Việc thực hiện thành công mô hình “Dân tin, Đảng cử” ở tỉnh Quảng Ninh đã đem lại nhiều lợi ích thiết thực, hiệu quả và có ý nghĩa to lớn, trên nhiều phương diện:

Một là, góp phần nâng cao chất lượng công tác xây dựng Đảng, chính quyền ở cơ sở

Các cấp ủy của tỉnh Quảng Ninh ngày càng chú trọng công tác xây dựng Đảng, chính quyền ở cơ sở. Đây chính là nền tảng quan trọng cho nhiệm vụ xây dựng hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh, góp phần lãnh đạo địa phương, đơn vị hoàn thành tốt nhiệm vụ chính trị đề ra.

Đảng bộ tỉnh Quảng Ninh hiện có 20 đảng bộ trực thuộc, 696 tổ chức cơ sở đảng, 4.971 chi bộ trực thuộc đảng bộ cơ sở, với tổng số trên 104.700 đảng viên. Nhận thức rõ vai trò nòng cốt của mỗi đảng viên, của từng chi bộ, góp phần quan trọng trong việc nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức đảng, nên cấp ủy, chính quyền các cấp từ tỉnh đến cơ sở luôn tập trung lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện nhiều giải pháp đồng bộ nhằm củng cố, đổi mới và nâng cao chất lượng sinh hoạt của chi bộ, nâng cao hiệu lực, hiệu quả trong tổ chức thực hiện các nghị quyết của Đảng và phát huy vai trò đảng viên.

Thực hiện “nhất thể hóa” chức danh bí thư chi bộ đồng thời là trưởng thôn góp phần nâng cao nhận thức về vai trò, trách nhiệm của bí thư chi bộ, phát huy tinh thần, trách nhiệm, phẩm chất, năng lực, đạo đức của bí thư chi bộ là tấm gương để các đảng viên và quần chúng làm theo. Tổ chức tốt việc học tập nâng cao trình độ của bí thư chi bộ, coi trọng hội thi bí thư chi bộ giỏi. Qua cuộc thi, cấp ủy, chi bộ vừa rà soát, đánh giá lại quá trình thực hiện nhiệm vụ chính trị, kịp thời có những chấn chỉnh, bổ sung nhằm nâng cao hơn nữa kỹ năng lãnh đạo, kỹ năng vận động quần chúng; đồng thời, giúp các chi bộ, các đồng chí bí thư chi bộ có điều kiện học hỏi những kinh nghiệm hay, để nâng cao trình độ mọi mặt.

Hai là, tăng cường mối quan hệ mật thiết giữa Đảng với nhân dân trên địa bàn tỉnh

Trong những năm qua, Đảng bộ tỉnh Quảng Ninh đã lãnh đạo thực hiện tốt các quy định của Đảng về tăng cường mối quan hệ mật thiết giữa Đảng với nhân dân, dựa vào nhân dân để xây dựng Đảng và mô hình “Dân tin, Đảng cử” là sự thể hiện sinh động mối quan hệ mật thiết giữa “lòng dân” với “ý Đảng”.

Quảng Ninh cũng là tỉnh tiên phong trong cả nước thực hiện mở rộng các hình thức dân chủ trực tiếp để đội ngũ cán bộ, đảng viên và nhân dân tham gia xây dựng Đảng, chính quyền, như thực hiện bầu bí thư cấp ủy tại đại hội đảng bộ các cấp và phương thức “Dân tin - Đảng cử” trong bầu bí thư chi bộ đồng thời là trưởng thôn, bản, khu phố ở 100% thôn, bản, khu phố trên địa bàn; mở rộng mô hình người dân trực tiếp đánh giá sự hài lòng đối với tổ chức, cơ quan, đơn vị, cá nhân. Cùng với đó, các cấp ủy cũng chỉ đạo đổi mới hình thức, nâng cao hiệu quả, tính thiết thực trong công tác vận động nhân dân.

