Trong niềm tiếc thương sâu sắc, trong hai ngày (14 - 15-8-2020), hơn 946 đoàn với trên 11.000 người, đại diện các cơ quan, đoàn thể, địa phương, đơn vị, lực lượng vũ trang nhân dân, nhân sĩ trí thức, chức sắc tôn giáo, tổ chức, cá nhân đã đến viếng nguyên Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu tại Nhà Tang lễ quốc gia, số 5 Trần Thánh Tông (Hà Nội), Hội trường Thống Nhất (Thành phố Hồ Chí Minh) và Hội trường 25B (đường Quang Trung, thành phố Thanh Hóa, tỉnh Thanh Hóa) - quê hương của đồng chí Lê Khả Phiêu. Đồng thời, hơn 27 đoàn ngoại giao và tổ chức quốc tế, (trong đó có một đoàn đại diện cho 70 đại sứ quán và tổ chức quốc tế đóng tại Việt Nam); hai đoàn lãnh đạo cấp cao của Đảng, Nhà nước Lào và Campuchia đã đến viếng nguyên Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu. Lãnh đạo cấp cao các nước, bạn bè quốc tế đã gửi thư, điện chia buồn cùng Đảng, Nhà nước, nhân dân Việt Nam và gia quyến đồng chí Lê Khả Phiêu.

Đúng 12 giờ 30 phút, Lễ truy điệu nguyên Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu được cử hành trọng thể.

Dự Lễ truy điệu tại Nhà Tang lễ quốc gia, số 5 Trần Thánh Tông (Hà Nội) có các đồng chí Ủy viên Bộ Chính trị: Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân; Thường trực Ban Bí thư Trần Quốc Vượng và các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước, nguyên lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các bậc lão thành cách mạng, nhân sĩ, trí thức, đại diện các cơ quan, ban, ngành, tổ chức, đoàn thể, tôn giáo, đông đảo các tầng lớp nhân dân...

Trong không khí trang nghiêm và xúc động, quân nhạc đã cử Quốc thiều để tiễn biệt nguyên Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu - nhà lãnh đạo đức độ, mẫu mực, tài năng, kiên trung của Đảng, cả cuộc đời hết lòng vì nước vì dân.

Với niềm tiếc thương vô hạn, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đọc Điếu văn nêu rõ, đồng chí Lê Khả Phiêu, nhà lãnh đạo xuất sắc, có uy tín lớn của Đảng, Nhà nước và nhân dân ta; người đảng viên cộng sản trung kiên suốt đời cống hiến, hy sinh vì lý tưởng độc lập dân tộc, chủ nghĩa xã hội, thống nhất đất nước; vì hạnh phúc của nhân dân và thực hiện nghĩa vụ quốc tế.

Đồng chí Lê Khả Phiêu, sinh ngày 27-12-1931, tại xã Đông Khê, huyện Đông Sơn, tỉnh Thanh Hóa, trong một gia đình nông dân nghèo. Đồng chí sớm giác ngộ cách mạng khi mới 16 tuổi. Năm 1947, đồng chí tích cực tham gia dạy bình dân học vụ và làm công tác tuyên truyền ở xã. Tháng 6-1949, đồng chí được kết nạp vào Đảng Cộng sản Việt Nam, được giao phụ trách công tác tuyên truyền và làm Chánh Văn phòng Chi bộ xã. 

Tháng 5-1950, đồng chí tham gia Quân đội nhân dân Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, chống Mỹ cứu nước và chiến tranh bảo vệ biên giới Tây Nam của Tổ quốc; làm nhiệm vụ quốc tế tại Campuchia. Đồng chí Lê Khả Phiêu luôn có mặt ở những địa bàn khó khăn, ác liệt.

