Sức mạnh to lớn của nhân dân trong sự nghiệp cách mạng của Đảng

Chủ tịch Hồ Chí Minh đã vận dụng và phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lê-nin, kế thừa truyền thống của dân tộc, tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại, hình thành nên tư tưởng về dân vận, về phát huy vai trò của nhân dân trong sự nghiệp cách mạng nước ta. Người khẳng định: “Bao nhiêu lợi ích đều vì dân. Bao nhiêu quyền hạn đều của dân. Công việc đổi mới, xây dựng là trách nhiệm của dân. Sự nghiệp kháng chiến, kiến quốc là công việc của dân. Chính quyền từ xã đến Chính phủ trung ương do dân cử ra. Đoàn thể từ Trung ương đến xã do dân tổ chức nên. Nói tóm lại, quyền hành và lực lượng đều ở nơi dân”⁽¹⁾. Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, xây dựng Đảng không chỉ là công việc quan trọng, sống còn của Đảng, mà còn là công việc, trách nhiệm của nhân dân, bởi Đảng ta không có mục tiêu nào khác ngoài việc phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân. Nhân dân là chỗ dựa vững chắc của Đảng, là nguồn gốc mọi sức mạnh của Đảng; phục vụ nhân dân là mục tiêu duy nhất, mục tiêu tối thượng, là bản chất của Đảng. Phát huy vai trò của nhân dân và dựa vào nhân dân để xây dựng Đảng là một nguyên tắc xây dựng Đảng theo quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lê-nin.

Thấm nhuần lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh, từ khi ra đời đến nay, Đảng ta luôn quan tâm đến việc phát huy quyền làm chủ của nhân dân, nhất quán quan điểm cách mạng là sự nghiệp của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân; nhân dân là chủ, nhân dân làm chủ. Dưới sự lãnh đạo của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, nhân dân cả nước đã nhất tề đứng lên với sức mạnh vô cùng to lớn, lập nên những trang sử vàng trong lịch sử của dân tộc, giành thắng lợi trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và chống đế quốc Mỹ, cứu nước, đem lại độc lập, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ và đưa đất nước phát triển hòa bình, tiến lên trên con đường xã hội chủ nghĩa.

Qua gần 40 năm thực hiện công cuộc đổi mới dưới sự lãnh đạo của Đảng, đất nước ta đạt được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử. Sự ổn định chính trị được giữ vững, kinh tế - xã hội phát triển mạnh mẽ, quốc phòng - an ninh được bảo đảm, vị thế và uy tín quốc tế không ngừng nâng lên. Có được kết quả này chính là nhờ Đảng đã biết kế thừa, phát huy sức mạnh của quần chúng nhân dân trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa, trong xây dựng và chỉnh đốn Đảng hiện nay. Tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về vai trò, sức mạnh của quần chúng nhân dân được Đảng và Nhà nước hoàn thiện, cụ thể hóa thông qua các cương lĩnh chính trị, nghị quyết đại hội, chủ trương, đường lối của Đảng, Hiến pháp, pháp luật, chính sách của Nhà nước. Mối quan hệ chính trị - pháp lý “Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, nhân dân làm chủ” tiếp tục được xây dựng và hoàn thiện.

Đặc biệt, trong 10 năm gần đây, Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo mang tính chiến lược về xây dựng, chỉnh đốn Đảng, về công tác dân vận và phát huy vai trò của nhân dân trong giám sát, tham gia xây dựng Đảng, xây dựng hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh⁽²⁾. Đến nhiệm kỳ Đại hội XIII của Đảng, nội dung phát huy vai trò của nhân dân và dựa vào nhân dân để xây dựng Đảng, xây dựng hệ thống chính trị được đặc biệt nhấn mạnh, làm rõ và toàn diện hơn. Đại hội XIII đặt ra nhiệm vụ phải tạo chuyển biến mạnh mẽ trong nhận thức, hành động của các cấp ủy đảng, hệ thống chính trị về công tác dân vận; tăng cường đổi mới, nâng cao hiệu quả công tác dân vận của các cơ quan lãnh đạo của Đảng, cơ quan quản lý nhà nước và cả hệ thống chính trị; phát huy vai trò của nhân dân tham gia xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh trong tình hình mới.

Về yêu cầu của cán bộ trong quan hệ đối với nhân dân và trách nhiệm thực hiện quy chế công tác dân vận, Đại hội XIII xác định giải pháp tiếp tục xây dựng đội ngũ cán bộ thật sự “trọng dân, gần dân, tin dân, hiểu dân, học dân, dựa vào dân và có trách nhiệm với dân”; thực hiện tốt phong trào thi đua “Dân vận khéo”; tăng cường phối hợp, thực hiện quy chế công tác dân vận của hệ thống chính trị; hoàn thiện cơ chế và nâng cao hiệu quả phối hợp giữa chính quyền, các cơ quan, tổ chức với Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội các cấp.

