Bảy mươi lăm năm xây dựng và phát triển quan hệ Việt Nam - Trung Quốc

Ngô Lê Văn
Phó Trưởng Ban Đối ngoại Trung ương

22:58, ngày 17-01-2025

TCCS - Cách đây 75 năm (18-1-1950 - 18-1-2025), nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa chính thức thiết lập quan hệ ngoại giao và là quốc gia đầu tiên trên thế giới thiết lập quan hệ ngoại giao với nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa (nay là nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam). Đây là sự kiện lịch sử vô cùng trọng đại, mở ra một chương mới, làm sâu sắc thêm quan hệ truyền thống, hữu nghị lâu đời giữa hai Đảng, hai nước và nhân dân hai nước Việt Nam - Trung Quốc.

Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm và Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận Bình, ngày 19-8-2024 _Ảnh: TTXVN

Lịch sử tình hữu nghị bền chặt Việt Nam - Trung Quốc

Việt Nam và Trung Quốc là hai nước láng giềng, núi liền núi, sông liền sông, nhân dân hai nước có nhiều nét tương đồng về truyền thống văn hóa và phong tục tập quán. Trong suốt 75 năm từ khi thiết lập quan hệ ngoại giao đến nay, tuy có những lúc thăng trầm, nhưng hợp tác hữu nghị vẫn là dòng chảy chính trong quan hệ Việt Nam - Trung Quốc. Hai Đảng, hai nước và nhân dân hai nước luôn dành cho nhau sự ủng hộ, giúp đỡ to lớn trong công cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc trước đây, cũng như trong sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội, xây dựng đất nước, kết nên mối tình hữu nghị “vừa là đồng chí, vừa là anh em”. Quan hệ đồng chí, anh em đó đã được Chủ tịch Hồ Chí Minh và nhiều nhà cách mạng tiền bối Trung Quốc dày công vun đắp ngay từ những năm tháng mà Chủ tịch Hồ Chí Minh bôn ba tìm đường cứu nước, nhất là trong quãng thời gian Người hoạt động cách mạng ở Trung Quốc.

Ngay từ năm 1922, tại Paris (Pháp), Người đã quen biết và kết bạn với nhiều nhà cách mạng của Trung Quốc, như Chu Ân Lai, Lý Phú Xuân, Triệu Thế Viêm và giới thiệu nhiều nhà cách mạng Trung Quốc vào Đảng Cộng sản Pháp. Năm 1924, Người được cử đến thành phố Quảng Châu (Trung Quốc) làm phiên dịch cho đại diện Quốc tế Cộng sản và tại đây, vào năm 1926, Người đã quen biết Chủ tịch Mao Trạch Đông. Năm 1938, Người từ Thủ đô Moscow (Nga) đến Diên An, thủ đô kháng chiến của cách mạng Trung Quốc, gặp lại Chủ tịch Mao Trạch Đông và các nhà cách mạng Trung Quốc, bàn về con đường hoạt động cho cách mạng Việt Nam.

Trong thời kỳ đấu tranh giải phóng dân tộc, những người cách mạng của hai nước đã dành cho nhau sự ủng hộ, giúp đỡ vô tư, chí tình, chí nghĩa. Trong Tờ “Cứu vong Nhật báo” năm 1940, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã kêu gọi người dân Việt Nam giúp đỡ, ủng hộ cách mạng Trung Quốc:

“Anh chị em Việt Nam ta hỡi!
Ra sức giúp cho người Trung Quốc
... ...
Cứu Trung Quốc là tự cứu mình”.