Là cán bộ trưởng thành từ cơ sở, đồng chí đã kinh qua các chức vụ từ cấp đại đội; tiểu đoàn; trung đoàn; Trưởng phòng Tổ chức Quân khu Trị Thiên Huế; Phó Chủ nhiệm Chính trị; Chủ nhiệm Chính trị Quân khu Trị Thiên Huế; Chủ nhiệm Chính trị Quân đoàn II; Phó Tư lệnh về Chính trị kiêm Chủ nhiệm chính trị Quân khu 9; Phó Tư lệnh về Chính trị kiêm Chủ nhiệm Chính trị Bộ Tư lệnh Mặt trận 719; Phó Bí thư Ban Cán sự đảng Bộ Tư lệnh Mặt trận 719 Quân tình nguyện Việt Nam tại Campuchia; Phó Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam.

Trong mọi hoàn cảnh, dù ở bất cứ cương vị công tác nào, chiến trường nào, đồng chí luôn luôn vượt qua mọi khó khăn, gian khổ; chiến đấu và chỉ huy chiến đấu; xây dựng lực lượng quân đội đoàn kết nội bộ, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao; thể hiện phẩm chất cao quý của Bộ đội Cụ Hồ. Trên cương vị là Phó Tư lệnh về chính trị Mặt trận 719 làm nhiệm vụ quốc tế ở Campuchia, đồng chí là người lãnh đạo, người chỉ huy từ những trận đánh đầu tiên, phối hợp chặt chẽ với lực lượng cách mạng và nhân dân Campuchia đánh đổ chế độ Khơ-me Đỏ diệt chủng, đóng góp công sức giúp đất nước Chùa Tháp hồi sinh.

Tháng 6-1991, tại Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VII, đồng chí được bầu Ban Chấp hành Trung ương Đảng; được phân công làm Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam; Ủy viên Thường vụ Đảng ủy Quân sự Trung ương (nay là Quân ủy Trung ương). Tại Hội nghị lần thứ III Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa VII, đồng chí được bầu vào Ban Bí thư Trung ương Đảng. Tại Hội nghị đại biểu toàn quốc giữa nhiệm kỳ khóa VII, tháng 1-1994, đồng chí được bầu vào Bộ Chính trị.

Trên cương vị Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam, Ủy viên Thường vụ Đảng ủy Quân sự Trung ương (nay là Quân ủy Trung ương), đồng chí đã cùng tập thể Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng chăm lo xây dựng Đảng bộ Quân đội trong sạch, vững mạnh, thực hiện tốt chức năng tham mưu cho Đảng, Nhà nước hoạch định đường lối quân sự, quốc phòng; lãnh đạo xây dựng nền quốc phòng toàn dân, xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân nâng cao, chất lượng, hiệu quả công tác Đảng, công tác chính trị; xây dựng quân đội vững mạnh về chính trị, tư tưởng, tổ chức làm cơ sở nâng cao chất lượng tổng hợp sức mạnh chiến đấu của quân đội; giữ vững, tăng cường sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng đối với Quân đội nhân dân Việt Nam.

Đồng chí được phong quân hàm Thiếu tướng vào tháng 4-1984; Trung tướng vào tháng 6-1988 và Thượng tướng vào tháng 6-1992.

Đồng chí là Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng các khóa VII, VIII; Bí thư Trung ương Đảng khóa VII; Ủy viên Bộ Chính trị các khóa VII, VIII; Ủy viên Thường vụ Thường trực Bộ Chính trị khóa VIII; Đại biểu Quốc hội khóa IX, X.

Tại Hội nghị lần thứ IV Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa VIII, tháng 12-1997, Đồng chí được bầu làm Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam; được phân công làm Bí thư Đảng ủy Quân sự Trung ương (nay là Quân ủy Trung ương). Trên cương vị Tổng Bí thư, với những kinh nghiệm thực tiễn phong phú, đồng chí Lê Khả Phiêu đã thường xuyên quan tâm chăm lo công tác xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh; cùng tập thể Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư luôn nêu cao tinh thần đoàn kết, thống nhất lãnh đạo, chỉ đạo toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta đạt được nhiều thành tựu to lớn trong sự nghiệp đổi mới, công nghiệp hóa, hiện đại hóa, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh, là một trong những nhà lãnh đạo cao nhất của Đảng, ở mỗi giai đoạn khó khăn, thử thách, đồng chí Lê Khả Phiêu luôn nêu cao tính tiền phong, gương mẫu và giữ gìn sự đoàn kết, thống nhất trong Đảng, thương yêu đồng bào, đồng chí, luôn đặt lợi ích của Đảng, của đất nước và nhân dân lên trên hết, trước hết là gần gũi, giản dị, luôn gắn bó với nhân dân, sâu sát địa phương và cơ sở, được đồng chí, đồng bào quý mến, bạn bè quốc tế trân trọng.

