02/04/2025 | 15:39 PM
Tiếp tục xây dựng, hoàn thiện giá trị đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên trong kỷ nguyên phát triển mới của đất nước
TCCS - Thực trạng đạo đức của cán bộ, đảng viên và công tác xây dựng Đảng về đạo đức thời gian qua đặt ra vấn đề cấp thiết xây dựng và thực hiện một hệ giá trị đạo đức cách mạng theo tinh thần “Đảng ta là đạo đức, là văn minh”, phù hợp với điều kiện mới và truyền thống văn hóa tốt đẹp của dân tộc. Trong kỷ nguyên phát triển mới của đất nước, đứng trước những vấn đề lý luận và thực tiễn mới, khó, chưa từng có tiền lệ cùng khó khăn, thử thách vô cùng to lớn, việc xây dựng, hoàn thiện, nâng cao giá trị đạo đức cách mạng trong Đảng nói chung và trong đội ngũ cán bộ, đảng viên nói riêng càng trở thành vấn đề mang tính “sống còn” quyết định năng lực lãnh đạo, cầm quyền và sức chiến đấu của Đảng.
Ủy viên Bộ Chính trị, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính thăm hỏi người dân sống trong khu vực dự án đường bộ cao tốc Khánh Hòa - Buôn Ma Thuột _Ảnh: TTXVN
Đất nước ta đang chuẩn bị điều kiện để bước vào một kỷ nguyên mới: kỷ nguyên phát triển, kỷ nguyên giàu mạnh dưới sự lãnh đạo, cầm quyền của Đảng Cộng sản Việt Nam. Trong kỷ nguyên này, cần khơi dậy mạnh mẽ hào khí dân tộc, tinh thần tự chủ, tự tin, tự lực, tự cường, tự hào dân tộc, khát vọng phát triển đất nước; kết hợp chặt chẽ sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại; mọi người dân Việt Nam, dưới sự lãnh đạo của Đảng, đồng tâm hiệp lực, chung sức đồng lòng, tranh thủ tối đa thời cơ, thuận lợi, đẩy lùi nguy cơ, thách thức, đưa đất nước phát triển toàn diện, mạnh mẽ, bứt phá và cất cánh(1).
Kể từ khi ra đời đến nay (1930 - 2025), trải qua 95 năm, Đảng ta đã xác lập và khẳng định vững chắc vai trò lãnh đạo, sức mạnh và uy tín bằng chính bản lĩnh, nghị lực, đạo đức, trí tuệ; bằng lý luận tiên phong, đường lối đúng đắn, bằng sự nêu gương, hy sinh của nhiều thế hệ cán bộ, đảng viên… Đảng đã xây dựng được khối đoàn kết, thống nhất chặt chẽ, gắn bó mật thiết với nhân dân, được nhân dân hết lòng tin yêu, ủng hộ và bảo vệ. Đảng đã lãnh đạo đất nước vượt qua muôn vàn khó khăn, thử thách và giành được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử. Bên cạnh đó, gần 40 năm tiến hành công cuộc đổi mới dưới sự lãnh đạo của Đảng, đất nước ta đã tích lũy đủ thế và lực cho sự phát triển bứt phá trong giai đoạn tiếp theo. Thế giới cũng đang trong thời kỳ thay đổi có tính thời đại; từ nay đến năm 2030 là giai đoạn quan trọng nhất để xác lập trật tự thế giới mới. Đây cũng là thời kỳ cơ hội chiến lược quan trọng, giai đoạn nước rút của cách mạng Việt Nam để đạt mục tiêu chiến lược 100 năm dưới sự lãnh đạo của Đảng, tạo tiền đề vững chắc đạt mục tiêu 100 năm thành lập nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, nay là nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Sự biến chuyển có tính thời đại đem đến thời cơ, thuận lợi mới, đồng thời cũng có nhiều thách thức mới(2).