Năm 1949, nội chiến cách mạng lần thứ ba ở Trung Quốc bước vào giai đoạn quyết định. Đáp ứng đề nghị của Đảng Cộng sản Trung Quốc, trong lúc cuộc kháng chiến của nhân dân Việt Nam còn muôn vàn khó khăn, gian khổ, Việt Nam vẫn quyết định thành lập một lực lượng đặc biệt sang giúp Trung Quốc trong chiến dịch Thập vạn đại sơn ở Quảng Tây. Trong chiến dịch Thập vạn đại sơn, bộ đội Việt Nam đã cùng Quân Giải phóng nhân dân Trung Quốc tiêu diệt và làm tan rã nhiều đơn vị quân đội của Quốc dân Đảng Trung Quốc. Vị tướng nổi tiếng Việt Nam Nguyễn Sơn (Hồng Thủy) đã tích cực dấn thân cho cách mạng Trung Quốc, tham gia cuộc Trường Chinh hai vạn năm nghìn dặm, là sĩ quan nước ngoài duy nhất được nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa phong quân hàm cấp tướng, cũng là vị “Lưỡng quốc Tướng quân” hiếm có trên thế giới. Ngày 5-1-1950, trong buổi làm việc với đại diện Đảng và Chính phủ Việt Nam, Thủ tướng Trung Quốc Chu Ân Lai đã xúc động nói về sự giúp đỡ của Việt Nam đối với Trung Quốc: “Trong lúc Việt Nam vừa nghèo vừa phải gian khổ kháng chiến, lẽ ra phải được Trung Quốc giúp đỡ, thế mà các đồng chí đã hết lòng giúp đỡ Trung Quốc”(1). Sự giúp đỡ của quân đội và nhân dân Việt Nam đã thể hiện tinh thần quốc tế vô sản trong sáng, tình đồng chí, anh em của hai nước Việt Nam - Trung Quốc, khẳng định tinh thần đồng cam cộng khổ, cùng kề vai sát cánh bên nhau chiến đấu, không sợ tổn thất hy sinh, góp phần vào thắng lợi cuối cùng của cách mạng Trung Quốc.

Trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và chống đế quốc Mỹ trường kỳ và gian khổ của dân tộc Việt Nam, Đảng, Nhà nước và nhân dân Trung Quốc đã dành cho Việt Nam sự giúp đỡ, viện trợ to lớn cả về nhân lực và vật lực. Chủ tịch nước Trung Quốc Mao Trạch Ðông từng nói: “700 triệu người dân Trung Quốc là hậu thuẫn vững chắc của nhân dân Việt Nam, Trung Quốc bao la là hậu phương tin cậy của nhân dân Việt Nam”(2).

Trong giai đoạn kháng chiến chống thực dân Pháp, Đảng, Nhà nước và nhân dân Việt Nam đã nhận được sự ủng hộ, giúp đỡ quý báu và hiệu quả của Đảng, Chính phủ, nhân dân Trung Quốc. Trên chuyến tàu hỏa từ Thủ đô Moskva (Nga) về Thủ đô Bắc Kinh (Trung Quốc), Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đề nghị Chủ tịch Mao Trạch Đông về việc Trung Quốc ủng hộ Việt Nam chống Pháp. Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc và Chủ tịch Mao Trạch Đông rất coi trọng đề nghị này và quyết định cử đồng chí Trần Canh là đại diện của Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc tại Việt Nam tham gia chiến dịch biên giới, mở đường nối liền căn cứ địa cách mạng Việt Nam với Trung Quốc; cử đồng chí La Quý Ba đến Việt Nam làm Trưởng đoàn cố vấn chính trị Trung Quốc, với nhiệm vụ bảo đảm thông suốt liên lạc giữa Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc và Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam; cử đồng chí Vi Quốc Thanh đến Việt Nam làm Trưởng đoàn cố vấn quân sự, cùng nhiều đồng chí khác sang hỗ trợ Việt Nam tiến hành công cuộc đấu tranh chống thực dân Pháp; đồng thời, viện trợ nhiều vũ khí, đạn dược, thuốc men, góp phần đưa sự nghiệp kháng chiến chống thực dân Pháp của dân tộc ta đến ngày thắng lợi hoàn toàn.

Bước sang cuộc kháng chiến chống đế quốc Mỹ, Trung Quốc đã cung cấp nhiều vũ khí, đạn dược và trang bị quân sự, cử cố vấn quân sự đến Việt Nam để giúp huấn luyện binh lính và chỉ huy chiến thuật; cung cấp số lượng lớn lương thực, thuốc men và các vật tư thiết yếu khác. Trung Quốc là một trong những quốc gia đã lên tiếng phản đối mạnh mẽ cuộc chiến tranh ở Việt Nam và tổ chức nhiều hoạt động thiết thực để thể hiện tình đoàn kết, hữu nghị với nhân dân Việt Nam.

