong GRDP. Đạt được thành tựu trên là do sự tập trung lãnh đạo, chỉ đạo quyết liệt của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh; sự điều hành có hiệu quả của chính quyền; sự chung sức, đồng lòng của cả hệ thống chính trị và các tầng lớp nhân dân và được thể hiện rõ qua những kết quả nổi bật sau:

Công nghiệp khẳng định vai trò trụ cột phát triển kinh tế. Năm 2020, tỷ trọng ngành công nghiệp trong GRDP đạt 38,7%, là bước tiến lớn so với mức 28% năm 2015; giá trị sản xuất bình quân giai đoạn 2016 - 2020 tăng 16,7%/năm. Các dự án đầu tư trong lĩnh vực công nghiệp có xu hướng gia tăng hàm lượng các yếu tố về công nghệ và tự động hóa, hướng đến tạo ra các sản phẩm mới, sản phẩm tinh chế, có giá trị gia tăng cao. Đặc biệt, với 9 nhà máy điện năng lượng mặt trời đi vào vận hành, có tổng công suất là 678 MWp, đưa Tây Ninh vào nhóm các địa phương dẫn đầu cả nước về điện mặt trời. Sự phát triển mạnh của sản xuất công nghiệp là nhân tố quyết định đến sự gia tăng kim ngạch xuất khẩu của tỉnh, đạt 19 tỷ USD, tăng bình quân 8%/năm; trong đó, nhóm hàng công nghiệp chiếm đến 81,8%.

Cơ cấu lại ngành nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị. So với các địa phương khác trong khu vực, Tây Ninh có nhiều lợi thế tự nhiên vượt trội để phát triển nông nghiệp, đó là: Có đến 270.000ha quỹ đất dành sản xuất nông nghiệp; địa hình khá bằng phẳng, thuận tiện sử dụng cơ giới hóa; đất đai phù hợp với nhiều loại nông sản nhiệt đới có giá trị cao; có hệ thống thủy lợi khá đồng bộ, với hệ thống thủy lợi Dầu Tiếng quy mô lớn nhất nước, có thể tưới tiêu chủ động cho 47.000ha đất canh tác. Để khai thác tiềm năng, lợi thế của địa phương, Tỉnh ủy Tây Ninh ban hành Chương trình cơ cấu lại ngành nông nghiệp giai đoạn 2016 - 2020, tầm nhìn đến năm 2030, trong đó, xác định nông nghiệp là ngành được tỉnh tập trung phát triển, với hướng phát triển nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp sạch và xuất khẩu. Theo đó, nhiều giải pháp, chính sách được triển khai để tạo sự gắn kết chặt chẽ giữa sản xuất, chế biến với xuất khẩu; hỗ trợ nông nghiệp và xây dựng thương hiệu sản phẩm nông nghiệp; tăng cường liên kết sản xuất, phát triển chăn nuôi theo hướng công nghiệp, quy mô lớn và an toàn sinh học; quan tâm đầu tư hạ tầng nông nghiệp, chuyển đổi cơ cấu sản xuất, thích ứng và hạn chế tác động tiêu cực từ thời tiết, dịch bệnh. Đến nay, tỉnh thu hút đầu tư được 24 dự án nông nghiệp, gắn với phát triển theo chuỗi giá trị, nông nghiệp công nghệ cao, có tổng vốn đăng ký trên 1.652 tỷ đồng. Thị trường tiêu thụ được mở rộng, bên cạnh thị trường truyền thống như Trung Quốc, ASEAN, đã có nhiều sản phẩm nông nghiệp như hạt điều, cao su xuất khẩu sang các thị trường khó tính như Mỹ, EU… Cùng với phát triển kinh tế, diện mạo nông thôn, đời sống văn hóa và tinh thần của người dân nông thôn cũng có nhiều thay đổi, khởi sắc qua phong trào xây dựng nông thôn mới. Đến năm 2020, có 45/71 xã đạt chuẩn nông thôn mới, đạt 63,4%. 

Du lịch có nhiều khởi sắc. Cũng như nông nghiệp, du lịch là ngành có nhiều lợi thế vượt trội để phát triển. Toàn tỉnh có 90 di tích lịch sử - văn hóa được xếp hạng và 6 loại hình di sản văn hóa phi vật thể. Để khai thác tiềm năng, lợi thế du lịch, Tỉnh ủy Tây Ninh ban hành, triển khai Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết số 08-NQ/TW của Bộ Chính trị khoá XII về phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn; trong đó, xác định du lịch là một trong những trọng tâm phát triển, tạo động lực thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, phấn đấu đến năm 2030 đưa du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn của tỉnh, đóng góp trên 7% GRDP cũng như thúc đẩy mạnh mẽ sự phát triển các ngành, lĩnh vực khác.

