10:50, ngày 01-06-2024

TCCS - Là người tổ chức, giáo dục, rèn luyện Quân đội ta, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn quan tâm xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam vững mạnh về mọi mặt. Trong đó, tư tưởng của Người về “chính trị trọng hơn quân sự” là nét độc đáo, đặc sắc, đến nay vẫn còn nguyên giá trị, cần được tiếp tục nghiên cứu, vận dụng và phát triển sáng tạo trong xây dựng Quân đội tinh nhuệ về chính trị, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa trong tình hình mới.

Tư tưởng Hồ Chí Minh về “chính trị trọng hơn quân sự”

Học thuyết Mác - Lê-nin về chiến tranh và quân đội chỉ rõ tính tất yếu khách quan phải xây dựng quân đội kiểu mới của giai cấp vô sản, đưa ra quan điểm, nguyên tắc xây dựng quân đội và những vấn đề cơ bản trong xây dựng quân đội về chính trị. Theo V.I. Lê-nin, xây dựng quân đội kiểu mới phải là xây dựng một quân đội không tách rời khỏi nhân dân, gắn chặt với nhân dân; là “một hình thức tổ chức của đội tiên phong, nghĩa là của bộ phận giác ngộ nhất, cương quyết nhất, tiên tiến nhất của các giai cấp bị áp bức”⁽¹⁾. Đồng thời, V.I. Lê-nin chỉ ra vai trò đặc biệt quan trọng của chính trị trong quân đội vô sản, bởi: “Trong mọi cuộc chiến tranh, rốt cuộc thắng lợi đều tùy thuộc vào tinh thần của quần chúng đang đổ máu trên chiến trường”⁽²⁾. Để xây dựng quân đội vững mạnh về chính trị, V.I. Lê-nin yêu cầu quân đội phải đặt dưới sự lãnh đạo của đảng cộng sản, phải xây dựng đội ngũ chính ủy, bởi “Không có các chính ủy, chúng ta sẽ không có Hồng quân”⁽³⁾... V.I. Lê-nin cho rằng, mối quan hệ giữa chính trị và quân sự trong xây dựng quân đội vô sản là mối quan hệ biện chứng, thống nhất; chính trị có vững thì tư tưởng mới thông, quyết tâm mới cao, trí tuệ mới sáng, khả năng khắc phục khó khăn, gian khổ mới lớn, kỷ luật mới nghiêm và mới tạo ra sức mạnh quân sự để đánh thắng kẻ địch. 

Chủ tịch Hồ Chí Minh nhận thức sâu sắc những vấn đề cơ bản về cách mạng xã hội chủ nghĩa, tư tưởng bạo lực cách mạng của chủ nghĩa Mác - Lê-nin, trên cơ sở đó hình thành tư tưởng bạo lực cách mạng ở một nước thuộc địa, nửa phong kiến như Việt Nam. Từ đó hình thành tư tưởng về quân đội cách mạng với tư cách là lực lượng chính trị, công cụ bạo lực chủ yếu trong cuộc đấu tranh giai cấp, đấu tranh dân tộc của giai cấp công nhân và nhân dân lao động Việt Nam. Tư tưởng “chính trị trọng hơn quân sự” là sự phát triển tất yếu, có cơ sở trực tiếp từ tư tưởng bạo lực cách mạng, tư tưởng vũ trang toàn dân, cách mạng là sự nghiệp của quần chúng nhân dân, tư tưởng xây dựng quân đội nói chung và xây dựng quân đội về chính trị nói riêng của Người.

Tư tưởng “chính trị trọng hơn quân sự” được ra đời trong hoàn cảnh lịch sử rất đặc biệt. Hội nghị Ban Thường vụ Trung ương Đảng họp vào tháng 2-1943 chỉ ra phương hướng xây dựng lực lượng chuẩn bị cho cuộc tổng khởi nghĩa sắp tới, trong đó nhấn mạnh việc xây dựng lực lượng cách mạng ở thành thị và vận động công nhân, vì nếu thiếu lực lượng này thì cuộc khởi nghĩa khó nổ ra ở nơi huyết mạch của quân thù và do đó, quân thù không bị tê liệt. Theo tinh thần đó, trong hai năm 1943 - 1944, phong trào cách mạng trong nước ngày càng lên cao. Ngày 7-5-1944, Tổng bộ Việt Minh ra Chỉ thị sửa soạn khởi nghĩa. Tiếp sau đó, ngày 10-8-1944, Trung ương Đảng ra lời kêu gọi “Sắm vũ khí đuổi thù chung”.