Quá trình xây dựng và phát triển chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam trong kỷ nguyên mới đòi hỏi phát triển toàn diện nền văn minh vật chất, tinh thần và nâng cao đời sống mọi mặt của nhân dân. Điều này đặt ra yêu cầu mới đối với tất cả hoạt động trong đời sống kinh tế - xã hội đất nước; trong đó, vấn đề mang tính nền tảng, có vai trò là động lực, nguồn lực nội sinh của dân tộc là văn hóa và đạo đức xã hội, văn hóa và đạo đức của Đảng, đặc biệt là đạo đức cách mạng của đội ngũ đảng viên. Tăng cường xây dựng đạo đức toàn xã hội nói chung và đạo đức cách mạng của đội ngũ cán bộ, đảng viên nói riêng là nhiệm vụ chiến lược nhằm xây dựng đất nước Việt Nam xã hội chủ nghĩa hiện đại, phát triển bứt phá, là nhu cầu cấp thiết nhằm thích ứng với thay đổi trong quan hệ xã hội và thỏa mãn khát vọng về một cuộc sống tốt đẹp hơn của nhân dân trong điều kiện phát triển mới của đất nước. Đây là một yêu cầu tất yếu nhằm thúc đẩy sự tiến bộ chung của xã hội, sự phát triển toàn diện của con người và góp phần xây dựng Đảng ngày càng trong sạch, vững mạnh, nâng cao năng lực lãnh đạo, cầm quyền và sức chiến đấu của Đảng.
Yêu cầu tiếp tục xây dựng và hoàn thiện giá trị đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên trong kỷ nguyên phát triển mới
Bước vào kỷ nguyên mới, những thành tựu, sự phát triển toàn diện về kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội của đất nước sau 40 năm tiến hành công cuộc đổi mới đã tạo nền tảng vững chắc, động lực mạnh mẽ cho sự phát triển và tiến bộ của đời sống văn hóa - tinh thần nói chung, đạo đức xã hội nói riêng. Đảng ta đã lãnh đạo nhân dân xây dựng giá trị đạo đức xã hội, đạo đức cách mạng trên nguyên tắc kế thừa và phát huy giá trị văn hóa, đạo đức truyền thống tốt đẹp của dân tộc, giữ vững nền tảng tư tưởng của chủ nghĩa Mác - Lê-nin và tư tưởng Hồ Chí Minh, vận dụng sáng tạo lý tưởng mác-xít về một xã hội tốt đẹp, nhân ái và phát triển hài hòa, hình thành giá trị đạo đức xã hội chủ nghĩa riêng có của đất nước. Trong đó, đạo đức cách mạng của đội ngũ cán bộ, đảng viên được xem là hạt nhân, kế thừa giá trị đạo đức truyền thống tốt đẹp và lan tỏa giá trị thời đại tiên tiến, nhân văn; góp phần thúc đẩy sự phát triển và tiến bộ của đất nước trong từng chặng đường lịch sử cụ thể và là yếu tố cốt lõi trong công tác xây dựng Đảng thời kỳ mới. Theo đó, hệ thống giá trị đạo đức cách mạng của đội ngũ cán bộ, đảng viên không ngừng được hoàn thiện, gắn với hệ giá trị tốt đẹp của chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam; tạo nền tảng khuyến khích đội ngũ cán bộ, đảng viên có đủ dũng khí, đạo đức, trách nhiệm để giải quyết các vấn đề nảy sinh trong quá trình lãnh đạo của Đảng, góp phần tạo dựng cuộc sống ngày càng tốt đẹp hơn cho xã hội.
Bên cạnh thuận lợi, Đảng ta đang phải đối mặt với nhiều vấn đề đáng lo ngại do không ít cán bộ, đảng viên đã vi phạm kỷ luật đảng, vi phạm pháp luật, làm những việc trái đạo đức xã hội, vi phạm chuẩn mực đạo đức cách mạng, chạy theo chủ nghĩa cá nhân, lối sống thực dụng, xem nhẹ lợi ích của quốc gia - dân tộc, thiếu tôn trọng, không bảo vệ lợi ích chính đáng của nhân dân; làm giảm sút niềm tin của nhân dân với Đảng, ảnh hưởng tới sự tồn vong của chế độ. Văn kiện Hội nghị Trung ương 4 khóa XIII của Đảng nhận định: “Sự suy thoái về đạo đức, lối sống thể hiện ở chỗ: Sống ích kỷ, thực dụng, cơ hội, vụ lợi, hám danh, hám quyền lực, tham nhũng, tiêu cực; bè phái cục bộ, mất đoàn kết; quan liêu, xa dân, vô cảm trước những khó khăn, bức xúc của dân. Từ suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống dẫn tới “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” chỉ là một bước ngắn, thậm chí rất ngắn, nguy hiểm khôn lường, có thể dẫn tới tiếp tay hoặc cấu kết với các thế lực xấu, thù địch, cơ hội, phản bội lại lý tưởng và sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc”, và một trong những nguyên nhân chủ yếu của sự suy thoái ấy “bắt nguồn từ chủ nghĩa cá nhân, từ việc bản thân cán bộ, đảng viên thiếu tu dưỡng, rèn luyện; lập trường tư tưởng không vững vàng; sa vào chủ nghĩa cá nhân, quên mất trách nhiệm, bổn phận trước Đảng, trước dân”(3).