Đặc biệt, Đại hội XIII bổ sung nội dung “dân giám sát, dân thụ hưởng” để hoàn chỉnh phương châm “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng”. Đây là bước tiến trong nhận thức của Đảng về vị trí, vai trò của nhân dân trong quá trình bảo vệ, xây dựng và phát triển đất nước. Điều 4 Hiến pháp năm 2013 đã quy định: Đảng Cộng sản Việt Nam gắn bó mật thiết với nhân dân, phục vụ nhân dân, chịu sự giám sát của nhân dân và chịu trách nhiệm trước nhân dân về những quyết định của mình. Điều 2, Điều 3 Hiến pháp năm 2013 quy định: Nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam do nhân dân làm chủ, tất cả quyền lực thuộc về nhân dân mà nền tảng là liên minh giữa giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và đội ngũ trí thức. Nhà nước bảo đảm và phát huy quyền làm chủ của nhân dân; công nhận, tôn trọng, bảo vệ và bảo đảm quyền con người, quyền công dân. Có thể thấy, chủ trương dựa vào nhân dân để xây dựng Đảng, xây dựng hệ thống chính trị đã được Đảng ta đề ra từ lâu, nhưng vấn đề cấp bách hiện nay là cần có cơ chế để cụ thể hóa đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước trong thực tế, bảo đảm nhân dân tham gia tích cực, chủ động, mạnh mẽ hơn nữa vào công tác xây dựng Đảng, xây dựng hệ thống chính trị.

Quảng Ninh xây dựng cơ chế phát huy vai trò của nhân dân trong xây dựng Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới

Quán triệt quan điểm “lấy dân làm gốc”, dựa vào nhân dân, phát huy quyền làm chủ của nhân dân trong xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền, cấp ủy, tổ chức đảng các cấp tỉnh Quảng Ninh đã tập trung chỉ đạo thực hiện tốt nguyên tắc tập trung dân chủ gắn với tăng cường kỷ luật, kỷ cương, nâng cao năng lực lãnh đạo toàn diện của cấp ủy; phát huy vai trò, hiệu lực, hiệu quả và chất lượng hoạt động của các tổ chức trong hệ thống chính trị; đổi mới lề lối, phương pháp làm việc, thực hiện phong cách làm việc gần dân, trọng dân, lắng nghe và giải quyết kịp thời kiến nghị chính đáng của nhân dân; lãnh đạo, chỉ đạo quán triệt đầy đủ, cụ thể hóa và tổ chức thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả các quyết định của Ban Bí thư và Ban Thường vụ Tỉnh ủy Quảng Ninh⁽³⁾; từng bước thể chế hóa nội dung nhân dân làm chủ thành những quy định mang tính bắt buộc đối với các tổ chức trong hệ thống chính trị, cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức, cán bộ, chiến sĩ lực lượng vũ trang. Thông qua đó, đã góp phần nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các cấp ủy, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội; của đội ngũ cán bộ, đảng viên trong phát huy quyền làm chủ của nhân dân; đồng thời, thay đổi nhận thức, ý thức trách nhiệm của nhân dân trong tham gia xây dựng Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh.

Tỉnh ủy Quảng Ninh chú trọng xây dựng cơ chế khuyến khích và tạo điều kiện cho nhân dân phát huy vai trò trong tham gia phòng, chống tham nhũng, tiêu cực; tích cực đóng góp ý kiến, phản ánh, giám sát những biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ lãnh đạo, quản lý, người đứng đầu; tăng cường trách nhiệm của cấp ủy, chính quyền trong việc công khai, minh bạch thông tin để nhân dân dễ biết, dễ hiểu, dễ giám sát; công khai địa chỉ hòm thư, số điện thoại tiếp nhận thông tin phản ánh của nhân dân. Tỉnh ủy tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức thực hiện việc lấy và tiếp thu ý kiến đóng góp của nhân dân bảo đảm thuận lợi, nhanh chóng, hiệu quả; chỉ đạo Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội tích cực tuyên truyền để nhân dân nắm rõ nội dung Nghị quyết Hội nghị Trung ương 4 khóa XI, khóa XII, Kết luận Hội nghị Trung ương 4 khóa XIII; từ đó, phát huy vai trò, trách nhiệm tham gia xây dựng, chỉnh đốn Đảng, nhận diện đúng 27 biểu hiện suy thoái, thực hiện nghiêm 19 điều quy định đảng viên không được làm; vận động nhân dân tích cực phản ánh, tố giác những cán bộ, đảng viên có biểu hiện suy thoái, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”. Các thông tin, ý kiến góp ý tham gia xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền cơ bản đều đã được các cơ quan, tổ chức ghi nhận và được xem xét sửa đổi, bổ sung hợp lý vào dự thảo luật, dự thảo đề án; nhiều ý kiến tham gia góp ý của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội đã được các cơ quan soạn thảo tiếp thu, đánh giá cao, đã và đang trở thành một kênh thông tin quan trọng giúp các cấp ủy, chính quyền từ tỉnh đến cơ sở khi xem xét, quyết định các vấn đề trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý, điều hành; nâng cao phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống và trách nhiệm nêu gương, trách nhiệm thực thi công vụ của cán bộ, đảng viên, phòng, chống các biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ, nhất là người đứng đầu cấp ủy, chính quyền các cấp; góp phần xây dựng Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh; tăng cường niềm tin của nhân dân đối với Đảng, chính quyền.