Nhờ thực hiện đồng bộ, quyết liềt nhiều giải pháp, tỉnh đã thu hút được nhiều nhà đầu tư chiến lược như: Tập đoàn Sun Group đầu tư vào Khu du lịch quốc gia Núi Bà Đen, xây dựng tuyến cáp treo lên đỉnh núi được Guinness World Records công nhận kỷ lục “Nhà ga cáp treo lớn nhất thế giới”; Tập đoàn Vingroup đầu tư Trung tâm thương mại Shophouse và khách sạn 5 sao Vinpearl… Để tạo điều kiện cho ngành du lịch phát triển, tỉnh ưu tiên nguồn lực đầu tư về hạ tầng giao thông như nâng cấp đường 30 tháng 4, mở rộng đường Đất Sét - Bến Củi... Nhờ vậy, dịch vụ du lịch từng bước được cải thiện, lượng khách đến tham quan tại các khu, điểm du lịch ngày càng tăng, với mức tăng bình quân 15%/năm; tổng thu từ khách du lịch tăng bình quân 29,3%/năm.

Điểm sáng về thu hút đầu tư. Tỉnh tập trung đẩy mạnh công tác xúc tiến đầu tư, tổ chức nhiều hoạt động xúc tiến trong và ngoài nước để chủ động quảng bá, mời gọi đầu tư. Đồng thời, thực hiện quyết liệt các giải pháp cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh; trong đó, chủ yếu tập trung vào cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính, bảo đảm công khai, minh bạch và nâng cao trách nhiệm của các cơ quan hành chính nhà nước; tăng cường đối thoại với nhà đầu tư, kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho các doanh nghiệp. Từ năm 2016 đến nay, kết quả xếp hạng Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh của Tây Ninh (PCI) liên tục cải thiện và thuộc nhóm tốt (năm 2016 hạng 20/63; 2017 hạng 19/63; 2018 hạng 14/63; 2019 hạng 15/63). Ðây là một trong các “điểm nhấn” được các nhà đầu tư chiến lược trong và ngoài nước đánh giá cao và đã đề xuất nhiều dự án hợp tác đầu tư với tỉnh. Nhiệm kỳ 2015 - 2020, đầu tư trong và ngoài nước tăng gấp 2 lần so với giai đoạn 2010 - 2015. Đến năm 2020, toàn tỉnh có 552 dự án đầu tư trong nước, với tổng vốn đăng ký 77.943,06 tỷ đồng và 350 dự án đầu tư nước ngoài, với tổng vốn đăng ký 7,77 tỷ USD.

Thực hiện tốt chính sách an sinh xã hội. Dù điều kiện ngân sách địa phương còn khó khăn, nhưng Tỉnh uỷ luôn quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo các ngành, các cấp ưu tiên nguồn lực để thực hiện tốt các chính sách an sinh xã hội. Tỉnh đã ban hành các chính sách về hỗ trợ vốn sản xuất, hỗ trợ đào tạo nghề, giải quyết việc làm, trợ giúp pháp lý, chính sách hỗ trợ cho đối tượng không có khả năng thoát nghèo; duy trì vận động quỹ Đền ơn đáp nghĩa và quỹ Vì người nghèo… Đã xây mới, bàn giao hơn 3.000 căn nhà đại đoàn kết cho hộ nghèo. Thực hiện giảm nghèo bền vững, bình quân giảm 0,67%/năm, đến cuối năm 2020, tỷ lệ hộ nghèo còn dưới 1%; đặc biệt, trên địa bàn tỉnh không còn hộ nghèo theo tiêu chuẩn nghèo đa chiều.

Còn đó những hạn chế

Thứ nhất, kinh tế tuy tăng trưởng nhanh, một số lĩnh vực đạt kết quả nổi bật, nhưng vẫn chưa tương xứng với tiềm năng, lợi thế của tỉnh. Quy mô, năng lực, sức cạnh tranh của nền kinh tế tuy có nâng lên song còn khiêm tốn. Giá trị sản xuất các ngành công nghiệp, xây dựng, dịch vụ phát triển chưa đạt như kỳ vọng. Công nghiệp hỗ trợ phát triển chậm, chưa đa dạng, chưa kết nối được sản xuất trong nước với khu vực FDI. Việc triển khai các dự án tại các cụm công nghiệp và khu kinh tế cửa khẩu còn gặp nhiều khó khăn, chưa đủ tạo động lực mới để phát triển.

Thứ hai, chuyển dịch cơ cấu kinh tế trong lĩnh vực nông nghiệp còn chậm; mô hình sản xuất theo chuỗi giá trị, nông nghiệp sạch, nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao chưa được nhân rộng nhiều. Một số chính sách hỗ trợ nông nghiệp ban hành còn vướng mắc, khiến doanh nghiệp và người dân khó tiếp cận. Chương trình xây dựng nông thôn mới có mặt thiếu vững chắc; nguồn lực xây dựng nông thôn mới từ ngân sách nhà nước vẫn còn chiếm tỷ trọng lớn.