Tuy nhiên, dưới tác động của môi trường quốc tế phức tạp, quan hệ Việt Nam - Trung Quốc kể từ khi thiết lập quan hệ ngoại giao cũng trải qua những năm tháng thăng trầm. Nhưng với sự nỗ lực từ cả hai nước, những khó khăn, thách thức đó đều đã được vượt qua, đưa mối quan hệ Việt Nam - Trung Quốc hòa vào dòng chảy hòa bình, hữu nghị, hợp tác và phát triển.

Học sinh Trường Tiểu học Kim Đồng (thành phố Lào Cai) đón Đại tướng Phan Văn Giang, Ủy viên Bộ Chính trị, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Việt Nam và Thượng tướng Đổng Quân, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Trung Quốc đến thăm và tham gia các hoạt động giao lưu Hữu nghị Quốc phòng biên giới Việt Nam - Trung Quốc lần thứ 8, ngày 11-4-2024 _Ảnh: TTXVN

Khẳng định thành quả hợp tác phát triển

Từ khi hai nước bình thường hóa quan hệ, đặc biệt từ đầu thế kỷ XXI đến nay, quan hệ Việt Nam - Trung Quốc đã phát triển nhanh chóng, toàn diện và sâu rộng trên nhiều lĩnh vực, cả chính trị - ngoại giao, kinh tế, văn hóa, khoa học, quốc phòng - an ninh; cả ở cấp Trung ương và địa phương, nhất là các tỉnh biên giới giữa hai nước; trên các kênh đối ngoại đảng, ngoại giao nhà nước và đối ngoại nhân dân, qua đó góp phần củng cố và phát huy truyền thống hữu nghị, tăng cường sự tin cậy chính trị giữa hai Đảng, hai nước. Hai bên cùng nhau xác định phương châm 16 chữ “láng giềng hữu nghị, hợp tác toàn diện, ổn định lâu dài, hướng tới tương lai” (năm 1999), tinh thần 4 tốt “Láng giềng tốt, bạn bè tốt, đồng chí tốt, đối tác tốt” (năm 2005) và chính thức xác lập khuôn khổ quan hệ đối tác hợp tác chiến lược toàn diện (năm 2008), nâng tầm quan hệ lên Cộng đồng chia sẻ tương lai Việt Nam - Trung Quốc có ý nghĩa chiến lược (năm 2023). Đồng thời, thông qua các chuyến thăm cấp cao, hai bên đã ký kết Hiệp ước biên giới trên đất liền Việt Nam - Trung Quốc (năm 1999), Hiệp định phân định vịnh Bắc Bộ và Hiệp định hợp tác nghề cá trên vịnh Bắc Bộ (năm 2000). Trải qua nhiều vòng đàm phán phân định đường biên mốc giới, đến cuối năm 2008, hai bên đã hoàn thành công tác phân giới cắm mốc trên đất liền. Cho đến nay, hai bên đã giải quyết được hai trong số ba vấn đề về biên giới lãnh thổ do lịch sử để lại. Hợp tác trên các lĩnh vực kinh tế, thương mại và đầu tư giữa hai nước phát triển nhanh chóng. Hợp tác trên lĩnh vực quốc phòng, an ninh, văn hóa, y tế, giáo dục, khoa học - công nghệ và nhiều lĩnh vực khác cũng đạt nhiều thành quả quan trọng.