Là cán bộ được tôi luyện trưởng thành qua trận mạc, khó khăn, gian khổ trong các cuộc kháng chiến giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước, làm nhiệm vụ quốc tế, cũng như trong công cuộc xây dựng đất nước và bảo vệ Tổ quốc, đồng chí luôn hoàn thành xuất sắc trọng trách trước Đảng, Nhà nước và nhân dân.

Trong điều kiện cụ thể, nguyên Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu cũng có nhiều đóng góp tâm huyết, thẳng thắn, thể hiện chính kiến và dám chịu trách nhiệm. Những năm gần đây, mặc dù tuổi cao, sức khỏe giảm sút, đồng chí Lê Khả Phiêu tích cực tham gia đóng góp nhiều ý kiến cho Đảng, Nhà nước và quân đội. Đồng chí là nhà lãnh đạo đầy nhiệt huyết, hết mình, cống hiến, có trách nhiệm cao với Đảng, với dân, với nước, với quân đội. Cuộc đời hoạt động cách mạng của đồng chí là tấm gương sáng để đồng bào, đồng chí, cán bộ, chiến sĩ cả nước học tập và noi theo. Trong gia đình, đồng chí là người chồng, người cha, người ông sống giản dị, mẫu mực, giàu đức hy sinh, lòng nhân ái.

Với gần 90 tuổi đời, hơn 70 năm hoạt động cách mạng và hơn 70 năm tuổi Đảng, dù ở cương vị công tác nào, đồng chí Lê Khả Phiêu luôn tuyệt đối trung thành với Đảng, với Tổ quốc và nhân dân; kiên định mục tiêu lý tưởng của Đảng. Trọn cả cuộc đời của đồng chí gắn liền với sự nghiệp đấu tranh giành độc lập dân tộc, thống nhất đất nước và kiên định con đường đi lên chủ nghĩa xã hội mà Đảng, Bác Hồ và nhân dân ta đã lựa chọn. Đồng chí luôn giữ vững chí khí, có bản lĩnh chính trị vững vàng, có phẩm chất cao đẹp của người chiến sĩ cộng sản, luôn tận tâm, hết lòng vì nước, vì dân, vì bạn bè quốc tế; không ngừng rèn luyện, trau dồi đạo đức cách mạng, nâng cao ý thức tìm tòi sáng tạo, sắc sảo, quyết đoán trong công việc.

Với những cống hiến to lớn của đồng chí cho sự nghiệp cách mạng vẻ vang của Đảng, Đảng và Nhà nước đã trao tặng đồng chí nhiều phần thưởng cao quý, như Huân chương Sao Vàng, Huân chương Quân công, Huân chương Chiến công, Huân chương Kháng chiến chống Mỹ, Huân chương Chiến sĩ giải phóng, Huy hiệu 70 năm tuổi Đảng. Đồng chí đã được Nhà nước Lào tặng Huân chương Itxala; Nhà nước Campuchia tặng Huân chương bảo vệ Tổ quốc; Nhà nước Cuba tặng Huân chương José Martí và nhiều phần thưởng cao quý khác của Việt Nam và quốc tế.

Bày tỏ lòng tiếc thương và tình cảm sâu sắc đối với đồng chí Lê Khả Phiêu, toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta nguyện đoàn kết một lòng, ra sức phấn đấu, tiếp tục đi theo con đường cách mạng mà Đảng, Bác Hồ và nhân dân ta đã lựa chọn; kiên định lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, đẩy mạnh toàn diện công cuộc đổi mới vì mục tiêu xây dựng một nước Việt Nam dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.