Thứ ba, doanh thu du lịch tăng đều hằng năm, nhưng chưa tương xứng với số lượng khách đến tham quan, du lịch, bởi các dịch vụ du lịch thiếu hấp dẫn để giữ chân khách lưu trú.

Thứ tư, thu hút đầu tư nước ngoài tăng mạnh, nhưng đóng góp vào ngân sách còn hạn chế, do phần lớn đang trong thời gian hưởng ưu đãi đầu tư, chưa có nhiều dự án sản xuất công nghiệp có trình độ công nghệ tiên tiến, giá trị gia tăng cao; việc chuyển giao công nghệ của doanh nghiệp FDI chưa đạt như kỳ vọng.

Thứ năm, hạ tầng kinh tế - xã hội chưa đáp ứng yêu cầu phát triển nhanh của nền kinh tế; quy hoạch còn bất cập, tính gắn kết liên thông với quy hoạch vùng hạn chế, chưa đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội.

Khai thác tốt tiềm năng, lợi thế, tạo động lực phát triển mới, đưa Tây Ninh trở thành tỉnh phát triển khá của cả nước vào năm 2030

Với quan điểm “Phát triển kinh tế - xã hội là nhiệm vụ trung tâm; xây dựng Đảng là nhiệm vụ then chốt; phát triển văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội; bảo đảm quốc phòng - an ninh là nhiệm vụ trọng yếu, thường xuyên”, Đảng bộ, chính quyền tỉnh Tây Ninh đề ra mục tiêu phát triển trong nhiệm kỳ 2020 - 2025, tầm nhìn 2030 là: Đến năm 2025, GRDP theo giá so sánh tăng bình quân trong 5 năm từ 7,7% trở lên và GRDP bình quân đầu người cao hơn mức bình quân chung của cả nước, đạt từ 4.500 USD trở lên; đến năm 2030, trở thành địa phương phát triển khá của vùng Đông Nam Bộ và cả nước. Để hiện thực hóa các mục tiêu trên, trong giai đoạn tới, Tây Ninh sẽ tập trung đẩy nhanh tiến độ cơ cấu lại nền kinh tế nhằm nâng cao năng suất, chất lượng và sức cạnh tranh, tổ chức triển khai, thực hiện quyết liệt, hiệu quả các giải pháp sau:

Một là, tập trung đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng giao thông, đô thị, nhất là đẩy nhanh tiến độ các dự án giao thông trọng điểm kết nối vùng, các dự án có tính lan tỏa, dẫn dắt phát triển kinh tế - xã hội, phát triển trục hành lang đô thị, công nghiệp dọc tuyến cao tốc Thành phố Hồ Chí Minh - Mộc Bài; hoàn thành dự án nâng cấp, mở rộng đường Đất Sét - Bến Củi, dự án đường liên tuyến kết nối vùng N8 - 787B - 789; đầu tư nâng cấp, đồng bộ hóa hạ tầng, ngầm hóa hệ thống điện, viễn thông một số tuyến đường trung tâm trọng điểm thành phố Tây Ninh. Chú trọng phát triển đô thị đồng bộ với hạ tầng giao thông, hạ tầng xã hội, hài hòa không gian, cảnh quan, không phá vỡ, mất cân đối, gây áp lực lên hạ tầng giao thông.

Hai là, phát triển nông nghiệp theo hướng ứng dụng công nghệ cao. Nâng cao giá trị, gắn sản xuất với bảo quản, chế biến và xuất khẩu, tạo đột phá về năng suất, chất lượng, hiệu quả cao trong sản phẩm nông nghiệp, nhất là gia tăng giá trị sản xuất trên 1ha, phấn đấu cao hơn mức bình quân chung của cả nước; đẩy mạnh ứng dụng khoa học - công nghệ, đưa cơ giới hóa vào sản xuất. Tiếp tục đầu tư hạ tầng nông nghiệp, nông thôn; gắn phát triển nông nghiệp với xây dựng nông thôn mới. Thực hiện có hiệu quả công tác bảo vệ và phát triển rừng, gắn phát triển rừng với du lịch sinh thái ở những nơi phù hợp.