Chính vì thế, trong tình hình mới, để tiếp tục thực hiện nhiệm vụ xây dựng, chỉnh đốn Đảng, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, đảng viên, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, ngăn chặn tham nhũng, tiêu cực, Đảng ta tiếp tục lãnh đạo, chỉ đạo toàn diện, sâu sát, triệt để và quyết liệt để xây dựng Đảng và hệ thống chính trị ngày càng trong sạch, vững mạnh; trong đó, việc xây dựng chuẩn mực đạo đức cách mạng của đội ngũ cán bộ, đảng viên được đặt ra một cách cấp bách.
Trước hết, nâng cao đạo đức cách mạng cho đội ngũ cán bộ, đảng viên là vấn đề xuất phát từ yêu cầu tự tu dưỡng đạo đức cá nhân, hoàn thiện tư cách người cán bộ, đảng viên, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc và phục vụ nhân dân trong giai đoạn mới. Theo đó, một mặt, mỗi cán bộ, đảng viên thường xuyên tu dưỡng, rèn luyện đạo đức cách mạng sẽ có dũng khí vượt qua thách thức, cám dỗ của cuộc sống để cống hiến; gặp khó khăn, gian khổ, thất bại không lùi bước, gặp thuận lợi và thành công vẫn khiêm nhường, không sa vào hưởng thụ, quan liêu, kiêu ngạo, hủ hóa; mặt khác, sự gương mẫu của đội ngũ cán bộ, đảng viên trong rèn luyện, tu dưỡng theo chuẩn mực đạo đức cách mạng có ảnh hưởng tích cực, to lớn đến quần chúng nhân dân, bởi “một tấm gương sống còn có giá trị hơn một trăm bài diễn văn tuyên truyền”(4).
Trước thực trạng đạo đức xã hội diễn biến phức tạp, nhất là tình trạng tha hóa đạo đức, lối sống của một bộ phận cán bộ, đảng viên; sự tự rèn luyện bản thân có phần bị xem nhẹ thì vấn đề tu dưỡng đạo đức cá nhân theo định hướng của chuẩn mực đạo đức cách mạng đang đặt ra như một yêu cầu bức thiết đối với cán bộ, đảng viên trong điều kiện hiện nay.
Hai là, xuất phát từ yêu cầu xây dựng Đảng thực sự “là đạo đức, là văn minh”; phát huy vai trò tiền phong, gương mẫu của đội ngũ cán bộ, đảng viên; đồng thời, làm căn cứ cho việc đánh giá cán bộ, đảng viên; ngăn ngừa sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống và những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”; qua đó, góp phần bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch.
Ba là, xuất phát từ yêu cầu của việc xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân, góp phần đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực.
Một mặt, đạo đức và pháp luật hỗ trợ nhau để hướng con người và xã hội đến cái đúng đắn, tốt đẹp. Nếu thiếu vắng quy phạm đạo đức thì trong công tác xây dựng pháp luật, hiệu quả sẽ không cao, chất lượng của văn bản pháp luật bị hạn chế, tính nhân văn của pháp luật dưới chế độ mới không được bảo đảm. Đồng thời, có quy phạm pháp luật, nhưng thiếu quy phạm đạo đức, việc áp dụng quy phạm pháp luật có thể bị lạm dụng. Do đó, đạo đức có vai trò quan trọng trong việc nâng cao chất lượng và tính hiệu quả của pháp luật, góp phần hiện thực hóa pháp luật trong cuộc sống.