Để phát huy vai trò giám sát của nhân dân, tăng cường sự tham gia của nhân dân trong xây dựng Đảng, góp ý cho đội ngũ cán bộ, đảng viên, Tỉnh ủy Quảng Ninh xây dựng và triển khai quy định về việc dự sinh hoạt chi bộ của các đồng chí ủy viên ban thường vụ cấp tỉnh, cấp huyện và cấp ủy viên cấp xã; đồng thời, định kỳ (hằng quý, tháng) bí thư cấp ủy cấp trên giao ban đối thoại, làm việc với bí thư cấp ủy cấp dưới, đại diện chính quyền, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội; tăng cường đối thoại, trao đổi thông tin hai chiều trong hệ thống chính trị với nhân dân; qua đó, góp phần củng cố, thắt chặt mối quan hệ gắn bó mật thiết giữa Đảng, chính quyền với nhân dân, dựa vào dân để xây dựng Đảng, chính quyền trong sạch, vững mạnh.

Ba là, tăng cường niềm tin của nhân dân đối với Đảng, chính quyền

Những kinh nghiệm trong thực hiện mô hình bí thư chi bộ đồng thời là trưởng thôn của tỉnh Quảng Ninh chính là bài học thực tiễn có giá trị để tỉnh tiếp tục thực hiện tốt hơn trong thời gian tới; đồng thời, khẳng định ý nghĩa của hoạt động này với quyết tâm tiếp tục tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng, nâng cao bản lĩnh chính trị, năng lực trí tuệ, phẩm chất và đạo đức cách mạng của đội ngũ cán bộ, đảng viên, củng cố vững chắc niềm tin của nhân dân đối với Đảng, chính quyền.

Để có sự thành công của mô hình bí thư chi bộ đồng thời là trưởng thôn như hiện nay, tỉnh Quảng Ninh đã có thực tế kiểm nghiệm qua 3 kỳ đại hội đảng bộ cấp cơ sở. Quá trình triển khai, Tỉnh ủy Quảng Ninh đã có những giải pháp mang tính đột phá để khắc phục các vấn đề bất cập tồn tại trên thực tế; có lộ trình thực hiện việc “nhất thể hóa” một cách thận trọng, khoa học, dân chủ và công khai, minh bạch, không chủ quan, nóng vội. Cách làm đó và hiệu quả thực tiễn càng củng cố niềm tin của nhân dân vào mô hình “Dân tin, Đảng cử”.

Từ nhiệm kỳ 2017 - 2020, các địa phương trong tỉnh đều mở lớp tập huấn cho bí thư chi bộ đồng thời là trưởng thôn; qua đó, trang bị thêm kiến thức cho đội ngũ này về tổ chức cơ sở đảng và nhiệm vụ của chi ủy, bí thư chi bộ; công tác tư tưởng và nghiệp vụ công tác tư tưởng; công tác tổ chức của chi bộ, đảng bộ, hướng dẫn nội dung sinh hoạt chi bộ, cách ghi sổ nghị quyết, sinh hoạt chi bộ theo chuyên đề; công tác dân vận, vận động quần chúng; công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật ở chi bộ, đảng bộ cơ sở; nhiệm vụ, quyền hạn của trưởng thôn, bản, khu phố… Tất cả những hoạt động này đã góp phần nâng cao hiệu quả thực hiện nhiệm vụ chính trị của cấp ủy các cấp, trong đó có chi bộ thôn; qua đó, tăng cường niềm tin của nhân dân đối với cấp ủy, chính quyền các cấp.

Bốn là, tạo sự chuyển biến rõ nét trong công tác vận động nhân dân thực hiện các nhiệm vụ chính trị của địa phương

Việc thực hiện mô hình “Dân tin, Đảng cử” đã phát huy, tăng cường vai trò của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội, tạo ra sức mạnh tổng hợp, gắn kết các tổ chức trong hệ thống chính trị; thống nhất ý chí, nguyện vọng của các chủ thể trong thực hiện các nhiệm vụ chính trị vì lợi ích của nhân dân. Thực hiện mô hình này góp phần khắc phục tình trạng hành chính hóa, giảm các cuộc họp, các cuộc kiểm tra, giám sát, công tác sơ kết, tổng kết; tiết kiệm thời gian, kinh phí và cơ sở vật chất, hướng mạnh về cơ sở. Đồng thời, chính việc thực hiện thành công mô hình này còn góp phần xây dựng, sắp xếp tổ chức bộ máy tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả; khắc phục sự chồng chéo; tinh giản biên chế, tạo môi trường thuận lợi, cạnh tranh để rèn luyện, đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao năng lực, sức sáng tạo của đội ngũ cán bộ cơ sở nói chung, người hoạt động không chuyên trách nói riêng, qua đó thực hiện tốt các nhiệm vụ chính trị của địa phương.