Tuy nhiên, lúc này vẫn là thời kỳ xây dựng lực lượng chuẩn bị khởi nghĩa, tình thế và thời cơ cách mạng chưa chín muồi. Tháng 7-1944, Liên Tỉnh ủy Cao - Bắc - Lạng nhận định, các điều kiện để phát động đấu tranh vũ trang đã chín muồi, dự định triệu tập cuộc họp cuối cùng quyết định ngày giờ hành động. Song, với nhãn quan chính trị vượt trước, lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh đã kịp thời đình chỉ cuộc khởi nghĩa, tránh cho phong trào Cao - Bắc - Lạng những tổn thất lớn. Dẫn lại nhận định sáng suốt của Người, Đại tướng Võ Nguyên Giáp chỉ rõ: “Bây giờ thời kỳ cách mạng hòa bình phát triển đã qua, nhưng thời kỳ toàn dân khởi nghĩa chưa tới. Nếu bây giờ chúng ta vẫn chỉ hoạt động bằng hình thức chính trị thì không đủ để đẩy mạnh phong trào đi tới. Nhưng phát động vũ trang khởi nghĩa ngay thì quân địch sẽ tập trung đối phó. Cuộc đấu tranh bây giờ phải từ hình thức chính trị tiến lên hình thức quân sự. Song hiện nay chính trị còn trọng hơn quân sự”⁽⁴⁾.

Tháng 12-1944, trên cơ sở lực lượng chính trị cách mạng phát triển mạnh và lực lượng vũ trang đang hình thành, lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh ra Chỉ thị thành lập Đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân. Trong Chỉ thị, Người chỉ rõ: “Tên ĐỘI VIỆT NAM TUYÊN TRUYỀN GIẢI PHÓNG QUÂN nghĩa là chính trị trọng hơn quân sự. Nó là đội tuyên truyền”⁽⁵⁾; đội có nhiệm vụ dìu dắt cán bộ vũ trang của các địa phương, giúp đỡ huấn luyện, giúp đỡ vũ khí nếu có thể được, làm cho các đội này trưởng thành mãi lên. Nhất quán với tư tưởng đó, đến tháng 4-1952, trong báo cáo tại Hội nghị Trung ương 3 khóa II, Chủ tịch Hồ Chí Minh nhấn mạnh: “Trong việc chỉnh huấn bộ đội, phải lấy chính trị làm gốc”⁽⁶⁾. 

Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, vấn đề hàng đầu đối với sự nghiệp cách mạng nói chung, xây dựng lực lượng vũ trang cách mạng nói riêng là phải có “con đường chính trị đúng”. Vì vậy, từ rất sớm, ở mục “Cách đánh du kích” trong tác phẩm Chiến thuật du kích viết vào tháng 5-1944, Người khẳng định: Muốn đánh du kích cho thắng lợi cần bốn điều: 1. Phải có con đường chính trị đúng. 2. Phải dựa trên cơ sở quần chúng. 3. Phải có tổ chức vững chắc và nghiêm mật. 4. Phải có một lối đánh rất tài giỏi⁽⁷⁾.

Đến tác phẩm Chủ nghĩa cá nhân, đăng trên báo Sự Thật, số 101, ngày 15-10-1948, với bút danh “X.Y.Z”, Chủ tịch Hồ Chí Minh tiếp tục đặt “chính trị” lên trước “quân sự”: “Kháng chiến nhất định thắng lợi. Hồ Chủ tịch nói như thế. Quân và dân ta đều tin tưởng chắc như thế. Vì sao mà kháng chiến nhất định thắng lợi? Vì bốn điều kiện:

1. Đoàn kết chặt chẽ, quân dân nhất trí.
2. Có con đường chính trị đúng.
3. Có con đường quân sự đúng.
4. Có sự chỉ huy khôn khéo mau lẹ, về chính trị cũng như về quân sự”⁽⁸⁾.

Như vậy, về tương quan so sánh, theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, “chính trị trọng hơn quân sự” là cách so sánh hơn và khẳng định vị trí, tầm quan trọng và ưu tiên trước hết, trên hết của “chính trị” trong mối quan hệ với “quân sự”. Đồng thời, tư tưởng “chính trị trọng hơn quân sự” có quan hệ trực tiếp và gắn chặt với xây dựng quân đội “phải lấy chính trị làm gốc”, chính trị “biểu hiện ra trong lúc đánh giặc” trong tổng thể tư tưởng về quân đội nhân dân của Người; thể hiện tư duy biện chứng, quan điểm lịch sử - cụ thể, quan điểm phát triển trong tư tưởng quân sự của Người; thể hiện mối quan hệ thống nhất, biện chứng giữa chính trị và quân sự trong tổ chức, xây dựng và chiến đấu của Quân đội ta. Đây là luận điểm rất cơ bản, thể hiện nét đặc sắc trong tư tưởng Hồ Chí Minh về quân đội nhân dân, chỉ rõ tầm quan trọng của chính trị, biểu hiện chính trị của quân đội, định hướng cho quá trình xây dựng Quân đội ta về chính trị. Luận điểm quan trọng này thể hiện trên các vấn đề rất cơ bản sau:

Thứ nhất, quá trình tổ chức và xây dựng Quân đội, lực lượng vũ trang của Đảng, của cách mạng Việt Nam, theo tư tưởng Hồ Chí Minh, không thuần túy là xây dựng một tổ chức làm nhiệm vụ quân sự đơn thuần, mà là một tổ chức vũ trang thực hiện nhiệm vụ chính trị theo yêu cầu của cách mạng Việt Nam. “Nó là đội tuyên truyền” có nhiệm vụ: “dìu dắt”, “giúp đỡ”, “huấn luyện” cán bộ vũ trang ở các địa phương để phát triển lên, làm nòng cốt cho kháng chiến toàn dân, toàn diện chống xâm lược; phải “tuyên truyền”, “vận động” quần chúng nhân dân thực hiện đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước, thực hiện các nhiệm vụ của cách mạng. Với ý nghĩa đó, hoạt động của tổ chức quân sự này là “chính trị trọng hơn quân sự”.

Thứ hai, quan điểm, mục đích, đường lối chính trị của giai cấp công nhân và đội tiền phong của nó là Đảng Cộng sản Việt Nam định hướng mọi hoạt động quân sự của Quân đội, nhiệm vụ quân sự phải phục tùng nhiệm vụ chính trị; tổ chức và hoạt động của Quân đội phải dựa trên nguyên tắc xây dựng quân đội kiểu mới, tuân thủ nghiêm ngặt đường lối chính trị của Đảng Cộng sản Việt Nam. Mọi hoạt động quân sự của Quân đội là vì mục tiêu, nhiệm vụ chính trị của cách mạng, vì mục tiêu, lý tưởng của Đảng là độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, giành độc lập, tự do cho Tổ quốc, hạnh phúc cho nhân dân; phải gắn bó mật thiết với nhân dân, phục vụ thắng lợi cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc, bảo vệ và xây dựng xã hội mới dưới sự lãnh đạo của Đảng. Cái “gốc” chính trị của Quân đội nhân dân Việt Nam, theo tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh, là ở chỗ đó. Bởi theo Người, “Hiểu thấu rằng chính trị là linh hồn của mọi công việc”⁽⁹⁾.

Thứ ba, khẳng định “chính trị trọng hơn quân sự”, nhưng theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, đó không phải là chính trị thuần túy, chính trị của Quân đội ta là do chính trị của Đảng Cộng sản Việt Nam quy định; mục tiêu, lý tưởng chiến đấu của Quân đội là mục tiêu, lý tưởng chiến đấu của Đảng, đó là độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội. Đối với Quân đội, chính trị không đơn giản chỉ tồn tại trong ý thức, mà hơn thế, đối với từng cán bộ, chiến sĩ và toàn quân, nó phải được biểu hiện bằng hành động cách mạng thực sự; vì vậy, Người nhấn mạnh: “Riêng về các chú, chính trị biểu hiện ra trong lúc đánh giặc. Học chính cương, chính sách rồi thì phải thực hiện. Nếu thuộc lầu mà không biết đánh giặc thì vô dụng”⁽¹⁰⁾. Đây là cách đặt vấn đề rất đặc sắc, rất khéo và khoa học của Chủ tịch Hồ Chí Minh về mối quan hệ giữa chính trị và quân sự trong xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam. Đánh giặc và đánh thắng là nhiệm vụ cao nhất của Quân đội. Quân đội sẽ trở nên “vô dụng” nếu không hoàn thành được nhiệm vụ ấy. Quân đội chiến đấu, đánh giặc là thực hiện nhiệm vụ quân sự của Đảng Cộng sản Việt Nam, trên cơ sở quan điểm, đường lối của Đảng, đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng, vì mục tiêu chính trị của Đảng. Thoát ly những điều đó thì việc chiến đấu, đánh giặc của Quân đội sẽ mất phương hướng chính trị và hành động quân sự của Quân đội không chỉ “vô dụng” mà còn “có hại”. Do đó, Người yêu cầu: “Phải học tập chính trị: Quân sự mà không có chính trị như cây không có gốc, vô dụng lại có hại. Quân đội ta là quân đội nhân dân. Nhân dân có Đảng lãnh đạo, Đảng có chính cương, chính sách. Đã là quân đội nhân dân thì phải học chính sách của Đảng”⁽¹¹⁾.