Mặt khác, pháp luật cũng chỉ quy định và bao quát trong một giới hạn, một phạm vi nhất định nào đó mà không thể vươn tới mọi phương diện và mọi quan hệ vốn rất đa dạng và phức tạp của cuộc sống. Vì thế, quy phạm đạo đức góp phần hỗ trợ, bổ sung cho quy phạm pháp luật khi hệ thống pháp luật chưa đầy đủ, hoàn thiện; góp phần điều chỉnh lĩnh vực, mối quan hệ mà pháp luật không hoặc chưa vươn tới. Do đó, trong nhà nước pháp quyền thượng tôn pháp luật, nhưng không thể xem nhẹ giá trị đạo đức.
Bốn là, xuất phát từ yêu cầu định hướng hình thành nền đạo đức mới trong kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và yêu cầu hội nhập quốc tế, góp phần khắc phục hiện tượng lệch chuẩn về đạo đức, lối sống trong một bộ phận cán bộ, đảng viên hiện nay.
Một số tác động tiêu cực từ bối cảnh hội nhập quốc tế, kinh tế thị trường và cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư đến nhận thức và hành vi của cá nhân, tổ chức, làm nảy sinh hành vi lệch chuẩn về đạo đức xã hội nói chung, đạo đức cách mạng của đội ngũ cán bộ, đảng viên nói riêng(5).
Có thể thấy, nhiệm vụ nâng cao đạo đức cách mạng cho cán bộ, đảng viên trong giai đoạn mới là rất cấp thiết và gian khó, cần tiếp tục chú trọng theo hướng kế thừa, phát huy giá trị đạo đức truyền thống tốt đẹp của dân tộc, của Đảng, bám sát lý tưởng cách mạng, tiếp nối tinh thần thời đại, tăng cường ý thức và tính tự giác trong rèn luyện, thực hành đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên; phát huy tốt nhất động lực, nguồn lực nội sinh to lớn này để xây dựng Đảng ngày càng trong sạch, vững mạnh và thực sự là một đảng cầm quyền đạo đức, văn minh trong kỷ nguyên mới của dân tộc Việt Nam.
Cán bộ, kỹ sư, công nhân ngành điện thi công đường dây 500 KV mạch 3 _Nguồn: nhiepanhdoisong.vn
Một số định hướng xây dựng, hoàn thiện giá trị đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên trong kỷ nguyên phát triển mới của đất nước
Có thể thấy, nhiệm vụ xây dựng đạo đức cách mạng ở nước ta trong kỷ nguyên mới có rất nhiều khó khăn và thử thách, đòi hỏi mỗi cán bộ, đảng viên tiếp tục gìn giữ và phát huy giá trị văn hóa, đạo đức truyền thống tốt đẹp của dân tộc và của Đảng, chú trọng đời sống thực tiễn của thời đại mới, bám sát lý tưởng cách mạng, tiếp nối tinh thần thời đại, tăng cường ý thức và tính tự giác trong rèn luyện, thực hành đạo đức cách mạng của đội ngũ cán bộ, đảng viên, gắn với quá trình xây dựng, chỉnh đốn Đảng và phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc.
Thứ nhất, kế thừa, vận dụng và phát huy sáng tạo giá trị văn hóa, đạo đức truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt Nam và của Đảng là nguyên tắc bất biến trong xây dựng đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên trong kỷ nguyên phát triển mới.
Giá trị đạo đức truyền thống của dân tộc Việt Nam được hình thành, phát triển trong suốt hàng nghìn năm dựng nước và giữ nước và được lưu truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác; trở thành sức mạnh nội sinh quan trọng để dân tộc Việt Nam vượt qua mọi khó khăn, thử thách, giành được những thắng lợi vĩ đại. Đó là các giá trị truyền thống: yêu nước, đoàn kết, tự cường, nghĩa tình, trung thực, trách nhiệm, kỷ cương, sáng tạo(6). Văn hóa, đạo đức truyền thống Việt Nam luôn ủng hộ tinh thần nhân văn, cao cả, trân trọng hòa bình, hợp tác, cùng phát triển và đó cũng là một trong những giá trị cốt lõi của xã hội xã hội chủ nghĩa mà nước ta đang xây dựng.