Thực tế triển khai mô hình này đã góp phần mở rộng dân chủ, thể hiện sự lắng nghe, tôn trọng ý kiến, ý chí, nguyện vọng của nhân dân, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của nhân dân; hỗ trợ giải quyết kịp thời, dứt điểm, đúng quy định các vụ, việc khiếu nại, tố cáo ngay từ cơ sở, không để hình thành các “điểm nóng” về an ninh, trật tự xã hội; đổi mới và nâng cao hiệu quả công tác giám sát, nhất là trong các lĩnh vực dễ xảy ra sai phạm. Công tác vận động nhân dân có chuyển biến rõ nét, đơn cử như việc hoàn thành Chiến dịch cao điểm “30 ngày đêm” vận động nhân dân đồng thuận, ủng hộ bàn giao mặt bằng sớm để triển khai tuyến đường cao tốc Vân Đồn - Móng Cái. Mặc dù sau điều chỉnh, tuyến đường này có diện tích đất gần 187ha, nhưng đã nhận được sự đồng tình, ủng hộ cao của hệ thống chính trị toàn tỉnh và 1.168/1.168 hộ gia đình, nên hoàn thành chỉ sau 15 ngày triển khai.

Năm là, khẳng định chủ trương thực hiện mô hình bí thư chi bộ đồng thời là trưởng thôn là đúng đắn, phù hợp với thực tiễn

Thực tiễn ở tỉnh Quảng Ninh cho thấy, mô hình “nhất thể hóa” chức danh bí thư chi bộ đồng thời là trưởng thôn là một mô hình hiệu quả, góp phần quan trọng trong việc đổi mới phương thức, nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của chi bộ đảng ở khu dân cư; nâng cao hiệu quả hoạt động của hệ thống chính trị ngay từ cơ sở. Hiệu quả, vai trò hạt nhân chính trị lãnh đạo nhiệm vụ của chi bộ đối với toàn bộ hoạt động ở thôn, bản, khu phố được nâng lên rõ rệt, gắn kết nhiệm vụ của bí thư chi bộ đồng thời là trưởng thôn; giảm các khâu trung gian, tránh sự trùng chéo, đùn đẩy, né tránh hoặc có “khoảng trống” trong sự lãnh đạo của chi bộ và điều hành của trưởng thôn.

Với mô hình này, cơ cấu bộ máy ở các thôn, bản, khu phố gọn nhẹ hơn, tạo sự thống nhất, đồng thuận ngay từ việc ban hành nghị quyết đến chỉ đạo thực hiện. Người đứng đầu chi ủy, chi bộ và ban lãnh đạo thôn nắm toàn diện tình hình chung, tiếp thu kịp thời sự chỉ đạo của cấp trên, giải quyết nhanh chóng những vấn đề mới phát sinh tại cơ sở; qua đó, tiết kiệm được thời gian hội họp, phát huy tối đa năng lực của người đứng đầu thôn, bản, khu phố. Nhìn chung, hầu hết các thôn, bản, khu phố áp dụng hình thức “nhất thể hóa” đều giữ vững danh hiệu chi bộ trong sạch, vững mạnh, thôn, bản, khu phố đạt tiêu chuẩn văn hóa; đồng thời, phát huy được năng lực cá nhân, tính năng động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung của đội ngũ cán bộ, đảng viên, hạn chế tình trạng trông chờ, ỷ lại, né tránh, nể nang trong công việc; thực hiện tốt nguyên tắc tập trung dân chủ, tạo sự đồng thuận trong đội ngũ cán bộ, đảng viên và nhân dân.