Thứ tư, nhận thức đúng, giải quyết tốt mối quan hệ giữa chính trị và quân sự là yêu cầu cơ bản trong xây dựng Quân đội. Về vấn đề này, Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: “Nếu anh em tư tưởng vững, chính trị vững, kỹ thuật khá, thân thể khỏe mạnh thì nhất định thắng. Trái lại, nếu anh em chính trị khá, nhưng quân sự kém, hoặc chính trị quân sự đều khá nhưng thân thể yếu đuối thì cũng không thắng được”⁽¹²⁾. Sự vững mạnh của Quân đội là kết quả tổng hợp của toàn bộ các mặt công tác trong xây dựng, giáo dục, huấn luyện và các mặt công tác khác. Đó chính là phương châm xây dựng một “quân đội chân chính” của Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Trong công việc xây dựng và phát triển quân đội, chúng ta phải ra sức đẩy mạnh việc xây dựng và củng cố công tác chính trị và quân sự trong bộ đội ta. Phải nâng cao giác ngộ chính trị, nâng cao chiến thuật và kỹ thuật, nâng cao kỷ luật tự giác của bộ đội ta. Phải làm cho quân đội ta thành một quân đội chân chính của nhân dân”⁽¹³⁾.

Chủ tịch Hồ Chí Minh không tuyệt đối hóa mặt chính trị, nhưng Người thường xuyên nhấn mạnh, công tác chính trị trực tiếp quyết định sự vững mạnh về chính trị của Quân đội; tính quyết định đó thể hiện trong các mặt công tác quân sự, kỹ thuật, hậu cần và là định hướng để nâng cao hiệu quả, chất lượng của tất cả các mặt công tác khác. Người khẳng định: “Muốn cho quân đội ta quyết chiến quyết thắng hơn nữa thì phải săn sóc đời sống vật chất của họ, nâng cao trình độ chiến thuật và kỹ thuật của họ, nhất là giáo dục chính trị, làm cho có lập trường vững chắc, lập trường quân đội của nhân dân do giai cấp công nhân lãnh đạo”⁽¹⁴⁾. Sức mạnh chiến đấu của quân đội là kết quả tổng hợp của toàn bộ các mặt công tác, trong đó công tác chính trị có vai trò đặc biệt quan trọng, bởi theo Người, “chính trị là linh hồn, là thống soái”⁽¹⁵⁾.

Tư tưởng Hồ Chí Minh về “chính trị trọng hơn quân sự” có giá trị lịch sử và thời đại đối với cách mạng Việt Nam nói chung, đối với sự nghiệp xây dựng, chiến đấu, trưởng thành của Quân đội nhân dân Việt Nam nói riêng. Trong tiến trình lịch sử cách mạng, nhất là trong Cách mạng Tháng Tám năm 1945, Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã xây dựng lực lượng chính trị hùng hậu, kết hợp chặt chẽ giữa lực lượng chính trị với lực lượng vũ trang; kết hợp nổi dậy của quần chúng nhân dân với tiến công của lực lượng vũ trang cách mạng ở cả nông thôn và thành thị, trong đó các cuộc tổng khởi nghĩa ở Hà Nội, Huế, Sài Gòn có vai trò quyết định. Thắng lợi giành được trong Cách mạng Tháng Tám năm 1945 là kết quả của sự kết hợp tất cả hình thức đấu tranh kinh tế, chính trị, văn hóa, ngoại giao, quân sự, mà đấu tranh chính trị là yếu tố quan trọng nhất, bởi “chính trị trọng hơn quân sự”, như Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định.

Gần 80 năm qua, quán triệt và vận dụng tư tưởng “chính trị trọng hơn quân sự” của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Quân đội ta đã hoàn thành nhiệm vụ làm nòng cốt trong sự nghiệp kháng chiến, giải phóng dân tộc, bảo vệ và xây dựng Tổ quốc; giữ vững, phát huy bản chất giai cấp công nhân, tính nhân dân và tính dân tộc sâu sắc; thực sự là công cụ bạo lực sắc bén, lực lượng chính trị tuyệt đối trung thành, tin cậy của Đảng, Nhà nước và nhân dân. Quân đội luôn gắn bó mật thiết với nhân dân, giúp đỡ nhân dân phòng, chống thiên tai, dịch bệnh, cứu hộ, cứu nạn, thực hiện tốt nghĩa vụ quốc tế..., tô thắm truyền thống, phẩm chất tốt đẹp “Bộ đội Cụ Hồ”, xứng đáng với lời khen ngợi của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Quân đội ta trung với Đảng, hiếu với dân, sẵn sàng chiến đấu, hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc, vì chủ nghĩa xã hội. Nhiệm vụ nào cũng hoàn thành, khó khăn nào cũng vượt qua, kẻ thù nào cũng đánh thắng”⁽¹⁶⁾.