Về quan hệ chính trị, ngoại giao, quan hệ Việt Nam và Trung Quốc đã đạt được những bước phát triển mạnh mẽ và tích cực trong những năm gần đây. Việt Nam và Trung Quốc là hai nước láng giềng đều kiên trì con đường xã hội chủ nghĩa do Đảng Cộng sản lãnh đạo. Lãnh đạo cấp cao hai Đảng, hai nước thường xuyên có những chuyến thăm lẫn nhau, thể hiện sự coi trọng cao độ đối với mối quan hệ song phương này. Hai nước đã thiết lập nhiều cơ chế hợp tác song phương các cấp, từ trung ương đến địa phương, cả kênh Đảng, Nhà nước, Quốc hội và nhân dân, trên nhiều lĩnh vực; ký kết nhiều văn kiện quan trọng, nhất là Thỏa thuận những nguyên tắc cơ bản chỉ đạo giải quyết các vấn đề trên biển, Quy hoạch phát triển hợp tác kinh tế Việt Nam - Trung Quốc. Trao đổi cấp cao, đặc biệt là cấp cao nhất được duy trì thường xuyên với các hình thức linh hoạt, góp phần tăng cường mạnh mẽ lòng tin chính trị, định hướng chiến lược cho quan hệ Việt Nam - Trung Quốc phát triển ổn định, ngày càng đi vào hiệu quả, thực chất. Ngay sau Đại hội XX của Đảng Cộng sản Trung Quốc, cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã có chuyến thăm lịch sử hết sức thành công đến Trung Quốc (tháng 10-2022), hai bên đã ra “Tuyên bố chung về việc tiếp tục đẩy mạnh và làm sâu sắc hơn nữa quan hệ Đối tác hợp tác chiến lược toàn diện Việt Nam - Trung Quốc”, góp phần củng cố sự tin cậy chính trị giữa hai Đảng, hai nước, tạo cơ sở để phát triển hơn nữa quan hệ hợp tác trên nhiều lĩnh vực. Sau đó một năm, từ ngày 12 đến ngày 13-12-2023, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận Bình đã có chuyến thăm cấp Nhà nước đến Việt Nam. Nhân chuyến thăm, hai bên đã đưa ra “Tuyên bố chung về việc tiếp tục làm sâu sắc và nâng tầm quan hệ Đối tác hợp tác chiến lược toàn diện, xây dựng Cộng đồng chia sẻ tương lai Việt Nam - Trung Quốc có ý nghĩa chiến lược”, ký kết 36 văn kiện hợp tác trên các lĩnh vực, tạo bước đột phá lớn cho quan hệ song phương. Đồng thời, trong chuyến thăm, hai bên cũng nhất trí về phương hướng “6 hơn”, gồm: 1- Tin cậy chính trị cao hơn; 2- Hợp tác quốc phòng - an ninh thực chất hơn; 3- Hợp tác thực chất, sâu sắc hơn; 4- Nền tảng xã hội vững chắc hơn; 5- Phối hợp đa phương chặt chẽ hơn và 6- Bất đồng được kiểm soát và giải quyết tốt hơn. Tháng 8-2024, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm đã có chuyến thăm cấp Nhà nước tới Trung Quốc ngay sau khi đảm nhiệm cương vị người đứng đầu Đảng và Nhà nước ta. Trong chuyến thăm, hai bên đã đưa ra “Tuyên bố chung về việc tăng cường hơn nữa quan hệ Đối tác hợp tác chiến lược toàn diện, thúc đẩy xây dựng Cộng đồng chia sẻ tương lai Việt Nam - Trung Quốc”, tạo nền tảng vững chắc và định hướng lâu dài cho quan hệ song phương bước vào giai đoạn phát triển mới.