Qua mô hình “Dân tin, Đảng cử” ở tỉnh Quảng Ninh, việc thực hiện nghị quyết của các chi bộ luôn sát thực tiễn, đem lại hiệu quả, góp phần nâng cao đời sống mọi mặt của nhân dân ở cộng đồng dân cư; phát huy sức mạnh lãnh đạo của chi bộ và trách nhiệm của đảng viên, nhất là người đứng đầu đối với việc thực hiện nhiệm vụ ở địa phương. Chi ủy, chi bộ, nhất là bí thư chi bộ đồng thời là trưởng thôn sâu sát thực tế, nắm chắc tình hình địa phương, từ đó, có những chỉ đạo, điều hành phù hợp, sát thực tiễn, bảo đảm tính khả thi cao.

Những thành quả đạt được trong thời gian qua tại tỉnh Quảng Ninh cho thấy, việc triển khai thực hiện mô hình “Dân tin, Đảng cử” vừa đúng chủ trương, vừa tạo được sự đồng thuận cao của nhân dân, thể hiện niềm tin của nhân dân với sự lãnh đạo của Đảng, là biểu hiện sinh động của sự thống nhất giữa “lòng dân và “ý Đảng”, qua đó, khẳng định quan điểm “Dân tin, Đảng cử” trong thực hiện mô hình “bí thư chi bộ đồng thời là trưởng thôn” là đúng đắn, phù hợp với thực tiễn.

Những giá trị gợi mở từ mô hình “Dân tin, Đảng cử” ở tỉnh Quảng Ninh

Những thành công của việc thực hiện mô hình “Dân tin, Đảng cử” đã đem lại những hiệu ứng tích cực trong thực hiện nhiệm vụ chính trị của Đảng bộ tỉnh Quảng Ninh. Từ những kết quả đạt được trong thực hiện mô hình này, bước đầu có thể rút ra một số những giá trị có tính gợi mở đối với việc xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị, nhất là xây dựng hệ thống chính trị ở cơ sở trong thời gian tới:

Thứ nhất, luôn giữ vững sự đoàn kết, thống nhất trong toàn Đảng bộ tỉnh; thực hiện nghiêm túc nguyên tắc tập trung dân chủ, gắn với tăng cường kỷ luật, kỷ cương. Cấp ủy, chính quyền các cấp, nhất là người đứng đầu, phải có quyết tâm chính trị cao, tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện quyết liệt, đồng bộ, bài bản, khoa học; xác định “Việc gì có lợi cho dân thì phải hết sức làm”, mọi chủ trương, chính sách phải xuất phát từ nguyện vọng, quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của nhân dân; phải huy động được sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị; thật sự tin tưởng, tôn trọng và phát huy quyền làm chủ của nhân dân.

Thứ hai, tiến hành nhận diện đúng tình hình ở từng nơi, cán bộ phải sâu sát cơ sở, gần dân, sát dân; trong thực hiện nhiệm vụ, chú trọng công tác tuyên truyền, vận động với mọi đối tượng; cán bộ, đảng viên quyết tâm nói đi đôi với làm và làm đến cùng, có hiệu quả rõ rệt, nhằm nâng cao hiệu quả, niềm tin của nhân dân đối với cấp ủy, chính quyền các cấp, tạo sự đồng thuận, ủng hộ của nhân dân; bên cạnh đó, tập trung khơi dậy các giá trị tốt đẹp của truyền thống văn hóa, con người Việt Nam nói chung, bản sắc văn hóa, con người Quảng Ninh nói riêng, coi đây là sức mạnh tinh thần to lớn cho mọi phong trào hành động, các cuộc vận động trên địa bàn.