Tiếp tục vận dụng và phát triển sáng tạo tư tưởng Hồ Chí Minh về “chính trị trọng hơn quân sự” trong xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam tinh nhuệ về chính trị trong tình hình mới

Trong quá trình lãnh đạo Quân đội, đặc biệt là trong thời kỳ đổi mới, tư tưởng xây dựng Quân đội tinh nhuệ và vững mạnh về chính trị của Đảng ta dần được hình thành, gắn với phương hướng xây dựng Quân đội “cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại”. Sự tinh nhuệ về chính trị của Quân đội là sự kiên định, vững vàng, sắc sảo, nhạy bén về chính trị của Quân đội ở trình độ cao, bảo đảm Quân đội hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ trong bất cứ hoàn cảnh nào; luôn là lực lượng chính trị, lực lượng chiến đấu thật trong sạch, thật trung thành, tin cậy, “chỗ dựa” thật vững chắc của Đảng, Nhà nước và nhân dân. Đó là yêu cầu cao về sự kiên định với chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh trong xây dựng và tổ chức thực hiện chức năng, nhiệm vụ của Quân đội; sự kiên định bản chất giai cấp công nhân, tính nhân dân và tính dân tộc của Quân đội; sự trung thành của Quân đội đối với Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa, với Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và nhân dân Việt Nam trong mọi tình huống. Sự tinh nhuệ về chính trị nhất thiết phải được xây dựng trên cơ sở và nâng lên tầm cao mới vấn đề xây dựng quân đội vững mạnh về chính trị.

Sự nghiệp xây dựng Quân đội hiện nay và thời gian tới diễn ra trong bối cảnh quốc tế và trong nước có cả cơ hội và thách thức đan xen. Tình hình thế giới và khu vực dự báo sẽ tiếp tục có những diễn biến phức tạp, khó lường. Cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn, xung đột vũ trang, nội chiến ở một số khu vực trên thế giới diễn ra ngày càng gay gắt dưới nhiều hình thức, với nhiều mức độ, ảnh hưởng không nhỏ đến trạng thái chính trị, tinh thần và tâm lý của cán bộ, chiến sĩ trong Quân đội. Tranh chấp chủ quyền lãnh thổ, biển, đảo, nhất là ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương, tiếp tục tiềm ẩn nhiều nguy cơ; thiên tai, dịch bệnh diễn biến khó lường, vấn đề an ninh phi truyền thống ngày càng đặt ra thách thức lớn đối với Quân đội nói riêng và nước ta nói chung.

Ở trong nước, sau gần 40 năm đổi mới, bên cạnh những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử, đất nước ta còn phải đối mặt với không ít khó khăn, thách thức. Bốn nguy cơ mà Đảng ta đã chỉ ra vẫn còn tồn tại, có mặt còn gay gắt hơn. Tình trạng tham nhũng, lãng phí, quan liêu, suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ gây ảnh hưởng không nhỏ đến trạng thái tư tưởng chính trị của cán bộ, chiến sĩ trong Quân đội. Các thế lực thù địch tiếp tục đẩy mạnh chống phá cách mạng nước ta. Đối với Quân đội, chúng tập trung phá hoại nền tảng tư tưởng của Đảng, thúc đẩy “phi chính trị hóa”..., dễ khiến cho một bộ phận cán bộ, chiến sĩ có thể rơi vào “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” nếu không được tu dưỡng, rèn luyện thường xuyên.

Nhiệm vụ xây dựng Quân đội, củng cố quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới đặt ra những yêu cầu mới cao hơn đối với công tác tổ chức lực lượng, đặc biệt là yêu cầu về điều chỉnh tổ chức lực lượng, xây dựng Quân đội tinh, gọn, mạnh, nhằm thực hiện mục tiêu “phấn đấu năm 2030 xây dựng Quân đội nhân dân, Công an nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại”⁽¹⁷⁾. Quân đội ta tiếp tục triển khai thực hiện Nghị quyết số 05-NQ/TW, ngày 17-1-2022, của Bộ Chính trị và Nghị quyết số 230-NQ/QUTW, ngày 4-2-2022, của Quân ủy Trung ương, về tổ chức Quân đội nhân dân Việt Nam giai đoạn 2021 - 2030 và những năm tiếp theo...