Đảng Cộng sản Việt Nam là một đảng chính trị chân chính, được vũ trang bằng chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh - vũ khí lý luận sắc bén, soi đường cho phong trào cách mạng vô sản thế giới trong thực tiễn. Văn hóa đạo đức trong Đảng là sự kết tinh của văn hóa đạo đức tốt đẹp, tiến bộ, văn minh của dân tộc. Đảng lấy chủ nghĩa Mác - Lê-nin và tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho hành động, lấy văn hóa đạo đức cộng sản làm quy tắc ứng xử của các đảng viên cộng sản và gọi đó là đạo đức cách mạng. Kế thừa tinh thần đó, đạo đức cách mạng của người cán bộ, đảng viên trong kỷ nguyên mới cần tiếp thu và lan tỏa giá trị đạo đức truyền thống tốt đẹp của Đảng - một đảng tiên phong, cách mạng, một đảng cầm quyền lãnh đạo Nhà nước và xã hội; và theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, Đảng Cộng sản Việt Nam phải là hiện thân của “danh dự và lương tâm của dân tộc”(7), “là đạo đức, là văn minh”(8).
Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định, trở thành lực lượng lãnh đạo của giai cấp và của dân tộc vừa là sứ mệnh vẻ vang của Đảng, vừa là trọng trách to lớn mà dân tộc ủy thác cho Đảng. Để hoàn thành trách nhiệm là “người cầm lái”, Đảng phải hội tụ, kết tinh được giá trị tốt đẹp của văn hóa dân tộc và thời đại, trước hết là về đạo đức. Xây dựng Đảng về đạo đức là tạo dựng sức mạnh nội sinh to lớn để làm cho Đảng vững mạnh “từ gốc” và có đủ phẩm chất, năng lực lãnh đạo dân tộc. Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ: “Muốn giải phóng cho dân tộc, giải phóng cho loài người là một công việc to tát, mà tự mình không có đạo đức, không có căn bản, tự mình đã hủ hóa, xấu xa thì còn làm nổi việc gì?”(9). Theo Người, xây dựng đạo đức của tổ chức đảng là xây dựng đạo đức ở tầm “vĩ mô”, trên danh nghĩa toàn Đảng - một thực thể thống nhất có trách nhiệm dẫn đường cho giai cấp và cho dân tộc. Trong mọi chặng đường, “nhiệm vụ của Đảng ta là một lòng, một dạ phụng sự Tổ quốc và nhân dân. Ngoài lợi ích của Tổ quốc, của nhân dân, Đảng ta không có lợi ích gì khác”(10). Kế thừa, quán triệt di sản vô giá mà Người để lại, mỗi tổ chức đảng, mỗi đảng viên không chỉ tìm ra điểm tựa tinh thần, mà còn cả “kim chỉ nam” để tu dưỡng, hành động.
Tuy nhiên, kế thừa đạo đức truyền thống của dân tộc, của Đảng không phải là sự nhìn lại quá khứ một cách giản đơn, cũng không phải là áp dụng nguyên xi giá trị đạo đức từ trong quá khứ vào hiện tại, mà cần có sự chọn lọc biện chứng, loại bỏ cái cũ, lạc hậu và phát huy cái mới, tiến bộ; loại bỏ yếu tố tiêu cực, kế thừa giá trị tích cực; tôn trọng giá trị đạo đức truyền thống và thấu hiểu giá trị lịch sử của nó; đồng thời, cần tìm hiểu sâu sắc giá trị đạo đức truyền thống, vị trí, tác động của đạo đức truyền thống trong xã hội đương đại; bổ sung, mở rộng và hoàn thiện nội hàm, hình thức của giá trị đạo đức truyền thống và hình thức thể hiện mới, khơi dậy sức sống của nó, phù hợp với tiến bộ mới, sự phát triển mới và yêu cầu mới của thời đại; nhằm thực hiện hiệu quả sự chuyển hóa, đổi mới sáng tạo, phát triển, đồng thời nâng tầm ảnh hưởng và sự hấp dẫn của giá trị đạo đức truyền thống.
Thứ hai, bám sát lý tưởng cách mạng là yêu cầu tất yếu trong xây dựng đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên trong kỷ nguyên phát triển mới của đất nước.