Thứ ba, trong lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện, mục tiêu, biện pháp cùng lực lượng tham gia phải có sự thống nhất, rõ ràng, dứt khoát và có lộ trình thực hiện cụ thể. Phải thực hiện đồng bộ, quyết liệt các mục tiêu, nhiệm vụ bằng nhiều giải pháp cụ thể, phù hợp, linh hoạt; phân công rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm, rõ hiệu quả; chuẩn bị kỹ lưỡng, chu đáo về công tác nhân sự, phương pháp, cách thức tiến hành, nhất là công tác phát triển đảng viên mới trên địa bàn ở khu dân cư, củng cố, kiện toàn đầy đủ các tổ chức cơ sở đảng. Thường xuyên đánh giá, sơ kết, tổng kết việc thực hiện các nhiệm vụ; kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, rút kinh nghiệm, đề ra các giải pháp và tổ chức thực hiện có hiệu quả.

Thứ tư, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm, dám đổi mới sáng tạo, dám đương đầu với khó khăn, thử thách và quyết liệt trong hành động vì lợi ích chung; đồng thời, kiên quyết sàng lọc, thay thế những cán bộ, đảng viên không hoàn thành nhiệm vụ, không còn uy tín đối với nhân dân. Đối với cán bộ lãnh đạo, quản lý chủ chốt, thì việc dám nghĩ, dám làm, dám đổi mới sáng tạo có vai trò hết sức quan trọng, nhất là cho sự phát triển của tỉnh Quảng Ninh nói chung và trong thực hiện thành công mô hình “Dân tin, Đảng cử” nói riêng.

Thứ năm, các cấp ủy, chính quyền cần chú trọng, đẩy mạnh hơn việc thực hiện công tác dân vận, gắn với tăng cường thực hành dân chủ, góp phần thúc đẩy, phát huy mạnh mẽ hơn nữa vai trò, tiềm năng, sức sáng tạo và sức mạnh của nhân dân, đặc biệt là trong tham gia bàn bạc, góp ý vào quá trình tổ chức thực hiện các nhiệm vụ chính trị ở địa phương nói chung và trong thực hiện mô hình “Dân tin, Đảng cử” nói riêng. Tăng cường đối thoại, tiếp công dân, kịp thời xử lý những đơn, thư khiếu nại, tố cáo, nhất là về những vấn đề có liên quan đến đạo đức, lối sống của đội ngũ cán bộ, đảng viên, trong đó có cán bộ đảm nhiệm “hai vai”, vừa là bí thư chi bộ, vừa là trưởng thôn.

Thực tiễn triển khai mô hình “Dân tin, Đảng cử” tại tỉnh Quảng Ninh cho thấy, đây là chủ trương đúng đắn, sáng tạo, góp phần nâng cao chất lượng công tác xây dựng Đảng ở cơ sở; xây dựng mối quan hệ gắn bó mật thiết giữa Đảng với nhân dân; tăng cường niềm tin của nhân dân đối với Đảng, chính quyền; tạo sự chuyển biến rõ nét trong công tác vận động nhân dân thực hiện các nhiệm vụ chính trị của địa phương, nhất là khi thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia trên địa bàn, như Chương trình 135, chương trình xây dựng nông thôn mới, chương trình xóa đói, giảm nghèo…, bởi những chương trình đó đòi hỏi có sự đồng tâm, nhất trí cao của nhân dân thì mới đạt được mục tiêu đề ra và thu được những kết quả tích cực. Việc triển khai thực hiện mô hình “Dân tin, Đảng cử” đã cụ thể hóa một cách sinh động, sáng tạo các chủ trương, đường lối, chính sách lớn của Đảng, không chỉ tạo ra đợt sinh hoạt chính trị rộng khắp, trở thành ngày hội toàn dân, mà quan trọng hơn còn nhằm thúc đẩy, làm tốt hơn nữa công tác xây dựng Đảng và hệ thống chính trị, cũng như việc thực hiện Quy chế Dân chủ ở cơ sở; khẳng định việc thực hiện mô hình bí thư chi bộ đồng thời là trưởng thôn là chủ trương đúng đắn, phù hợp với thực tiễn, cần tiếp tục được vận dụng để góp phần đưa Quảng Ninh phát triển bứt phá, mạnh mẽ hơn nữa trong thời gian tới./.

---------------

* Mai Việt Bách, Phạm Thị Hạnh, TS. Phạm Ngọc Hùng