Trong tình hình mới, vấn đề xây dựng Quân đội tinh nhuệ về chính trị đang đặt ra cấp thiết nhằm củng cố sự vững chắc, sắc bén về chính trị của Quân đội, làm cơ sở nâng cao sức mạnh tổng hợp và sức chiến đấu, bảo đảm Quân đội luôn là công cụ bạo lực sắc bén, lực lượng chính trị tin cậy của Đảng, Nhà nước, sẵn sàng nhận và hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước và nhân dân giao phó. Để vận dụng và phát triển sáng tạo tư tưởng Hồ Chí Minh về “chính trị trọng hơn quân sự” trong xây dựng Quân đội tinh nhuệ về chính trị thời kỳ mới, cần tập trung thực hiện tốt các nội dung, giải pháp sau:

Một là, tăng cường sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng đối với Quân đội, bảo đảm cho Quân đội luôn trung thành tuyệt đối với Tổ quốc, với Đảng, Nhà nước và nhân dân.

Giữ vững, tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với Quân đội trong tình hình mới đòi hỏi cấp ủy, chỉ huy các cấp trong Quân đội phải nắm vững, quán triệt sâu sắc quan điểm, đường lối của Đảng, các chỉ thị, nghị quyết, kết luận của Bộ Chính trị, Ban Bí thư; các mệnh lệnh, chỉ thị của Bộ Quốc phòng, Tổng cục Chính trị về công tác quân sự, quốc phòng, xây dựng Quân đội vững mạnh về chính trị và tổ chức Quân đội tinh, gọn, mạnh...; chủ động phối hợp với các cấp, các ngành, địa phương triển khai thực hiện nghiêm túc, hiệu quả. Chú trọng chăm lo xây dựng Đảng bộ Quân đội thật sự vững mạnh về chính trị, tư tưởng, đạo đức, tổ chức và cán bộ; có năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu cao, lãnh đạo cơ quan, đơn vị hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ trong tình hình mới. Cấp ủy, tổ chức đảng các cấp cần tiếp tục thực hiện nghiêm Nghị quyết Hội nghị Trung ương 4 khóa XI, XII và Kết luận số 21-KL/TW, ngày 25-10-2021, của Hội nghị Trung ương 4 khóa XIII, về đẩy mạnh xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị; phấn đấu với mục tiêu cao nhất là trong Đảng bộ Quân đội không có cán bộ, đảng viên suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, có biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”, vi phạm Quy định về những điều đảng viên không được làm.

Hai là, tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng giáo dục chính trị, giữ vững nền tảng tư tưởng của Đảng trong Quân đội.

Cấp ủy, chỉ huy các cơ quan, đơn vị trong toàn quân cần tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo công tác giáo dục chính trị, tư tưởng. Tập trung đổi mới nội dung, phương pháp, nâng cao chất lượng giáo dục chính trị, định hướng tư tưởng theo Chỉ thị số 2423-CT/QUTW, ngày 9-11-2023, của Thường vụ Quân ủy Trung ương, “Về đổi mới, nâng cao chất lượng công tác giáo dục chính trị trong giai đoạn mới”. Thường xuyên giáo dục cho cán bộ, chiến sĩ nắm chắc những vấn đề cơ bản về chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, nhiệm vụ của cách mạng, của Quân đội và đơn vị. Chú trọng nâng cao trình độ giác ngộ cách mạng, bản lĩnh chính trị, kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, tuyệt đối trung thành với Đảng, Tổ quốc và nhân dân; rèn luyện phẩm chất đạo đức, lối sống, giữ vững và phát huy truyền thống “Bộ đội Cụ Hồ”; tạo chuyển biến mạnh mẽ trong xây dựng chính quy, ý thức chấp hành kỷ luật của Quân đội, pháp luật của Nhà nước cho mọi cán bộ, chiến sĩ. Thường xuyên tuyên truyền, giáo dục để bộ đội nhận thức sâu sắc bản chất, âm mưu, thủ đoạn chống phá Đảng, Nhà nước và Quân đội của các thế lực thù địch; hiểu rõ quan điểm của Đảng về đối tác, đối tượng của cách mạng Việt Nam; nâng cao tinh thần cảnh giác cách mạng, luôn kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội. 

Ba là, tăng cường bản chất giai cấp công nhân, tính nhân dân, tính dân tộc của Quân đội trong tình hình mới.