Trên cơ sở quan hệ chính trị tốt đẹp (từ sau khi hai nước bình thường hóa quan hệ năm 1991), quan hệ hợp tác kinh tế giữa Việt Nam - Trung Quốc dần được khôi phục, ngày càng mở rộng, phát triển nhanh chóng và đạt được nhiều kết quả tích cực, trở thành một trong những trụ cột quan trọng thúc đẩy mạnh mẽ quan hệ song phương. Về thương mại, năm 2000, kim ngạch thương mại song phương giữa hai nước mới ở mức khiêm tốn, chỉ đạt 2,5 tỷ USD; đến năm 2008, sau khi hai nước thiết lập khuôn khổ quan hệ đối tác hợp tác chiến lược toàn diện, kim ngạch thương mại song phương đạt trên 20,18 tỷ USD (tăng 535 lần so với năm 1991 khi hai nước bình thường hóa quan hệ). Năm 2004, Trung Quốc lần đầu tiên trở thành đối tác thương mại lớn nhất của Việt Nam. Cho đến nay, Trung Quốc liên tục 20 năm liền (2004 - 2024) là đối tác thương mại lớn nhất và là thị trường xuất khẩu lớn thứ hai của Việt Nam trên thế giới. Còn Việt Nam là đối tác thương mại lớn nhất của Trung Quốc trong Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) và là đối tác thương mại lớn thứ năm của Trung Quốc trên thế giới xét theo tiêu chí các quốc gia đơn lẻ (sau Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc, Nga). Tính đến tháng 11-2024, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu giữa hai nước đã đạt 185,4 tỷ USD. Ước tính năm 2024, kim ngạch thương mại song phương Việt Nam - Trung Quốc có thể phá kỷ lục, tiến sát mức 200 tỷ USD. Về đầu tư, trong năm 2024, Trung Quốc là nhà đầu tư lớn thứ 6 của Việt Nam với 4.922 dự án còn hiệu lực, tổng vốn đầu tư đăng ký đạt 29,55 tỷ USD. Bên cạnh sự tăng trưởng về số lượng vốn và dự án, xu hướng đầu tư của Trung Quốc vào Việt Nam cũng dịch chuyển theo hướng xuất hiện nhiều hơn các tập đoàn lớn, tập đoàn công nghệ cao, có khả năng tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu.

Đối với giao lưu nhân dân, Việt Nam và Trung Quốc là hai nước láng giềng, có truyền thống giao lưu nhân dân từ lâu đời. Hai nước có chung hơn 1.400km đường biên giới, núi liền núi, sông liền sông. Trong suốt chiều dài lịch sử của hai nước, hai bên đã có sự qua lại, giao lưu, buôn bán, tạo nên mối quan hệ vô cùng bền chặt. Đây là cơ sở vững chắc để vun đắp tình hữu nghị giữa hai nước. Từ những năm đầu thế kỷ XXI cho đến nay, giao lưu nhân dân giữa hai nước, đặc biệt là giao lưu giữa thế hệ trẻ hai nước Việt Nam - Trung Quốc ngày càng đi vào thực chất, giúp tăng cường hiểu biết lẫn nhau, góp phần thúc đẩy tình hữu nghị giữa hai Đảng, hai nước và nhân dân hai nước. Trong Năm Hữu nghị Việt Nam - Trung Quốc, nhân dịp Kỷ niệm 60 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam - Trung Quốc (năm 2010), hai bên đã lần đầu tiên tổ chức Liên hoan Thanh niên Việt Nam - Trung Quốc. Tính đến năm 2020, hai bên đã ba lần tổ chức Liên hoan Thanh niên Việt Nam - Trung Quốc (trong đó, năm 2010 và năm 2013, phía Trung Quốc mời 3.000 thanh niên Việt Nam sang Trung Quốc; năm 2016, Việt Nam mời 1.000 thanh niên Trung Quốc sang Việt Nam). Hằng năm, Trung ương Đoàn thanh niên hai nước còn tổ chức các cuộc “Gặp gỡ hữu nghị thanh niên Việt Nam - Trung Quốc” với quy mô mỗi bên là 100 người. Trong chuyến thăm cấp Nhà nước tới Trung Quốc của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm vào tháng 8-2024, lãnh đạo hai Đảng đã xác định, lấy năm 2025 - năm Kỷ niệm 75 năm thiết lập quan hệ ngoại giao hai nước, là Năm giao lưu nhân văn Việt Nam - Trung Quốc. Hai bên nhất trí tăng cường giao lưu nhân dân hai nước, góp phần củng cố nền tảng xã hội của mối quan hệ song phương.