Tỉnh ủy Quảng Ninh thường xuyên chỉ đạo đổi mới nội dung và hình thức trong công tác phổ biến, quán triệt, tuyên truyền, vận động nâng cao nhận thức của cấp ủy, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội, cán bộ, đảng viên, nhân dân về xây dựng và thực hiện dân chủ ở cơ sở; trọng tâm là tiếp tục quán triệt, triển khai thực hiện nghiêm túc Kết luận số 120-KL/TW, ngày 7-1-2016, của Bộ Chính trị, về “Tiếp tục đẩy mạnh, nâng cao chất lượng, hiệu quả việc xây dựng và thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở”, Chỉ thị số 05-CT/TU, ngày 27-4-2016, của Ban Thường vụ Tỉnh ủy, về “Thực hiện Kết luận số 120-KL/TW của Bộ Chính trị về tiếp tục đẩy mạnh, nâng cao chất lượng, hiệu quả việc xây dựng và thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở” và Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở. Quan tâm đổi mới trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo cụ thể hóa và tổ chức thực hiện các quy định về thực hiện dân chủ ở cơ sở; đồng thời, tăng cường chỉ đạo kiểm tra, giám sát việc triển khai, thực hiện dân chủ ở cơ sở, tạo điều kiện cho nhân dân thực hiện đầy đủ quyền làm chủ, tích cực tham gia các hoạt động giám sát chính quyền, bảo đảm chính quyền thực sự của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân. Chú trọng thực hành dân chủ rộng rãi trong hoạt động của Đảng, chính quyền, tăng cường mở rộng dân chủ trong xã hội, phát huy quyền làm chủ của nhân dân gắn với giữ gìn, tăng cường kỷ luật, kỷ cương. Các hình thức dân chủ đại diện, dân chủ trực tiếp được thực hành đa dạng, ngày càng chú trọng dân chủ trực tiếp; quy định các hình thức phù hợp để thực hiện tốt mối quan hệ của đại biểu dân cử với cử tri; tạo điều kiện để nhân dân có thể theo dõi các kỳ họp của cơ quan dân cử, tham gia đóng góp ý kiến xây dựng chủ trương, chính sách của cấp ủy, chính quyền địa phương, thảo luận và quyết định những vấn đề liên quan trực tiếp đến quyền và lợi ích hợp pháp của nhân dân; góp phần phát huy vai trò, tiềm năng, sức sáng tạo của nhân dân tham gia xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền và các công việc của địa phương.