Ba là, khai thác mạnh mẽ, có hiệu quả tiềm năng, lợi thế về du lịch. Khai thác và phát huy có hiệu quả các giá trị di tích lịch sử - văn hóa, các di sản văn hóa vật thể và phi vật thể trở thành sản phẩm du lịch đặc sắc, mang đậm nét văn hóa địa phương. Tăng cường xúc tiến, quảng bá, kêu gọi đầu tư, kết nối các điểm, tuyến du lịch; nâng cao năng lực, hiệu quả quản lý về du lịch. Phát triển khu du lịch quốc gia Núi Bà Đen thành khu du lịch đẳng cấp của khu vực và cả nước. Thúc đẩy nhanh dự án du lịch sinh thái Đảo Nhím - hồ Dầu Tiếng; từng bước hình thành du lịch về đêm. Nghiên cứu phát triển du lịch sinh thái dọc sông Vàm Cỏ Đông và sông Sài Gòn; phát triển du lịch nghỉ dưỡng kết hợp khám, chữa bệnh. Cụ thể hóa thỏa thuận hợp tác phát triển du lịch với các tỉnh miền Đông Nam Bộ; chú trọng phát triển sản phẩm, xây dựng thương hiệu du lịch đặc sắc, tăng cường tính linh hoạt của các sản phẩm, chương trình, đề án phát triển du lịch để nâng cao năng lực ứng phó trước tình hình mới như đại dịch, biến đổi khí hậu...

Bốn là, phát triển và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa gắn với thực hiện cải cách hành chính toàn diện, đồng bộ. Đổi mới, nâng cao hiệu quả chính sách đào tạo, thu hút nhân tài đáp ứng nhu cầu phát triển nhanh, bền vững. Chú trọng phát triển, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực ở các lĩnh vực y tế, giáo dục, du lịch, nông nghiệp, đào tạo nghề nhằm đáp ứng nhu cầu sử dụng của các thành phần kinh tế. Nâng cao kỹ năng quản trị, năng lực quản lý; thực hiện thí điểm thi tuyển một số chức danh lãnh đạo, quản lý; chuẩn hóa đội ngũ cán bộ, công chức phù hợp với vị trí việc làm. Đẩy mạnh phân cấp, phân quyền gắn với xác định rõ trách nhiệm và xử lý về trách nhiệm. Triển khai xây dựng chính quyền điện tử, chính quyền số giai đoạn 2020 - 2025, định hướng đến 2030. Hoàn thiện mô hình tiếp nhận, giải quyết thủ tục hành chính “một cửa” ở chính quyền các cấp. Nâng cao hiệu quả hoạt động Trung tâm hành chính công, Trung tâm điều hành kinh tế - xã hội và Trung tâm tích hợp dữ liệu tỉnh. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, hiện đại hóa dịch vụ hành chính công. Cải thiện mạnh mẽ các chỉ số PCI, PAR Index, SIPAS, PAPI, ICT, cung cấp dịch vụ công ở mức độ 4. Tạo môi trường đầu tư, kinh doanh thân thiện, minh bạch, có tính cạnh tranh.

Năm là, tập trung tháo gỡ những bất cập, vướng mắc, nâng cao chất lượng công tác quy hoạch theo hướng “động, mở”, linh hoạt, phục vụ tốt yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, thu hút đầu tư. Quan tâm giải quyết bất cập trong công tác quy hoạch; khắc phục về cơ bản những quy hoạch thiếu tính khả thi. Xây dựng quy hoạch giai đoạn 2021 - 2030, đáp ứng yêu cầu phát triển nhanh kinh tế - xã hội, bảo đảm tính kết nối, liên thông với quy hoạch vùng, tích hợp đồng bộ các quy hoạch trong các lĩnh vực. Nâng cao chất lượng kế hoạch sử dụng đất, đưa đất đai trở thành nguồn lực quan trọng, phục vụ tốt quá trình phát triển kinh tế - xã hội. Đẩy mạnh ứng dụng khoa học - công nghệ; xây dựng cơ sở dữ liệu về đất đai phục vụ công tác quản lý và phát triển kinh tế - xã hội. Từng bước hiện đại hóa lĩnh vực địa chính, dịch vụ công về đất đai.

Sáu là, đổi mới, nâng cao hiệu quả hoạt động khoa học - công nghệ. Gắn hoạt động khoa học - công nghệ với đẩy mạnh ứng dụng các thành tựu của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư. Đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác nghiên cứu, ứng dụng khoa học - công nghệ, phát huy mạnh mẽ sáng kiến, cải tiến kỹ thuật trong cán bộ, đảng viên, công nhân, đội ngũ trí thức và nhân dân. Chú trọng phát triển đội ngũ cán bộ, đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị thiết yếu phục vụ nghiên cứu, ứng dụng khoa học - công nghệ; mở rộng hợp tác về khoa học - công nghệ.

Bảy là, nghiên cứu hình thành không gian phát triển mới, phá thế “độc đạo” của địa phương; tạo hành lang phát triển, nhất là hình thành trục động lực cụm ngành về hạ tầng, nông nghiệp, công nghiệp, đô thị với các tỉnh, thành phố lân cận để tạo đà thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh trong dài hạn./.