Đảng Cộng sản Việt Nam đã xác định chủ nghĩa cộng sản là một lý tưởng cao cả kể từ khi thành lập tới nay. Sở dĩ Đảng ta có thể đứng vững trước muôn vàn phong ba bão táp vì Đảng ta có lý tưởng và mục tiêu cao cả. Đảng lấy chủ nghĩa Mác - Lê-nin và tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng tư tưởng, “kim chỉ nam” cho hành động, đề ra Cương lĩnh chính trị, đường lối cách mạng đúng đắn, phù hợp với nguyện vọng của nhân dân. Trải qua 95 năm kể từ khi ra đời, đã chứng minh Đảng ta thực sự “là đạo đức, là văn minh”. Đảng lấy việc hiện thực hóa lý tưởng cao đẹp của chủ nghĩa cộng sản làm mục tiêu cao nhất, lấy lợi ích của nhân dân và dân tộc làm mục tiêu cốt lõi, lấy chủ nghĩa tập thể làm nguyên tắc đạo đức, giương cao ngọn cờ chủ nghĩa yêu nước và chủ nghĩa quốc tế, hình thành tinh thần cống hiến quên mình, sự đấu tranh ngoan cường, bền bỉ trong thực tiễn cách mạng và dũng cảm hy sinh, không sợ khó khăn, gian khổ, làm hình thành nên hệ giá trị tinh thần đặc sắc, bền vững. Đúng như tiền đề mà Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản của C. Mác và Ph. Ăng-ghen đã khẳng định: “Những người cộng sản... tuyệt nhiên không có một lợi ích nào khác tách khỏi lợi ích của toàn thể giai cấp vô sản”(11) và Chủ tịch Hồ Chí Minh - người sáng lập nên Đảng Cộng sản Việt Nam cũng đã nhấn mạnh: “Vì lợi ích chung của Đảng, của cách mạng, của giai cấp, của dân tộc và của loài người mà không ngần ngại hy sinh tất cả lợi ích riêng của cá nhân mình. Khi cần, thì sẵn sàng hy sinh cả tính mạng của mình cũng không tiếc. Đó là biểu hiện rất rõ rệt, rất cao quý của đạo đức cách mạng”(12). Trong tác phẩm Sửa đổi lối làm việc, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nêu 12 tiêu chí để xác định tư cách của một đảng chân chính cách mạng, theo đó, đạo đức của Đảng trước hết thể hiện ở lý tưởng của Đảng: “Đảng không phải là một tổ chức để làm quan phát tài. Nó phải làm tròn nhiệm vụ giải phóng dân tộc, làm cho Tổ quốc giàu mạnh, đồng bào sung sướng”(13). Đảng ta cũng đã khẳng định giá trị nền tảng, căn cốt của lý tưởng cách mạng mà mỗi cán bộ, đảng viên phải gìn giữ, phát huy, đó là: “Tuyệt đối trung thành, kiên định lý tưởng cách mạng, đặt lợi ích của Đảng, của đất nước, dân tộc lên trên tất cả; hết lòng, hết sức phục vụ Tổ quốc, phụng sự nhân dân, tận trung với nước, tận hiếu với dân; hết lòng yêu thương đồng bào, đồng chí, yêu thương con người; cần, kiệm, liêm chính, chí công vô tư, thật sự là công bộc của nhân dân, kiên quyết chống chủ nghĩa cá nhân, cơ hội”(14).
Có thể nói, lý tưởng cách mạng có giá trị vô cùng to lớn, không chỉ có cốt lõi tư tưởng, lý luận khoa học, thể hiện một cách sinh động thế giới quan, nhân sinh quan và các giá trị của chủ nghĩa vô sản, mà còn góp phần củng cố niềm tin, khơi dậy tinh thần đấu tranh, trách nhiệm của người cộng sản - chìa khóa giúp Đảng ta vượt qua khó khăn, thử thách trên con đường phía trước và lần lượt giành được những thắng lợi vĩ đại, có ý nghĩa lịch sử to lớn.
Thứ ba, phát huy tinh thần thời đại là cốt lõi của xây dựng đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên trong kỷ nguyên phát triển mới.