Hợp tác về văn hóa, giáo dục, y tế, du lịch, thể dục, thể thao là những lĩnh vực hợp tác quan trọng và không thể tách rời trong toàn bộ quan hệ Đối tác hợp tác chiến lược toàn diện giữa Việt Nam - Trung Quốc. Đây là thành quả của mối quan hệ chính trị - ngoại giao, đồng thời có tác động lớn đến cục diện chung của quan hệ hai nước. Trong 10 tháng đầu năm 2024, Việt Nam đã đón hơn 3 triệu lượt khách du lịch Trung Quốc, vượt tổng số lượng du khách Trung Quốc đến Việt Nam của cả năm 2023 (1,75 triệu lượt), chiếm hơn 20% tổng số lượng khách du lịch quốc tế đến Việt Nam, đứng thứ 2 sau Hàn Quốc. Số lượng lưu học sinh Việt Nam tại Trung Quốc trong năm 2024 ở mức kỷ lục, gần 23.000 người, tăng gấp đôi so với năm 2019.

Về quan hệ quốc phòng - an ninh, đây là một trong những trụ cột quan trọng trong quan hệ Việt Nam và Trung Quốc, được triển khai rộng rãi trên nhiều lĩnh vực, góp phần tạo dựng và củng cố quan hệ đối tác hợp tác chiến lược toàn diện giữa hai Đảng, hai Nhà nước, quân đội và nhân dân hai nước Việt Nam - Trung Quốc. Hai bên luôn duy trì, thúc đẩy các cơ chế hợp tác, trao đổi đoàn với các hình thức linh hoạt, cả trực tiếp và trực tuyến; duy trì các hoạt động giao lưu hữu nghị quốc phòng biên giới, tuần tra liên hợp thực thi pháp luật biên giới, hợp tác thực hiện ba văn kiện liên quan đến phân định, quản lý biên giới đất liền là Nghị định thư phân giới cắm mốc, Hiệp định về quy chế quản lý biên giới, Hiệp định về cửa khẩu và quy chế quản lý cửa khẩu và triển khai hiệu quả Tầm nhìn quốc phòng giữa Bộ Quốc phòng hai nước đến năm 2025; tăng cường phối hợp phòng, chống tội phạm biên giới, xuyên biên giới, quản lý xuất nhập cảnh.

Chương trình giao lưu nghệ thuật giữa nghệ sĩ hai quốc gia Việt Nam - Trung Quốc tại Nhà hát tỉnh Vân Nam, Trung Quốc, ngày 5-11-2024 _Nguồn: toquoc.vn

Tiếp tục làm sâu sắc hơn nữa quan hệ Việt Nam - Trung Quốc

Trải qua 75 năm xây dựng và phát triển, quan hệ Việt Nam - Trung Quốc về tổng thể vẫn luôn duy trì được đà phát triển tích cực, tương đối đồng đều trên mọi lĩnh vực và đạt được nhiều tiến triển mới, thực chất. Quan hệ chính trị được tăng cường, lòng tin chiến lược được cải thiện, trao đổi cấp cao diễn ra thường xuyên, các cơ chế hợp tác được mở rộng và nâng cao hiệu quả; hợp tác kinh tế ngày càng đi vào thực chất, đóng góp tích cực vào hòa bình và thịnh vượng chung của khu vực và trên thế giới. Bên cạnh đó, hai bên tích cực phối hợp, cùng nhau giải quyết những khó khăn, vướng mắc trong quan hệ giữa hai nước. Trung Quốc tiếp tục mở cửa thị trường cho nhiều mặt hàng nông sản của Việt Nam, góp phần giảm thiểu tình trạng nhập siêu của Việt Nam. Về vấn đề trên biển, hai bên nhất trí tuân thủ nhận thức chung cấp cao, giải quyết bất đồng thông qua biện pháp hòa bình, tích cực tìm kiếm các biện pháp giải quyết cơ bản, lâu dài mà hai bên có thể chấp nhận được, phù hợp với “Thỏa thuận về những nguyên tắc cơ bản chỉ đạo giải quyết vấn đề trên biển Việt Nam - Trung Quốc”, luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước của Liên hợp quốc về Luật Biển (UNCLOS) năm 1982.