Đại diện gia đình, ông Lê Minh Diễn, con trai nguyên Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu gửi lời cảm ơn tới Đảng, Nhà nước, Ban Bảo vệ, Chăm sóc sức khỏe cán bộ Trung ương, lãnh đạo Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 và các bác sĩ, điều dưỡng Khoa A11 đã tận tình chăm sóc nguyên Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu trong thời gian điều trị đến tận giây phút cuối cùng của cuộc đời.

Ông Lê Minh Diễn bày tỏ lòng tri ân và cảm ơn đến các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước; nguyên lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc cùng lãnh đạo các địa phương, các cơ quan đoàn thể, đơn vị; lãnh đạo cấp cao các nước, bạn bè quốc tế, các cơ quan ngoại giao đoàn, đồng bào, đồng chí, bạn bè cũng như anh em, họ hàng đã đến chia buồn, tiễn đưa đồng chí Lê Khả Phiêu về nơi yên nghỉ cuối cùng.

Vô cùng thương tiếc nguyên Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu, các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; đại diện các bộ, ban, ngành, đoàn thể, đồng chí, đồng bào đã đi quanh linh cữu lần cuối tiễn biệt đồng chí Lê Khả Phiêu - nhà lãnh đạo xuất sắc có uy tín lớn của Đảng, Nhà nước và nhân dân ta.

Trong nền nhạc trầm hùng của bài "Hồn tử sĩ", Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc cùng các đồng chí lãnh đạo, nguyên lãnh đạo Đảng, Nhà nước đã đưa linh cữu nguyên Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu ra linh xa, tiễn đưa đồng chí về nơi an nghỉ cuối cùng tại Nghĩa trang Mai Dịch, Hà Nội. Đông đảo nhân dân Thủ đô đã đứng hai bên tuyến đường đoàn xe tang đi qua để tiễn biệt đồng chí Lê Khả Phiêu.

Cùng thời điểm diễn ra Lễ truy điệu tại Nhà Tang lễ quốc gia, cũng diễn ra Lễ truy điệu đồng chí Lê Khả Phiêu tại Hội trường Thống Nhất (Thành phố Hồ Chí Minh). Dự Lễ truy điệu có đồng chí Nguyễn Thiện Nhân, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh, cùng các đồng chí lãnh đạo, nguyên lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, hơn 100 đại biểu đại diện các cơ quan Trung ương và địa phương, các đồng chí lão thành cách mạng, đại biểu trí thức, chức sắc tôn giáo, dân tộc và đông đảonhân dân Thành phố Hồ Chí Minh. Trong niềm tiếc thương vô hạn, các đồng chí lãnh đạo, đồng bào, đồng chí đã kính cẩn nghiêng mình trước di ảnh nguyên Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu, tiễn biệt nhà lãnh đạo, người đã cống hiến trọn cuộc đời cho sự nghiệp cách mạng vẻ vang của Đảng và dân tộc ta, người anh của Quân đội nhân dân Việt Nam.

Tại Hội trường 25B thành phố Thanh Hóa, tỉnh Thanh Hóa, dự Lễ truy điệu nguyên Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu có đồng chí Nguyễn Xuân Thắng, Bí thư Trung ương Đảng, Giám đốc Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương và đại diện các ban, bộ, ngành Trung ương và địa phương, cùng đông đảo đồng bào, chiến sĩ tỉnh Thanh Hóa. Trong không khí trang nghiêm, thành kính, nhiều người không kìm được nước mắt trong Lễ truy điệu nguyên Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu. Với người dân xứ Thanh, nguyên Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu không chỉ là tấm gương sáng của sự giản dị, chân thành - người đã dành cả đời mình cống hiến cho sự thống nhất và phát triển của đất nước - mà còn là niềm tự hào của quê hương Thanh Hóa./.

Trung Duy (tổng hợp)