Giữ vững bản chất cách mạng, củng cố sự thống nhất giữa bản chất giai cấp công nhân, tính nhân dân và tính dân tộc của Quân đội là điều kiện bảo đảm cho Quân đội ta mãi mãi là lực lượng chính trị, lực lượng chiến đấu tuyệt đối trung thành, tin cậy của Đảng, Nhà nước và nhân dân. Trong tình hình mới, phải tăng cường giáo dục chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, chủ nghĩa yêu nước chân chính, làm cho mọi cán bộ, chiến sĩ hiểu rõ Quân đội ta là quân đội kiểu mới của giai cấp công nhân, từ nhân dân mà ra, vì nhân dân mà chiến đấu; luôn thấm nhuần sâu sắc mục tiêu, lý tưởng chiến đấu: độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội. Phấn đấu trong mọi hoàn cảnh, chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh luôn giữ vai trò chủ đạo trong đời sống chính trị, tinh thần của Quân đội; toàn quân luôn có sự thống nhất cao về chính trị, tư tưởng; luôn kiên định với nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh chống mọi biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị. Tăng cường mối quan hệ gắn bó giữa Quân đội và nhân dân, như tên gọi mà Bác Hồ đã đặt cho là Quân đội nhân dân với hàm ý sâu xa: Quân đội từ nhân dân mà ra, vì nhân dân phục vụ.

Bốn là, tăng cường xây dựng đoàn kết nội bộ, đoàn kết quân - dân và đoàn kết quốc tế trong xây dựng Quân đội tinh nhuệ về chính trị.

Cấp ủy, chính ủy, chính trị viên, chỉ huy các cấp phải thực sự nêu cao trách nhiệm trong lãnh đạo, tổ chức xây dựng tinh thần đoàn kết nội bộ, đoàn kết quân - dân; thực hiện nghiêm túc Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết số 25-NQ/TW, ngày 3-6-2013, của Hội nghị Trung ương 7 khóa XI, về “Tăng cường và đổi mới sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác dân vận trong tình hình mới” của Quân ủy Trung ương và cấp mình bằng những việc làm thiết thực, phù hợp với chức năng, nhiệm vụ và địa bàn đóng quân. Chú trọng làm cho mọi cán bộ, chiến sĩ hiểu rõ mục đích, ý nghĩa, tầm quan trọng của công tác dân vận và nỗ lực phấn đấu, phát huy bản chất, truyền thống tốt đẹp “Bộ đội Cụ Hồ” trong lòng nhân dân. Trong mọi hoàn cảnh, phải thường xuyên quan tâm, chăm lo xây dựng, củng cố mối quan hệ quân - dân trên cơ sở chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; tập trung phát huy tối đa những điều kiện bảo đảm cho quan hệ quân - dân ngày càng bền chặt; phấn đấu giảm đến mức thấp nhất vi phạm kỷ luật của bộ đội trong quan hệ với nhân dân, giữ vững và phát huy hình ảnh cao đẹp “Bộ đội Cụ Hồ” trong lòng nhân dân.

Năm là, chăm lo xây dựng các tổ chức, các lực lượng, xây dựng đội ngũ cán bộ quân đội thực sự tinh nhuệ về chính trị.

Tập trung xây dựng hệ thống tổ chức đảng, tổ chức chỉ huy, tổ chức quần chúng, các cơ quan trong Quân đội vững mạnh toàn diện, “mẫu mực, tiêu biểu”, đáp ứng yêu cầu xây dựng Quân đội tinh nhuệ về chính trị. Chú trọng xây dựng đội ngũ cán bộ quân đội thực sự tiêu biểu, tinh nhuệ về chính trị. Cấp ủy, tổ chức đảng các cấp cần chấp hành nghiêm quy trình công tác cán bộ, bảo đảm dân chủ, khách quan, đúng người, đúng việc ở tất cả các khâu: phát hiện, quy hoạch, tạo nguồn, đào tạo, bồi dưỡng, bố trí, sử dụng cán bộ. Nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng cán bộ tại nhà trường cũng như bồi dưỡng tại chức cả về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống và chuyên nghiệp quân sự. Chú trọng xây dựng bản lĩnh chính trị, phương pháp, tác phong công tác cho đội ngũ cán bộ. Thực hiện tốt việc luân chuyển cán bộ giữa cơ quan, đơn vị và nhà trường để bồi dưỡng, thử thách cán bộ, qua đó tạo nguồn cán bộ. Làm tốt việc quản lý, nhận xét, đánh giá cán bộ, bảo đảm chặt chẽ, thực chất, làm cơ sở để quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng, bố trí, sử dụng đúng cán bộ. Coi trọng việc xây dựng đội ngũ cán bộ cấp chiến lược thực sự trong sạch, tin cậy, có bản lĩnh chính trị vững vàng, có tư duy chiến lược đặc biệt sắc sảo, có năng lực thực hiện chức trách, nhiệm vụ đặc biệt xuất sắc; tận tụy, hết mực trung thành với Đảng, Tổ quốc và nhân dân.