Tỉnh ủy quan tâm phát huy dân chủ trong Đảng, thắt chặt mối quan hệ gắn bó mật thiết giữa Đảng với nhân dân. Xây dựng cơ chế để nhân dân bày tỏ ý kiến đối với những quyết định lớn của cấp ủy các cấp trong tỉnh; tham gia giám sát Đảng, tham gia các công việc của Đảng; bảo đảm việc kiểm tra, giám sát của tập thể đối với cá nhân, của tổ chức đối với tổ chức, của cá nhân đối với cá nhân; kết hợp giám sát trong Đảng với giám sát của Nhà nước thông qua pháp luật, giám sát của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội và nhân dân; phát huy vai trò giám sát của dư luận xã hội thông qua báo chí và các phương tiện thông tin đại chúng. Quảng Ninh là tỉnh tiên phong trong thực hiện mở rộng các hình thức dân chủ trực tiếp, điển hình là thực hiện bầu bí thư cấp ủy tại đại hội đảng bộ các cấp và phương thức “Dân tin, Đảng cử” trong bầu bí thư chi bộ đồng thời là trưởng thôn, bản, khu phố ở 100% thôn, bản, khu phố trên địa bàn; theo đó, thực hiện việc bầu trưởng thôn, bản, khu phố (trưởng thôn) là đảng viên do tổ chức đảng giới thiệu, theo quy trình nhân sự “Dân tin, rồi Đảng mới cử”. Qua mô hình “Dân tin, Đảng cử”, việc thực hiện nghị quyết của các chi bộ luôn sát thực tiễn, đem lại hiệu quả thiết thực, góp phần nâng cao đời sống mọi mặt của nhân dân ở cộng đồng dân cư. Đến nay, tỉnh Quảng Ninh đã duy trì thực hiện chủ trương 100% bí thư chi bộ đồng thời là trưởng thôn, bản, khu phố trong 3 nhiệm kỳ (2017 - 2020, 2020 - 2022, 2022 - 2025); cả 3 nhiệm kỳ đều tiến hành thống nhất bầu trưởng thôn vào một ngày, đại hội chi bộ thôn vào một ngày để tạo không khí của đợt sinh hoạt chính trị cơ sở sâu rộng, trở thành ngày hội toàn dân với tỷ lệ cử tri đi bầu cử đều đạt trên 98%. Duy trì và nâng cao hiệu quả các hoạt động gặp gỡ, đối thoại giữa lãnh đạo tỉnh với đoàn viên, hội viên, cán bộ lãnh đạo chủ chốt của tỉnh đã nghỉ hưu, doanh nghiệp và nhân dân để nắm bắt tâm tư, nguyện vọng và lắng nghe các ý kiến góp ý xây dựng, phát triển tỉnh Quảng Ninh trong thời kỳ mới./.

-------------------

(1) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2011, t. 6, tr. 232
(2) Như các Nghị quyết Hội nghị Trung ương 4 khóa XI và khóa XII, về tăng cường xây dựng và chỉnh đốn Đảng; Nghị quyết số 26-NQ/TW, ngày 19-5-2018, của Ban Chấp hành Trung ương khóa XII, “Về tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cấp chiến lược, đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ”; Chỉ thị số 05-CT/TW, ngày 15-5-2016, của Bộ Chính trị, “Về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”; Nghị quyết số 25-NQ/TW, ngày 3-6-2013, của Ban Chấp hành Trung ương, về “Tăng cường và đổi mới sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác dân vận trong tình hình mới”; Quyết định số 218-QĐ/TW, ngày 12-12-2013, của Bộ Chính trị, “Về việc Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các đoàn thể chính trị - xã hội và nhân dân tham gia góp ý xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền”; Kết luận số 120-KL/TW, ngày 7-1-2016, của Bộ Chính trị, về “Tiếp tục đẩy mạnh, nâng cao chất lượng, hiệu quả việc xây dựng và thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở”; Quy định số 08-QĐi/TW, ngày 25-10-2018, của Ban Chấp hành Trung ương, về “Quy định trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, trước hết là Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Bí thư, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương”; Quy định số 11-QĐi/TW, ngày 18-2-2019, của Bộ Chính trị, “Về trách nhiệm người đứng đầu cấp ủy trong việc tiếp dân, đối thoại trực tiếp với dân và xử lý những phản ánh, kiến nghị của dân”; Quy định số 205-QĐ/TW, ngày 23-9-2019, của Bộ Chính trị, “Về việc kiểm soát quyền lực trong công tác cán bộ và chống chạy chức, chạy quyền”; Quy định số 213-QĐ/TW, ngày 2-1-2020, của Bộ Chính trị, “Về trách nhiệm của đảng viên đang công tác thường xuyên giữ mối liên hệ với tổ chức đảng và nhân dân nơi cư trú”,...
(3) Như: Quyết định số 99-QĐ/TW, ngày 3-10-2017, của Ban Bí thư, “Ban hành Hướng dẫn khung để các cấp ủy, tổ chức đảng trực thuộc Trung ương tiếp tục phát huy vai trò của nhân dân trong đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ”; Kết luận số 54-KL/TW, ngày 9-5-2023, của Ban Bí thư, “Về tiếp tục thực hiện Quyết định số 99-QĐ/TW, ngày 3-10-2017 của Ban Bí thư về tiếp tục phát huy vai trò của nhân dân trong đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ”; Quyết định số 1901-QĐ/TU, ngày 6-12-2019, của Ban Thường vụ Tỉnh ủy Quảng Ninh, về “Ban hành Quy định trách nhiệm của các cấp ủy đảng, chính quyền; cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức trong việc tiếp thu góp ý của Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội và nhân dân tham gia xây dựng Đảng, chính quyền trên địa bàn tỉnh”.