Thực tiễn phát triển của các nền kinh tế thế giới cho thấy, quan hệ giữa nhà nước, thị trường và xã hội là mối quan tâm xuyên suốt chiều dài phát triển của các nền kinh tế thị trường. Chế định phù hợp và hiệu quả mối quan hệ nhà nước, thị trường và xã hội là chìa khóa của sự phát triển.

Việt Nam đang trong quá trình xây dựng và hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Để hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, Nghị quyết Hội nghị Trung ương 5 khóa XII yêu cầu: “Xác định rõ và thực hiện đúng vị trí, vai trò, chức năng và mối quan hệ của Nhà nước, thị trường và xã hội, phù hợp với kinh tế thị trường; bảo đảm định hướng xã hội chủ nghĩa; tăng cường và giữ vững vai trò lãnh đạo của Đảng”.

Phát biểu khai mạc Tọa đàm, đồng chí Đoàn Minh Huấn nêu rõ, thời gian qua tình hình trong nước và quốc tế có nhiều thay đổi, tác động mạnh đến mối quan hệ giữa nhà nước, thị trường và mối quan hệ giữa nhà nước - thị trường - xã hội. Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản đề nghị các đại biểu tập trung thảo luận những nhân tố mới của thị trường, quy mô mới của thị trường, của hội nhập; quy mô, cơ cấu, giai tầng xã hội ở nước ta hiện khác so với trước đây, dẫn đến thiết chế xã hội thay đổi như thế nào… Trên cơ sở đó, làm rõ những vấn đề mới phát sinh trong mối quan hệ giữa nhà nước, thị trường và xã hội, đưa ra các giải pháp và định hướng chính sách trong xử lý mối quan hệ này…

Trao đổi, thảo luận tại Tọa đàm, các chuyên gia cho rằng, bên cạnh những kết quả đạt được trong quá trình xác định và thể chế hóa vai trò nhà nước, thị trường và xã hội, việc xử lý mối quan hệ này cũng còn không ít hạn chế, cần tiếp tục xem xét, giải quyết, như các vấn đề về sở hữu nhà nước, kinh tế nhà nước; nhà nước kiến tạo phát triển và phục vụ; sử dụng các công cụ can thiệp của nhà nước; cạnh tranh, chống độc quyền và phát triển kinh tế tư nhân; tôn trọng quy luật kinh tế thị trường và vai trò thị trường;…

Để tiếp tục xử lý phù hợp và hiệu quả mối quan hệ giữa nhà nước, thị trường và xã hội, theo các chuyên gia, cần tiếp tục nghiên cứu và đánh giá thực tiễn; đổi mới tư duy, nhận thức về kinh tế thị trường ở nước ta; xử lý mối quan hệ giữa nhà nước, thị trường và xã hội không thể tách rời với hoàn thiện thể chế kinh tế; bảo đảm sự hài hòa giữa nhà nước, thị trường và xã hội trong việc điều hành kinh tế vĩ mô; tạo điều kiện thuận lợi về pháp lý, kinh tế, xã hội phù hợp với kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa; cần dựa trên kết quả đầu ra để phân bổ nguồn lực, tránh tình trạng “xin-cho”; phân định rõ chức năng nhà nước - thị trường; coi trọng bảo hiểm xã hội; lập quỹ đầu tư rủi ro.../.