Trước mắt, toàn Đảng bộ Quân đội phải làm tốt mọi công tác chuẩn bị đại hội Đảng các cấp tiến tới Đại hội đại biểu Đảng bộ Quân đội lần thứ XII và Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng, nhất là chuẩn bị nhân sự theo đúng tinh thần chỉ đạo của đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại phiên họp đầu tiên của Tiểu ban Nhân sự Đại hội XIV của Đảng (ngày 13-3-2024), góp phần cùng toàn Đảng xây dựng được “một Ban Chấp hành Trung ương mạnh, một Bộ Chính trị mạnh, một Ban Bí thư mạnh, thật sự đoàn kết, thống nhất cao xung quanh người đứng đầu để đủ sức gánh vác trọng trách vinh quang nhưng rất nặng nề của mình là lãnh đạo hoàn thành sứ mạng lịch sử, nhiệm vụ chính trị của mình, tổ chức toàn Đảng, toàn quân, toàn dân ra sức phấn đấu, vượt mọi khó khăn, gian khổ, xây dựng Đảng ta ngày càng trong sạch, vững mạnh; đất nước ta ngày càng phát triển; nhân dân ta ngày càng ấm no, hạnh phúc, xứng đáng với niềm tin yêu và sự mong đợi của toàn Đảng, toàn dân”⁽¹⁸⁾.

Sáu là, chủ động đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch xuyên tạc tư tưởng “chính trị trọng hơn quân sự” trong xây dựng Quân đội tinh nhuệ về chính trị.

Sự tinh nhuệ về chính trị của Quân đội được đo bằng hiệu quả thực tế trong thực hiện các nhiệm vụ, trong đó có nhiệm vụ đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch. Cấp ủy, cán bộ chủ trì, cơ quan chính trị các cấp cần thường xuyên lãnh đạo, chỉ đạo chặt chẽ việc kết hợp giữa xây dựng cơ quan, đơn vị vững mạnh về chính trị với chủ động đấu tranh làm thất bại âm mưu, thủ đoạn “diễn biến hòa bình”, “phi chính trị hóa” Quân đội của các thế lực thù địch. Tích cực, chủ động thực hiện tốt Nghị quyết số 35-NQ/TW, ngày 22-10-2018, của Bộ Chính trị, “Về tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới”. Thường xuyên đổi mới nội dung, hình thức, phương pháp đấu tranh, đi đôi với nâng cao trình độ nhận thức, củng cố lòng tin của cán bộ, chiến sĩ vào sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý, điều hành thống nhất của Nhà nước; tăng cường khả năng “tự miễn dịch”, “sức đề kháng” của cán bộ, chiến sĩ trước sự chống phá của các thế lực thù địch. Phấn đấu thực hiện mục tiêu Quân đội thực sự đi đầu trong đấu tranh làm thất bại mọi âm mưu, thủ đoạn “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch, bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng trong tình hình mới.

Có thể khẳng định, cho đến nay, tư tưởng “chính trị trọng hơn quân sự” của Chủ tịch Hồ Chí Minh vẫn còn nguyên giá trị lịch sử và thời đại. Tiếp tục vận dụng và phát triển sáng tạo tư tưởng Hồ Chí Minh về “chính trị trọng hơn quân sự” trong xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam tinh nhuệ về chính trị thời kỳ mới vừa là tình cảm, là sự tri ân, vừa là trách nhiệm của toàn Đảng, toàn quân ta đối với Chủ tịch Hồ Chí Minh; đồng thời, là phương cách tối ưu để xây dựng Quân đội ta hùng mạnh đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa trong tình hình mới./.

--------------------------

(1) V.I. Lê-nin: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2006, t. 34, tr. 401
(2), (3) V.I. Lê-nin: Toàn tập, Sđd, t. 41, tr. 147, 179
(4) Dẫn theo Đại tướng Võ Nguyên Giáp: Tổng tập hồi ký, Nxb. Quân đội nhân dân, Hà Nội, 2011, tr. 83
(5) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2011, t. 3, tr. 539
(6) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t. 7, tr. 398
(7) Xem: Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t. 3, tr. 499 - 500
(8) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t. 5, tr. 625
(9) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t. 11, tr. 429
(10), (11), (12), (13) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t. 7, tr. 218, 217, 219, 37
(14) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t. 7, tr. 397 - 398
(15) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t. 11, tr. 481
(16) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t. 14, tr. 435
(17) Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2021, t. I, tr. 158
(18) “Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng: Một số vấn đề cần được đặc biệt quan tâm trong công tác chuẩn bị nhân sự Đại hội XIV của Đảng”, Báo Quân đội nhân dân điện tử, https://www.qdnd.vn/chinh-tri/tin-tuc/tong-bi-thu-nguyen-phu-trong-mot-so-van-de-can-duoc-dac-biet-quan-tam-trong-cong-tac-chuan-bi-nhan-su-dai-hoi-xiv-cua-dang-768445