Hiện nay, môi trường quốc tế và khu vực đang có sự biến đổi mạnh mẽ, sâu sắc chưa từng có. Việt Nam và Trung Quốc đang đứng trước nhiều cơ hội nhưng cũng phải đối mặt với nhiều thách thức. Trong thời gian tới, hai bên cần thúc đẩy triển khai các biện pháp nhằm tiếp tục củng cố quan hệ hữu nghị, truyền thống, tăng cường lòng tin chiến lược, làm sâu sắc hơn quan hệ đối tác hợp tác chiến lược toàn diện, mang lại lợi ích thiết thực cho nhân dân hai nước, đóng góp tích cực vào hòa bình, ổn định và phồn vinh ở khu vực và trên thế giới.

Một là, tăng cường trao đổi, tiếp xúc cấp cao thường xuyên; kết hợp và phối hợp chặt chẽ, nhuần nhuyễn giữa đối ngoại đảng, ngoại giao nhà nước và đối ngoại nhân dân, trong đó phát huy vai trò quan trọng, định hướng chiến lược tổng thể và ưu thế đặc thù riêng có của đối ngoại kênh Đảng đối với tổng thể quan hệ song phương, phát huy hiệu quả các cơ chế hiện có trong giao lưu kênh Đảng, nâng cao hiệu quả hợp tác giữa các cơ quan tương ứng của hai Đảng ở Trung ương, các tổ chức đảng địa phương hai nước, đặc biệt là các tỉnh (khu) biên giới. Tăng cường hơn nữa giao lưu, hợp tác trên các kênh Chính phủ, Quốc hội Việt Nam/Nhân đại Trung Quốc, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam/Chính hiệp Trung Quốc; phát huy tốt vai trò của cơ chế Ủy ban Chỉ đạo hợp tác song phương Việt Nam - Trung Quốc trong việc giám sát, đôn đốc triển khai các thỏa thuận đã đạt được, nhất là thỏa thuận cấp cao, kịp thời xử lý những khó khăn, vướng mắc trong quan hệ giữa hai nước.

Hai là, thúc đẩy mạnh mẽ các lĩnh vực hợp tác đi vào thực chất, ngày càng sâu sắc, hiệu quả, cân bằng, bền vững hơn, đáp ứng tốt hơn lợi ích của nhân dân hai nước; tăng cường kết nối kinh tế, hợp tác chất lượng cao giữa Khuôn khổ “Hai hành lang, Một vành đai” với Sáng kiến “Vành đai, Con đường”; thúc đẩy mạnh mẽ kết nối giao thông, ưu tiên thúc đẩy kết nối đường sắt giữa hai nước. Việt Nam luôn hoan nghênh đầu tư chất lượng cao từ Trung Quốc, sẵn sàng tạo điều kiện thuận lợi để các doanh nghiệp lớn, uy tín của Trung Quốc tăng cường đầu tư tại Việt Nam với các dự án có quy mô lớn, công nghệ cao, chuyển đổi xanh, chuyển đổi số, tiêu biểu cho trình độ phát triển của Trung Quốc; đồng thời, sẵn sàng cùng với Trung Quốc tích cực tháo gỡ các tồn đọng trong một số dự án hợp tác giữa hai bên.

Ba là, nỗ lực duy trì, tích cực xây dựng môi trường hữu nghị, hòa bình, ổn định cho tổng thể quan hệ hai Đảng, hai nước. Tăng cường tuyên truyền về thành tựu phát triển của mỗi Đảng, mỗi nước và quan hệ hữu nghị, đối tác hợp tác chiến lược toàn diện Việt Nam - Trung Quốc; đẩy mạnh các hoạt động giao lưu nhân dân, quan hệ hữu nghị giữa các tổ chức đoàn thể chính trị hai nước để nâng cao hiểu biết và tình cảm hữu nghị giữa các tầng lớp nhân dân hai nước, củng cố “nền tảng xã hội vững chắc hơn” cho quan hệ song phương.