Những chuyển biến to lớn của gần 40 năm tiến hành công cuộc đổi mới đất nước đã tạo ra cơ hội quan trọng cho việc xây dựng nền văn hóa - đạo đức xã hội chủ nghĩa tiên tiến ở nước ta; nhiều luận điểm quan trọng về xây dựng nền văn hóa - đạo đức xã hội và chuẩn mực đạo đức cách mạng của đội ngũ cán bộ, đảng viên được Đảng, Nhà nước đề ra, gần nhất là Quy định số 144-QĐ/TW, ngày 9-5-2024, của Bộ Chính trị, “Về chuẩn mực đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên trong giai đoạn mới”. Trong đó, Quy định số 144-QĐ/TW có 5 điều về chuẩn mực đạo đức cách mạng, với 19 tiêu chí để đánh giá việc thực hiện các chuẩn mực này, gắn với 5 mối quan hệ và các nghĩa vụ, trách nhiệm của cán bộ, đảng viên trong các mối quan hệ đó, cụ thể là: 1- Yêu nước, tôn trọng nhân dân, tuyệt đối trung thành với Đảng, với Tổ quốc; 2- Bản lĩnh, đổi mới, sáng tạo, hội nhập; 3- Cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư; 4- Đoàn kết, kỷ cương, tình thương, trách nhiệm; 5- Gương mẫu, khiêm tốn, tu dưỡng rèn luyện, học tập suốt đời. Có thể thấy rằng, quan điểm của Đảng về chuẩn mực đạo đức cách mạng bên cạnh việc kế thừa giá trị đạo đức truyền thống, đã tiếp nối tinh thần thời đại, xây dựng đạo đức cách mạng trong thời đại mới, đã tập trung vào việc trau dồi, thực hành và hiện thực hóa mục tiêu của chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam trong thời kỳ mới.
Trong bối cảnh cạnh tranh quốc tế ngày càng khốc liệt, một quốc gia có thể nắm bắt được cơ hội và giành được thế chủ động hay không phụ thuộc vào sức mạnh nội lực của toàn thể người dân, mà tiên phong là giai cấp lãnh đạo, nhất là năng lực, sức chiến đấu của đảng cầm quyền. Trong kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, để xây dựng nước ta thành một nước xã hội chủ nghĩa hiện đại và từng bước hiện thực hóa mục tiêu phát triển đất nước, chúng ta phải tập trung mạnh mẽ mọi nguồn lực để vun đắp, nuôi dưỡng nền tảng đạo đức tốt đẹp của chủ nghĩa xã hội để thế hệ con người mới, mà tiên phong là đội ngũ cán bộ, đảng viên có lý tưởng, khả năng và trách nhiệm.
Cán bộ, đảng viên trong thời đại mới phải kiên quyết giữ vững lý tưởng cao cả của chủ nghĩa cộng sản và mục tiêu xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam, duy trì đường lối chính trị đúng đắn, giữ vững lập trường tư tưởng và đấu tranh không ngừng nghỉ để thực hiện lý tưởng cao cả của chủ nghĩa xã hội trong điều kiện phát triển mới, phải biết gánh vác trách nhiệm và nuôi dưỡng khát vọng dân tộc hùng cường; xây dựng đất nước phát triển, giàu mạnh, bứt phá, cất cánh trong kỷ nguyên phát triển mới. Đồng thời, cần trau dồi tinh thần dũng cảm, mạnh mẽ vươn mình và đấu tranh không ngừng nghỉ với cái xấu, cái lạc hậu, cản trở sự phát triển chung; giữ thái độ lạc quan và niềm tin yêu cuộc sống; dám nghĩ, dám nói, dám làm, dám chịu trách nhiệm, dám đổi mới sáng tạo, dám đương đầu với khó khăn, thử thách và dám hành động vì lợi ích chung; không ngừng phấn đấu hoàn thiện bản thân… Kết hợp tăng cường trau dồi tầm nhìn quốc tế rộng mở, toàn diện với bồi đắp đời sống tinh thần và tình cảm sâu sắc giành cho gia đình, tổ chức và dân tộc; khơi dậy mạnh mẽ hào khí dân tộc, tinh thần tự chủ, tự tin, tự lực, tự cường, tự hào dân tộc… Đó là yêu cầu mang tính thời đại đối với đạo đức của cán bộ, đảng viên hiện nay.
Thứ tư, nâng cao ý thức và tính tự giác của cán bộ, đảng viên là chìa khóa xây dựng đạo đức cách mạng trong kỷ nguyên phát triển mới.