Bốn là, khuyến khích các địa phương hai nước, nhất là các địa phương biên giới của Việt Nam tăng cường hợp tác sâu rộng, toàn diện với các địa phương của Trung Quốc; phát huy hiệu quả các cơ chế hợp tác hiện có, nhất là Gặp gỡ đầu xuân giữa Bí thư Tỉnh ủy các tỉnh Lạng Sơn, Cao Bằng, Hà Giang, Quảng Ninh (Việt Nam) với Bí thư Khu ủy Quảng Tây (Trung Quốc); Hội nghị thường niên giữa Bí thư Tỉnh ủy các tỉnh Hà Giang, Lào Cai, Điện Biên, Lai Châu (Việt Nam) với Bí thư Tỉnh ủy Vân Nam (Trung Quốc); chú trọng hợp tác thực chất, cùng có lợi trong các lĩnh vực thương mại, du lịch, nông nghiệp, đào tạo nhân lực, quản lý lao động qua biên giới, kết cấu hạ tầng biên giới...

Năm là, hai bên nỗ lực kiểm soát và giải quyết tốt hơn bất đồng trên biển, thực hiện tốt nhận thức chung cấp cao, nhất là Thỏa thuận về những nguyên tắc cơ bản chỉ đạo giải quyết vấn đề trên biển Việt Nam - Trung Quốc, thúc đẩy phân định và bàn bạc về hợp tác phát triển phù hợp với luật pháp quốc tế, thực hiện Tuyên bố về ứng xử các bên ở Biển Đông (DOC) và thúc đẩy Bộ Quy tắc ứng xử của các bên ở Biển Đông (COC) thực chất, hiệu lực, hiệu quả, phù hợp với UNCLOS 1982.

Nhìn lại chặng đường 75 năm quan hệ Việt Nam - Trung Quốc, có thể thấy rằng, quan hệ hữu nghị giữa hai Đảng, hai nước và nhân dân hai nước đã được thử thách trong những năm tháng lâu dài, trải qua những khó khăn, gian khổ của cuộc đấu tranh cách mạng dân tộc, dân chủ và sau này là công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội và phát triển của mỗi nước. Đây là tiền đề quan trọng để hai Đảng, hai nước và nhân dân hai nước Việt Nam - Trung Quốc tiếp tục vun đắp và phát triển quan hệ đối tác hợp tác chiến lược toàn diện, chung tay xây dựng Cộng đồng chia sẻ tương lai có ý nghĩa chiến lược ngày càng thực chất và đi vào chiều sâu, mang lại lợi ích thiết thực cho nhân dân hai nước, đóng góp hơn nữa cho hòa bình, ổn định, hợp tác ở khu vực và trên thế giới. Đảng, Nhà nước và nhân dân Việt Nam luôn hết sức coi trọng và phát triển quan hệ láng giềng hữu nghị, hợp tác toàn diện với Đảng, Chính phủ và nhân dân Trung Quốc, coi đây là ưu tiên hàng đầu, lựa chọn chiến lược trong chính sách đối ngoại của mình. Đảng, Chính phủ và nhân dân Trung Quốc coi Việt Nam là hướng ưu tiên trong chính sách ngoại giao láng giềng, đồng thời cũng là sự lựa chọn chiến lược. Với quyết tâm của hai Đảng, hai nước và nhân dân hai nước, với quan điểm và tầm nhìn nhất quán, chúng ta có thể tin tưởng rằng, quan hệ Việt Nam - Trung Quốc sẽ tiếp tục phát triển ổn định, mạnh mẽ, hiệu quả và bền vững hơn nữa trong giai đoạn tới./.

--------------------

(1) Lê Nguyên An: “Dấu ấn sâu đậm của tình hữu nghị Việt - Trung”, Báo Quân đội Nhân dân điện tử, ngày 22-12-2024, https://www.qdnd.vn/ho-so-su-kien/70-nam-quan-doi-nhan-dan-viet-nam-anh-hung/dau-an-sau-dam-cua-tinh-huu-nghi-viet-trung-261622
(2) Hữu Hưng, Hồ Quân: “Tình cảm đặc biệt của cựu chiến binh Trung Quốc dành cho quân đội và đất nước Việt Nam”, Báo Nhân dân điện tử, ngày 21-12-2024, https://nhandan.vn/tinh-cam-dac-biet-cua-cuu-chien-binh-trung-quoc-danh-cho-quan-doi-va-dat-nuoc-viet-nam-post851777.html