Việc nâng cao giá trị đạo đức chung của toàn Đảng phụ thuộc vào việc nâng cao đạo đức của mọi cán bộ, đảng viên. Cách thức hiệu quả nhất và cũng như mắt xích then chốt nhất để nâng cao đạo đức cách mạng chính là nâng cao ý thức tự giác của mỗi cán bộ, đảng viên. Ý thức đạo đức có nghĩa là chủ thể phải có ý thức trách nhiệm, nhận thức sâu sắc sứ mệnh đạo đức và trách nhiệm giáo dục của thời đại, đồng thời chủ động tìm hiểu sâu sắc và khắc ghi quan niệm, ý thức đạo đức vào trái tim và khối óc của mình. Tự giác về mặt đạo đức là việc chủ thể tự quyết định, tự chủ hành vi của mình dựa trên nguyên tắc đạo đức và yêu cầu quy phạm nhất định. Tự giác về mặt đạo đức còn có nghĩa là lựa chọn phương hướng và sự kiên định trong hành động. Chủ thể biết mình là ai, từ đâu đến, sẽ đi đâu và kiên định tiến về mục tiêu của mình.
Theo đó, việc nâng cao ý thức và tính tự giác trong rèn luyện và thực hành đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên không phải là công việc thực hiện được trong một sớm một chiều, đòi hỏi kiên trì đi từ dễ đến khó, từ gần đến xa, phấn đấu biến yêu cầu về giá trị cốt lõi thành quy tắc ứng xử hằng ngày, từ đó hình thành ý thức theo đuổi niềm tin. Trong thời đại mới, cán bộ, đảng viên cần tích cực, chủ động, tự giác bồi đắp trách nhiệm nhận thức, ý thức về vai trò, trách nhiệm của mình đối với sự nghiệp cách mạng của dân tộc; phải kế thừa và phát huy truyền thống của dân tộc, tuân thủ lý tưởng cách mạng và phát huy tinh thần của thời đại. Tăng cường thực hành đạo đức cách mạng, nói đi đôi với làm, đặt lợi ích của quốc gia - dân tộc và nhân dân lên trên hết, trước hết, kiên quyết đấu tranh với chủ nghĩa cá nhân; đi sâu vào hoạt động sáng tạo văn minh tinh thần quần chúng, hướng dẫn quần chúng nhân dân có ý thức thực hành giá trị cốt lõi xã hội chủ nghĩa, hình thành giá trị đạo đức tốt đẹp, phấn đấu trở thành hình mẫu của đạo đức xã hội chủ nghĩa, người bảo vệ cái thiện và thuần phong mỹ tục; không ngừng nâng cao nhận thức lý luận, hệ tư tưởng, đạo đức toàn xã hội; góp phần thúc đẩy công cuộc xây dựng đạo đức cách mạng trong Đảng, tạo “hạt nhân” tốt đẹp, mạnh mẽ để góp phần xây dựng đạo đức xã hội của nước ta đạt được kết quả mới trong kỷ nguyên mới./…
-------------------
(1) Xem: GS, TS Tô Lâm: “Một số nhận thức cơ bản về kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc”, Tạp chí Cộng sản, số 1.050 (tháng 11-2024), tr. 3 – 4
(2) Xem: GS, TS Tô Lâm: “Một số nhận thức cơ bản về kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc”, Tlđd, tr. 4
(3) Văn kiện Hội nghị lần thứ tư Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2021, tr. 136
(4) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2011, t. 1, tr. 284
(5) Xem: Vũ Trọng Lâm: Chuẩn mực đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên trong giai đoạn mới, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2024, tr. 215 - 222
(6) Xem: Nguyễn Phú Trọng: Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2022, tr. 177
(7) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t. 9, tr. 412
(8) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t. 12, tr. 403
(9) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t. 5, tr. 292 - 293
(10) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t. 9, tr. 31
(11) C. Mác và Ph. Ăng-ghen: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 1995, t. 4, tr. 614
(12) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t. 11, tr. 602
(13) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t. 5, tr. 289
(14) Chỉ thị số 05-CT/TW, ngày 15-5-2016, của Bộ Chính trị, “Về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”, https://tulieuvankien.dangcongsan.vn/he-thong-van-ban/van-ban-cua-dang/chi-thi-so-05-cttw-ngay-1552016-cua-bo-chinh-tri-ve-day-manh-hoc-tap-va-lam-theo-tu-tuong-dao-duc-phong-cach-ho-5005
